Οιονεί χαρτογράφηση εννοιολογικής προσέγγισης της ιστορίας στο νηπιαγωγείο

PDF
Δημοσιευμένα: Dec 17, 2019
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.20701
Λέξεις-κλειδιά:
διδασκαλία ιστορίας νηπιαγωγείο ιστορικές δομικές έννοιες
Ελένη Καραμανώλη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
https://orcid.org/0000-0003-1545-7858
Περίληψη

Η διδασκαλία της ιστορίας στο νηπιαγωγείο σχετίζεται με τη σταδιακή καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και την ιστορική κατανόηση μέσα από την κατανόηση των ιστορικών δομικών εννοιών (χρόνος, συνέχεια-αλλαγή, αίτιο-αποτέλεσμα). Σε αυτήν την κατάκτηση θα συμβάλλει η ανάπτυξη δραστηριοτήτων σχετικών με την μίκρο ιστορία (οικογένεια, γειτονιά) αλλά και με τη μάκρο ιστορία (σχολείο, κοινωνία). Στο νηπιαγωγείο τίθενται οι βάσεις για την προσέγγιση των ιστορικών γεγονότων, αξιοποιώντας εμπειρίες και γεγονότα από τη ζωή των ίδιων των παιδιών. Η παρούσα έρευνα διερευνά τους στόχους, τους σκοπούς της διδασκαλίας καθώς και τις στρατηγικές που μπορούν να εφαρμοστούν σε αυτό το στάδιο εκπαίδευσης. Δίνεται έμφαση στις ιστορικές έννοιες και στον τρόπο που αυτές μπορούν να αξιοποιηθούν ώστε να επιτευχθεί η ιστορική κατανόηση με την αξιοποίηση ομαδοσυνεργατικών μεθόδων αλλά και τη μέθοδο project.

