Η διάγνωση εκπαιδευτικών αναγκών (ΔΕΑ) στο πλαίσιο της φιλοσοφίας της συμμετοχής

PDF
Δημοσιευμένα: Ιουλ 4, 2025
DOI: https://doi.org/10.12681/haea.39036
Λέξεις-κλειδιά:
Εκπαίδευση Ενηλίκων ανάλυση δεξιοτήτων συμμετοχική αξιολόγηση
Βιβή Σιδηρά
Νίκος Ι. Ναγόπουλος
Πανεπιστημίου Αιγαίου
Περίληψη

Το συγκεκριμένο άρθρο εστιάζει στη διάγνωση των εκπαιδευτικών αναγκών (ΔΕΑ) στην εκπαιδευτική διεργασία στο πλαίσιο της φιλοσοφίας της συμμετοχής. Η ΔΕΑ αναπτύσσεται σε  ατομικό και ομαδικό επίπεδο και αποτελεί μία από τις διαδικασίες που συνθέτουν την εκπαιδευτική διεργασία. Σχεδιάζεται, υλοποιείται, αξιολογείται και ανατροφοδοτείται με βάση τις εξελίξεις των εκπαιδευτικών αναγκών. Η μάθηση ενσωματώνει την αλλαγή με σεβασμό στη διαφορετικότητα, είτε αφορά το όλο, είτε το μέρος. Οι εκπαιδευτικές ανάγκες εμπεριέχουν τις ρητά και μη ρητά εκπαιδευτικές ανάγκες, τις λανθάνουσες και τις κρυφές ανάγκες. Τα συστατικά στοιχεία τα οποία τις συνθέτουν αφορούν χαρακτηριστικά, γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, αδυναμίες, προσδοκίες, περιορισμούς και επιθυμίες. Μεθοδολογικά για τη ΔΕΑ αξιοποιούνται: η συμμετοχική παρατήρηση, η μελέτη περίπτωσης, το παιχνίδι ρόλων, το project work, η συνέντευξη, τo future workshop, κ.λπ. Οι εκπαιδευτικές ανάγκες διερευνώνται και κατά την αξιολόγηση, όπου αποτελούν αντικείμενα, άξονες ή και κριτήρια αξιολόγησης. Τα ευρήματα της αξιολόγησης ανατροφοδοτούν με νέα ή υφιστάμενα δεδομένα τις διαγνωσμένες εκπαιδευτικές ανάγκες. Παράγοντες που επηρεάζουν τη ΔΕΑ είναι ο διαθέσιμος χρόνος, η εσωτερική εκπαιδευτική πολιτική των οργανισμών εκπαίδευσης και κατάρτισης ενηλίκων (ΟΕΚΕ), το κατάλληλο καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, η υφιστάμενη τεχνογνωσία, η συμμετοχική αξιολόγηση, οι εκπαιδευτικοί ρόλοι και σχέσεις, η δυναμική της ομάδας, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο κ.λπ.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού 4.0.

Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  1. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
  2. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για τη μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
  3. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στις προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Βάμβουκας, Μ. (2006). Εισαγωγή στην Ψυχοπαιδαγωγική Έρευνα και Μεθοδολογία (8η έκδ.). Γρηγόρης.
Βεργίδης, Δ., & Καραλής, Α. (Επιμ.). (2008). Εισαγωγή στην εκπαίδευση ενηλίκων: Σχεδιασμός, οργάνωση και αξιολόγηση προγραμμάτων (β’ έκδ.). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Βεργίδης, Δ., & Κόκκος, Α. (Επιμ.). (2010). Εκπαίδευση Ενηλίκων: Διεθνείς προσεγγίσεις και ελληνικές διαδρομές. Μεταίχμιο.
