Η ενίσχυση της ικανότητας αφήγησης φανταστικών ιστοριών παιδιών προσχολικής ηλικίας

PDF
Δημοσιευμένα: Dec 13, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.16130
Λέξεις-κλειδιά:
Αφήγηση φανταστικές ιστορίες προσχολική ηλικία δομή της ιστορίας
Ελένη Βρετουδάκη
Πανεπιστήμιο Κρήτης, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης
Ευφημία Τάφα
Πανεπιστήμιο Κρήτης, Σχολή Επιστημών της Αγωγής, Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης
Περίληψη

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να εξετάσει την επίδραση ενός προγράμματος παρέμβασης για την  ενίσχυση της κατανόησης του δομικού πλαισίου των ιστοριών σε παιδιά προσχολικής ηλικίας με στόχο την παραγωγή φανταστικών ιστοριών. Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 56 παιδιά ηλικίας 5-6 ετών τα οποία φοιτούσαν σε 5 τάξεις νηπιαγωγείων της πόλης των Χανίων στην Κρήτη. Τα παιδιά του δείγματος χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, μία πειραματική και μία ομάδα ελέγχου. Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε μία φορά την εβδομάδα για 8 εβδομάδες. Στα παιδιά της πειραματικής ομάδας διαβάστηκαν 8 βιβλία με αφηγηματικά κείμενα. Σε κάθε συνεδρία, μετά την ανάγνωση του βιβλίου, εφαρμόστηκε μια πολυεπίπεδη στρατηγική μέσω της οποίας τα παιδιά εκπαιδεύτηκαν στην κατανόηση της δομής της ιστορίας και στην παραγωγή φανταστικών ιστοριών. Στα παιδιά της ομάδας ελέγχου διαβάστηκαν τα ίδια 8 βιβλία χωρίς να εφαρμοστεί κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα ενίσχυσης του δομικού πλαισίου των ιστοριών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η στρατηγική που εφαρμόστηκε στο πρόγραμμα παρέμβασης βελτίωσε σημαντικά την ικανότητα των παιδιών της πειραματικής ομάδας να κατανοήσουν τα δομικά στοιχεία των ιστοριών και να παράγουν πιο οργανωμένες φανταστικές ιστορίες από ότι τα παιδιά της ομάδας ελέγχου. Επιπλέον, τη μεγαλύτερη βελτίωση στην παραγωγή φανταστικών ιστοριών την παρουσίασαν τα παιδιά που είχαν χαμηλό βαθμό επίδοσης στα αφηγηματικά κριτήρια. Τέλος, η βελτίωση των παιδιών διατηρήθηκε και μετά την είσοδό τους στο δημοτικό σχολείο.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Επιστημονική Αρθογραφία
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Ελένη Βρετουδάκη, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης
Νηπιαγωγός, Διδάκτορας του Tμήματος Προσχολικής Πανεπιστημίου Κρήτης
Ευφημία Τάφα, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Σχολή Επιστημών της Αγωγής, Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης
Κοσμήτορας, Καθηγήτρια του ΠΤΠΕ Πανεπιστημίου Κρήτης
Αναφορές
Allen, M., Kertoy, M., Sherblom, J., & Pettit, J. (1994). Children's narrative productions: A comparison of personal event and fictional stories. Applied Psycholinguistics, 15, 149-176.
Applegate, M., Quinn, K., & Applegate, A. (2006). Profiles in comprehension. The Reading Teacher, 60, 48-57.
Botvin, G., & Sutton-Smith, B. (1977). The development of structural complexity in children's fantasy narratives. Developmental Psychology, 13, 377-388.
Brown, A., & Campione, J. (1990). Communities of learning and thinking, or a context by any other name. Human Development, 21, 108-129.
Bruner, J. (1991). The narrative construction of reality. Critical Inquiry, 18, 1-20.
Buckner, J., & Fivush, R. (1998). Gender and self in children's autobiographical narratives. Applied Cognitive Psychology, 12, 407-429.
Carpenter, P., Just, M., & Shell, P. (1990). What one intelligence test measures: a theoretical account of the processing in the Raven progressive matrices test. Psychological Review, 97, 404-431.
Collins, A., Brown, J., & Holum, A. (1991). Cognitive apprenticeship: Making thinking visible. American Educator, 15, 6-11.
Collins, A., Brown, J., & Newman, S. (1989). Cognitive apprenticeship: Teaching the craft of reading, writing and mathematics. In L. Resnick (Ed.), Knowing, learning and instruction: Essays in honor of Robert Glaser (pp. 453-494). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Curenton, S., & Lucas, T. (2007). Assessing narrative development. In K. Pence (Ed.), Assessment in emergent literacy (pp. 377-432). San Diego, CA: Plural.
Dennen, V. (2004). Cognitive apprenticeship in educational practice: research on scaffolding, modeling, mentoring and coaching as instructional strategies. In D. Jonassen (Ed.), Handbook of research in educational technology (pp. 813-828). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Dennen, V., & Burner, K. (2008). Cognitive apprenticeship model in educational practice. In M. Spector, M. Driscoll, D. Merrill, & J. Merrienboer (Eds.), Handbook of research on educational communications and technology (pp. 425-439). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
De Smedt, F., & Van Keer, H. (2014). A research synthesis on effective writing instruction in primary education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 112, 693-701.
