Οι αντιλήψεις παιδιών σχολικής ηλικίας για την οικονομική κρίση

PDF
Δημοσιευμένα: Nov 17, 2016
DOI: https://doi.org/10.12681/ppej.9060
Λέξεις-κλειδιά:
παιδιά οικονομική κρίση αντιλήψεις παιδικά σχέδια
Evangelia Akrivou
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Fotini Bonoti
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
https://orcid.org/0000-0001-9290-4573
Irene Dermitzaki
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Περίληψη

Στόχος της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνήσει τις αντιλήψεις παιδιών σχολικής ηλικίας σχετικά με το φαινόμενο της οικονομικής κρίσης. Το δείγμα αποτέλεσαν 160 μαθητές της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης δημοτικών σχολείων μιας μεσαίου μεγέθους πόλης της περιφέρειας. Οι μαθητές αρχικά απάντησαν σε ένα ερωτηματολόγιο που εξέταζε τις αντιλήψεις τους για την οικονομική κρίση. Ειδικότερα, κλήθηκαν να ορίσουν και να νοηματοδοτήσουν την οικονομική κρίση μέσα από δύο ανοικτές ερωτήσεις, αλλά και να απαντήσουν σε 45 ερωτήσεις τύπου Likert, οι οποίες εστιάζονται στις επιπτώσεις της κρίσης στην ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη, τη συμπεριφορά τους, τη σχολική ζωή, τις οικογενειακές σχέσεις, καθώς και την κοινωνία. Στη συνέχεια, απεικόνισαν σχεδιαστικά το πρώτο πράγμα που ερχόταν στο μυαλό τους στο άκουσμα των λέξεων οικονομική κρίση. Η έρευνα ολοκληρώθηκε με τη διεξαγωγή συνεντεύξεων σε δείγμα 10 μαθητών,  οι οποίες  είχαν ως στόχο τη βαθύτερη κατανόηση του προς διερεύνηση θέματος. Τα ευρήματα ανέδειξαν ότι τα παιδιά κατανοούν τι σημαίνει «οικονομική κρίση», προσεγγίζοντάς την κυρίως ως ένα οικονομικό και κοινωνικό φαινόμενο. Φαίνεται, ακόμη, ότι από την πληθώρα των επιπτώσεων που συνοδεύουν την οικονομική κρίση οι μαθητές διακρίνουν ικανοποιητικά τις κοινωνικές, ψυχολογικές-συναισθηματικές, οικονομικές επιπτώσεις της, καθώς και τις επιπτώσεις της στη σχολική και οικογενειακή ζωή. Η ανάλυση των συνεντεύξεων ανέδειξε τις σκέψεις τους για τις ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις στους διάφορους τομείς της ζωής των ανθρώπων καθώς και τα συνεπακόλουθα συναισθήματά τους.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Fotini Bonoti, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια 

Irene Dermitzaki, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια 

Αναφορές
Anderson, R., Dubois, H., Leoncikas, T., & Sándor, E. (2012). Third European Quality of Life Survey - Quality of life in Europe: Impacts of the crisis. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Τόπος έκδοσης DOI: 10.2806/42471
Βαρουφάκης, Γ. (2011). Κρίσης Λεξιλόγιο: Οι οικονομικοί όροι που μας καταδυναστεύουν. Αθήνα: Ποταμός.
Bolger, K. E., Patterson, C. J., Thompson, W. W. & Kupersmidt, J. B. (1995). Psychosocial Adjustment among Children Experiencing Persistent and Intermittent Family Economic Hardship. Child Development, 66(4), 1107-1129.
Brechet, C., Baldy, R. & Picard, D. (2009). How does Sam feel? : Children’s labelling and drawing of basic emotions. British Journal of Developmental Psychology, 27(3), 587-606. DOI: 10.1348/026151008X345564
Cameron, L. A. (2001). The impact of the Indonesian financial crisis on children: An analysis using the 100 villages data. Bulletin of Indonesian Economic Studies, 37(1), 43-64. DOI: 10.1080/000749101300046492
Christopoulou, M. (2013). Exploring the Socio-Politics of the Greek Debt Crisis in a Primary Art Classroom: A Political Cartooning Project. International Journal of Art & Design Education, 32(1), 44-54. DOI: 10.1111/j.1476-8070.2013.01757.x
Christopoulou, M. (2014). Children’s drawing and telling of the multiple facets of the Greek financial crisis. Visual Inquiry: Learning & Teaching Art, VI 3 (1) pp. 41–52. doi: 10.1386/vi.3.1.41_1
Cohen, L. & Manion, L. (1994). Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Dercon, S. (2008). Children and the Food Price Crisis. Young Lives Policy Brief 5, Oxford: Young Lives.
Dornan, P. (2010). Understanding the Impacts of Crisis on Children in Developing Countries: Young Lives Round 3 Preliminary Findings. Oxford: Young Lives.
