Διερεύνηση εφαρμογής της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας στην προσχολική εκπαίδευση: το παράδειγμα των Βρεφονηπιακών και Παιδικών Σταθμών

PDF
Δημοσιευμένα: Ιουν 3, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/jret.22276
Λέξεις-κλειδιά:
Διοίκηση Ολικής Ποιότητας Παιδικός-Βρεφονηπιακός Σταθμός
Σταυρούλα-Ειρήνη Αθανασοπούλου
https://orcid.org/0000-0003-0324-7132
Παναγιώτης Παπαδούρης
Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
https://orcid.org/0000-0001-8839-0610
Περίληψη
Οι σύγχρονες θεωρίες ανάπτυξης, έχουν αναδείξει την  σημαντική επίδραση της προσχολικής εκπαίδευσης στην εξελικτική, ψυχοκινητική, νοητική και κοινωνικοσυναισθηματική πορεία του παιδιού. Παράλληλα όμως, οι εξελίξεις στο πεδίο της ψυχολογίας, παιδαγωγικής και τεχνολογίας διαμορφώνουν νέες συνθήκες και αυξάνουν τις απαιτήσεις της κοινωνίας για βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών εκπαίδευσης. Η παρούσα εργασία εστιάζει το ενδιαφέρον της στις απόψεις του παιδαγωγικού προσωπικού προσχολικής αγωγής για την εφαρμογή των αρχών της φιλοσοφίας της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας στους Βρεφονηπιακούς και Παιδικούς Σταθμούς, ως μέσο βελτίωσης των προσφερόμενων υπηρεσιών αγωγής και φροντίδας.  Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 150 μέλη του παιδαγωγικού προσωπικού διαφόρων ειδικοτήτων, σε 29 Βρεφονηπιακούς και Παιδικούς Σταθμούς του Κεντρικού και Νοτίου Τομέα Αθηνών στην Αττική. Επιλέχθηκε η ποσοτική μέθοδος με τη χρήση ερωτηματολογίου και χρησιμοποιήθηκε η θεματική ανάλυση για την επεξεργασία των ποιοτικών δεδομένων. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι αρκετά από τα χαρακτηριστικά της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας εφαρμόζονται άτυπα στις συγκεκριμένες δομές προσχολικής αγωγής. Κυρίως, όμως, ότι οι απόψεις του παιδαγωγικού προσωπικού,  σχετικά με την ποιότητα της εκπαίδευσης, έχουν ισχυρή θετική συσχέτιση με την φιλοσοφία, τις αρχές, τις πρακτικές και τις τεχνικές του μοντέλου της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας.
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς που δημοσιεύουν σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους :

1. Οι συγγραφείς διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, χορηγώντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό «Επιστημονική Επετηρίδα του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων»  διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0, σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

2. Οι συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή του δημοσιευμένου στο περιοδικό έργου (π.χ. κατάθεση σε ένα ιδρυματικό αποθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την αναγνώριση της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό περιοδικό.

3. Στους συγγραφείς επιτρέπεται να δημοσιεύσουν την εργασία τους online (κατά προτίμηση σε ιδρυματικά αποθετήρια ή στην ιστοσελίδα τους) πριν και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας υποβολής, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγικές ανταλλαγές, όπως επίσης και παλαιότερες και ευρύτερες παραπομπές δημοσιευμένων εργασιών (The Effect of Open Access)

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Παναγιώτης Παπαδούρης, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Dr. Panagiotis Papadouris is a graduate of the Pedagogical Academy of Tripolis (1987) and of the Primary Education Department of the University of Patras (1996). He holds a MSc (2000) (History of Education and Organization, Management Education) and Ph.D. (2004) with distinction in the field of History and Comparative Education awarded from the same University. He is Adjunct Professor (Education Sciences) at the Hellenic Open University.  He has also taught undergraduate courses in the department of Primary Education at the University of  Patras  as contract (407/80) academic personnel. He also teaches in teachers training and continuing vocational training programs. His research interests are mainly focused on the history of education and comparative education. He has been involved in Greek and international research programs and has participated delivering lectures in scientific conferences and workshops in Greece and abroad. He is also researcher at the Historical Archive Laboratory of Modern Greek and International Education and the Museum of Education of the University of Patras. He has published studies in foreign and Greek scientific journals and collective volumes. He has also authored four books – monographs  on Educational Policy,  History of teacher unions,  Mediation of Interests in Educational Reforms, Teacher and evaluation at the post-war Greece.

Αναφορές
Αθανασοπούλου-Βραχάμη, Γ. (2003) Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα: ιστορική εξέλιξη, διερεύνηση των επιμορφωτικών αναγκών και αξιολόγηση της εμπειρίας τους (Αδημοσίευτη Διδακτορική διατριβή). ΕΚΠΑ, Αθήνα.
