Όταν η Αρχιτεκτονική συναντά την Εκπαίδευση για την Αειφορία: Αντιλήψεις εκπαιδευτικών για την προώθηση της συμπερίληψης στο Δημοτικό σχολείο
Δημοσιευμένα:
Dec 26, 2025
Λέξεις-κλειδιά:
Σχολική Αρχιτεκτονική Εκπαίδευση για την Αειφορία Ετερότητα Εκπαιδευτικοί Απόψεις
Περίληψη
Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης της Ατζέντας 2030 επικεντρώνονται, μεταξύ άλλων, στην προώθηση της εκπαίδευσης για όλους με έμφαση στην ισότητα, την προσβασιμότητα και τη δημιουργία βιώσιμων και συμπεριληπτικών σχολικών περιβαλλόντων. Ο σχεδιασμός των σχολικών χώρων διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ενσωμάτωση των αρχών της αειφορίας, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που ενισχύει τη μάθηση και τη συμμετοχή όλων των μαθητών, συμπεριλαμβανομένων αυτών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η παρούσα έρευνα αποσκοπεί να διερευνήσει τις αρχές και παραμέτρους του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού του σχολικού χώρου που επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία και τις ανάγκες της σύγχρονης εκπαιδευτικής πράξης, σύμφωνα με τις αντιλήψεις εν ενεργεία εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Για τον σκοπό αυτόν αξιοποιήθηκε δείγμα 139 εκπαιδευτικών και χρησιμοποιήθηκε μικτό εργαλείο συλλογής ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων. Τα ευρήματα της έρευνας αποκάλυψαν κάποιους κρίσιμους παράγοντες που αφορούν στον σχεδιασμό μιας σχολικής μονάδας και συμβάλλουν στην ένταξη της ετερότητας· αυτοί αναφέρονται στον καθολικό σχεδιασμό και την προσβασιμότητα, τη σχολική αίθουσα και αυλή, τον συμμετοχικό σχεδιασμό, την ευελιξία του χώρου και τη χρήση της παιδικής κλίμακας. Ως εκ τούτου, αναμένεται η ικανοποίηση αυτών των παραγόντων να αποτελέσει έναν νέο οδικό χάρτη, προκειμένου και τα σχολικά κτίρια να μπορούν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις μιας συνεχώς εξελισσόμενης κοινωνίας και στις επίμονες περιβαλλοντικές απειλές που μας πλήττουν υπό το πρίσμα της Εκπαίδευσης για την Αειφορία.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Σταυρίδου Ν., & Μόγιας Α. (2025). Όταν η Αρχιτεκτονική συναντά την Εκπαίδευση για την Αειφορία: Αντιλήψεις εκπαιδευτικών για την προώθηση της συμπερίληψης στο Δημοτικό σχολείο. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία, 7(2), 1–17. https://doi.org/10.12681/ees.41793
- Ενότητα
- Articles
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.
Οι συγγραφείς διατηρούν τα πνευματικά δικαιώματα και παρέχουν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης μαζί με την αδειοδότηση της εργασίας με CC-BY-NC-SA, που επιτρέπει σε άλλους να μοιράζονται αυτή την εργασία με αναγνώριση του συγγραφικού δικαιώματος και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Andic, D., Alagic, A., & Pavlovic, M. (2020). School gardens are the best places where pupils can connect with nature and real life, which is one of the key roles of education" - teachers' attitudes about the use of school gardens in learning and teaching at school. ICERI2020 Proceedings. Applied in 13th annual International Conference of Education, pp.1458-1467. doi: 10.21125/iceri.2020.0375
Armstrong, F., & Barton, L. (1999). Is there anyone there concerned with human rights? Cross-cultural connection, disability and the struggle for change in England, In F. Armstrong & L. Barton (Eds.), Disability, human rights and Education. Cross-cultural perspectives (pp. 201-229). Open University Press.
Barrett, P., Barrett, L., & Zhang, Y. (2016). Teachers' views of their primary school classrooms. Intelligent Buildings International, 8(3), 176-191. https://doi.org/10.1080/17508975.2015.1087835
Barrett, P., Davies, F., Zhang, Y., & Barrett, L. (2015). The holistic impact of classroom spaces on learning in specific subjects. Environment and Behavior, 49(4), 425-451. https://doi.org/10.1177/0013916516648735
Bedir, G. (2022). Teachers’ views on the practices of universal design for learning. International Journal of Curriculum and Instruction, 14(2), 1324-1342.
Βελοπούλου, Φ., Ανδρεαδάκης, Ν., & Πολεμικού, Α. (2013). Η επίδραση του Σχολικού Χώρου στην ολόπλευρη ανάπτυξη και στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Στο Μ. Καΐλα, A. Μόγιας & Β. Παπαβασιλείου (Επιμ.), Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία στις αρχές του 21ου αιώνα: Προβλήματα και προβληματισμοί σε εποχές κρίσης (σσ. 339-379). Διάδραση.
