Μία ‘οικοσυστημική’ θεώρηση των αναδυόμενων προκλήσεων στη σχολική εκπαίδευση του 21ου αιώνα – η περίπτωση του ελληνικού δημόσιου σχολείου

πίνακας εξωφύλλου: Μ. Τσιβά
PDF
Δημοσιευμένα: févr. 3, 2022
DOI: https://doi.org/10.12681/hjre.28412
Λέξεις-κλειδιά:
παγκόσμια πολιτειότητα ‘οικοσυστημικές’ προκλήσεις 21ου αιώνα παγκόσμιο ‘οικοσύστημα’ ‘οικοσυστημική’ θεώρηση ελληνικό δημόσιο σχολείο
Μαρία Τζώτζου
Πανεπιστήμιο Πατρών
https://orcid.org/0000-0003-1705-0410
Μαρία Πούλου
Πανεπιστήμιο Πατρών
https://orcid.org/0000-0003-4196-401X
Θανάσης Καραλής
Πανεπιστήμιο Πατρών
https://orcid.org/0000-0002-8564-8812
Αμαλία Υφαντή
Πανεπιστήμιο Πατρών
https://orcid.org/0000-0002-1135-4547
Περίληψη

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης που χαρακτηρίζεται από τη διασύνδεση και αλληλεξάρτηση οικονομικών, πολιτικών, κοινωνικών και εκπαιδευτικών συστημάτων σε υπερεθνικό επίπεδο αναδύονται σύγχρονες εκπαιδευτικές προκλήσεις ‘οικοσυστημικού’ χαρακτήρα που αντανακλώνται στη σχολική εκπαίδευση των χωρών του δυτικού κόσμου και ειδικότερα στο ελληνικό δημόσιο σχολείο. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να αναδείξει την ανάγκη μίας ‘οικοσυστημικής’ θεώρησης της εκπαίδευσης στον 21ο αιώνα καταγράφοντας αφενός τις διεθνείς τάσεις με βάση την κριτική βιβλιογραφική ανασκόπηση διεθνών εμπειρικών μελετών και επίσημων εκθέσεων υπερεθνικών οργανισμών, αφετέρου την αναδυόμενη νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα στο ελληνικό δημόσιο σχολείο που υφίσταται τις ασκούμενες εξωτερικές δυνάμεις και επιρροές ως αποτέλεσμα της ‘οικοσυστημικής’ αλληλεπίδρασης με το ευρύτερο παγκοσμιοποιημένο κοινωνικό-εκπαιδευτικό περιβάλλον στην εποχή της εκπαίδευσης για την παγκόσμια πολιτειότητα. Το θέμα αναπτύσσεται μέσα από μία κριτική συζήτηση για την αποτύπωση των διεθνών τάσεων και εξελίξεων στο πεδίο που τεκμηριώνει την αναδυόμενη ανάγκη για την κατανόηση της ‘οικοσυστημικής’ προσέγγισης των εκπαιδευτικών προκλήσεων του 21ου αιώνα η οποία κατ’ ουσίαν διέπει το όραμα της εκπαίδευσης για την παγκόσμια πολιτειότητα. Για το σκοπό αυτό, γίνεται ειδική αναφορά στην αποστολή της εκπαίδευσης του 21ου αιώνα που προσδιορίζεται από το όραμα της παγκόσμιας πολιτειότητας και δίνεται το περίγραμμα των ‘οικοσυστημικών’ επιρροών που δέχεται το ελληνικό δημόσιο σχολείο τις τελευταίες δεκαετίες, όπως πολυπολιτισμικές τάξεις, βία και σχολικός εκφοβισμός, ψηφιακό σχολείο, κοινότητες μάθησης-κινητικότητα και δεξιότητες 21ου αιώνα, επισημαίνοντας παράλληλα τις προκλήσεις που προκύπτουν σε επίπεδο εκπαιδευτικής πολιτικής όσον αφορά την αναθεώρηση και αναμόρφωση τόσο των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών όσο και των εκπαιδευτικών πρακτικών καθώς επίσης τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου του εκπαιδευτικού και του σύγχρονου δημόσιου σχολείου στον 21ο αιώνα.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0

 
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Μαρία Τζώτζου, Πανεπιστήμιο Πατρών

Υποψήφια Διδάκτωρ ΤΕΕΑΠΗ; Πανεπιστήμιο Πατρών

 

Μαρία Πούλου, Πανεπιστήμιο Πατρών

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΤΕΕΑΠΗ; Πανεπιστήμιο Πατρών

 

