Το άγχος και η έδρα ελέγχου των εφήβων σε σχέση με τις αντιλαμβανόμενες πρακτικές ανατροφής και τη γονικότητα

ΑΡΘΡΟ.pdf
Δημοσιευμένα: Μαΐ 6, 2023
Λέξεις-κλειδιά:
άγχος, γονικότητα, πρακτικές ανατροφής, έδρα ελέγχου, εφηβική ηλικία
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΓΡΙΒΑ
Τμήμα Φ.Π.Ψ. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
https://orcid.org/0000-0002-0551-2844
ΦΩΤΕΙΝΗ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗ
Τμήμα Ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
https://orcid.org/0000-0002-1550-3271
ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΑΣ
Τμήμα Ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
https://orcid.org/0000-0003-4535-6126
Περίληψη

Στην  παρούσα έρευνα διερευνήθηκαν τα επίπεδα άγχους των εφήβων και η έδρα ελέγχου σε συσχέτιση με τις αντιλαμβανόμενες πρακτικές ανατροφής και τη γονικότητα. Έχει αναδειχθεί ερευνητικά ότι οι γονικές πρακτικές ανατροφής και η εξωτερική έδρα ελέγχου συσχετίζονται με το άγχος στα παιδιά, ενώ περιορισμένος αριθμός ερευνών έχουν εστιαστεί στη συσχέτιση αυτή κατά την περίοδο της εφηβικής ηλικίας. Το δείγμα της παρούσας έρευνας αποτέλεσαν 286 έφηβοι της Γ’ Γυμνασίου και Α’ και Β’ Λυκείου σχολείων της Αττικής. Στους συμμετέχοντες χορηγήθηκαν το Spence Children’s Anxiety Scale (SCAS) για τη μέτρηση των επιπέδων άγχους, το  Nowicki-Strickland Locus of Control (NSLOC) για την έδρα ελέγχου και το Egna Minnenav Barndoms Uppforstran (EMBU-My Memories of Upbringing) για τις αντιλαμβανόμενες γονικές πρακτικές. Τα αποτελέσματα της μελέτης καταδεικνύουν θετική συσχέτιση ανάμεσα στην προσλαμβανόμενη γονική υπερπροστατευτικότητα, την απόρριψη, την έδρα ελέγχου, αλλά και το άγχος. Επίσης, καταδεικνύεται  ότι οι γονικές πρακτικές και πιο συγκεκριμένα η πατρική απόρριψη, η μητρική υπερπροστατευτικότητα και η έδρα ελέγχου μαζί με το φύλο ερμηνεύουν το 49% της διασποράς του άγχους των εφήβων. Τέλος, από την μελέτη καταδεικνύεται και ότι η έδρα ελέγχου διαδραματίζει διαμεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στη γονική υπερπροστατευτικότητα και το άγχος. Τα ερευνητικά αποτελέσματα της παρούσας έρευνας δείχνουν ότι οι προσλαμβανόμενες από τους εφήβους γονικές πρακτικές ανατροφής μαζί με την έδρα ελέγχου σχετίζονται και μπορούν να προβλέψουν τα επίπεδα άγχους. Η παρούσα έρευνα συμβάλλει αθροιστικά στην αποσαφήνιση και στην καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών που διαπερνούν τη σχέση ανάμεσα στις γονικές πρακτικές και το άγχος των εφήβων.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Articles

Ενημέρωση για τα πνευματικά δικαιώματα

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ’ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για   σκοπό µη   κερδοσκοπικό,   εκπαιδευτικής  ή ερευνητικής  φύσης,  υπό  την προϋπόθεση  να αναφέρεται  η  πηγή προέλευσης  και να  διατηρείται  το  παρόν  µήνυµα. Ερωτήματα  που αφορούν τη χρήση της εργασίας για κερδοσκοπικό σκοπό πρέπει να απευθύνονται προς τους συγγραφεα-είς. Οι απόψεις  και  τα  συμπεράσματα  που  περιέχονται  σε  αυτό  το  έγγραφο  εκφράζουν το-ους συγγραφέα-είς  και  δεν  πρέπει  να  ερμηνευθεί  ότι  αντιπροσωπεύουν τις επίσηµες θέσεις  του Ινστιτούτου  Μελετών  και  Eρευνών  Γενικής  και Ειδικής Εκπαίδευσης (Ι.Μ.Ε.Γ.Ε.Ε.).

 

Copyright notice

Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution NonCommercial License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.