Αθανασούλα-Ρέππα, Α. (2008). Ο εκπαιδευτικός οργανισμός στο διεθνές και Ευρωπαϊκό περιβάλλον. Στο Α. Αθανασούλα-Ρέππα & Μ. Κουτούζης (Επιμ.), Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων: Κοινωνική και Ευρωπαϊκή Διάσταση της Εκπαιδευτικής Διοίκησης (τόμος Γ΄, σελ. 93-133). Πάτρα: ΕΑΠ.
American Academy of Pediatrics, (2005). Quality Early Education and Child Care From Birth to Kindergarten, Pediatrics, 115(1), 187-191. doi: 10.1542/peds.2004-2213
Ανδρέου, Α. & Παπακωνσταντίνου, Γ. (1994). Εξουσία και Οργάνωση-Διοίκηση του Εκπαιδευτικού Συστήματος. Αθήνα: Νέα Σύνορα-Λιβάνη.
Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. (2008). Η ποιότητα στην εκπαίδευση: Έρευνα για την αξιολόγηση ποιοτικών χαρακτηριστικών του συστήματος πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ανακτήθηκε από http://hdl.handle.net/10795/83.
Babbie, E. (2011). Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Αθήνα: Κριτική.
Bennett, J. & Tayler Collette P. (2006). Starting Strong II: Early Childhood Education and Care. Paris: OECD.
Bryman, A. (1988). Quantity and guality in social research. London & New York: Routledge.
Bush, T. (1995). Theories of Educational Management ( 2nd ed.). London: Paul Chapman.
Γερμανός, Δ. (1993). Χώρος και Διαδικασίες Αγωγής. Αθήνα: Gutenberg.
Carneiro, P. & Heckman, J. (2003). Human capital Policy. National Bureau of Economic Research, Working Paper Νο 9495, Cambridge. Retrieved from http://www.nber.org/papers/w9495.
Cassidy, J., Hestenes, L., Hegde, A., Hestens, S. & Mims, S. (2005). Measurement of quality in preschool child care classrooms: An exploratory and confirmotary factor analysis of the early childhood environment rating scale-revised, Early Childhood Research Quarterly, 20, 345-360.
Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2008). Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας (μτφ. Σ. Κυρανάκης, Μ. Μαυράκη, Χ. Μητσοπούλου, Π. Μπιθαρά & Μ. Φιλοπούλου). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Creswell, J. W. (2016). Η έρευνα στην εκπαίδευση: σχεδιασμός, διεξαγωγή και αξιολόγηση της ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας (μτφ. Ν. Κουβαράκου, επιμ. Χ. Τσορμπατζούδης). Αθήνα: Ίων.
Δερβιτσιώτης, Κ. (2005). Διοίκηση Ολικής Ποιότητας. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
Δημητρίου-Χατζηνεοφύτου, Λ. (2001). Τα 6 πρώτα χρόνια της ζωής. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Davies, B. (1981). Schools as organizations and the organization of schooling. Educational Analysis, 3, 47-67.
Dombey, H. & Meek Spencer, M. (Επιμ.) (1998). Πρώτη Ανάγνωση και Γραφή. Συνεργασία Σπιτιού, Σχολείου, Παιδιού. Ευρωπαϊκές Εμπειρίες (μτφ. Μ. Δεληγιάννη). Αθήνα: Έκφραση.
European Commission. (2006). Report on efficiency and equity in European education and training systems. EENEE Analytical Report No. 1. Retrieved from http://www.eenee.de/eeneeHome/EENEE/Analytical-Reports.html.
Ζαβλανός, Μ. (1998). Μάνατζμεντ. Αθήνα: Έλλην.
Ζαβλανός, Μ. (2003). Η ολική ποιότητα στην εκπαίδευση. Αθήνα: Σταμούλη.
Ζαμπέτα, Ε. (2004). Αγωγή και Εκπαίδευση της Πρώιμης Παιδικής Ηλικίας στην Ευρώπη. Αθήνα: Θεμέλιο.
Ζιρίνογλου, Π. (2015). Ολική Ποιότητα στη Διοίκηση: η περίπτωση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για την εφαρμογή της βέλτιστης εκπαιδευτικής πολιτικής (Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή). Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Φλώρινα.
Ήργης, Α. & Μακρή, Ο. (2009, Σεπτέμβριος). Ολική Ποιότητα και Ποιότητα Εκπαίδευσης στα Ελληνικά Δημόσια Σχολεία. Ανακοίνωση στο Εθνικό Συνέδριο Διοίκησης και Οικονομίας, Φλώρινα. Ανακτήθηκε από http://mibes.teilar.gr/esdo_proceedings/proceedings/2009/ ORAL/HRGHS-MAKRH.pdf
Hayes, N. (2010). Childcare early adulthood education and care towards an integrated early years policy for young children in Ireland. Early Years, 30(1), 67-78.
