test Η επίδραση των παραγόντων κοινωνικού πλαισίου στη συμπερίληψη των παιδιών προσφυγικής βιογραφίας στο νηπιαγωγείο: Απόψεις εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας|Preschool and Primary Education

Η επίδραση των παραγόντων κοινωνικού πλαισίου στη συμπερίληψη των παιδιών προσφυγικής βιογραφίας στο νηπιαγωγείο: Απόψεις εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας

pdf
Δημοσιευμένα: Nov 26, 2025
DOI: https://doi.org/10.12681/ppej.40428
Λέξεις-κλειδιά:
παράγοντες κοινωνικού πλαισίου συμπερίληψη εκπαιδευτικοί προσχολικής αγωγής παιδιά προσφυγικής βιογραφίας
Χατζησωτηρίου Χριστίνα
Βασιλική Σ. Φωτοπούλου
Πανεπιστήμιο Πατρών
Συμελίδου Ελένη Μεταξένια
Περίληψη

Η φοίτηση των παιδιών προσφυγικής βιογραφίας στο νηπιαγωγείο συνδέεται άμεσα με διαδικασίες συμπερίληψης στο σχολικό πλαίσιο, οι οποίες όμως ανακόπτονται ή παρεμποδίζονται από ένα σύνολο προκλήσεων. Στις προκλήσεις αυτές περιλαμβάνεται η επίδραση των παραγόντων κοινωνικού πλαισίου στο επίπεδο της προσχολικής εκπαίδευσης, όπου όμως η μεταξύ τους συσχέτιση δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς, ενώ εντοπίζεται απουσία στοχευμένων μελετών στο σχετικό ζήτημα. Η έρευνά μας επικεντρώνεται στη διερεύνηση των παραγόντων κοινωνικού πλαισίου παιδιών προσφυγικής βιογραφίας, εστιάζοντας κυρίως στις σχέσεις αλληλεπίδρασης των παιδιών προσφυγικής βιογραφίας και των σημαντικών άλλων, όπως οι εκπαιδευτικοί, οι ομήλικοι και οι γονείς τους, μέσα από την οπτική των ίδιων των εκπαιδευτικών. Το δείγμα μας αποτελείται από εκπαιδευτικούς προσχολικής αγωγής σε δημόσιες εκπαιδευτικές δομές, συμπεριλαμβανομένων και Δ.Υ.Ε.Π. στην Κω. Για τη συλλογή των ερευνητικών δεδομένων αξιοποιήθηκε η ποιοτική μέθοδος με τη χρήση ημιδομημένων συνεντεύξεων. Από την επεξεργασία του ερευνητικού υλικού διαπιστώνονται οι ποικίλες προκλήσεις, οι οποίες εστιάζουν κυρίως στο επικοινωνιακό πλαίσιο μεταξύ εκπαιδευτικών, γονέων και ομηλίκων και οι οποίες υπερκεράζονται από προσωπική διάθεση για ανάληψη πρωτοβουλιών και αυθεντικού ενδιαφέροντος από την πλευρά των εκπαιδευτικών. Η παρούσα έρευνα επιχειρεί να συνεισφέρει εμπειρικά στη μελέτη των παραγόντων κοινωνικού πλαισίου στο επίπεδο της προσχολικής εκπαίδευσης, για την ενίσχυση της συμπερίληψης των παιδιών προσφυγικής βιογραφίας και την προώθηση περιβαλλόντων χωρίς αποκλεισμούς στα νηπιαγωγεία.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Ainscow, M., Booth, T., Dyson, A., Farrell, P., Frankham, J., Gallannaugh, F., Howes, A., & Smith, R. (2006). Improving Schools, Developing Inclusion. Routledge.
Azorín, C., & Ainscow, M. (2018). Guiding schools on their journey towards inclusion. International Journal of Inclusive Education, 24(1), 58–76. https://doi.org/10.1080/13603116.2018.1450900
Bergset, K. (2020). Parenting in exile: Narratives of evolving parenting practices in transnational contact zones. Theory & Psychology, 30(4), 528-547. https://doi.org/10.1177/0959354320920940
Creswell, J.W. (2014). Research Design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches (4th ed.). Sage.
Culha, A., & Yilmaz, S. (2023). Classroom management experiences of preschool teachers with refugee students. International Journal of Psychology and Educational Studies, 10(2), 393-405.