 

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αγγελή, Κ, & Επταήμερος, Μ. (2015). Γονικές συμπεριφορές και ψυχοπαθολογία: ο ενδιάμεσος ρόλος των γνωσιακών μεταβλητών και ειδικότερα των Πρώιμων Δυσλειτουργικών Σχημάτων. Γνωσιακή και συμπεριφοριστική έρευνα και θεραπεία, 1(2), 71-80.
Αντωνίου, Α.-Σ. & Πολυχρόνη, Φ. (2006). Καταστάσεις στρες σε παιδιά και εφήβους. Στο Λ. Μπεζέ & Μ. Λουμάκου (Επιμ.) Τα Δικαιώματα του Παιδιού. Αθήνα: ΕλληνικάΓράμματα.
Affrunti, N. W., & Ginsburg, G. S. (2012).Maternal overcontrol and child anxiety: The mediating role of perceived competence. Child Psychiatry & Human Development, 43(1), 102-112.
Aluja, A., Del Barrio, V., & Garcia, L. F. (2006). Comparison of several shortened versions of the EMBU: Exploratory and confirmatory factor analyses. scandinavian Journal of Psychology, 47(1), 23-31.
Arrindell, W. A., Sanavio, E., Aguilar, G., Sica, C., Hatzichristou, C., Eisemann, M., ...& Kállai, J. (1999). The development of a short form of the EMBU1: Its appraisal with students in Greece, Guatemala, Hungary and Italy. Personality and individual Differences, 27(4), 613-628.
Ballash, N. G., Pemble, M. K., Usui, W. M., Buckley, A. F., & Woodruff-Borden, J. (2006). Family functioning, perceived control, and anxiety: A mediational model. Journal of Anxiety Disorders, 20(4), 486-497.
Barber, B. (1996). Parental psychological control: Revisiting a neglected construct. Child Development, 67, 3296−3319.
Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173–1182.
Baumrind, D. (2007). Οι πρακτικές παιδικής φροντίδας προηγήθηκαν τριών μοντέλων προσχολικής συμπεριφοράς. Μονογραφίες Γενετικής Ψυχολογίας, 75, 43-88.
Bögels, S. M., & Brechman-Toussaint, M. L. (2006). Family issues in child anxiety: Attachment, family functioning, parental rearing and beliefs. Clinical Psychology Review,26(7), 834–856.
Bögels, S. M., & van Melick, M. (2004). The relationship between child-report, parent self-report, and partner report of perceived parental rearing behaviors and anxiety in children and parents. Personality and Individual Differences,37(8), 1583–1596.
Bögels, S. M., van Oosten, A., Muris, P., & Smulders, D. (2001). Familial correlates of social anxiety in children and adolescents. Behaviour Research and Therapy, 39(3), 273-287.
Bully, P., Jaureguizar, J., Bernaras, E., Redondo, I. (2019). Relationship between parental
socialization, emotional symptoms, and academic performance during adolescence: The
influence of parents’ and teenagers’ gender. International Journal of Environmental
Research and Public Health, 16, 2231.
Calvete, E., Orue, I., & González-Diez, Z. (2013). An examination of the structure and stability of early maladaptive schemas by means of the Young Schema Questionnaire-3. European Journal of Psychological Assessment, 29(4), 283.
Chang, L. R., Chiu, Y. N., Wu, Y. Y., &Gau, S. S. F. (2013). Father's parenting and father–child relationship among children and adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder.Comprehensive psychiatry, 54(2), 128-140.
Charalampous, C., Demertiou, C., Ioannou, M., Georgiou, S., Nikiforou, M., Stavrinides, P. (2018). The effect of parental style on bullying and cyberbullying behaviors and the mediation role of peer attachment relationships: A longitudinal study. Journal of Adolescence, 64, 109-123.
Chao, R. K. (2020). Extending research on the consequences of parenting style for
Chinese Americans and European Americans. Child Development, 72, 1832-1843.
Chorpita, B. F., & Barlow, D. H. (1998). The development of anxiety: the role of control in the early environment. Psychological bulletin, 124(1), 3.
Chorpita, B. F., Brown, T. A., & Barlow, D. H. (1998). Perceived control as a mediator of family environment in etiological models of childhood anxiety. Behavior Therapy, 29(3), 457-476.
Cook, T. D., & Furstenberg Jr, F. F. (2002). Explaining aspects of the transition to adulthood in Italy, Sweden, Germany, and the United States: A cross-disciplinary, case synthesis approach. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 580(1), 257-287.
Drake, K. L., & Ginsburg, G. S. (2012). Family factors in the development, treatment, and prevention of childhood anxiety disorders. Clinical Child and Family PsychologyReview, 15(2), 144–162.
Erozkan, A. (2012). Examination of Relationship between Anxiety Sensitivity and Parenting Styles in Adolescents. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(1), 52-57.
Esbjørn, B. H., Hoeyer, M., Dyrborg, J., Leth, I., & Kendall, P. C. (2010). Prevalence and co-morbidity among anxiety disorders in a national cohort of psychiatrically referred children and adolescents. Journal of anxiety disorders, 24(8), 866-872.