Duryea, S. & Morales, M. (2011). Effects of the Global Financial Crisis on
Children’s School and Employment Outcomes in El Salvador. Development Policy Review, 29(5), 527-546.
Elder, G. H., Jr., Van Nguyen, T. & Caspi, A. (1985). Linking Family Hardship to Children's Lives. Child Development, 56(2), 361-375.
Espey, J. & Garde, M. (2010). The global economic crisis: Balancing the books on the backs of the world’s most vulnerable children? G20 Brief, London: Save the Children UK.
Φατούρου, Μ. (2010). Εργασία και ανεργία: ψυχολογικές επιπτώσεις. Εγκέφαλος, 47(4), 176-180.
Fildis, A., T. (2011). The welfare of women and children during the global economic crisis. Trakya University Journal of Social Science, 13(2), 297-308.
Fritz, G. K. (2009). The economic crisis is our children’s crisis too. Editor’s Commentary. Brown University Child and Adolescent Behavior Letter.
Gross, J., & Hayne, H. (1998). Drawing Facilitates Children’s Verbal Reports of Emotionally Laden Events. Journal of Experimental Psychology, 4(2), 163-179. DOI: 10.1037/1076-898X.4.2.163
Harper, C. (2009). Children in times of economic crisis: Past lessons, future policies. London: Unicef. Ανακτήθηκε από http://dev.odiorg.chaptermediadevelopment.com/sites/odi.org.uk/files/odi-assets/events-presentations/510.pdf
Harper, C. & Jones, N. (2011). Impacts of Economic Crises on Child Well-being. Development Policy Review, 29(5), 511-526. DOI: 10.1111/j.1467-7679.2011.00544.x
Harper, C., Jones, N., Pereznieto, P. & McKay, A. (2011). Promoting Children’s Well-being: Policy Lessons from Past and Present Economic Crises. Development Policy Review, 29(5), 621-641. DOI: 10.1111/j.1467-7679.2011.00550.x
Hossain, N. & McGregor, J. A. (2011). A ‘Lost Generation’? Impacts of Complex Compound Crises on Children and Young People. Development Policy Review, 29(5), 565-584. DOI: 10.1111/j.1467-7679.2011.00547.x
IEG (Independent Evaluation Group). (2010). The World Bank Group’s Response to the Global Economic Crisis—Phase I. Washington, DC: World Bank. DOI: 10.1596/978-0-8213-8665-1
ILO (International labour organization). (2009). Global employment trends 2009. ILO: Geneva. Ανακτήθηκε στις 21/12/2010, από http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@dgreports/@dcomm/documents/publication/wcms_101461.pdf
Jolley, R. R. (2010). Children and pictures: Drawing and understanding.West Sussex:Wiley- Blackwell.
Kane, J. (2009). What the Economic Crisis Means for Child Labour. Global Social Policy, 9(1), 175-196. DOI: 10.1177/1468018109106890
Kawewe, S. M. & Dibie, R. (2000). The Impact of Economic Structural Adjustment Programs [ESAPs] on Women and Children: Implications for Social Welfare in Zimbabwe. Journal of Sociology and Social Welfare, 27(4), 79-107.
Liker, J. K. & Elder, G. H., Jr. (1983). Economic Hardship and Marital Relations in the 1930s. American Sociological Review, 48(3), 343-359.
McLoyd, V. C. (1990). The Impact of Economic Hardship on Black Families and Children: Psychological Distress, Parenting, and Socioemotional Development. Child Development, 61(2), 311-346. DOI: 10.1111/j.1467-8624.1990.tb02781.x
Mendoza, R. (2009). How economic shocks affect poor households and children. Social and economic policy working briefs. Unicef Policy and Practice: UNICEF Ανακτήθηκε από http://www.unicef.org/socialpolicy/files/How_economic_shocks_affect_final.pdf
Misailidi, P., Bonoti, F., & Savva, G. (2012). Representations of loneliness in children’s drawings. Childhood, 19(4), 523-538. DOI: 10.1177/0907568211429626
Mok, K. H., Lawler, J. & Hinsz, S. B. (2009). Economic Shocks in Education: Analysis of the 1997 Asian Financial Crisis and Lessons for Today. Global Social Policy, 9(1), 145-173. DOI: 10.1177/1468018109106889
Μπαλούρδος, Δ. & Σπυροπούλου, Ν. (2011). Πορτραίτα της φτώχειας στην Ελλάδα της κρίσης. Στο Α. Μουρίκη, Δ. Μπαλούρδος, Ο. Παπαλιού, Ν. Σπυροπούλου, Ε. Φαγαδάκη, & Ε. Φρονίμου (Επιμ.), Το Κοινωνικό Πορτραίτο της Ελλάδας 2012 (σ. 157-179). Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.
