Γενικεύσεις, υπεργενικεύσεις και διαπολιτισμική επικοινωνία: Το στερεότυπο του ελληνικού έθνους στις σχολικές επετειακές εκδηλώσεις

PDF (English)
Δημοσιευμένα: Apr 17, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/ppej.14896
Λέξεις-κλειδιά:
Γενικεύσεις εθνικά στερεότυπα ελληνικό έθνος Hofstede λογισμικό του νου διαπολιτισμική επικοινωνία
Luciana Benincasa
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
https://orcid.org/0000-0002-3064-8807
Περίληψη
Hεργασία έχει δύο στόχους: (α) να προσεγγίσει το στερεότυπο του έθνους ως υπεργενίκευση και, επομένως, εμπόδιο στη διαπολιτισμική επικοινωνία, και (β) να προτείνει τρόπους «απόδρασης» από τη στερεότυπη σκέψη. Ο πρώτος στόχος επιχειρείται μέσα από τη σύγκριση μεταξύ δύο θεωριών για τα επίπεδα «προγραμματισμού» του ανθρώπινου νου: (α) τη θεωρία του Hofstede, και (β) ένα σχολικό στερεότυπο του ελληνικού έθνους, όπως περιγράφεται στη βιβλιογραφία. Και οι δύο αποτελούν θεωρίες για τα μοτίβα σκέψεων, συναισθημάτων και εν δυνάμει συμπεριφοράς μελών μίας εθνικής ομάδας. Η πρώτη θεωρία αξίζει τον προσδιορισμό «επιστημονική»: αρθρώνεται ρητά σε τρία επίπεδα: άτομο, ομάδα και ανθρώπινη φύση. Το σχολικό στερεότυπο του έθνους μπορεί να ιδωθεί ως δημώδης θεωρία, η οποία αποσκοπεί στη διαχείριση της καθημερινότητας και για αυτό δεν χρειάζεται π.χ. να είναι ρητά διατυπωμένη. Το στερεότυπο αυτό υποβλήθηκε σε θεματική ανάλυση. Η σύγκριση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το εθνικό στερεότυπο τείνει να καταργήσει τις γραμμές που, στο σχήμα του Hofstede, διαχωρίζουν τα επίπεδα μεταξύ τους. Το στερεότυπο αποτελεί μία υπεργενίκευση και, ως τέτοιο, θεωρείται εμπόδιο στην επιτυχή διαπολιτισμική επικοινωνία. Υποστηρίζεται η ανάγκη για κριτική αυτο-εξέταση, ώστε να αποκτήσουμε επίγνωση των στερεοτύπων μας. Προς τον σκοπό αυτό, αναφέρονται μερικές «τεχνικές», καθώς και μία σύντομη επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας.
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Luciana Benincasa, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

University of Ioannina; Department of Philosophy, Education and Psychology;Associate Professor

Αναφορές
AFS Intercultural Programs (2011). Generalizations & stereotypes. Retrieved from: https://woca.afs.org/education/p/icl-for-afs-and-friends
Armstrong, J. (2003, March 24). Power and prejudice: Some definitions for discussion and analysis. Retrieved from https://www.unm.edu /~jka/courses/archive/power.html
Austin, J. (1976). How to do things with words. Oxford: Oxford University Press.
Barber, M. (2014). Alfred Schutz. In E. N. Zalta (Ed.), Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2016 Edition). Retrieved from https://plato.stanford.edu/entries /schutz/
Batini, F. (2011). Comprendere le differenze. Verso una pedagogia dell'identità sessuale. Roma: Armando Editore.
Bernstein, J., Zimmerman, T. S., Werner- Wilson, R. J., & Vosburg, J. (2000). Preschool children's classification skills and a multicultural education intervention to promote acceptance of ethnic diversity. Journal of Research in Childhood Education, 14(2), 181-192.
Bîndar, I. (2013). The discourse of ethnicity in the Sociology of International Relations. Studies on Literature, Discourse ad Multicultural Dialogue (231-238). Târgu-Mureş, România: Editura Arhipelag XXI. Retrieved from http://www.upm.ro/ldmdLDMD-01/Hst/Hst%2001%2026.pdf
Blum, L. (2004). Stereotypes and stereotyping: A moral analysis. Philosophical Papers, 33(3), 251-289). Retrieved from https://philpapers.org/archive/LAWSAS-2.pdf
Bohr, N. F. (2011). Attempting the Critical: Reflections on a Speech Communication 101 Course. Research Papers. Paper 51. Retrieved from http://opensiuc.lib.siu.edu /gs_rp/51
Brannigan, A. (1981). The Social Basis of Scientific Discoveries. New York: Cambridge University Press.
Brewer, W. (1999). Scientific theories and naive theories as forms of mental representation: Psychologism revived. Science & Education, 8, 489–505.