Θανάσης Καραλής, Πανεπιστήμιο Πατρών

Καθηγητής ΤΕΕΑΠΗ; Πανεπιστήμιο Πατρών

 

Αμαλία Υφαντή, Πανεπιστήμιο Πατρών

Καθηγήτρια ΤΕΕΑΠΗ; Πανεπιστήμιο Πατρών

 

Αναφορές
Αθανασιάδου, Χρ., & Ψάλτη, Α. (2012). Απόψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τον εκφοβισμό στο σχολείο. Αποτελέσματα ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας. (στο επιμ. Ψάλτη, Κασάπη, Δεληγιάννη-Κουϊμτζή). Σύγχρονα ψυχοπαιδαγωγικά ζητήματα: ο εκφοβισμός στα ελληνικά σχολεία (σσ. 166-178). Αθήνα: Gutenberg.
Αναστασιάδης, Π. (2020). Η Σχολική Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση στην εποχή του Κορωνοϊού COVID-19: το παράδειγμα της Ελλάδας και η πρόκληση της μετάβασης στο «Ανοιχτό Σχολείο της Διερευνητικής Μάθησης, της Συνεργατικής Δημιουργικότητας και της Κοινωνικής Αλληλεγγύης». Ανοικτή Εκπαίδευση: το περιοδικό για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και την Εκπαιδευτική Τεχνολογία, 16(2), 20-48. DOI: 10.12681/jode.25506
An, S. (2014). Preparing elementary teachers as global citizenship educators. Journal of Education, 194(3), 25-38. DOI: 10.1177/002205741419400304
Banks, J. A. (2001). Citizenship Education and Diversity: Implications for Teacher Education. Journal of Teacher Education, 52(1), 5-16. DOI: 10.1177/0022487101052001002
Berkowitz, R. (2014). Student and teacher responses to violence in school: The divergent views of bullies, victims, and bully-victims. School Psychology International, 35(5), 485-503. DOI: 10.1177/0143034313511012
Berthold, K. A., & Hoover, J. H. (2000). Correlates of Bullying and Victimization among Intermediate Students in the Midwestern USA. School Psychology International, 21(1), 65-78. DOI: 10.1177/0143034300211005
Camacho, A. C. L. F., Joaquim, F. L., de Menezes, H. F., & Sant’Anna, R. M. (2020). Tutoring in distance education in times of COVID-19: relevant guidelines. Research, Society and Development, 9(5), 1-12. DOI: 10.33448/rsd-v9i5.3151
Council of Europe (2017). Digital Citizenship Education. Overview and new perspectives (Volume 1). Council of Europe Publishing, Strasbourg: Council of Europe.
Council of Europe (2019). Digital Citizenship Education Handbook. Council of Europe Publishing, Strasbourg: Council of Europe.
Damanakis, M. (2005). European and Intercultural Dimension in Greek Education. European Educational Research Journal, 4(1), 79-88. DOI: 10.2304/eerj.2005.4.1.7
Dantas, M. L. (2007). Building teacher competency to work with diverse learners in the context of International Education. Teacher Education Quarterly, 34(1), 75-94. Retrieved 14/09/2021 from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ795143.pdf
De Luca L, Nocentini A, & Menesini E. (2019). The Teacher's Role in Preventing Bullying. Front Psychol., 10, 1830. DOI: 10.3389/fpsyg.2019.01830
Didaskalou, E., & Millward, A. (2001). Greek teachers’ perspectives on behavior problems: implications for policy makers and practitioners. European Journal of Special Needs Education, 16, 289-299. DOI: 10.1080/08856250110074427
European Commission/EACEA/Eurydice (2012). Citizenship Education in Europe. Brussels, Belgium: The Information Network on Education in Europe. Retrieved 14/09/2021 from https://ec.europa.eu/citizenship/pdf/citizenship_education_in_europe_en.pdf
European Commission/EACEA/Eurydice (2019). Digital Education at School in Europe. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Retrieved 14/09/2021 from https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/sites/default/files/en_digital_education_n.pdf
Fisher, D., Frey, N., & Hattie, J. (2016). Visible Learning for Literacy: Implementing the Practices that Work Best to Accelerate Student Learning. Thousand Oaks CA: Corwin.
Florian, L., Young, K., & Rouse, M. (2010). Preparing teachers for inclusive and diverse educational environments: studying curricular reform in an initial teacher education course. International Journal of Inclusive Education, 14(7), 709-722, DOI: 10.1080/13603111003778536