Denzin, N.K., & Lincoln, Y.S. (2011). The SAGE handbook of qualitative research.: Sage. https://dx.doi.org/10.52380/ijpes.2023.10.2.1028
Emerson, S.D., Gagné Petteni, M., Guhn, M., Oberle, E., Georgiades, K., Milbrath, C., Janus, M., Schonert-Reichl, K.A., & Gadermann, A.M. (2022). Social context factors and refugee children’s emotional health. Social Psychiatry & Psychiatric Epidemiology, 57, 829–841. DOI: 10.1007/s00127-021-02173-y
Γεροκώστα, Β. (2020) Απόψεις νηπιαγωγών του βορειανατολικού Αιγαίου για την ένταξη των παιδιών προσφύγων στα νηπιαγωγεία [Μεταπτυχιακή εργασία, Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος]. https://repository2024.ihu.gr/handle/123456789/32059
Gerokosta, V.S., (2017). Integration of refugee children in kindergarten. Views of nursery teachers in the prefecture of Chios. Journal of Contemporary Education, Theory & Research, 1, 33-40. 10.5281/zenodo.3598043
Gubrium, J.F., & Holstein, J.A. (Eds.). (2001). Handbook of interview research. SAGE Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781412973588
Guo, Y., Maitra, S., & Guo, S. (2019). “I belong to nowhere”: Syrian refugee children’s perspectives on school integration. Journal of Contemporary Issues in Education, 14(1), 89–105. DOI:10.20355/jcie29362
Hajisoteriou, C. (2023). Building a pathway to belonging: The role of higher education in supporting refugees' inclusion. Frontiers in Education, 8, 1194490. https://doi.org/10.3389/feduc.2023.1194490
Hajisoteriou, C., & Angelides, P. (2017). Language learning and intercultural education: Barriers and prospects in the Cypriot context. Current Issues in Language Planning, 18(3), 241-263. https://doi.org/10.1080/14664208.2016.1246844
Hajisoteriou, C., Maniatis, P., & Angelides, P. (2019). Teacher professional development for improving the intercultural school: An example of a participatory course on stereotypes. Education Inquiry, 10(2), 166-188. https://doi.org/10.1080/20004508.2018.1514908
Horswood, D., Baker, J., Fazel, M., Rees, S., Heslop, L., & Silove, D. (2019). School factors related to the emotional wellbeing and resettlement outcomes of students from refugee backgrounds: Protocol for a systematic review. Systematic Reviews, 8, 107. https://doi.org/10.1186/s13643-019-1016-6
Kardeş, S., & Kozikoğlu, İ. (2021). Interactions between refugee and local preschool children and prejudice or discriminatory behaviors: Teachers’ observations. Journal of Pedagogical Research, 5(1), 114-125. https://doi.org/10.33902/JPR.2021067282
Kaur, S., & Szorenyi, J. (2022). The role of educators in supporting the development of refugee students’ sense of belonging. Journal of Belonging, Identity, Language, and Diversity (J-BILD) / Revue de langage, d’identité, de diversité et d’appartenance (R-LIDA), 6(2), 41-62.
Knoblauch, C. (2023). Cultural and religious diversity in early childhood education implications of socialization and education for the geographies of childhood. Religions, 14(4). https://doi.org/10.3390/rel14040555
Kυριαζή, Ν. (2011). Η κοινωνιολογική έρευνα. Κριτική επισκόπηση των μεθόδων κα των τεχνικών. Πεδίο.
Lembke, E. J., Linderkamp, F., & Casale, G. (2024). Trauma-sensitive school concepts for students with a refugee background: A review of international studies. Frontiers in Psychology, 15. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2024.1321373
Lunneblad, J. (2017). Integration of refugee children and their families in the Swedish preschool: Strategies, objectives and standards. European Early Childhood Education Research Journal, 25(3), 359–369. https://doi.org/10.1080/1350293X.2017.1308162
Mαλιγκούδη, Χ., & Τσαουσίδης, Α. (2020). Στάσεις εκπαιδευτικών που διδάσκουν σε δομές υποδοχής και εκπαίδευσης προσφύγων (ΔΥΕΠ) απέναντι στην εκπαίδευση προσφύγων μαθητών. Έρευνα στην Εκπαίδευση, 9(1), 22-34. https://doi.org/10.12681/hjre.22066
Megalonidou, C., & Vitoulis, M. (2022). Teachers’ attitudes towards inclusion of refugee children in Early Childhood Education and Care Centers in Greece. Education. Innovation. Diversity, 2(5), 6-19. https://doi.org/10.17770/eid2022.2.6904
Nόμος 3049/2016, Ίδρυση, οργάνωση, λειτουργία, συντονισμός και πρόγραμμα εκπαίδευσης των Δομών Υποδοχής για την Εκπαίδευση των Προσφύγων (ΔΥΕΠ), κριτήρια και διαδικασία στελέχωσης των εν λόγω δομών, Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας (ΦΕΚ Β 3049/23.09.2016).