 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Νέοι ερευνητές
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Ελένη Καραμανώλη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Φιλόλογος, Διδάκτορας, Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Αναφορές
Alleman, J., & Brophy, J. (2003). Social studies excursions, K–3—Book three: Powerful units on childhood, money, and government. Portsmouth, NH: Heinemann.
Αντωνιάδου, Δ. (2003). Η ιστορία της Ελλάδας μέσα από την τέχνη. Στο Μ. Ζωγράφου-Τσαντάκη (Επιμ.), Νηπιαγωγείο, γλώσσα σχέδια εργασίας (σσ. 178-181). Γιαννιτσά: Ζωγράφου.
Αθανασιάδης, Φ. (2015). Τα αποσυρθέντα βιβλία. Έθνος και σχολική ιστορία στην Ελλάδα, 1858-2008. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Barton, K. C., & Levstik, L. (2004). “Back When God Was Around and Everything”: Elementary Children’s Understanding of Historical Time. American Educational Research Journal, 33(2), 419-454.
Βαρνάβα-Σκούρα, Τ. (1998). Ζητήματα διδασκαλίας. Κείμενο 13. Στο Ε. Αβδελά, Ιστορία και σχολείο. Αθήνα: Νήσος.
Bruner, J. (1997). Πράξεις νοήματος (Η. Ρόκκου & Γ. Καλομοίρης, Μτφρ). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Capita, L., Cooper, H., & Mogos, G. (2000). History, children's thinking and creativity in the classroom: English and Romanian perspectives. International Journal of Historical Learning, Teaching and Research, 1(1), 14-18.
Γρόσδος, Σ. (2008). Οπτικός γραμματισμός και πολυτροπικότητα. Ο ρόλος των εικόνων στη γλωσσική διδασκαλία στο Βιβλίο Γλώσσας της Β’ Δημοτικού (Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή εργασία). Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη.
Cooper, H. (1995). History in the early years. New York: Routledge.
Cooper, H. (2002). History in the Early Years. London: Routledge.
Cooper, H. (Εd.) (2004). Exploring Time and Place through Play: Foundation Stage – Key Stage One. London: David Fulton.
Cooper, H. (2007). History 3-11. A guide for teachers. Oxon: David Fulton.
Cooper, H. (2012). History 5-11. A guide for teachers. Oxon: David Fultam (2nd edition).
Cooper, H. (2012). History in primary schools. First Conference Institute of Historical Research. London: Institute of Historical research. University of London.
Cooper, H. (2013). History in the early years, 2nd edition. Oxon & New York: Routledge.
Corbishley, M. (2008). Ιn my view: Our heritage: Use it or lose it. Primary History. The Historical Association, pp. 8-9.
Δάγκας, Α, (2004). Φοιτητικές σημειώσεις κοινωνικής ιστορίας: διδασκαλία της ιστορίας στα νήπια. Θεσσαλονίκη: Υπηρεσία δημοσιευμάτων Α.Π.Θ.
Δάγκας, Α. (2006). Φοιτητικές σημειώσεις κοινωνική ιστορίας. Διδασκαλία της ιστορίας στα νήπια. Θεσσαλονίκη: Υπηρεσία Δημοσιευμάτων ΑΠΘ.
Demers, S., Lefrançois, D., & Ethier, M. A. (2015). Understanding agency and developing historical thinking in elementary school: A local history learning experience. Historical encounters: A journal of historical conciousness, historical cultures and history education, 2(1), 34-46.
Δημητριάδου, Κ. (2002). Ιστορία και Γεωγραφία. Εφαρμογή και αξιολόγηση μίας εκπαιδευτικής παρέμβασης στον ιστορικό χώρο. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη.
Dixon, L., & Hales. A. (2014) Bringing History Alive through Local People and Places: A Guide for Primary School Teachers. Abingdon: Routledge.
Φαρδή, Κ. (2010). Η ιστορία στην προσχολική εκπαίδευση. Τρεις διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Ζητήματα Μεθοδολογίας Της Έρευνας Στις Κοινωνικές Επιστήμες. 17ο Συνέδριο Σχολής Κοινωνικών Επιστημών – Τμήμα Κοινωνιολογίας, Κρήτη, 24-27 Σεπτεμβρίου 2010.
Φαρδή, Κ. (2013). Ιστορία και προσχολική αγωγή: Από τα αναλυτικά προγράμματα στις εκπαιδευτικές εφαρμογές (Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη.
Φαρδή, Κ. (2018). Η συμβολή της έρευνας δράσης στην εισαγωγή της ιστορικής εκπαίδευσης στο νηπιαγωγείο. Action Researcher in Education, 8, 109-128.
Farmer, A., & Heeley, A. (2004). Moving between fantasy and reality: Sustained, shared thinking about the past. In H. Cooper (Εd.), Exploring Time and Place through Play: Foundation Stage – Key Stage One (pp. 52–64). London: David Fulton.
Ferro, M. (2001). Πώς αφηγούνται την ιστορία στα παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο (Π. Μαρκέτου, Μτφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Frey, K. (1998). Η μέθοδος Project (Κ. Μάλλιου, Μτφρ.). Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη.
Harnett, P. (2000). History in the Primary School; Re-Shaping Our Pasts. The Influence of Primary School Teachers' Knowledge and Understanding of History on Curriculum. Planning and Implementation. The International Journal of historical learning teaching and research, 1 (1), pp. 5-13.
ΙΕΠ (2014). Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου, Αθήνα: «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) – Νέο Πρόγραμμα Σπουδών» με κωδικό ΟΠΣ: 295450. Αναθεωρημένη Έκδοση.
Kilpatrick, W. H. (1935). Die Projekt-Methode. Die Anwendung des zweckvollen Handelns im pädagogischen Prozeß. In J. Dewey, W. H. Kilpatrick (Eds.), Der Projekt-Plan - Grundlegung und Praxis (pp. 161–179). Weimar: Böhlau.
Κόκκινος, Γ., & Νάκου, Ε. (2006). Προσεγγίζοντας την Ιστορική Εκπαίδευση στις αρχές του 21ου αιώνα. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Λεοντσίνης, Γ. (2006). Διδακτική της Ιστορίας: γενική – τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση. Αθήνα: Ινστιτούτο του βιβλίου.
Μακρή, Ο. (2003). Σα ψηφιδωτά της Αρχαίας Πέλλας. Στο M. Ζωγράφου-Τσαντάκη (Επιμ.), Νηπιαγωγείο Γλώσσα Σχέδια Εργασίας (σσ. 175-177). Γιαννιτσά: Ζωγράφου.
Mindes, G. (2005). Social studies in today's early childhood curricula. Young Children, 60(5), 12.
Monte-Sano, C. (2008). Qualities of historical writing instruction: A comparative case study of two teachers’ practices. American Educational Research Journal, 45(4), 1045-1079.
Moniot, H. (2000). Η διδακτική της ιστορίας (Ε. Κάννερ, Μτφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
NACCCE. (1999). All Our Futures: Creativity, Culture and Education. Report to the Secretary of State for Education and Employment the Secretary of State for Culture, Media and Sport. London: National Advisory Committee on Creative and Cultural Education.
Νικολάου, Γ. (2011α). Ένταξη & εκπαίδευση των αλλοδαπών μαθητών στο Δημοτικό σχολείο. Αθήνα: Πεδίο.
Νικολάου, Γ. (2011β). Διαπολιτισμική διδακτική: το νέο περιβάλλον – βασικές αρχές. Αθήνα: Πεδίο.
Nordgren, K., & Johansson, M. (2015). Intercultural historical learning: a conceptual framework. Journal of Curriculum Studies, 47(1), 1-25.
Ρεπούση, Μ. (2004). Μαθήματα ιστορίας. Από την ιστορία στην ιστορική εκπαίδευση. Αθήνα: Καστανιώτης.
Ricoeur, P. (1990), Time and Narrative, v.1. Chicago and London: The University of Chicago Press.
Rusen, J. (2004), Historical Consciousness: Narrative Structure, Moral Function, and Ontogenetic Development. In P. Seixas (Ed.), Theorizing Historical Consciousness (pp. 63-85). Canada: University of Toronto Press.
Σακκής, Δ., & Τσιλιμένη, Τ. (2007). Ιστορικοί Τόποι και Περιβάλλον. Διδακτικές Προσεγγίσεις για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Αθήνα: Καστανιώτης.
Schepers, S., & Verplancke, M. (2015). Pierre de touche: éducation à la mémoire. Herinnerings educatie.be.
Seixas, P., & Morton, T. (2013). The Big Six. Canada: Nelson Education.
Skjæveland, Y. (2017). Learning history in early childhood: Teaching methods and children’s understanding. Contemporary Issues in Early Childhood, 18(1), 8-22.
TEACH. (2007). Teaching Emotive and Controversial History 3-19. A Report from the Historical Association on the Challenges and Opportunities for Teaching Emotive and Controversial History, pp. 3-19.
Thornton, S. (1988). Effects of Children’s Understanding of Time Concepts on Historical Understanding. Theory and Research in Social Education, 16(1), 69-82.
Τσιλιμένη, Τ. (2011). Αφήγηση και εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
Von Heyking, A. (2004). Historical Thinking in the Elementary Years: A Review of Current Research. Canadian Social Studies, 39(1), n. 1.
Wilschut, A. (2012). Images of time: the role of an historical consciousness of time in learning history. Charlotte, NC: Information Age.