Heckman, J. & Masterov, D. (2004). The Productivity Argument for Investing in Young Children. Working Paper 5, Invest in Kids Working Group. University of Chicago. Retrieved from http://jenni.uchicago.edu/Invest/FILES/dugger_2004-12-02_dvm.pdf.
Καμπουρίδης, Γ., Μπούνιας, Κ. & Κουσουλός, Α. (2004). Συμμετοχική διοίκηση και διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, 9, 33-41.
Κατσίλλης, Ι. (2006). Επαγωγική στατιστική. Εφαρμοσμένη στις κοινωνικές επιστήμες και την εκπαίδευση με έμφαση στην ανάλυση με υπολογιστές. Αθήνα: Gutenberg.
Κατσίρη, Θ. (2015). Απόψεις εκπαιδευτικών και διευθυντών δημόσιων σχολείων α/βάθμιας και β/βάθμιας εκπαίδευσης της Περιφέρειας Πελοποννήσου για τη Διοίκηση Ολικής Ποιότητας: Μια εμπειρική μελέτη. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 59, 118-140.
Κέφης, Β. (2005). Διοίκηση Ολικής Ποιότητας: Θεωρία και Πρότυπα. Αθήνα: Κριτική.
Κιτσαράς, Γ. (2001). Προσχολική Παιδαγωγική. Αθήνα: Αθηνά
Κοινή Υπουργική Απόφαση 41087/2017 (ΦΕΚ Β΄ 4249/5-12-2017) «Πρότυπος Κανονισμός Λειτουργίας Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών».
Κουτούζης, Μ. (1999). Γενικές Αρχές Μανατζμεντ. Πάτρα: Ε.Α.Π.
Κουτούζης, Μ. (2008). Η εκπαιδευτική μονάδα ως οργανισμός. Στο Α. Αθανασούλα-Ρέππα, Μ. Κουτούζης, Γ. Μαυρογιώργος, Β. Νιτσόπουλος, & Δ. Χαλκιώτης (Επιμ.), Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων: Εκπαιδευτική Διοίκηση και Πολιτική (τόμ. Α΄, σελ. 27-45). Πάτρα: Ε.Α.Π.
Κυριαζή, Ν. (2006). Η κοινωνιολογική έρευνα. Κριτική επισκόπηση των µεθόδων και των τεχνικών. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα.
Korjenevitch, M. & Dunifon, R. (2010). Child care center quality and child development. Ithaca, New York: Cornell University.
Λαλούμη-Βιδάλη, Ε. (2007). Ανθρώπινες Σχέσεις και Επικοινωνία στην Προσχολική Εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Σύγχρονες Εκδόσεις.
Λαμπίδη, Α. & Πολέμη-Τοδούλου, Μ. (1992). Το παιδί προσχολικής ηλικίας: θεσμοί της πολιτείας, χώρος και διαδικασίες κοινωνικής ένταξης στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Ψυχολογικά Θέματα, 5(4), 325-347.
Λογοθέτης, Ν. (1993). Μάνατζμεντ Ολικής Ποιότητας από τον Deming στο Taguchi και το SPC. Αθήνα: Interbooks.
Μαντάς, Π. (2001). Η Μετεκπαίδευση και Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή). Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα.
Μάντζιου, Σ. & Πετρογιάννης, Κ. (2009). Η ποιότητα των κέντρων προσχολικής αγωγής και η υποβολή ερωτήσεων από παιδιά. Σύγχρονη Κοινωνία, Εκπαίδευση και Ψυχική Υγεία (ΣΚΕΨΥ), 2, 101–128.
Μπρίνια, Β. (2008). Management Εκπαιδευτικών Μονάδων και Εκπαίδευσης. Αθήνα: Σταμούλης.
Ma, X., Shen, J., Kavanaugh, A., Lu, X., Brandi, K., Goodman, J., ..., & Watson, G. (2011). Effects of Quality Improvement System for Child Care Centers. Journal of Research in Childhood Education, 25(4), 399-414.
Μαυρογιώργος, Γ. (1992). Οι εξετάσεις ως μηχανισμός ‘παρακυβέρνησης’ της εκπαίδευσης. Στο Θ. Γκότοβος, Γ. Μαυρογιώργος & Π. Παπακωνσταντίνου (Επιμ.), Κριτική Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Πράξη (σελ. 189-196). Αθήνα: Gutenberg.
Μαυρογιώργος, Γ. (1999). Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και επιμορφωτική πολιτική στην Ελλάδα. Στο Α. Αθανασούλα-Ρέππα, Σ. Ανθοπούλου & Σ. Κατσουλάκη (Επιμ.), Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού (τομ. Β΄, σελ. 120‐124). Πάτρα: Ε.Α.Π.