Eaton, J., Collis, G., & Lewis, V. (1999). Evaluative explanations in children’s narratives of a video sequence without dialogue. Journal of Child Language, 26, 699-720.
Fernández-Duque, D., Baird, J., & Posner, M. (2000). Executive attention and metacognitive regulation. Consciousness and Cognition, 9, 288-307.
Flavell, J., Green, F., Flavell, E., Harris, P., & Astington, J. (1995). Young children’s knowledge about thinking. Monographs of the Society for Research in Child Development, 60, 1-113.
Flower, L., & Hayes, J. (1984). Images, plans and prose the representation of meaning in writing. Written Communication, 1, 120-160.
Gillam, R., & Johnston, J. (1992). Spoken and written language relationships in language learning impaired and normally achieving school-age children. Journal of Speech and Hearing Research, 35, 1303-15.
Gillam, R., & Pearson, N. (2004). Test of narrative language. Austin, TX: Pro-Ed.
Graham, S., & Harris, K. (1996). Self-Regulation and strategy instruction for students who find writing and learning challenging. In M. Levy & S. Ransdell (Eds.), The science of writing: Theories, methods, individual differences and applications (pp. 347-360). Mahwah, NJ: Erbaum.
Hansen, J. (2004). “Tell me a story”. Developmentally appropriate retelling strategies. New Jersey: International Reading Association.
Harris, K., Graham, S., & Mason, L. (2003). Self-regulated strategy development in the classroom: Part of a balanced approach to writing instruction for students with disabilities. Focus on Exceptional Children, 35, 1-16.
Harris, K., Graham, S., Mason, L., & Friedlander, B. (2008). Powerful writing strategies for all students. Baltimore, MA: Brookes.
Hédberg, N., & Westby, C. (1993). Analyzing storytelling skills: Theory to practice. Tucson, AZ: Communication Skill Builders.
Heilmann, J., Miller, J., Nockerts, A., & Dunaway, C. (2010). Properties of the narrative scoring scheme using narrative retells in young school-age children. American Journal of Speech-Language Pathology, 19, 154-166.
Hudson, J., & Shapiro, L. (1991). Effects of task and topic of children’s narrative. In A. McCabe & C. Peterson (Eds.), New direction on developing narrative structure (pp. 89-136). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Hughes, D., McGillivray, L., & Schmidek, M. (1997). Guide to narrative language. Austin, TX: PRO-ED.
Κανέλου, Μ. Α., Κορβέση, Ε., Ράλλη, Α., Μουζάκη, Α., Αντωνίου, Φ., Διαμαντή, Β., & Παπαϊωάννου, Σ. (2016). Οι αφηγηματικές δεξιότητες σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Preschool & Primary Education, 4, 35-67.
Kaderavek, J., & Sulzby, E. (2000). Narrative production by children with and without specific language impairment: oral narratives and emergent readings. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 43, 34-49.
Kiren, K. (2013). The relation between cognitive skills and language skills in typically developing 3 ½ -to-6 years old. Dissertation in Psychology. Pennsylvania State University.
Klecan-Aker, J., & Caraway, T. (1997). A study of the relationship of storytelling ability and reading comprehension in fourth and sixth grade African-American children. International Journal of Language and Communication Disorders, 32, 109-125.
Larkin, S. (2010). Metacognition in young children. London: Routledge, Taylor & Francis Ltd.
Lepola, J., Lynch, J., Laakkonen, E., Silvén, M., & Niemi, P. (2012). The role of inference making and other language skills in the development of narrative listening comprehension in 4–6 year-old children. Reading Research Quarterly, 3, 259-282.
Lever, R., & Sénéchal, M. (2011). Discussing stories: On how a dialogic reading intervention improves kindergartners’ oral narrative construction. Journal of Experimental Child Psychology, 108, 1-24.
Libby, M., & Aries, E. (1989). Gender differences in preschool children’s narrative fantasy. Psychology of Women Quarterly, 13, 293-306.
Licandro, U. (2016). Narrative skills of dual language learners. Diversity in Communication and Language, 3, 25-50.
Mandler, J. (1984). Scripts, stories and scenes: Aspects of schema theory. Hillsdale: Lawrence Erlbaum.
Marjanovic-Umek, L., Krahjc, S., & Fekonja, U. (2002). Developmental levels of the child’s storytelling. Annual meeting of the European Early Childhood Education Research Association. Cyprus: Lefkosia (ERIC Document Reproduction Service No. ED 468 907).
McCabe, A., Bliss, L., Barra, G., & Bennett, M. (2008). Comparison of personal versus fictional narratives of children with language impairment. American Journal of Speech and Language Pathologist, 17, 194-206.
McCabe, A., & Rollins, P. (1994). Assessment of preschool narrative skills. Paper presented at the International Conference of the Learning Disabilities Association, Atlanta (ERIC Document Reproduction Service No. ED. 345 441).
