Η εξέταση του ρόλου των οικογενειακών εμπειριών στην ανταπόκριση των παιδιών σε δραστηριότητες αναδυόμενου γραμματισμού στον παιδικό σταθμό : διερεύνηση των απόψεων παιδαγωγών και γονέων
Δημοσιευμένα:
May 26, 2023
Λέξεις-κλειδιά:
αναδυόμενος γραμματισμός οικογενειακό περιβάλλον παιδικός σταθμός
Περίληψη
Σκοπός της μικτής αυτής έρευνας είναι να διερευνήσει τις απόψεις παιδαγωγών και γονέων σχετικά με τον ρόλο που έχουν οι οικογενειακές εμπειρίες γραμματισμού παιδιών ηλικίας 3-4,5 ετών στην ανταπόκρισή τους σε δραστηριότητες αναδυόμενου γραμματισμού στον παιδικό σταθμό. Για την υλοποίηση της έρευνας κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν δύο ερευνητικά εργαλεία : ένας οδηγός ημιδομημένης συνέντευξης, που εξετάζει τις σχετικές με τον αναδυόμενο γραμματισμό αντιλήψεις και πρακτικές των παιδαγωγών, αξιολογώντας παράλληλα την αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων που εφαρμόζονται στο οικογενειακό περιβάλλον, και ένα ερωτηματολόγιο που εξετάζει τις αντίστοιχες αντιλήψεις και πρακτικές που εφαρμόζουν οι γονείς στο πλαίσιο της οικογενειακής ζωής. Στο ποιοτικό σκέλος της έρευνας συμμετείχαν 12 παιδαγωγοί στις τάξεις των οποίων φοιτούν τα παιδιά των 149 γονέων που συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο το οποίο έγινε αντικείμενο ποσοτικής επεξεργασίας. Τα ευρήματα έδειξαν ότι : α) υλοποιούνται δραστηριότητες αναδυόμενου γραμματισμού στο οικογενειακό περιβάλλον και τον παιδικό σταθμό αλλά ενισχύεται κυρίως ο προφορικός λόγος και η αναδυόμενη ανάγνωση, β) υπάρχει μια στατιστικά σημαντική σχέση ανάμεσα στο μορφωτικό επίπεδο των γονέων και τις πρακτικές γραμματισμού που χρησιμοποιούν. Τα αποτελέσματα από τη συνδυαστική διερεύνηση των δύο πεδίων είναι ενθαρρυντικά, αλλά κρίνεται χρήσιμη η πραγματοποίηση συνεντεύξεων με γονείς για την περαιτέρω διερεύνηση των οικογενειακών πρακτικών.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Τσιόπελα Π., Τζακώστα Μ., & Σπαντιδάκης Ι. (2023). Η εξέταση του ρόλου των οικογενειακών εμπειριών στην ανταπόκριση των παιδιών σε δραστηριότητες αναδυόμενου γραμματισμού στον παιδικό σταθμό : διερεύνηση των απόψεων παιδαγωγών και γονέων. Preschool and Primary Education, 11(1), 124–153. https://doi.org/10.12681/ppej.30335
- Ενότητα
- Άρθρα
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Akyuz, E., & Dogan, O. (2019). The development of emergent literacy skills during preschool
period: a sample of 36 – 71 month – old Turkish children. Education and Science,
(199), 193 – 222. https://doi.org/10.15390/E.B.2019.7956
Αναγνωστόπουλος, Δ. (2001). Λογοτεχνία και νηπιαγωγείο: συγκοινωνούντα δοχεία
Δημιουργικότητας. Στο Ε. Κούρτη (Επιμ.), Η έρευνα στην προσχολική εκπαίδευση.
Διδακτική μεθοδολογία (τομ. Α΄) (σσ. 117 – 128). Gutenerg - Τυπωθήτω.
Bierman, K. L., Welsh, J. A., Heinrichs, B. S., Nix, R. L., & Mathis, E. T. (2013). The Head
Start redi parenting program: extending the impact of classroom intervention. Child
Development, 86(6), 1877 – 1891.