Bruner, J. (1997). Πράξεις νοήματος (Ήβη Ρόκου, Μτφρ.). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Γκόλια, Π., & Αναστασιάδου, Σ. (2011). Οι επετειακές σχολικές εκδηλώσεις: διδακτική της ιστορίας σε ιδεολογικό πεδίο. Παιδαγωγικά Ρεύµατα στο Αιγαίο, 5, 51-60. Ανακτήθηκε από http://www.rhodes.aegean.gr/ptde/revmata/issue5 /KOLLIA,%2520ANASTASIADOY.pdf
Charlot, B. (1999). Η σχέση με τη γνώση (Μ. Καραχάλιος, Μτφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Corey, G., & Schneider Corey, M. (1997). I never knew I had a choice. Monterey, CA: Brooks/Cole Publishing.
Cox, E. (2002). AS Level psychology for AQA specification B. Oxford: Oxford University Press.
Δραγώνα, Θ. (2004). Στερεότυπα και προκαταλήψεις. Αρ. 32 στη σειρά Κλειδιά και Αντικλείδια, Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ Ανακτήθηκε από http://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/3227/933.pdf
Darwin (2014, Jan 17). Darwinreactionary. The Myth of Sexual Orientation. Retrieved from https://darwinianreactionary.wordpress.com/2014/01/17/the-myth-of-sexual-orientation/
Dougherty, M. (n.d.). Experimental Methods in Cognitive Psychology. Retrieved from
http://www.damlab.umd.edu/Classes/psyc440Chapter%201,%20Science%20and%20Psychology.htm
Douglas, M. (2006). Purity and danger: An analysis of concept of pollution and taboo. London: Routledge.
Dovidio, J.F. (1999). Stereotyping. In R.A. Wilson & F. C. Keil (Eds.), The MIT encyclopaedia of the cognitive sciences (pp. 804-806). Cambridge, MA: MIT Press.
Duranti, A. (1997). Linguistic anthropology. Cambridge: Cambridge University Press.
Ferro, M. (2000). Πώς αφηγούνται την ιστορία στα παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο (Πελ. Μαρκέτου, Μτφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Gaspay, A., Dardan, S. & Legorreta, L. (2009). ‘Software of the Mind’: A Review of Applications οf Hofstede’s Theory to IT Research.Journal of Information Technology Theory and Application (JITTA), 9(3), 1-37. Retrieved from https://www.homeworkmarket.com/sites/default /files/qx/15/05/26/03/busmm_software_of_the_mind.pdf
Geertz, C. (1973). Η ερμηνεία των πολιτισμών (Θ. Παραδέλλης, Μτφρ.). Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Gelman, S. A., & Legare, C. H. (2011). Concepts and folk theories. Annual Review of Anthropology, 40, 379-398. doi: 10.1146/annurev-anthro-081309-145822
Gerber, J. M. (2016, Nov. 21). Introduction to Dialogue. Retrieved from http://www.johnmgerber.com/Disp.cfm?Title=IntroductiontoDialogue&Style=Plain
Govers C., &Vermeulen, H., Eds. (1997). The politics of ethnic consciousness. Houndmills: MacMillan.
Green, E. (2006). Redefining Ethnicity. Paper prepared for presentation at the 47th Annual International Studies Association Convention, San Diego, CA. Retrieved from http://personal.lse.ac.uk/greened/ISA.pdf
Haslam, A. (1997). Stereotyping and social influence: Foundations of stereotype consensus. In R. Spears, P. J. Oakes, N. Ellemers & A. Haslam (Eds.), The social psychology of stereotyping and group life (pp. 118-143). Oxford, UK: Blackwell.
Haslam, A., Turner, J. C., Oakes, P. J., Reynolds, K. J., & Doosje, B. (2002). From personal pictures in the head to collective tools in the world: How shared stereotypes allow groups to represent and change. In C. McGarty, V. Y. Yzerbyt, & R. Spears (Eds.), Stereotypes as explanations: The formation of meaningful beliefs about social groups (pp. 157-185). Cambridge: Cambridge University Press. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication /232457787_From_personal_pictures_in_the_head_to_collective_tools_in_the_world_How_shared_stereotypes_allow_groups_to_represent_and_change_social_reality
Herzfeld, M. (1987). Anthropology through the looking-glass: Critical ethnography in the margins of Europe. Cambridge: Cambridge University Press.
Hill, J. H. (2008). The everyday language of white racism. Malden, MA: Wiley-Blackwell.
Hilton, J. L. (1996). Stereotypes. Annual Review of Psychology,47, 237-271. doi: 10.1146 /annurev.psych.47.1.237
Hofstede, G. (1996). Cultures and organizations: Software of the mind. Intercultural cooperation and its importance for survival. New York: McGraw-Hill.