Βλασσόπουλος, Ε. (2005). Μεθοδολογία και Προσδιορισμός του Επαγγελματικού Προφίλ του «Συμβούλου Απασχόλησης». Κ.Π. EQUAL. Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Ασφάλισης, ΚΕΚ ΙΝΕ ΓΣΕΕ.
Γαλατά, Π.-Β., Βεργίδης, Δ., Δακοπούλου, Α., Καλογρίδη, Σ., Κεδράκα, Κ., & Τσιμπουκλή, Α. (Επιμ.). (2017). Η διεξαγωγή της έρευνας στην Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εγχειρίδιο Μεθοδολογίας. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Γούλας, Χ., Ζάγγος, Χ., Κάτσης, Α., Κόκκινος, Γ., Κορδάτος, Π., Μπουκουβάλας, Κ., Παλιός, Ζ., Πανδής, Π., & Φωτόπουλος, Ν. (2013). Κατάρτιση, απασχόληση, εκπαιδευτική πολιτική: Διερεύνηση της σύνδεσης της επαγγελματικής κατάρτισης με την απασχόληση. Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας.
Δημουλάς, Κ., Σιδηρά, Β., & Γαλατά, Β. (1995). Συμμετοχική Μεθοδολογία εκπαίδευσης ενηλίκων: Μέθοδοι και τεχνικές εφαρμογής. Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2008). Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Μεταίχμιο.
Cousins, J. B., & Whitmore, E. (1998). Framing participatory evaluation. New Directions for Evaluation, (80), 5–23. Jossey-Bass.
Ζαβιτσάνου, Α., & Σιδηρά, Β. (1999). Οδηγός Δικτύου Προώθησης της Κοινωνικής και Οικονομικής Ένταξης/Εξέλιξης των Γυναικών: Δικτύωση Φορέων. Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ. http://www.inegsee.gr
Freire, P., & Shor, I. (2011). Απελευθερωτική Παιδαγωγική: Διάλογοι για τη μετασχηματίζουσα εκπαίδευση (μτφ. Γ. Καλαουζίδης). Μεταίχμιο.
Jarvis, P. (2004). Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση: Θεωρία και πράξη (μτφ. Α. Μανιάτη). Μεταίχμιο.
Καραλής, Θ., & Παπαγεωργίου, Η. (2012). Εκπαιδευτικό Υλικό. Θεματική Ενότητα: Σχεδιασμός, Υλοποίηση & Αξιολόγηση Προγραμμάτων Δια Βίου Εκπαίδευσης. ΙΝΕ ΓΣΕΕ. http://www.inegsee.gr
Καραλής, Θ. (2018). Η συμμετοχή ενηλίκων στη διά βίου μάθηση στην Ελλάδα: Εμπόδια και κίνητρα συμμετοχής (2011-2016). ΙΝΕ ΓΣΕΕ & ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ.
Καραλής, Θ. (2020). Μελέτη ΙΝΕ ΓΣΕΕ και ΙΜΕ ΓΣΕΒΒΕ: Κίνητρα και εμπόδια για τη συμμετοχή των ενηλίκων στη διά βίου εκπαίδευση (2011-2019). ΙΜΕ ΓΣΕΒΒΕ.
Καραλής, Θ., Μαρκίδης, Κ., Βαρβιτσιώτη, Ρ., Νάτσης, Π., Καρατράσογλου, Ι., Παπαευσταθίου, Κ., Γούλας, Χ., & Λιντζέρης, Π. (2021). Μεθοδολογικές προσεγγίσεις ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων. Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ.
Καραλής, Θ., & Λιντζέρης, Π. (2022). Λεξικό εκπαίδευσης ενηλίκων. Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων.
Κόκκος, Α., & Τσιμπουκλή, Α. (2011). Ο ρόλος των συναισθημάτων στην εκπαίδευση ενηλίκων: Προκλήσεις και οριοθετήσεις για τους εκπαιδευτές. Εκπαιδευτικό υλικό στο πλαίσιο βιωματικού σεμιναρίου της Επιστημονικής Ένωσης Εκπαίδευσης Ενηλίκων. Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων. https://www.adulteduc.gr
Κόκκος, Α. (2017). Εκπαίδευση και χειραφέτηση: Μετασχηματίζοντας στερεοτυπικές αντιλήψεις στο σχολείο και στην εκπαίδευση ενηλίκων. Μεταίχμιο.