Berris, R., & Miller, E. (2011). How design of the physical environment impacts early learning: educators’ and parents’ perspectives. Australasian Journal of Early Childhood, 36(4), 1-17. https://doi.org/10.1177/183693911103600414
Bojer, Β. (2019). Unlocking learning spaces: An examination of the interplay between the design of learning spaces and pedagogical practices. The Royal Danish Academy of Fine Arts, Schools of Architecture, Design and Conservation. https://adk.elsevierpure.com/en/publications/unlocking-learning-spaces-an-examination-of-the-interplay-between
Bridget, C. (2020). Sarit Shani Hay designs Tel Aviv elementary school to encourage "joyful experiential learning". https://www.dezeen.com/2020/04/03/the-first-inclusive-school-tel-aviv-sarit-shani-hay-studio/
Γερμανός, Δ. (1993). Χώρος και διαδικασίες αγωγής. Η παιδαγωγική ποιότητα του χώρου. Αθήνα: Gutenberg.
Γερμανός, Δ. (2006). Οι τοίχοι της γνώσης. Σχολικός χώρος και εκπαίδευση. Gutenberg.
Chawla, L. (2002). Growing Up in an Urbanizing World. London: Earthscan.
Clark, A. (2010). Transforming Children’s Spaces: Children’s and Adults’ Participation in Designing Learning Environments. London: Routledge
Creswell, J. W. (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Δασκολιά, Μ., & Κουκουζέλη, Β. (2021). Εκπαίδευση Waldorf και Αειφόρο Σχολείο. Διερευνώντας τη σύγκλιση ανάμεσα σε δύο εκπαιδευτικά μοντέλα μέσα από μια αφηγηματική έρευνα. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία, 3(2), 65-80 https://doi.org/10.12681/ees.28816
Δημητρίου, Α. (2009). Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: Περιβάλλον, Αειφορία. Θεωρητικές και παιδαγωγικές προσεγγίσεις. Επίκεντρο.
Δημητρίου, Α., & Φλογαΐτη, Ε. (2008). Εισαγωγή στο Φυσικό και Ανθρωπογενές Περιβάλλον: Εκπαίδευση για το Περιβάλλον. Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
Gifford, R. (2014). Environmental Psychology: Principles and Practice (5th ed.). Colville, WA: Optimal Books.
Gough, A. (2005). Sustainable schools: Renovating educational processes. Applied Environmental Education and Communication, 4(4), 339-351. https://doi.org/10.1080/15330150500302205
Higgins, S., Hall, E., Wall, K., Woolner, P., & McCaughey, C. (2005). The impact of school environments: A literature review. Callaghan, NSW: University of Newcastle. Ανακτήθηκε από http://www.cfbt.com/PDF/91085.pdf
Jukić, R., Kakuk, S., & Jelić, T. (2023). Perception of the school interior from the students’ and teachers’ Perspective. Human, Technologies and Quality of Education. Ανακτήθηκε από https://doi.org/10.22364/htqe.2023.17
Καΐλα, Μ., Κατσίκης, Α., Φώκιαλη, Π., & Ζαχαρίου, Α. (Επιμ.) (2009). Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη: νέα δεδομένα και προσανατολισμοί. Ατραπός.
Καραγιάννη, Γ., & Κουτσοκλένης, Α. (2023). Σπουδές για την Αναπηρία και Παιδαγωγική της Ένταξης [Προπτυχιακό εγχειρίδιο]. Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις. http://dx.doi.org/10.57713/kallipos-226
Κάτσενου, Χ. (2012). Η έννοια της συμμετοχής στο πλαίσιο του αειφόρου σχολείου. Στο Ε. Φλογαΐτη & Α. Γεωργόπουλος (Επιμ.), Περιβαλλοντική εκπαίδευση. Ερευνητικές εργασίες στην Ελλάδα: Η έννοια της συμμετοχής στο πλαίσιο του αειφόρου σχολείου (σ. 189-198). Πεδίο.
Κιού, Π., (2018). Ενταξιακή Εκπαίδευση και χωρικοί σχεδιασμοί: Πέρα από την προσβασιμότητα. Διεπιστημονικό Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή Χώροι για το παιδί ή χώροι του παιδιού; Όταν η συνθήκη Αγωγής και Εκπαίδευσης τέμνεται με την καθημερινότητα της πόλης (σσ. 278-289). ΑΠΘ 19-21 Μαΐου 2017.