Ζάχος, Δ., & Κουριώτη, Μ. Ρ. (2018). Αντιλήψεις & Εμπειρίες Εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας για τη Βία και τον Εκφοβισμό στο Ελληνικό Σχολείο. Επιστημονική Επετηρίδα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων, 30, 7-29. Retrieved 14/09/2021 from http://ikee.lib.auth.gr/record/301096/files/DZ%20MRK%20Teachers%20%26%20Bullying.pdf
Goleman, D. (2011). Η Συναισθηματική Νοημοσύνη. Μτφρ. Παπασταύρου Άννα. Αθήνα: Πεδίο.
Guo, L. (2013). Translating global citizenship education into pedagogic practices in classroom settings. Education Review, 3(2), 8-9. Retrieved 14/09/2021 from https://www.researchgate.net/profile/Linyuan_Guo-Brennan/publication/301200877_Translating_Global_Citizenship_Education_into_Pedagogic_Actions_in_Classroom_Settings/links/570bd81008ae8883a1ffdc59/Translating-Global-Citizenship-Education-into-Pedagogic-Actions-in-Classroom-Settings.pdf
Guo, L. (2014). Preparing teachers to educate for 21st century global citizenship: Envisioning and enacting. Journal of Global Citizenship & Equity Education, 4(1), 1-22. Retrieved 10/09/2021 from from https://journals.sfu.ca/jgcee/index.php/jgcee/article/view/121/168
Hanich, L. B., & Deemer, S. (2005). The Relevance of Educational Psychology in Teacher Education Programs. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 78(5), 189-191. DOI: 10.3200/TCHS.78.5.189-191
Harris, S., & Petrie, G. (2004). A study of bullying in the middle school. NASSP Bulletin, 86 (633), 42-53. Retrieved 14/09/2021 from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ783805.pdf
Θεοφιλίδης, Χ. (2009). Ρωγμές στο παγόβουνο της παραδοσιακής διδασκαλίας. Αθήνα: Γρηγόρης.
Javrh, P., & Mozina, E. (2018). The life skills approach in Europe. An Erasmus+ partners’ project for the Life Skills in Europe. Retrieved 10/09/2021 from https://eaea.org/wp-content/uploads/2018/03/Life-Skills-Approach-in-Europe-summaryEN_FINAL_13042018-1.pdf
Kalliotis P. (2000). Bullying as a Special Case of Aggression: Procedures for Cross-Cultural Assessment. School Psychology International, 21(1), 47-64. DOI: 10.1177/0143034300211004
Kivunja, C. (2015). Exploring the Pedagogical Meaning and Implications of the 4Cs “Super Skills” for the 21st Century through Bruner’s 5E Lenses of Knowledge Construction to Improve Pedagogies of the New Learning Paradigm. Creative Education, 6, 224-239. DOI: 10.4236/ce.2015.62021
Kochenderfer-Ladd, B., Pelletier, M. E., & Ladd, B. K. (2008). Teachers' views and beliefs about bullying: Influences on classroom management strategies and students' coping with peer victimization. Journal of School Psychology, 46(4), 431-453. DOI: 10.1016/j.jsp.2007.07.005
Lee, C. (2006). Preventing Bullying in Schools. A Guide for Teachers and Other Professionals. London: Paul Chapman Publishing.
Loomis, S., Rodriguez, J., & Tillman, R. (2008). Developing into similarity: global teacher education in the twenty‐first century, European Journal of Teacher Education, 31(3), 233-245. DOI: 10.1080/02619760802208288
Luksha, P., Cubista, J., Laszlo, A., Popovich, M., & Ninenko, I. (2018). Educational Ecosystems for Societal Transformation. Published by Global Education Futures. Retrieved 05/09/2021 from http://www.globaledufutures.org/images/people/GEF_april26-min.pdf
Ματσαγγούρας, Η. (2008). Εκπαιδεύοντας παιδιά υψηλών ικανοτήτων μάθησης: διαφοροποιημένη συνεκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg.
Maastricht (2002). Maastricht Global Education Declaration: European Strategy Framework for Increasing and Improving Global Education to 2015. Europe-wide Global Education Congress, November 17, 2002. Retrieved 15/09/2021 from https://rm.coe.int/168070e540
Makrakis, V. (2014). ICTs as transformative enabling tools in education. In R. Huang, Kinshuk & J. Price (Eds.), ICT in Education in Global Context (pp. 101-119). Berlin: Springer Verlag. DOI: 10.1007/978-3-662-43927-2_7