Bryman, A. (2017). Μέθοδοι κοινωνικής έρευνας (Π. Σακελλαρίου, Μτφ.). Gutenberg. (Έτος έκδοσης πρωτοτύπου 2016).
Γαλάνης, Γ., Γαλάνη, Ζ., & Στελλάκης, Ν. (2016). Κατασκευή εργαλείου για την αποτύπωση
των εμπειριών των παιδιών για τις πρακτικές γραμματισμού στο οικογενειακό τους
περιβάλλον.
http://150.140.160.61>GAL_GAL_STEL_15PDF
Γιαννικοπούλου, Α. (1998). Από την προανάγνωση στην ανάγνωση. Οδηγός για γονείς και
εκπαιδευτικούς. Καστανιώτης.
Γιαννικοπούλου, Α. (2012). Η γραπτή γλώσσα στο νηπιαγωγείο (4η εκδ.). Καστανιώτης.
Γκουρομίχου, Β. (2008). Ο αναδυόμενος γραμματισμός στο αναλυτικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία της γλώσσας στην προδημοτική εκπαίδευση – νηπιαγωγείο. Απόψεις και πρακτικές των νηπιαγωγών (Μεταπτυχιακή εργασία, ΕΑΠ ).
https://apothesis.eap.gr>handle>repo>simple-search
Chen, D., & Dote – Kwan, J. (2018). Promoting emergent literacy skills in toddlers with
visual impairments. Journal of Visual Impairment and Blindness, 112(5), 541 – 550.
Creswell, J. (2016). Η έρευνα στην εκπαίδευση. Σχεδιασμός, διεξαγωγή και αξιολόγηση ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας (Ν. Κουβαράκου, Μτφρ.:) (2η ελληνική έκδ.). Ίων.
Δάλαρη, Α. (2019). Συνεργασία σχολείου οικογένειας. Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
https://www.academia.edu>Συνεργασία-σχολείου-οικογένειας
Di Leo, G., & Sardanelli, F. (2020). Statistical significance: p value, 0.05 threshold and applications to radiomics—reasons for a conservative approach. European Radiology Experimental, 4(1), 1-8. https://doi.org/10.1186/s41747-020-0145-y.
Farver, J. A. M., Lonigan, C. J., Xu, Y., & Eppe, S. (2012). The home literacy environment
and Latino Head Start children ‘s emergent literacy skills. Developmental Psychology,
(4), 775 – 791. https://doi.org/10.1037/a.0028766.Source:Pubmed
Fekonja – Peklay, U., Marjanovic Vmek, L., & Socan, G. (2015). Home environment as a
predictor of child’s language: A mediating role of family literacy activities and symbolic
play. Psiholoska obzoria/ Horizons of Psychology, 24, 1-12. DOI:10.20419/2015.24.421
Ζηλιασκοπούλου, Δ. (2014). Συνεργασία σχολείου – οικογένειας : πρακτικές ενίσχυσης της
επικοινωνίας και αντιμετώπισης των δυσκολιών.
www.diapolis.auth.gr/epimorfotiko_uliko/index.php/2014-09-06-09-18-43/2014-09-06-
-35-19/42-C5-Zilliask?Showall=1
Girard, L. C., Girolametto, L., Weitzman, E., & Greenberg, J. (2012). Educator ‘s literacy
practices in two emergent literacy contexts. Journal of research in childhood education,
(1), 46 – 60. https://dx.doi.org/10.1080/02568543.2012739591
Girard, L.C., & Girolametto, L. (2015). Fostering children’s alphabet knowledge at school
entry through engagement in family literacy activities. Children’s Research Network.
Gischlar, K., & Shapiro, E. (2014). Efficiency in assessing emergent literacy skills in students
attending Head Start. NHSA Dialog a research to practice. Journal for the Early
Intervention fFeld, 17(2), 1 – 16. https://www.researchgate.net/publication/267453318
Han, J., & Neuharth – Pritchett, S. (2015). Meaning – related and print – related interactions
between preschoolers and parents during shared book reading and their associations with
emergent literacy skills. Journal of research in Childhood Education, 29(4), 528 – 550.