Merritt, D., & Liles, B. (1987). Story grammar ability in children with and without language disorder. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 30, 539-552.
Merritt, D., & Liles, B. (1989). Narrative analysis: Clinical applications of story generation and story retelling. Journal of Speech and Hearing Disorders, 54, 438-448.
Morrow, L. (1990). Assessing children’s understanding of story through their construction and reconstruction of narrative. In M. Morrow & J. Smith (Εds.), Assessment for instruction in early literacy (pp. 110-134). MJ: Prentice-Hall.
Nelson, K. (1991). Remembering and telling: A developmental story. Journal of Narrative and Life History, 1, 109-127.
Nelson, K. (1999). Event representations, narrative development and internal working models. Attachment and Human Development, 1, 239-252.
Nicolopoulou, A., & Richner, E. (2007). From actors to agents to persons: The development of character representation in young children's narratives. Child Development, 78, 412-429.
Norbury, C., & Bishop, D. (2009). Narrative skills of children with communication impairments. International Journal of Language & Communication disorders, 38, 287-313.
Παρασκευόπουλος, Ι., Γιαννιτσάς, Ν., & Καλαντζή-Αζίζι, Α. (1999). Αθηνά τεστ διάγνωσης δυσκολιών μάθησης. Δομή και χρησιμότητα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Paris, A., & Paris, S. (2003). Assessing narrative comprehension in young children. Reading Research Quarterly, 38, 36-76.
Pena, E., Gillam, R., Malek, M., Ruiz-Felter, R., Resendiz, M., Fiestas, C., & Sabel, T. (2006). Dynamic assessment of school-age children’s narrative ability: An experimental investigation of classification accuracy. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 49, 1037-1057.
Pentimonti, J., & Justice, L. (2009). Teacher’s use of scaffolding strategies during read alouds in the preschool classroom. Early Childhood Education Journal, 4, 241-248.
Pesco, D., & Gagne, A. (2015). Scaffolding narrative skills: A meta-analysis of instruction in early childhood settings. Early Education and Development. Advance online publication. doi:10. 1080/10409289.2015.1060800
Petersen, D., Gillam, S., & Gillam, R. (2008). Emerging procedures in narrative assessment: The index of narrative complexity. Topics in Language Disorders, 28, 111-126.
Peterson, C., & McCabe, A. (1983). Developing narrative structure: Three ways of looking at a narrative. New York: Plenum.
Peterson, C., & McCabe, A. (1992). Parental styles of narrative elicitation: Effect on children’s narrative structure and content. First Language, 12, 299-321.
Raven, J. (1956). Raven's progressive matrices and vocabulary scales. San Antonio, Tex.: Harcourt Assessment.
Ross, M., & Holmberg, D. (1990). Recounting the past: Gender differences in the recall of events in the history of a close relationship. In M. Zanna & J. Olson (Eds.), Self-inference processes: The Ontario symposium (pp. 135-152). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Santangelo, T., Harris, K., & Graham, S. (2008). Using Self-regulated strategy development to support students who have “Trouble Gitting Thanks into Werds”. Remedial and Special Education, 29, 78-89.
Σπαντιδάκης, Γ. (2010). Κοινωνιο-γνωσιακά πολυμεσικά περιβάλλοντα μάθησης παραγωγής γραπτού λόγου. Αθήνα: Gutenberg.
Stadler, M., & Ward, G. (2005). Supporting the narrative development of young children. Early Childhood Educational Journal, 33, 73-80.
Stein N., & Glenn C. (1977). A developmental study of children's construction of stories. Paper presented at the annual meeting of the society for research in child development. New Orleans.
Stein, N., & Glenn, C. (1982). Children’s concept of time: The development of story schema. In W. Friedman (Ed.), The developmental psychology of time (pp. 255-282). New York: Academic Press.
Teddlie, C., & Yu, F. (2007). "Mixed Methods Sampling". Journal of Mixed Methods Research, 1, 77-100.
Tσακρής, Π. (1970). Η ευφυΐα των ελληνοπαίδων της σχολικής ηλικίας (5-12 ετών). Αθήνα.
Ukrainetz, T., Justice, M., Kaderavek, N., Eisenberg, L., Gillam, B., & Harm, M. (2005). The development of expressive elaboration in fictional narratives. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 48, 1363-1377.
van Dam, F. (2010). Development of cohesion in normal children’s narratives. Master in Logopedic Sciences. Germany: University of Utrecht.
van Kleeck, A. (2008). Providing preschool foundations for later reading comprehension: the importance of and ideas for targeting inferencing in storybook - sharing interventions. Psychology in the Schools, 7, 627-643.
Vretudaki, E., & Tafa, E. (2017 July). Strategies for developing kindergarten children’s narrative skills. Paper presented at the 20th European Conference on Literacy. Spain: Madrid.
Westby, C. (1984). Development of narrative language abilities. In G. Wallach & K. Butler (Eds.), Language learning disabilities in school-age children (pp. 103-107). Baltimore: Williams and Wilkins.