Makrakis, V. (2017). Unlocking the potentiality and actuality of ICTs in developing sustainable–justice curricula and society. Knowledge Cultures, 5(2), 103-122. DOI: 10.22381/KC5220177
National Education Association (2010). Preparing 21st Century Students for a Global Society: An Educator’s Guide to the “Four Cs”. Retrieved 15/09/2021 from http://www.nea.org/assets/docs/A-Guide-to-Four-Cs.pdf
OECD (2015a). Helping immigrant students to succeed at school-and beyond. Retrieved 14/09/2021 from https://www.oecd.org/education/Helping-immigrant-students-to-succeed-at-school-and-beyond.pdf
OECD (2015b). OECD Skills Outlook 2015: Youth, Skills and Employability. OECD Publishing, Paris. Retrieved 14/09/2021 from http://dx.doi.org/10.1787/9789264234178-en.
OECD (2015c). The Outward Looking School and its Ecosystem-Thematic Paper. OECD Publishing, Paris. Retrieved 14/09/2021 from https://www.oecd.org/cfe/leed/Outward-Looking-School-and-Ecosystem.pdf
OECD (2016a). Getting Skills Right: Anticipating and Responding to Changing Skill Needs. OECD Publishing, Paris. Retrieved 14/09/2021 from http://dx.doi.org/10.1787/9789264252073-en
OECD (2016b). Skills for a Digital World: 2016 Ministerial Meeting on the Digital Economy Background Report. OECD Digital Economy Papers, No. 250. OECD Publishing, Paris. Retrieved 14/09/2021 from https://ideas.repec.org/p/oec/stiaab/250-en.html
OECD (2018). Preparing Our Youth for an Inclusive and Sustainable World: The OECD PISA Global Competence Framework. Retrieved 14/09/2021 from https://www.oecd.org/education/Global-competency-for-an-inclusive-world.pdf
OECD / Asia Society (2018). Teaching for Global Competence in a Rapidly Changing World. Asia Society: Center for Global Education. DOI: 10.1787/9789264289024
Oldenburg B, Bosman R, & Veenstra R. (2016). Are elementary school teachers prepared to tackle bullying? A pilot study. School Psychology International, 37(1), 64-72. DOI: 10.1177/0143034315623324
Olweus, D. (2009). Εκφοβισμός και βία στο σχολείο. Μτφρ. Μαρκοζάνε Έφη. Αθήνα: ΕΨΥΠΕ.
Παλαιολόγου, Ν., & Ευαγγέλου, Ο. (2003). Διαπολιτισμική παιδαγωγική. Εκπαιδευτικές, διδακτικές και ψυχολογικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Ατραπός.
Παλαιολόγου, Ν., & Ευαγγέλου, Ο. (2011). Διαπολιτισμική παιδαγωγική. Εκπαιδευτική πολιτική για παιδιά μεταναστών. Αθήνα: Πεδίο.
Pateraki, L., & Houndoumadi, A. (2001). Bullying Among Primary School Children in Athens, Greece. Educational Psychology, 21(2), 167-175. DOI: 10.1080/01443410020043869
Pereira, B., Mendonça, D., Neto, C., Valente, L., & Smith, P. K. (2004). Bullying in Portuguese schools. School Psychology International, 25(2), 241-254. DOI: 10.1177/0143034304043690
Pilon, A. F. (2010). Living Better in a Better World: Development and Sustainability in the Ecosystemic Model of Culture. OIDA International Journal of Sustainable Development, 2 (4), 25-36. Retrieved 14/09/2021 from https://oidaijsd.com/wp-content/uploads/2019/03/02-04-03.pdf
Psalti, A. (2012). Bullies, Victims, and Bully-Victims in Greek Schools: Research Data and Implications for Practice. Hellenic Journal of Psychology, 9(2), 132-157. Retrieved 14/09/2021 from https://pseve.org/wp-content/uploads/2018/03/Volume09_Issue2_Psalti.pdf
Ρέντζη (2017). Ανάπτυξη στρατηγικών σχεδίων δράσης για τη συμπερίληψη των παιδιών προσφύγων
στις σχολικές μονάδες της Ελλάδας. Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου για την Ανοικτή & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, 9, 48-55. DOI: 10.12681/icodl.1090
Rapoport, A. (2015). Global aspects of citizenship education: Challenges and perspectives. In Maguth, B., & Hilburn, J. (Eds.), The State of Global Education. Learning with the World and its People (pp. 27–40). New York, NY: Routledge.