Haney, M. (2002). Name writing: a window into the emergent literacy skills of young
Children. Early Childhood Education Journal, 30(2), 100 – 105.
Doi : 10.1023/A:1021249218339
Hannon, P., Nutbrown, C., & Morgan, A. (2019). Effects of extending disadvantaged families
teaching of emerging literacy. Research Papers in Education, 35(3), 1 – 28.
Hays, A. (2009, February). Comparing … preschoolers. Poster presented at the Department of Educational Psychology Conference on Early Education and Development, University of Minnesota. Doi:10.13140/2.1.4589.4403
Hornackova, V., Syslova, Z., Hercikova, E., & Holubarova, E. (2013). The level of reflective
skills of nursery school teachers. International Conference on Education & Educational
Psychology (ICEEPSY 2013). Procedia – Social and Behavioral Sciences, 112, 853 –
Hutton, J., Horowitz – Kraus, T., Dudley, J., Altaye, M., Phelan, K., Dewitt, T., & Holland, S.
K. (2017). Shared reading quality and brain activation during story listening in preschool
- age children. Journal of Pediatrics, 191, 204 – 213.
Θεοδωρακάκου, Μ. (2011). Το όνομα του παιδιού και ο γραμματισμός στην προσχολική
ηλικία.: www.literacy.sch.gr
Καταζά, Ζ. (2001). Η αντιμετώπιση της γλώσσας ως ενιαίου συστήματος στη διδασκαλία του
γραπτού λόγου. Δείγμα εναλλακτικής διδασκαλίας της γλώσσας στην πρώτη τάξη του
Δημοτικού. Στο Π. Παπούλια – Τζελέπη (Επιμ.), Ανάδυση του γραμματισμού. Έρευνα
και πρακτική (σσ. 327 – 343). Καστανιώτης.
Katranci, M., Gulhan, M., & Simsek Cetin, O. (2018). Examining the relationship between
early literacy skills, parents reading beliefs and home literacy environment. International
Journal of Languages Education and Teaching, 6(4), 383 – 398.
Kaunda, R. L. (2013). Emerging literacy skills and practices among two to six year old
children: a case of selected households in Mwense District of Zambia (Μasrer thesis,
University of Zambia). http://dspace.unza.zm/handle/123456789/3229
Kaunda, R. L. (2019). Literacy goes to school: emergent literacy experiences and skills that children take to school. Multidisciplinary Journal of Language and Social Sciences Education, 2(1), 250 – 287. https://dx.doi.org/10.1080/02568543.2015.1073819
Kim, Y. S., & Petscher, Y. (2011). Relations of emergent literacy skill development with conventional literacy skill development in Korea. Reading and Writing, 24, 635 – 656. https://doi.org/10.1007/s11145-010-9240-4
Κλημάνογλου, Σ. (2014). Η σημασία της επικοινωνίας οικογένειας και νηπιαγωγείου.
www.slideshare.net>sophieklim
Μανωλίτσης, Γ. (2016). Ο αναδυόμενος γραμματισμός στην προσχολική εκπαίδευση. Νέα
ζητήματα και εκπαιδευτικές προτάσεις. Προσχολική και Σχολική Εκπαίδευση, 4(1),
– 34.
Mason, J. (2011). Η διεξαγωγή της ποιοτικής έρευνας (Ε. Δημητριάδου, Μτφρ.). Πεδίο.
(Έτος έκδοσης πρωτοτύπου 2002).
Massetti, G. (2009). Enhancing emergent literacy skills of preschoolers from low – income
environments through a classroom – based approach. School Psychology Review, 38(4),
Ματσαγγούρας, Η., & Παύλου, Μ. (2009). Σχέσεις σχολείου και οικογένειας. Συγκριτική
παράθεση απόψεων εκπαιδευτικών και γονέων. blogs.sch.gr/?get_group_doc=2679/1652238544-pdf
Morgan, P. L., & Meier, C. R. (2008). Dialogic reading ‘s potential to improve children ‘s
emergent literacy skills and behavior. Preventing School Failure, 52(4), 10 – 16.
