Ανάπτυξη του ιστορικού γραμματισμού μεταπτυχιακών φοιτητών στη διάρκεια της πρακτικής τους άσκησης. Ο ρόλος της κοινότητας μάθησης

PDF
Δημοσιευμένα: May 12, 2016
DOI: https://doi.org/10.12681/ppej.186
Λέξεις-κλειδιά:
Ιστορικός γραμματισμός ιστορικός συλλογισμός κοινότητα μάθησης διδακτική ιστορίας
Maria Mamoura
Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη
Ο ιστορικός γραμματισμός, που επανέρχεται ως ζητούμενο στην επιστημολογία και τη διδακτική της ιστορίας, ορίζεται από έννοιες, εξέχουσα θέση μεταξύ των οποίων διατηρεί η ικανότητα ανάπτυξης ιστορικών συλλογισμών. Στην παρούσα έρευνα ο ιστορικός γραμματισμός διερευνήθηκε με κριτήριο την ικανότητα μεταπτυχιακών φοιτητών να παράγουν ιστορικό συλλογισμό στο πλαίσιο του μαθήματος της Διδακτικής της Ιστορίας. Σκοπός της εργασίας είναι να διερευνηθεί το αν και σε ποιο βαθμό 14 μεταπτυχιακοί φοιτητές καλλιέργησαν την ικανότητα παραγωγής ιστορικού συλλογισμού στη διάρκεια της διδασκαλίας του μαθήματος και της εξάμηνης πρακτικής τους άσκησης. Ειδική εστίαση υπήρξε στην ανάπτυξη των ικανοτήτων α) σύνδεσης των ιστορικών γεγονότων του παρελθόντος με το παρόν, β) ερμηνείας ιστορικών γεγονότων μέσα από αντιτιθέμενες ιστορικές πηγές, γ) διατύπωσης ιστορικών ερωτήσεων προς τους μαθητές, που αποτελούν βασικές συνιστώσες του ιστορικού συλλογισμού. Τα ερευνητικά δεδομένα συλλέχθηκαν από: α) απομαγνητοφωνημένες διδασκαλίες των 14 φοιτητών, β) απομαγνητοφωνημένες δίωρες συζητήσεις φοιτητών και πανεπιστημιακού επόπτη, που διεξάγονταν μετά από κάθε διδασκαλία φοιτητή/-τριας, και γ) απομαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις των φοιτητών στο τέλος της πρακτικής άσκησης. Τα δεδομένα αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεμελιωμένης θεωρίας. Η ανάλυση των δεδομένων ανέδειξε ότι τα χαρακτηριστικά και οι δυναμικές της κοινότητας μάθησης των φοιτητών, που διαμορφώθηκαν από τη διάρκεια των μαθημάτων και ενισχύθηκαν στις δίωρες συζητήσεις, υπήρξαν κεντρικός μοχλός για την καλλιέργεια του ιστορικού γραμματισμού τους. Συγκεκριμένα, ο αμοιβαίος σεβασμός, το κλίμα που ευνοούσε την καινοτομία, τη διακινδύνευση, την προβληματοποίηση της γνώσης, καθώς και ο υποστηρικτικός ρόλος του πανεπιστημιακού επόπτη, ενδυνάμωσαν τους φοιτητές, που αρχικά είχαν μια αδυναμία στην παραγωγή ιστορικού συλλογισμού, να κατακτήσουν συγκεκριμένες συνιστώσες του.
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Alger, C. (2006). ‘What went well, what didn’t go so well’: Growth of reflection in pre-service teachers. Reflective Practice, 7(3), 287-301.
Aronowitz, S & Giroux, H. A. (1991). Textual authority, culture, and the politics of literacy. In M W Apple & L K Christian-Smith (Eds.), The politics of the textbook (pp.213-241). New York: Routledge.
Calderhead, J. (1991). The nature and growth of knowledge in student teaching. Teaching and Teacher Education, 7(5/6), 531-535.
Ιωσηφίδης, Θ. (2008). Ποιοτικές μέθοδοι έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες. Αθήνα: Κριτική.
Loughran, J. (2002). Effective reflective practice: In search of meaning in learning about teaching. Journal of Teacher Education, 53(1), 33–43.
Mezirow, J. (1997). Transformative Learning: Theory to Practice. In P. Cranton (ed.): Transformative Learning in action: Insights from practice. New Directions for adult and continuing education 74, 5-12. San Francisco, Jossey-Bass.
Mezirow, J. (1995). Transformation theory of adult learning. In M. Welton (Ed.) In defense of the Lifeworld (39–70). New York: SUNY Press.
Milner, R. (2006). Preservice teachers’ learning about cultural and racial diversity. Urban Education, 41(4), 343–375.
Reddy, K., & VanSledright, B. (2010, November). Epistemic change in history education. Paper presented at the annual conference of the College and University Faculty Assembly of the National Council for the Social Studies, Denver, CO.
Rosaen, C., & Schram, P. (1997). Professional development for beginning teacher through practical inquiry. Educational Action Research, 5(2), 255-281.
Rüsen, J., von Borries, B., & Pandel, H.-J. (Eds.) (1991). Geschichtsbewusstsein empirisch (Historical Consciousness - An Empirical Approach) (Vol. 7): Pfaffenweiler.
Rüsen, J. (2004). “Historical Consciousness: Narrative Structure, Moral Function, and Ontogenetic Development”, in: Peter Seixas (ed.) Theorizing Historical Consciousness, University of Toronto Press, Toronto Buffalo London.
Seixas P. (2000). “Schweigen! die Kinder! or, Does Postmodern History Have a Place in the Schools?”, in: P. Stearns, P. Seixas, S. Wineburg (Eds.) Knowing, Teaching and Learning History. National and International Perspectives, New York and London: New York University Press.
Tillema, H. H. (2000). Belief change towards self-directed learning in student teachers: Immersion in practice or reflection on action. Teaching and Teacher Education, 16(5), 575-591.
Van Drie, J., & Van Boxtel, C. (2008). Historical reasoning: Towards a framework for analyzing students’ reasoning about the past. Educational Psychology Review, 20(2), 87-110.
Van Boxtel, C., & Van Drie, J. (2004). Historical reasoning: A comparison of how experts and novices contextualise historical sources. International Journal of Historical Learning, Teaching and Research, 4(2), 89–97. Retrieved from http://www.ex.ac.uk/historyresource/journalstart.htm.
Zeichner, K., & Gore, J. (1990). Teacher socialization. In W. Robert Houston (Ed.), Handbook of research on teacher education, 329-348. New York: Macmillan.
Zeichner, K. (2010). Rethinking the connections between campus courses and field experiences in college-and university-based teacher education. Journal of teacher education, 61(1-2), 89-99.
Zhu, X. (2011). Student teachers’ reflection during practicum: Plenty on action, few in action. Reflective Practice, 12(6), 763-775.