Μαυρογιώργος, Γ. (2008). Η εκπαιδευτική μονάδα ως φορέας διαμόρφωσης και άσκησης εκπαιδευτικής πολιτικής. Στο Α. Αθανασούλα-Ρέππα, Μ. Κουτούζης, Γ. Μαυρογιώργος, Β. Νιτσόπουλος, & Δ. Χαλκιώτης (Επιμ.), Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων: Εκπαιδευτική Διοίκηση και Πολιτική (τομ. Α΄, σελ. 27-45). Πάτρα: Ε.Α.Π.
Μιχόπουλος, Α. (2004). Η ηγεσία ως αναγκαίο λειτούργημα καινοτομικής δράσης και οργανωτικής αποτελεσματικότητας στα σχολεία. Διοικητική Ενημέρωση, 29, 76-85.
Morgan, C. & Murgatroyd, S. (1994). Total Quality Management in the Public Sector. Buckingham: Open University Press.
OECD. (2013). Synergies for Better Learning: An international perspective on evaluation and assessment. OECD Reviews of Evaluation and Assessment in Education. Paris: OECD. Retrieved from https://read.oecd-ilibrary.org/education/synergies-for-better-learning-an-international-perspective-on-evaluation-and-assessment_9789264190658-en#page1
Osseo-Asare, A.E. & Longbottom, D. (2002). The held for educational training in the use of the EFQM mode for quality management in UK higher education institutions. Quality Assurance in Education, 10(1), 26-36.
Παπακωνσταντίνου, Γ. (2008). Εισαγωγή καινοτομιών στην εκπαιδευτική μονάδα: ο ρόλος του διευθυντή. Στο Δ. Μαυροσκούφης (Επιμ.), Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο (γυμνάσιο). Οδηγός Επιμόρφωσης. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Αγωγή (σελ. 231-240). Θεσσαλονίκη: ΥΠ.Ε.Π.Θ.
Παπαδάκης, Ν. (2003). Εκπαιδευτική πολιτική. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Πετρίδου, Ε. (2002). Διοίκηση ποιότητας στην εκπαίδευση. Διοικητική ενημέρωση, 22, 55-61.
Πετρογιάννης, Κ. & Melhuish, E.C. (2001). Προσχολική ηλικία: Φροντίδα-Αγωγή- Ανάπτυξη. Αθήνα: Καστανιώτη.
Petrogiannis, K. (2002). Risk, resilience and development: A brief overview through the ecosystemic perspective. Cahiers de Psychopédagogie Curative et Interculturelle, I, 129-148.
Πετρογιάννης, Κ. (2008). Η ψυχολογική αναπτυξιακή έρευνα στο πεδίο της προσχολικής αγωγής: Οι διεθνείς τάσεις και η ελληνική εμπειρία. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 8, 140-154.
Poo, B., & Hoyle, E. (1995). Teacher involvement in decision-making in South Africa. Bristol Papers in Education: Comparative and International Studies, 4, 69 - 91.
Ρούση, Γ. (2007). Η Ολική Ποιότητα στη Διοίκηση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή). Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα.
Σαΐτης, Χ. (1997). Management ολικής ποιότητας: Μια νέα μεθοδολογία για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος διοίκησης της εκπαίδευσης. Διοικητική ενημέρωση, 9, 21-51.
Σαΐτης, Χρ. (2008). Οργάνωση και διοίκηση της εκπαίδευσης: θεωρία και πράξη (5η έκδ.). Αθήνα: Ατραπός.
Shaffer, D.R. (2008). Εξελικτική Ψυχολογία (Επιμ. Ε. Μακρή-Μπότσαρη). Αθήνα: Έλλην.
Tari, J.J. (2008). Self-assessment exercises: A comparison between a private sector organization and higher education institutions. International Journal of Production Economics, 114(1), 105-118.
Temponi, C. (2005). Continuous improvement framework: implications for academia. Quality assurance in education, 13(1), 17-36.
Τσιώλης, Γ. (2014). Μέθοδοι και τεχνικές ανάλυσης στην ποιοτική κοινωνική έρευνα. Αθήνα: Κριτική.
Φασούλης, Κ. (2001). Η ποιότητα στη διοίκηση του ανθρώπινου δυναμικού της εκπαίδευσης; Κριτική προσέγγιση στο σύστημα «Διοίκηση Ολικής Ποιότητας» - Δ.Ο.Π. (T.Q.M.). Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, 4. Ανακτήθηκε από http://www.pi-schools.gr /publications/epitheorisi/teyxos4
Feldman, R.S. (2011). Εξελικτική Ψυχολογία: Δια βίου ανάπτυξη (μτφ. Ζ. Αντωνοπούλου & Μ. Κουλεντιανού). Αθήνα: Gutenberg.
Walker, S. (2001). Early Care and Education Issues Rising to the top. State Educational Leader, 19(2). Retrieved from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED457972.pdf.