Μουζάκη, Α. (2006). Αναδυόμενος γραμματισμός και γλωσσική ανάπτυξη στην προσχολική
ηλικία. Στο Π. Παπούλια – Τζελέπη, Α. Φτερνιάτη & Κ. Θηβαίος (Επιμ.), Έρευνα και
πρακτική του γραμματισμού στην ελληνική κοινωνία (σσ. 23 – 40). Ελληνικά Γράμματα.
Newmann, M. M., Newmann, D. L., & Hood, M. (2009). The scaffolding of emergent literacy
skills in the home environment : a case study. Early Childhood Education Journal, 36(4), 2 –23. https://doi.org/10.1007/s10643-008-0291-y-source:OAI
Νόβα – Καλτσούνη, Χ. (2006). Μεθοδολογία εμπειρίας έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες.
Ανάλυση δεδομένων με τη χρήση του SPSS 13. Gutenberg.
Ντολιοπούλου, Ε. (2000). Σύγχρονα προγράμματα για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Τυπωθήτω.
Παπακωνσταντίνου, Π. (1988). Εισαγωγή στη μεθοδολογία έρευνας των επιστημών της
αγωγής. OFFSET.
Παπαναστασάτου, Ε. (2017). Ο αναδυόμενος γραμματισμός στο νηπιαγωγείο: διερεύνηση των απόψεων και των αναφερόμενων πρακτικών των νηπιαγωγών (Μεταπτυχιακή
εργασία, ΕΑΠ). https://apothesis.eap.gr/handle/repo/35794
Παπούλια – Τζελέπη, Π. (2001). Η συνειδητοποίηση των λειτουργιών του γραπτού λόγου και
της τεχνικής γλώσσας γραφής και ανάγνωσης στο νηπιαγωγείο και στην πρώτη τάξη.
Στο Π. Παπούλια – Τζελέπη (Επιμ.), Ανάδυση του γραμματισμού. Έρευνα και
πρακτική (σσ. 123 – 149). Καστανιώτη.
Παπούλια – Τζελέπη, Π., Φτερνιάτη, Α., & Θηβαίος, Κ. (2006). Εισαγωγή. Στο Π.
Παπούλια – Τζελέπη, Α. Φτερνιάτη, & Κ. Θηβαίος (Επιμ.), Έρευνα και πρακτική του
γραμματισμού στην ελληνική κοινωνία (σσ. 13 – 19). Ελληνικά Γράμματα.
Πρότυπος κανονισμός λειτουργίας Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών σταθμών
ΦΕΚ 4249/Β/5-12-2017 ΚΥΑ 41087/2017
Parent, S., Seguin, J.R., Zelazo, P., & Tremblay, R. E. (2016). How a diversity of preschool
literacy experiences contribute to emergent literacy skills. Education et Francophonie,
xxxiv(2), 165 – 188. https://www.researchgate.net/publication/320893710
Phillips, B. M., Lonigan, C. J., Farver, J. A. M., & Clancy – Menchetti, J. (2011). Promoting
the development of preschool children ‘s emergent literacy skills: a randomized
evaluation of a literacy focused curriculum and two professional development models.
Reading and Writing, 24(3), 304 – 337. https://doi.org/10.1007/s11145-009-9214-6
Pullen, P., & Justice, L.M. (2003). Promising interventions for promoting emergent literacy
skills: three evidence – based approaches. Early Childhood Special Education, 39(2),
Ραφαηλίδου, Μ. (2018). Διερεύνηση του ρόλου του οικογενειακού περιβάλλοντος
γραμματισμού και της αναγνωστικής ετοιμότητας νηπίων (Mεταπτυχιακή εργασία,
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας). http://dspace.lib.uom.gr/handle/2159/22226
Rohde, L. (2015). The comprehensive emergent literacy model: early literacy in context.
SAGE Open, 5(1), 1 – 11. https://doi.org/10.1177/2/58244015577664
Rumaya, J., Esmaeili, N. S., Mansor, M., & Sadr, A. J. (2015). Home environment and
emergent literacy among young children in Iran. Asian Social Science, 11(9), 137 – 145.