Κόκκος, Α., & Συνεργάτες. (2019). Διευρύνοντας τη θεωρία μετασχηματισμού: Η συμβολή δέκα σημαντικών στοχαστών. Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων. http://www.adulteduc.gr
Κόκκος, Α. (2020). Η ανάγκη ανασυγκρότησης της εκπαίδευσης και κατάρτισης ενηλίκων. Διανέοσις, 1–31.
Κουτούζης, Μ. (1999). Γενικές αρχές μάνατζμεντ: Τουριστική νομοθεσία και οργάνωση εργοδοτικών και συλλογικών φορέων. Τόμος Α. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Λιντζέρης, Π. (2020). Από τη συσσώρευση πληροφοριών στην απόκτηση γνώσης: Προσβλέποντας στη χειραφετητική μάθηση. Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων, (46), 3–13. https://www.adulteduc.gr
Mezirow, J., & Συνεργάτες. (2007). Η Μετασχηματίζουσα Μάθηση. Μεταίχμιο.
Παπαδόγαμβρος, Β., Δημουλάς, Κ., Κόκκος, Α., Κωνσταντάκη, Μ., Σιδηρά, Β., & Μαυρογιώργος, Γ. (2006). Εκπαιδευτικό υλικό για τους εκπαιδευτές πρακτικής άσκησης. Ε.ΚΕ.ΠΙΣ.
Rogers, A. (1999). Η εκπαίδευση ενηλίκων. Μεταίχμιο.
Σιδηρά, Β., Ναγόπουλος, Ν., & Γεωργίου, Δ. (2005). Σύστημα Ποιότητας Υπηρεσιών Συμβουλευτικής Στήριξης και Απασχόλησης. ΕΥΔ της Κ.Π. EQUAL. Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Ασφάλισης, Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ.
Σιδηρά, Β., & Ναγόπουλος, Ν. (2007α). Η Διαφορετικότητα στον κοινωνικό και εργασιακό χώρο. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Διαχείριση της Διαφορετικότητας στον Εργασιακό Χώρο. Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας.
Σιδηρά, Β., & Ναγόπουλος, Ν. (2007β). Μελέτη καλών πρακτικών: Μεθοδολογία και κριτήρια επιλογής. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Διαχείριση της Διαφορετικότητας στο Χώρο Εργασίας. Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας.
Σιδηρά, Β. (2012). Ανάπτυξη και προώθηση εναλλακτικών ή αλληλοσυμπληρούμενων μορφών κατάρτισης στο πεδίο της διά βίου μάθησης: Η περίπτωση της ειδικού τύπου κατάρτισης συμβούλων/στελεχών σε επιλεγμένα πεδία του Συστήματος Ποιότητας των Υπηρεσιών Συμβουλευτικής Στήριξης και Απασχόλησης. Πρακτικά 4ου Συνεδρίου «Καλές Πρακτικές Εκπαίδευσης Ενηλίκων». Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων. https://www.adulteduc.gr
Σιδηρά, Β. (2015). Η συμμετοχική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου στο πεδίο της διά βίου μάθησης: Διαπιστώσεις και προβληματισμοί. Ενημέρωση, (222), 2–29. Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ.
Σιδηρά, Β., & Ναγόπουλος, Ν. (2024). Εκπαίδευση ενηλίκων: Φιλοσοφία της συμμετοχής και διάγνωση εκπαιδευτικών αναγκών. Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ.
Τσιώλης, Γ. (2014). Μέθοδοι και τεχνικές ανάλυσης στην ποιοτική έρευνα. Κριτική.