Finan, L. J., Schulz, J., Gordon, M. S., & Ohannessian, C. M. (2015). Parental problem drinking and adolescent externalizing behaviors: The mediating role of family functioning. Journal of adolescence, 43, 100-110.
Gallagher, B., & Cartwright-Hatton, S. (2008). The relationship between parenting factors and trait anxiety: Mediating role of cognitive errors and metacognition. Journal of Anxiety Disorders,22(4), 722-733.
Gallego, R., Novo, M., Fariña, F., & Arce, R. (2019). Child-to-parent violence and parentto-child-violence: A meta-analytic review. European Journal of Psychology Applied to
Legal Context, 11, 51-59.
Gau, S. S. F., & Chang, J. P. C. (2013).Maternal parenting styles and mother–child relationship among adolescents with and without persistent attention-deficit/hyperactivity disorder. Research in developmental disabilities, 34(5), 1581-1594.
Ginsburg, G. S., Grover, R. L., &Ialongo, N. (2005).Parenting behaviors among anxious and non-anxious mothers: Relation with concurrent and long-term child outcomes.Child and Family Behavior Therapy, 26(4), 23–41.
Gleason, M. M., Goldson, E., & Yogman, M. W. (2016). Council on early childhood, committee on psychosocial aspects of child and family health, section on developmental and behavioral pediatrics. Addressing early childhood emotional and behavioral problems. Pediatrics, 138(6), e20163025.
Grüner, K., Muris, P., &Merckelbach, H. (1999). The relationship between anxious rearing behaviours and anxiety disorders symptomatology in normal children. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 30(1), 27-35.
Higa-McMillan, C. K., Francis, S. E., &Chorpita, B. F. (2014).Anxiety disorders. In E. J. Mash & R. A. Barkley (Eds.), Child psychopathology (3rded). New York: The Guilford Press.
Hosokawa R, Katsura T. (2019). Role of Parenting Style in Children's Behavioral
Problems through the Transition from Preschool to Elementary School According to
Gender in Japan. International Journal of Environmental Researchand Public Health, 16(1):21.
Hudson, J. L., &Rapee, R. M. (2001). Parent–child interactions and anxiety disorders: An observational study. Behaviour research and therapy, 39(12), 1411-1427.
Hudson, J. L., &Rapee, R. M. (2002).Parent-child interactions in clinically anxious children and their siblings. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 31(4), 548-555.
Kokkevi, A., & Stefanis, C. (1988).Parental rearing patterns and drug abuse: Preliminary report. Acta Psychiatrica Scandinavica, 78(S344), 151-157
Lindhout, I. E., Markus, M. T., Borst, S. R., Hoogendijk, T. H., Dingemans, P. M., & Boer, F. (2009). Childrearing style in families of anxiety-disordered children: Between- family and within-family differences. Child Psychiatryand Human Development, 40(2), 197–212.
Marcone, R., Affuso, G. & Borrone, A. (2020). Parenting styles and children’s internalizing-externalizing behavior: The mediating role of behavioral regulation. Current Psychology, 39, 13–24.
McLeod, B. D., Wood, J. J., &Weisz, J. R. (2007).Examining the association between parenting and childhood anxiety: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 27(2), 155–172.
Mellon, R. C., & Moutavelis, A. G. (2007). Structure, developmental course, and correlates of children's anxiety disorder-related behavior in a Hellenic community sample. Journal of Anxiety Disorders, 21(1), 1-21.
Mezulis, A. H., Funasaki, K. S., Charbonneau, A. M., & Hyde, J. S. (2010). Gender differences in the cognitive vulnerability-stress model of depression in the transition to adolescence. Cognitive Therapy and Research, 34(6), 501-513.
Mousavi, S. E., Low, W. Y., & Hashim, A. H. (2016). Perceived parenting styles and cultural influences in adolescent’s anxiety: A cross-cultural comparison. Journal of Child and Family Studies, 25(7), 2102-2110.
Muris, P., & Merckelbach, H. (1998).Perceived parental rearing behaviour and anxiety disorders symptoms in normal children.Personality and Individual Differences, 25(6), 1199-1206.
Nanda, M. M., Kotchick, B. A., & Grover, R. L. (2012). Parental psychological control and childhood anxiety: The mediating role of perceived lack of control. Journal of Child and Family Studies, 21(4), 637-645.
Niditch, L. A., & Varela, R. E. (2012). Perceptions of parenting, emotional self-efficacy, and anxiety in youth: Test of a mediational model. In Child & Youth Care Forum (Vol. 41, No. 1, pp. 21-35).Springer US.
Nowicki, S., & Strickland, B. R. (1973).A locus of control scale for children. Journal of consulting and clinical psychology, 40(1), 148.