Hogg, M.A. (1995) Social identity theory. In A.S.R. Manstead & M. Hewstone (Eds.), The Blackwell Encyclopaedia of Social Psychology (pp. 555-560). Oxford: Blackwell.
Honors: Communication Capstone (2000, Jan 29). Theory and Research Methods Defined. Retrieved from http://www.uky.edu/~drlane/capstone/trmdef.htm
Hummell, E. (2014). Standing the test of time: Barth and ethnicity. Coolabah, 13, 46-60. Retrieved from http://revistes.ub.edu/index.php/coolabah/article/viewFile /15523/18679
(The) Intercultural Communication Institute (2015). Directory of Selected Resources. Portland, OR: Intercultural Communication Institute.
Ion, A. & Cojocaru, C. (2015). Stereotypes in intercultural communication. “Mirceacel Batran” Naval Academy Scientific Bulletin, 18(2), 277-278.
Jones, E., Johnson, Β. & Ηaenfler, R. (2007). The better world handbook: Small changes that make a big difference. Gabriola Island, Canada: New Society Publishers.
Κάβουρας, Π. (χ.χ.). Research Unit of Advanced, Composite, nano-Materials and Nanotechnology. Οι άνθρωποι. Ανακτήθηκε από
http://nanolab.chemeng.ntua.gr/index.php?lang=gr&p=people&sp=25
Kim, A. & Yeh, C. J. (2002). Stereotypes of Asian American Students. ERIC Digest. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED462510.pdf
Koster, J. (n.d.). Ritual Performance and the Politics of Identity. On the Functions and Uses of Ritual. Retrieved from http://www.let.rug.nl/koster/papers /JHP.Koster2.Edit.pdf
Lamendola, F. (2008, June 17). Caratteri ereditari e acquisiti nell'enigma antropologico dei «ragazzi-lupo».Retrieved from http://www.ariannaeditrice.it /articolo.php?id_articolo=19766
Levi-Strauss, H. (2001). Φυλή και ιστορία ( Αθ. Στεφανής, Μτφρ.). Αθήνα: Πατάκη.
Lindahl, K. (2008). The Listening Center. Principles of Dialogue. Retrieved from http://www.uri.org/files/resource_files/Principles%20of%20Dialogue%20by%20Kay%20Lindahl.pdf
Long, C. (2015). Intercultural Communication and Stereotypes. Retrieved from http://www.tohoku-gakuin.ac.jp/research/journal/bk2015/pdf/no01_05.pdf
Lyubansky, M. (n.d). Stereotypes. What they are and what they do. Slide 6. Retrieved from http://internal.psychology.illinois.edu/~lyubansk/race/stereo.ppt
Marshall, M.N. (1996) Sampling for qualitative research. Family Practice, 13, 522-525.
McGarty, C., Yzerbyt, V. and Spears, R. (2002). Stereotypes as explanations. Cambridge: Cambridge University Press.
Miekley, J. P. Lincoln Center, Tirana, Albania. What makes critical thinking critical for adult ESL students. The CATESOL Journal, 25(1), 143-150. Retrieved from http://www.catesoljournal.org /wp-content/uploads/2014/06/CJ25_miekley.pdf
Mission (n.d.). Mission Atlas Project. Ecuador. Retrieved fromhttp://worldmap.org /maps/other/profiles/ecuador/Ecuador%20Profile.pdf
Moua, M. (2009). La dimension symbolique des TIC etl’auto-réalisation collective. Τic&société, 3(1-2). Retrieved 23/11/2016, from http://ticetsociete.revues.org/666,DOI : 10.4000/ticetsociete.666
Müller, F. & Rothermund, K. (2012). Talking loudly but lazing at work. Behavioral effects of stereotypes are context dependent. European Journal of Social Psychology, 42, 5, 557–563.doi: 10.1002/ejsp.1869
Nagata, A. L. (2005). Promoting self-reflexivity in intercultural education. Journal of Intercultural Communication, 8, 139-167.