Reade, C., Reckmeyer, W., Cabot, M., Jaehne, D., & Novak, M. (2013). Educating Global Citizens for the 21st Century: The SJSU Salzburg Program. The Journal of Corporate Citizenship, 49, 100-116. DOI: 10.9774/GLEAF.4700.2013.ma.00008
Rigby, K. (2004). Addressing Bullying in Schools: Theoretical Perspectives and their Implications. School Psychology International, 25(3), 287-300. DOI: 10.1177/0143034304046902
Rigby, K. (2005). Why Do Some Children Bully at School?: The Contributions of Negative Attitudes Towards Victims and the Perceived Expectations of Friends, Parents and Teachers. School Psychology International, 26(2), 147-161. DOI: 10.1177/0143034305052910
Σφυρόερα, Μ. (2007). Διαφοροποιημένη Παιδαγωγική. Στο συλλογικό έργο Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων με τίτλο Κλειδιά και Αντικλείδια. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Retrieved 14/09/2021 from https://repository-edulll.ekt.gr/edulll/handle/10795/903
Sapouna, M. (2008). Bullying in Greek primary and secondary schools. School Psychology International, 29(2), 199-213. DOI: 10.1177/0143034308090060
Smith, P. K., Nika, V., & Papasideri, M. (2004). Bullying and Violence in Schools: An International Perspective and Findings in Greece. Psychology: The Journal of the Hellenic Psychological Society, 11, 184-203. DOI: 10.12681/psy_hps.24005
Tawil, S. (2013). Education for “Global Citizenship”: A Framework for Discussion. UNESCO Education Research and Foresight (ERF) Working Papers Series 7. Paris: UNESCO.
Taylor, S., & Sidhu, R. (2012). Supporting refugee students in schools: What constitutes inclusive education? International Journal of Inclusive Education, 16(1), 39-56. DOI: 10.1080/13603110903560085
Tomlinson, C. A. (2010). Διαφοροποίηση της εργασίας στην αίθουσα διδασκαλίας. Μτφρ. Χρ. Θεοφιλίδης & Δεσ. Μαρτίδου-Φορσιέ. Αθήνα: Γρηγόρης.
Townsend, T. (2011). Thinking and acting both locally and globally: new issues for teacher education. Journal of Education for Teaching, 37(2), 121-137. DOI: 10.1080/02607476.2011.558263
Tzotzou, M. (2018). Integrating Web 2.0 technologies into EFL learning in the Greek state-school context: A mixed-method study. Research Papers in Language Teaching and Learning, 9(1), 32-55.
Tzotzou M. D. (2020). State EFL teachers’ training needs in Web 2.0 pedagogy. Proceedings of the 7th Scientific Conference “Designing Teaching, Teachers΄ Training and Vocational Training for Educational Specialties” (ProfSpEdu2020), Vol. A, pp. 241-252, 17-18 January 2020, Music Library of Greece "Lilian Voudouri", Megaron- the Athens Concert Hall, Athens, Greece.
Tzotzou, M., Poulou, M., Karalis, T., & Ifanti, A. (2021). Reflecting upon the Greek state-school teacher’s changing role in the 21st century: an ‘ecosystemic’ approach. Preschool & Primary Education, 9(2), 126-155. DOI: https://doi.org/10.12681/ppej.25834
UNESCO (2011). Stopping Violence in Schools: A Guide for Teachers. Paris: UNESCO. Retrieved 14/09/2021 from https://www.gcedclearinghouse.org/sites/default/files/resources/184162e.pdf
UNESCO (2013). Global Citizenship Education: An Emerging Perspective. An outcome document of the Technical Consultation on Global Citizenship Education, Seoul on 9-10 September 2013. Paris, France. Retrieved 14/09/2021 from http://gced.unescoapceiu.org/data/Global%20Citizenship%20Education%20An%20Emerging%20Perspective.pdf
UNESCO (2014a). Global Citizenship Education. Preparing learners for the challenges of the twenty-first century. Paris: UNESCO. Retrieved 14/09/2021 from https://www.unesco.ch/wpcontent/uploads/2017/03/GCE-EN.pdf
UNESCO (2014b). Teaching Respect for All. Paris: UNESCO. Retrieved 14/09/2021 from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000227983
UNESCO (2014c). Unesco Education Strategy 2014-2021. Paris: UNESCO. Retrieved 14/09/2021 from http://www.natcom.gov.jo/sites/default/files/231288e.pdf