Nόμος 4251/2014, Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης και λοιπές διατάξεις, Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας (ΦΕΚ Α 80/01-04-2024).
Nόμος 4415/2016, Ρυθμίσεις για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση, τη διαπολιτισμική εκπαίδευση και άλλες διατάξεις, Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας (ΦΕΚ Α 159/06.09.2016).
Παϊδά, Σ., Βίτσου, Μ., & Γκαϊνταρτζή, Α. (2020). Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί των ΔΥΕΠ και Τάξεων Υποδοχής: Μια μελέτη περίπτωσης. Νέος Παιδαγωγός, 17, 280-290.
Παρασκευοπούλου-Κόλλια, Ε.-Α. (2019). Μεθοδολογία ποιοτικής έρευνας: Συνεντεύξεις και συνεντεύξεις μέσω διαδικτύου. Open Education -The Journal for Open and Distance Education and Educational Technology, 15(2), 24-37. 10.12681/jode.20634
Ridley, J., Kim, S., & Yoon, E. (2019). Working with refugee ELLs: Moving beyond the challenges. Kappa Delta Pi Record, 55(4), 164–168. https://doi.org/10.1080/00228958.2019.1659062
Robson, C., & McCartan, K. (2016). Real World Research (4th ed.). Wiley
Στεργίου, Λ., & Σιμόπουλος, Γ. (2019). Μετά το κοντέινερ. Διαπολιτισμική ματιά στην εκπαίδευση προσφύγων. Gutenberg.
Scharpf, F., Kaltenbach. E., Nickerson, A., & Hecker, T. (2021). A systematic review of socio-ecological factors contributing to risk and protection of the mental health of refugee children and adolescents. Clinical Psychology Review, 83, 101930. DOI: 10.1016/j.cpr.2020.101930
Shahbazi, S., Palazzolo, A., & Salinitri, G. (2020). Breaking silence: The voices of Syrian refugee children in the Canadian classroom. Journal of Global Education and Research, 4(1), 33–47. 10.5038/2577-509X.4.1.1025
Sorkos, G., & Hajisoteriou, C. (2021). Sustainable intercultural and inclusive education: Teachers’ efforts on promoting a combining paradigm. Pedagogy, Culture & Society, 29(4), 517–536. https://doi.org/10.1080/14681366.2020.1765193
Tanenbaum, M.L., Commissariat, P., Kupperman, E., Baek, R.N., & Gonzalez, J.S. (2013). Acculturation. In M.D. Gellman & J.R. Turner (Εds.), Encyclopedia of Behavioral Medicine (pp. 12-14). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-1005-9_147
Tozer, M., Khawaja, N.G., & Schweitzer, R. (2018). Protective factors contributing to wellbeing among refugee youth in Australia. Journal of Psychologists & Counsellors in Schools, 28, 66–83.
Yπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου (χ.χ.β). Κ.Ε.Δ. Κω. https://migration.gov.gr/ris/perifereiakes-monades/kyt-domes/k-y-t-ko/
Yπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου (χ.χ.α). Κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης (Κ.Υ.Τ.). https://migration.gov.gr/ris/perifereiakes-monades/kyt-domes/
Yπουργική Απόφαση Φ1/83371/ΚΓ/Δ1/2023, Ίδρυση ΔΥΕΠ καθορισμός σχολικών μονάδων λειτουργίας ΔΥΕΠ, Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας (ΦΕΚ Β 4769/27.07.2023)
Ünver, H., Çeri, V., & PerdahlıFiş, N. (2021). An overview of the mental and physical health status and post‐migration psychosocial stressors of refugee toddlers and preschoolers. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 34(4), 335-342. DOI: 10.1111/jcap.12340
Zontini, E., & Reynolds, T. (2018). Mapping the role of ‘transnational family habitus’ in the lives of young people and children. Global Networks, 18(3), 418–436. https://doi.org/10.1111/glob.12185