Nagata, A. L. (2006). Transformative learning in Intercultural Education. Rikkyo Intercultural Communication Review, 4, 39-6. Retrieved from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc /download?doi=10.1.1.524.8008&rep=rep1&type=pdf
Nielsen, R.K. (2016). Folk Theories of Journalism. The many faces of a local newspaper. Journalism Studies, 17(7). Retrieved from
http://dx.doi.org/10.1080/1461670X.2016.1165140
Oakes, P.J., Turner, J. C. and Haslam, A. (1991). Perceiving people as group members: The role of fit in the salience of social categorizations. British Journal of Social Psychology, 30, 125-144. Retrieved from http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.2044-8309.1991.tb00930.x/pdf
O’Mara, J. (1994). Lecturette. Bias, stereotypes, prejudice and ‘isms’. Reproduced from Diversity activities and training designs. San Diego, CA: Pfeiffer & Company. Retrieved from http://diversity.missouristate.edu/assets/diversity /MagazinesLecturette.pdf
Pearl (2007-2016). Daniel Pearl Foundation. Ama Folklore Dance Group. Retrieved from http://www.danielpearlmusicdays.org/artist_detail.php?id=1826
Peltokorpi, V. (2010). Intercultural communication in foreign subsidiaries: The influence of expatriates’ language and cultural competencies. Scandinavian Journal of Management, 26, 176—188. Retrieved from http://www.bukoba.ca/documents/Interculturalcommunications_1.pdf
Pfister Giauque, B. & Flamigni, E. (2012). Teachers' Perceptions and Representations of Migrant and Pioneer Students: Between Individualisation and Generalisation. Paper presented at ECER 2012, The Need for Educational Research to Champion Freedom, Education and Development for All. Retrieved from http://www.eera-ecer.de/ecer-programmes/conference/6/contribution/16467/
Pithouse, K., Mitchell, G. & Weber, S. (2009). Self-study in teaching and teacher Development: A call to action. Educational Action Research, 17, 1 43-62.
Pratto, F. & Pitpitan, E. (2008). Ethnocentrism and sexism: How stereotypes legitimize six types of power. Social and Personality Psychology Compass, 2, 6, 2159-2176. Retrieved from http://www.intergroup.uconn.edu/pbt/documents/Pratto%20Pitpitan%202008.pdf
Restore (2008, March 05). Restore rights of Ainu indigenous people, urges Japanese pastor. Journey. Retrieved from http://journeyonline.com.au/features/restore-rights-of-ainu-indigenous-people-urges-japanese-pastor/)
Shih, C. F. (2008). National identity and foreign policy: Taiwan’s attitudes toward China. Paper presented at the International Studies Association 42nd Annual Convention. Chicago, February 20-24. Retrieved from http://mail.tku.edu.tw /cfshih/010810b.htm
Schneider, D. J. (2004). The psychology of stereotyping. New York: The Guilford Press.
Schulman, A. N. (2009).Why minds are not like computers. The New Atlantis. A Journal of Technology and Society, 23. Retrieved from http://www.thenewatlantis.com /publications/why-mind s-are-not-like-computers
Son, J.Y., Smith, L.B. & Goldstone, R.L. (2008). Simplicity and Generalization: Short-cutting Abstraction in Children’s Object Categorizations. Cognition, 108(3), 626-638. doi: 10.1016/j.cognition.2008.05.002
Stephan, W. G. (1989). A Cognitive Approach to Stereotyping. In D. Bar-Tal, C. F. Gaumann, A. W. Kruglanski, W. Stroebe (Eds.), Stereotyping and prejudice. Changing conceptions (pp. 37-57). New York: Springer.
Tajfel, H. (1978). Differentiation between social groups: Studies on the social psychology of intergroup relations. London: Academic.
Thomas & Harden, A. (2008). Methods for the thematic synthesis of qualitative research in systematic reviews. BMC Medical research Methodology, 8, 45. doi:10.1186/1471-2288-8-45
Tlingit (2016). In Helicon (Ed.), The Hutchinson unabridged encyclopedia with atlas and weather guide. Abington, UK: Helicon. Retrieved from http://search.credoreference.com/content/entry/heliconhe/tlingit/0
Triandis, H. C. (2002). Subjective culture. Online Readings in Psychology and Culture, 2(2). Retrieved from http://dx.doi.org/10.9707/2307-0919.1021
Weed, M. (2005). Meta-interpretation: A method for the interpretive synthesis of qualitative research. Forum: Qualitative Social Research, 6, 1, Art. 37. Retrieved from http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/viewArticle /508/1096
Willer, R. K. (2006). Dispelling the myth of a global consumer. Doctoral Dissertation. Berlin: School of Philosophy der Philosophischen Fakultät III der Humboldt. Universität zu Berlin. Retrieved from http://edoc.hu-berlin.de/dissertationen /willer-ragnar-karl-2006-07-19/HTML /chapter3.html
Wimmer, A. (2008). The making and unmaking of ethnic boundaries: A multilevel process theory. American Journal of Sociology, 113(4), 970–1022. Retrieved from http://www.columbia.edu /~aw2951/WimmerMakingUnmaking.pdf
YWCA (Young Women's Christian Association) (n.d.). Skyn Deep. Starting a new conversation about race and racism. Retrieved from http://www.ywca.org/atf/cf/%7B3B450FA5-108B-4D2E-B3D0-C31487243E6A%7D/skyn%20Deep%20activity%20guide.pdf
Zhang, Q. (2010). Perceptions of Asian American Students: Stereotypes and Effects. Communication Currents, 5 (1). Retrieved from https://www.natcom.org /CommCurrentsArticle.aspx?id=963