Olivares Rodríguez J;Piqueras Rodríguez JA;Rosa Alcázar AI. (2006). Sociodemographic and psychological features of social phobia in adolescents. Psicothema, 18(2):207-12.
Perez-Gramaje, A. F., Garcia, O. F., Reyes, M., Serra, E., & Garcia, F. (2019). Parenting Styles and Aggressive Adolescents: Relationships with Self-esteem and Personal Maladjustment. The European Journal of Psychology Applied to Legal Context, 12(1), 1 - 10.
Perris, C., Jacobsson, L., Linndström, H., von Knorring, L., & Perris, H. (1980).Development of a new inventory for assessing memories of parental rearing behaviour. Acta Psychiatrica Scandinavica, 61(4), 265-274.
Rapee, R. M. (1997). Potential role of childrearing practices in the development of anxiety and depression. Clinical Psychology Review, 17, 47−67.
Rapee, R. M. (2012). Family factors in the development and management of anxiety disorders. Clinical Child and Family Psychology Review, 15(1), 69–80.
Reitman, D., & Asseff, J. (2010).Parenting practices and their relation to anxiety in young adulthood. Journal of anxiety disorders, 24(6), 565-572.
Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological monographs: General and applied, 80(1), 1.
Schofield, T. J., Conger, R. D., Gonzales, J. E., & Merrick, M. T. (2016). Harsh parenting, physical health, and the protective role of positive parent-adolescent relationships. Social Science & Medicine, 157, 18-26.
Silk, J. S., Morris, A. S., Kanaya, T., & Steinberg, L. (2003). Psychological control and autonomy granting: Opposite ends of a continuum or distinct constructs?. Journal of Research on Adolescence, 13(1), 113-128.
Silove, D., Parker, G., Hadzi-Pavlovic, D., Manicavasagar, V., &Blaszcynski, A. (1991). Parental representations of patients with panic disorder and generalised anxiety disorder. British Journal of Psychiatry, 159, 835−841.
Siqueland, L., Kendall, P. C., & Steinberg, L. (1996). Anxiety in children: Perceived family environments and observed family interaction. Journal of Clinical Child Psychology, 25(2), 225-237.
Spence, S. H. (1998). A measure of anxiety symptoms among children. Behaviour research and therapy, 36(5), 545-566.
Σταλίκας, Α., Τριλίβα, Σ., &Ρούσση, Π. (2012). Τα ψυχομετρικά εργαλεία στην Ελλάδα. Αθήνα: Πεδίο.
Stark, K. D., Humphrey, L. L., Crook, K., & Lewis, K. (1990).Perceived family environments of depressed and anxious children:Chid's and maternal figure's perspectives. Journal of Abnormal Child Psychology, 18, 527-547.
Stark, K. D., Humphrey, L. L., Laurent, J., Livingston, R., & Christopher, J. (1993).Cognitive, behavioral, and family factors in the differentiation of depressive and anxiety disorders during childhood.Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61,878-886.
Steinberg, L., Elmer, J. D., & Mounts, N. S. (1989).Authoritative parenting, psychosocial maturity, and academic success among adolescents.Child Development, 60, 1424−1436.
Suárez-Relinque, C., Arroyo, G. d. M., León-Moreno, C., Jerónimo, J. E. C. (2019). Child to-parent violence: Which parenting style is more protective? A study with Spanish
adolescents. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16, 1-
Vasey, M. W., &Dadds, M. R. (2001).An introduction to the developmental psychopathology of anxiety. In M. W. Vasey& M. R. Dadds (Eds.), The developmental psychopathology ofanxiety 3–26. New York: Oxford University Press.
Wenar, C. &Kerig, P. K. (2008).Εξελικτικήψυχοπαθολογία: Από τη βρεφική ηλικία στην εφηβεία. (Επιμ. – Μετάφρ.: Δ. Μαρκουλής & Ε. Γεωργάκα). Αθήνα: ΕκδόσειςGutenberg.
Whaley, S. E., Pinto, A., &Sigman, M. (1999). Characterizing interactions between anxious mothers and their children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 67, 826−836.
Wolfradt, U., Hempel, S., & Miles, J. N. (2003). Perceived parenting styles, depersonalisation, anxiety and coping behaviour in adolescents. Personality and individual differences,34(3), 521-532.
Wood, J. J., McLeod, B. D., Sigman, M., Hwang, W. C., & Chu, B. C. (2003). Parenting and childhood anxiety: Theory, empirical findings, and future directions. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 44, 134−151.
Zimmermann, J., Kulessa, D., Hautzinger, M., Bents, H., Friederich, H.-C., Herzog, W., & Backenstrass, M. (2015). Me, myself, and I: Self-referent word use as an indicator of self-focused attention in relation to depression and anxiety. Frontiers in Psychology, 6. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01564
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)