Έμφυλο συνταξιοδοτικό χάσμα: η περίπτωση της Ελλάδας

PDF
Δημοσιευμένα: Jun 24, 2022
Αντουανέττα Καπέλλα
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ)
∆ανάη Κωνσταντινίδου
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) & University of York
Μενέλαος Θεοδωρουλάκης
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ)
Περίληψη



Στο άρθρο εξετάζονται οι προσδιοριστικοί παράγοντες του έμφυλου συνταξιοδοτικού χάσματος, όπως αυτοί προκύπτουν από τη σχετική βιβλιογραφία, και αναλύεται η κατάστασή του στην Ελλάδα. Η ανάλυση αναδεικνύει ότι, καθώς έχουν πλέον εξαλειφθεί οι διαφορετικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης μεταξύ ανδρών και γυναικών, η επίδραση του συνταξιοδοτικού συστήματος στη διαμόρφωση του έμφυλου συνταξιοδοτικού χάσματος στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά. Ωστόσο, το συνταξιοδοτικό σύστημα δεν κατορθώνει να απορροφά όλες τις έμφυλες διαφοροποιήσεις που κυριαρχούν στην αγορά εργασίας, και έτσι αυτές αποτελούν τους καθοριστικούς παράγοντες του έμφυλου συνταξιοδοτικού χάσματος. Τα χαρακτηριστικά της απασχόλησης των γυναικών στην Ελλάδα συνδέονται συχνά με την άνιση κατανομή καθηκόντων φροντίδας μεταξύ ανδρών και γυναικών και τα κοινωνικά στερεότυπα, ενώ οι νέες μορφές απασχόλησης και η εισαγωγή κεφα- λαιοποιητικής επικουρικής σύνταξης αποτελούν νέες προκλήσεις για τη μελλοντική εξέλιξη του έμφυλου συνταξιοδοτικού χάσματος. Επισημαίνεται ότι το άρθρο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα ευρήματα της ερευνητικής ομάδας του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) που συμμετείχε στο έργο «Αντιμετωπίζοντας το έμφυλο συνταξιοδοτικό χάσμα στην Ελλάδα - PEGASUS».




Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Ξενόγλωσσες
Arza, C. (2015). The Gender Dimensions of Pension Systems: Policies and Constraints for the Protection of Older Women, UN Women discussion paper series, United Nations.
Basiglio, S. and Oggero, N. (2020). “The Effects of Pension Information on Individuals’ Economic Outcomes: A Survey”, Economies, 8 (3), pp. 1-16.
Beghini, V., Cattaneo, U. and Pozzan, E. (2019). A Quantum Leap for Gender Equality - For a Better Future of Work For All, Geneva: International Labour Organization (ILO), https:// www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/ wcms_674831.pdf
Betti, G., Bettio, F., Georgiadis, T. and Tinios, P. (2015). Unequal Ageing in Europe, New York: Palgrave Macmillan.
Bettio F., Tinios P. and Betti G. (2013). The Gender Gap in Pensions in the EU. In collaboration with F. Gagliardi and T. Georgiadis. Prepared for the European Commission, Directorate- General for Justice. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Burkevica, I., Humbert, A.L., Oetke, N. and Paats, M. (2015). Gender Gap in Pensions in the EU: Research Note to the Latvian presidency, Vilnius: European Institute for Gender Equality (EIGE). Chłoń-Domińczak, A. (2017). Gender Gap in Pensions: Looking Ahead, Study for the FEMM Committee, Brussels: European Parliament.
Dessimirova, D. and Bustamante, M.A. (2019). The Gender Gap in Pensions in the EU, Briefing, EMPL in Focus, Brussels: European Parliament.
EIGE (2021). Gender inequalities in care and consequences for the labour market, Luxembourg: Publications Office of the European Union, https://eige.europa.eu/sites/default/files/documents/20204948_mh0220888enn_pdf.pdf
EIGE (2020). Gender Equality Index 2020 – Digitalisation and the future of work, Luxembourg: Publications Office of the European Union, https://eige.europa.eu/publications/gender-equality-index-2020-digitalisation-and-future-work
EIGE (2019). Tackling the gender pay gap: not without a better work-life balance, Luxembourg: Publications Office of the European Union, https://eige.europa.eu/sites/default/files/ documents/20190416_mh0119035enn_pdf.pdf
Eurofound (2021). Understanding the gender pay gap: What role do sector and occupation play? European Jobs Monitor series, Luxembourg: Publications Office of the European Union, https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ ef21039en.pdf
Eurofound (2020). Gender equality at work, European Working Conditions Survey 2015 series, Luxembourg: Publications Office of the European Union, https://www.eurofound.europa. eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef19003en.pdf
Eurofound and European Commission Joint Research Centre (2021). European Jobs Monitor 2021: Gender gaps and the employment structure, European Jobs Monitor series, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
European Commission (2021). 2021 Pension Adequacy Report: current and future income adequacy in old age in the EU. Volume 1, Joint Report prepared by the Social Protection Committee (SPC) and the European Commission (DG EMPL), Luxembourg: Publications Office of the European Union.
European Commission (2021α). 2021 Pension Adequacy Report: current and future income adequacy in old age in the EU. Volume 2 - Country Profiles, Joint Report prepared by the Social Protection Committee (SPC) and the European Commission (DG EMPL), Luxembourg: Publications Office of the European Union.
European Commission (2018). The 2018 Pension Adequacy Report: current and future income adequacy in old age in the EU. Volume 1, Joint Report prepared by the Social Protection Committee (SPC) and the European Commission (DG EMPL), Luxembourg: Publications Office of the European Union.
European Commission (2015). The 2015 Pension Adequacy Report: current and future income adequacy in old age in the EU. Volume 1, Joint Report prepared by the Social Protection Committee (SPC) and the European Commission (DG EMPL), Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Frericks, P., Knijn, T. and Maier, R. (2009). “Pension Reforms, Working Patterns and Gender Pension Gaps in Europe”, Gender, Work & Organization, 16 (6), pp.710-730.
OECD (2017). The pursuit of gender equality: An uphill battle, Paris: OECD Publishing, https://read. oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/the-pursuit-of-gender-equality_9789264281318- en#page4
Ponthieux, S. and Meurs, D. (2015). “Gender Inequality”, in A.B. Atkinson and F. Bourguignon (eds.), Handbook of Income Distribution, 2, Elsevier, pp. 981-1146.
Samek Lodovici, M., Drufuca, S., Patrizio, Μ. and Pesce, F. (2016). The gender pension gap: differences between mothers and women without children, Study for the FEMM Committee, Brussels: European Parliament.
Tinios, P., Bettio, F. and Betti, G. (2015). Men, women and pensions, in collaboration with T. Georgiadis, European Commission, Directorate-General for Justice, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Veremchuk, A. (2020). Gender Gap in Pension Income: Cross-Country Analysis and Role of Gender Attitudes, Faculty of Economics and Business Administration Working Paper Series, No. 126, University of Tartu, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3662968
Ελληνόγλωσσες
Γκερμότση, Β., Μοσχοβάκου, Ν. και Παπαγιαννοπούλου, Μ. (2016). Έκθεση Ευρημάτων Έρευ- νας Πεδίου «Ισότητα των Φύλων στο Εργατικό ∆υναμικό: Η συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή/ιδιωτική ζωή στις Ελληνικές Βιομηχανίες», Αθήνα: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ), https://kethi.gr/wp-content/uploads/2016/12/PARADOTEO_P1_ EURHMATA_EREUNAS_teliko-2.pdf
∆ημουλάς, Κ. και Κουζής, Γ. (επιμ.) (2018). Κρίση και Κοινωνική Πολιτική: Αδιέξοδα και Λύσεις, Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος.
Ελληνική Στατιστική Αρχή (2019). ∆ελτίο Τύπου, Ειδική Έρευνα για τον Συνδυασμό Οικογενει- ακής Ζωής και Εργασίας, Ad hoc module 2018, 21 Νοεμβρίου 2019, https://www.statistics. gr/statistics/-/publication/SJO31/-
Θεοδωρουλάκης, Μ. και Κουμαριανός, Β. (2019). «Ελαστικές μορφές απασχόλησης και οι επιπτώσεις στο ελληνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης», Κοινωνική Πολιτική, Τεύχος 11, σελ. 7-41.
Θεοδωρουλάκης, Μ., Καπέλλα, Α. και Κωνσταντινίδου, ∆. (2020). Συνθετική έκθεση - Προτάσεις πολιτικής για την αντιμετώπιση του έμφυλου συνταξιοδοτικού χάσματος στην Ελλάδα, Αθήνα: Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων.
Θεοφιλόπουλος, Θ. και Μοσχοβάκου, Ν. (2020). Ερευνητική Έκθεση, παραδοτέο του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) στο πλαίσιο του Πακέτου Εργασίας 3 «∆ιερεύνηση των αναγκών των γυναικών και καταγραφή καλών πρακτικών για την ενημέρωση και ευαισθητο- ποίηση σε θέματα έμφυλου συντξιοδοτικού χάσματος», Αθήνα: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ), http://sintaxi.isotita.gr/wp-content/uploads/2020/05/Ποιοτική-Έρευνα- focus-groups-για-τη-διερεύνηση-των-αναγκών-των-Γυναικών.pdf
ΙΟΒΕ (2012). Η έννοια της αδήλωτης εργασίας και τα χαρακτηριστικά της, Αθήνα: Ίδρυμα Οικονομι- κών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), http://iobe.gr/docs/research/RES_01_02122012REP_ GR.pdf
Καραμεσίνη, Μ. (2021). Γυναίκες, φύλο και εργασία στην Ελλάδα, Αθήνα: Εκδόσεις Νήσος.
Καραμεσίνη, Μ. και Χατζηβαρνάβα, Ε. (2019). «Για μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική πολιτική συμφιλίωσης: O στόχος της ισότητας των φύλων και η αξία της φροντίδας», στο Μ. Καραμεσίνη και Μ.Συμεωνάκη (επιμ.) (2019), Συμφιλίωση εργασίας και οικογένειας στην Ελλάδα. Γένεση, εξέλιξη και αποτίμηση μιας πολιτικής, Αθήνα: Εκδόσεις Νήσος, σελ. 223-241.
Προφύρη, Ι. (2018). Η αντιμετώπιση του έμφυλου μισθολογικού χάσματος. Σχέδιο δράσης της ΕΕ 2017-2019 και ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων και του κοινωνικού διαλόγου, Ερευνητι- κά Κείμενα ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, Νο. 3/2018, https://imegsevee.gr/wp-content/uploads/2018/11/ΕΚ_Έμφυλο-μισθολογικό-χάσμα.pdf
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)