UNESCO (2015b). Global Citizenship Education. Topics and Learning Objectives. Paris: UNESCO. Retrieved 14/09/2021 from http://www.skoly-unesco.cz/wp-content/uploads/Global-Citizenship-Education-Topics-and-Learning-Objectives.pdf
UNESCO (2016a). Schools in Action, Global Citizens for Sustainable Development – A Guide for Teachers. Paris: UNESCO. Retrieved 14/09/2021 from https://www.unesco.de/sites/default/files/2019-03/Schools%20in%20action_global%20citizens%20for%20sustainable%20development%20-%20Guide%20for%20teachers.pdf
UNESCO (2016b). Schools in Action, Global Citizens for Sustainable Development – A Guide for Students. Paris: UNESCO. Retrieved 14/09/2021 from https://www.unesco.de/sites/default/files/2019-03/Schools%20in%20action%2C%20global%20citizens%20for%20sustainable%20development%20-%20Guide%20for%20students.pdf
UNESCO (2016c). Teacher’s Guide on the Prevention of Violent Extremism. Paris: UNESCO. Retrieved 14/09/2021 from https://en.unesco.org/sites/default/files/lala_0.pdf
UNESCO (2017). Education for Sustainable Development Goals: Learning Objectives. Paris: UNESCO. Retrieved 14/09/2021 from https://www.unesco.de/sites/default/files/2018-08/unesco_education_for_sustainable_development_goals.pdf
UNESCO (2018). Preparing Teachers for Global Citizenship Education: A Template. Paris: UNESCO & UNESCO Bangkok Office. Retrieved 14/09/2021 from http://sdghelpdesk.unescap.org/sites/default/files/2018-11/265452E.pdf
UNICEF (2007). Children and the Millennium Development Goals: Progress towards a World Fit for Children. New York: UNICEF. Retrieved 14/09/2021 from http://briguglio.asgi.it/immigrazione-e-asilo/2015/aprile/rapp-unicef-bambini.pdf
UNICEF. (2012). Global Evaluation of Life Skills Education Programmes. Evaluation Office, (August), 177. Retrieved 14/09/2021 from https://gdc.unicef.org/resource/global-evaluation-life-skills-education-programmes-2012
UNICEF MENA Regional Office (2017). Analytical Mapping of Life Skills and Citizenship Education in the Middle East and North Africa. Retrieved 14/09/2021 from https://www.unicef.org/mena/reports/analytical-mapping-life-skills-and-citizenship-education-mena
UNICEF (2019). Refugee and Migrant Crisis in Europe Humanitarian Situation Report # 31. Retrieved 14/09/2021 from https://www.unicef.org/media/76281/file/Refugee-Migrant-Crisis-Europe-SitRep-March-2019.pdf
United Nations (2016). International Migration Report 2015. New York: United Nations. Retrieved 14/09/2021 from https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/publications/migrationreport/docs/MigrationReport2015_Highlights.pdf
WHO-World Health Organization (2020). Life skills education school handbook- Prevention
of Noncommunicable Diseases: Approaches for Schools. Retrieved 14/09/2021 from
https://www.who.int/publications/i/item/9789240005020
Φύκαρης, Ι. (2010). Σύγχρονες διαστάσεις του διδακτικού έργου και ρόλου του εκπαιδευτικού: όρια και δυνατότητες. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη.
Χατζηχρήστου, X., Υφαντή, Θ., Λαμπροπούλου, Κ., Λιανός, Π., Γεωργουλέας, Γ., Αθανασίου, Δ., Φραγκιαδάκη, Δ., Μίχου, Σ., Γεωργακάκου, Ν., (2020). Καλώς ήρθαμε στο σχολείο! Έντυπο για την ψυχοκοινωνική στήριξη και προσαρμογή των μαθητών στη νέα σχολική χρονιά κατά την περίοδο της πανδημίας COVID-19. Εργαστήριο Σχολικής Ψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ. Retrieved 14/09/2021 from http://www.centerschoolpsych.psych.uoa.gr/images/Kalws-irthame-sto-Sxoleio-Covid19.pdf
Ψάλτη, Αν., & Κωνσταντίνου, Κ. (2007). Το φαινόμενο του εκφοβισμού στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: Η επίδραση του φύλου και της εθνο-πολιτισμικής προέλευσης. Ψυχολογία 14(4), 329-345. DOI: 10.12681/psy_hps.23877
Zhao, Y. (2010). Preparing globally competent teachers: A New imperative for teacher education. Journal of Teacher Education, 61(5), 422-431. DOI: 10.1177/0022487110375802
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)