Martin, S. H. (2002). The classroom environment and its effects on the practice of teachers. Journal of Environmental Psychology, 22(1-2), 139-156. https://doi.org/10.1006/jevp.2001.0239
Μιχαηλίδης, Κ. (2009). Συνεκπαίδευση και αναπηρία: Θεωρητική και εμπειρική κοινωνιοψυχολογική προσέγγιση. Παπασωτηρίου.
Moore, G. T., & Young, D. (1978). Childhood, architecture and design. New York, NY: Teachers College Press.
Orr, D. (2004). Earth in Mind: On education, environment, and the human prospect. Island Press.
Παπαδοπούλου, Σ., & Φελέκη, Α. (2018). Βιώσιμο Σχολικό Κτίριο. Επαναπροσδιορισμός της σχολικής αρχιτεκτονικής προς την εκπαίδευση για την αειφορία. [Μεταπτυχιακή Εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης].
Sassi, P. (2006). Strategies for Sustainable Architecture. Taylor & Francis.
Slee, R. (2020). Η ενταξιακή εκπαίδευση δεν είναι νεκρή, απλώς μυρίζει περίεργα. Gutenberg.
Smith, G. (2002). Place-based education: Learning to be where we are. Phi Delta Kappan, 83, 584-594. https://doi.org/10.1177/003172170208300806
Smith, D. D., & Tyler, N. C. (2019). Εισαγωγή στην Eιδική Aγωγή και Εκπαίδευση. Φέρνοντας την αλλαγή. Gutenberg.
Tagliacollo, V. A., Volpato, G. L., & Pereira, A. Jr. (2010). Association of student position in classroom and school performance. Educational Research, 1, 198-201. https://www.scirp.org/reference/ReferencesPapers?ReferenceID=989064
Ταμουτσέλη, Κ. (2009). Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Σχολικός Χώρος. Επίκεντρο.
Tanner, C. K., & Langford, A. (2003). The importance of interior design elements as they relate to student outcomes. Ανακτήθηκε από:https://www.semanticscholar.org/paper/The-Importance-of-Interior-Design-Elements-as-They-Tanner-Langford/fb8b54841b67decf66317b44367d19079b2ff673
Τσακίρης, Ι., & Πολεμικός, Ν. (2013). Καταγραφή του περιβάλλοντος χώρου των δημόσιων Δημοτικών Σχολείων της πόλης της Ρόδου. Στο Β. Παπαβασιλείου (Επιμ.), Αειφορικές Τοπικές Κοινωνίες: Πραγματικότητα ή Ουτοπία; (σσ. 157-176). Διάδραση.
Τσουκαλά, Κ. (2013). Τάσεις στη Σχολική Αρχιτεκτονική. Επίκεντρο.
UNESCO. (2014). Shaping the future we want: UN Decade of Education for Sustainable Development (2005-2014). Final report, UNESCO ED.2014/WS/29. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000230302
UNESCO. (2017). Education for Sustainable Development Goals: Learning Objectives. Paris: UNESCO.
United Nations [UN]. (1993). Report of the United Nations Conference on Environment and Development. Vol. I: Resolutions adapted by the conference. Rio de Janeiro, 3-14 June 1992, United Nations.
United Nations [UN]. (2015a). The Millennium Development Goals Report 2015. Time for Global Action for People and Planet. United Nations. https://www.un.org/millenniumgoals/2015_MDG_Report/pdf/MDG%202015%20rev%20(July%201).pdf
United Nations [UN]. (2015b). Resolution adopted by the General Assembly on 25th September 2015. United Nations. https://docs.un.org/en/A/RES/70/1
United Nations Environment Programme (UNEP). (2019). Global Environment Outlook 6: Healthy Planet, Healthy People.
Weinstein, C. S. (1987). The build environment and the children’s development. In C. S. Weinstein & T. C. David (Eds.), Spaces for children (pp. 3-13). Plenum Press.
Woolner, P., Clark, J., Hall, E., Tiplady, L., Thomas, U., & Wall, K. (2012). Changing learning environments: Creating tomorrow’s schools today. London, UK: Routledge.
World Health Organization [WHO]. (2002). Towards a common language for functioning, disability, and health (ICF). World Health Organization. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/classification/icf/icfbeginnersguide.pdf
Φλογαΐτη, Ε. (1998). Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Ελληνικά Γράμματα.
Φλογαΐτη, Ε. (2011). Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία. Πεδίο.
Φώκιαλη, Π. (2013). Αναπτυξιακό πλαίσιο για μια βιώσιμη πόλη. Στο Μ. Καΐλα, Α. Μόγιας & Β. Παπαβασιλείου (Επιμ.), Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία στις αρχές του 21ου αιώνα: Προβλήματα και προβληματισμοί σε εποχές κρίσης (σσ. 199-210). Διάδραση.