Ντολιοπούλου, Ε. (2013). Aντιλήψεις νηπίων για την οικονομική κρίση: Μια μελέτη περίπτωσης στην Ελλάδα. Προσχολική & Σχολική Εκπαίδευση, 1(1), 108-129. e-ISSN: 2241-7206.
Ortiz, I., Chai, J., Cummins, M. & Vergara, G. (2010). Prioritizing Expenditures for A Recovery for All. A Rapid Review of Public Expenditures in 126 Developing Countries. Unicef Social and Economic Policy Working Paper. Διαθέσιμο στο SSRN: http://ssrn.com/abstract=1745469
Παπαϊωάννου, Γ. (29 Δεκέμβριος 2013). Η Ελλάδα που χάνεται! Ανακτήθηκε στις 31/12/13, από http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=552790
Parks, W., Abbott, D. & Wilkinson, A. (2009). Protecting Pacific Island children and women during economic and food crises: A working document for advocacy, debate and guidance. Suva: UNICEF Pacific, UNDP Pacific Centre, UNESCAP Pacific Operations Centre.
Patel, Μ. (2009). Economic Crisis and Children: An Overview for East Asia and the Pacific. Global Social Policy, 9(1), 33-54. DOI: 10.1177/1468018109106884
Paxson, C. & Schady, N. (2005). Child Health and Economic Crisis in Peru. The World bank economic review, 19(2), 203-223. DOI: 10.1093/wber/1hi011
Ramesh, M. (2009). Economic Crisis and its Social Impacts: Lessons from the 1997 Asian Economic Crisis. Global Social Policy, 9(1), 79-99. DOI: 10.1177/1468018109106886
Richardson, D. (2010). Child and Family Policies in a Time of Economic Crisis. Policy Review. Children & Society, 24, 495-508. DOI:10.1111/j.1099-0860.2010.00334.x
Robson, C. (2010). Η Έρευνα του Πραγματικού Κόσμου: Ένα μέσον για κοινωνικούς επιστήμονες και επαγγελματίες ερευνητές, Β΄ έκδοση. Αθήνα: Gutenberg.
Shah, C. P., Kahan, M. & Krauser, J. (1987). The health of children of low-income families (Current Review). CMAJ, 137, 485-490.
Sigurdsen, P., Berger, S. & Heymann, J. (2011). The Effects of Economic Crises on Families Caring for Children: Understanding and Reducing Long-term Consequences. Development Policy Review, 29(5), 547-564. DOI: 10.1111/j.1467-7679.2011.00546.x
Sobolewski, J. M. & Amato, P. R. (2005). Economic Hardship in the Family of Origin and Children’s Psychological Well-Being in Adulthood. Journal of Marriage and Family, 67(1), 141-156. DOI: 10.1111/j.0022-2445.2005.00011.x
Stillman, S. & Thomas, D. (2008). Nutritional Status During an Economic Crisis: Evidence from Russia. The Economic Journal, 118(531), 1385–1417. DOI: 10.1111/j.1468-0297.2008.02174.x
Συνήγορος του Παιδιού. (2011-2012). Οι συνέπειες της κρίσης στη ζωή των μαθητών: έρευνα των εφήβων συμβούλων του Συνηγόρου του Παιδιού. Ανακτήθηκε στις 05/12/2013, από http://www.0-18.gr/gia-megaloys/nea/oi-synepeies-tis-krisis-sti-zoi-ton-mathiton-ereyna-ton-efibon-symboylon-toy-synigoroy-toy-paidioy
«Συν-φροντίζω». (2012) Στηρί-Ζωντας στην κρίση. Ανακτήθηκε στις 10/10/13, από http://www.connecting4caring.gr/research/active/c4c
Suryahadi, A., Priyambada, A. & Sumarto, S. (2005). Poverty, School and Work: Children during the Economic Crisis in Indonesia. Development and Change, 36(2), 351-373. DOI: 10.1111/j.0012-155X.2005.00414.x
Unicef. (2009a). A Matter of Magnitude: The Impact of the Economic Crisis on Women and Children in South Asia. Kathmandu, Nepal: UNICEF Regional Office for South Asia.
Unicef. (2009b). Impact of the Global Economic Crisis on Children in East Asia and the Pacific: A mid-year update on UNICEF Policy and Programme Responses. Social Policy and Economic Analysis Section. Bangkok: UNICEF Regional Office for East Asia and the Pacific.
Unicef. (2012). Η κατάσταση των παιδιών στην Ελλάδα 2012. Έκθεση για λογαριασμό της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής Unicef. Αθήνα: Unicef.
Unicef. (2013). Η κατάσταση των παιδιών στην Ελλάδα 2013. Έκθεση για λογαριασμό της Ελληνική Εθνική Επιτροπή Unicef. Αθήνα: Unicef.