Senechal, M., & LeFevre, J. A. (2002). Parental involvement in the development of children’s reading skill: a five – year longitudinal study. Child Development, 73(2), 445-460. Doi:10.1111/1467-8624.00417
Senechal, M., LeFevre, J. A., Smith – Chant, B., & Cotton, K. (2001). On refining theoretical models of emergent literacy the role of empirical evidence. Journal of School Psychology, 39(5), 439-460. Doi:10.1016/S0022-4405(01)00081-4
Σιβροπούλου, Ρ. (2010). Από το παιχνίδι με κανόνες στο γραμματισμό. Στρατηγικές κατανόησης κειμένων για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Gutenberg.
Σπίνκ, Τ. (1990). Τα παιδιά ως αναγνώστες. Καστανιώτης.
Στελλάκης, Ν. (2002). Η εκμάθηση της γραφής του ονόματος ως κομβικό σημείο στην πορεία
ανάδυσης του γραμματισμού. Στο Πρακτικά επιστημονικού συνεδρίου ψυχοπαιδαγωγική
προσχολικής ηλικίας (τομ. Α΄) (σ. 187 – 190). Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής
Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης.
Στελλάκης, Ν., & Αποστόλου, Ζ. (2011). Η γωνιά της βιβλιοθήκης και ο έντυπος λόγος στο
νηπαγωγείο: πρώτη καταγραφή και συζήτηση. Επιστημονική Περιοδική Έκδοση της
Ο.Μ.Ε.Ρ.: Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 10, 71 – 87.
Τάφα, Ε. (2010). Ανάγνωση και γραφή στην προσχολική εκπαίδευση. Ελληνικά Γράμματα.
Τάφα, Ε., & Μανωλίτσης, Γ. (2009). Αναδυόμενος γραμματισμός. Έρευνα και εφαρμογές.
Πεδίο.
Tzakosta, Μ., & Sfiraki, A. (2015 July). Tongue twisters as a teaching technique facilitating morphophonological awereness and vocabulary development in the preschool child. Paper presented at NCYU Inquiry in Applied Linguistics 2015: Linguistics Applied Across Borders. Department of Foreign Languages, National Chiayi University. 23-38.
Τσιώλης, Γ.(2018). Θεματική ανάλυση ποιοτικών δεδομένων. Στο Γ. Ζαϊμάκης (Eπιμ.), Ερευνητικές διαδρομές στις κοινωνικές επιστήμες. Θεωρητικές – μεθοδολογικές συμβολές και μελέτες περίπτωσης (σελ. 97-125). Πανεπιστήμιο Κρήτης – Εργαστήριο κοινωνικής ανάλυσης και εφαρμοσμένης κοινωνικής έρευνας.
Volpe, R. J., Blom – Hoffman, J., O’ Neil – Pirozzi, T., Culling, J., & Bissinger, E. (2007).
Instructing parents to use dialogic reading strategies with preschool children. Journal of
Applied School Psychology, 23(1), 116 – 131. https://doi.org/10.1300/i370v23noi_06
Χατζησαββίδης, Σ. (2013). Γλώσσα και εκπαίδευση : γραμματισμός. Στο Γ. Ι. Ξυδόπουλος,
Ε. Αναγνωστοπούλου, Δ. Γούτσος, Σ. Χατζησαββίδης, & Β. Τσάκωνα (Επιμ.), Γλώσσα,
κοινωνία και εκπαίδευση : εγχειρίδιο μελέτης (σσ. 277 – 366). ΕΑΠ.
Westerveld, M. F., Bysterveldt, A. V., Gillon, G. T., & Boyd, L. (2015). The emergent
literacy skills of four – year – old children receiving free kindergarten early childhood
education in New Zealand. International Journal of Early Years Education, 23,
Whitehurst, G. J., Lonigan, C. J.(1998). Child development and emergent literacy. Child Development , 69(3), 848-872. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1998.tb06247.x
