Από την ενεργητική συμμετοχή και το συμμετοχικό σχεδιασμό των χώρων μάθησης στη διαμόρφωση του ενεργού πολίτη


Μαρία Σακελλαρίου (Sakellariou Maria)
Χριστίνα Βάσση (Vassi Christina)
Γεωργία Γκέσιου (Gesiou Georgia)
Ευθυμία Τσιάρα (Tsiara Efthimia)
Abstract
Το παρόν άρθρο μέσω της βιβλιογραφικής ανασκόπησης διαπραγματεύεται πως από την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, όπως και στη διαμόρφωση του χώρου μάθησης, μπορεί να τεθούν οι βάσεις για τη διαμόρφωση του ενεργού πολίτη. H ενεργοποίηση αυτή χτίζεται σταδιακά και μπορεί να ξεκινήσει από την προσχολική εκπαίδευση. Σύμφωνα με τον Roger Hart υπάρχουν αυξανόμενα επίπεδα ενεργητικής συμμετοχής, από δράσεις που είναι εξ ολοκλήρου οργανωμένες από τους εκπαιδευτικούς, έως εμπειρίες μάθησης που είναι αποτέλεσμα των πρωτοβουλιών και σχεδιασμών των μαθητών. Εναπόκειται στον εκπαιδευτικό να αποφασίσει αν θέλει να διαμορφώσει περιβάλλοντα μάθησης που χαρακτηρίζονται από αυτονομία δίνοντας ευκαιρίες για λήψη αποφάσεων. Μια τέτοια δυνατότητα λήψης αποφάσεων και ενεργοποίησης αποτελεί ο συμμετοχικός σχεδιασμός των περιβαλλόντων μάθησης και των σχολικών τόπων.
Article Details
  • Sezione
  • Επιστημονική αρθρογραφία & εκπαιδευτικές δράσεις
Downloads
I dati di download non sono ancora disponibili.
Biografie autore
Μαρία Σακελλαρίου (Sakellariou Maria), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Καθηγήτρια ΠΤΝ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Χριστίνα Βάσση (Vassi Christina), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Νηπιαγωγός Υποψ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Γεωργία Γκέσιου (Gesiou Georgia), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Νηπιαγωγός, Υποψ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Ευθυμία Τσιάρα (Tsiara Efthimia), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Νηπιαγωγός, Μedu. Υποψ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Riferimenti bibliografici
Γερμανός, Δ., Λιάπη, Μ. (επιμ.) (2015). Ηλεκτρονικός τόμος Πρακτικών του Συμποσίου με Διεθνή Συμμετοχή Τόποι για Εμπειρίες Μάθησης. Έρευνα, Δημιουργία, Αλλαγή (Θεσσαλονίκη, 9-10 Ιανουαρίου 2015). Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης.
Γκέσιου, Γ. & Σακελλαρίου, Μ. (2015). Η Διεύρυνση της μάθησης στους υπαίθριους σχολικούς χώρους. Οι εξωτερικοί χώροι των νηπιαγωγείων, ως παιδαγωγικά εργαλεία για το παιχνίδι, την ανάπτυξη και τη μάθηση των παιδιών. Στο Γουργιώτου, Ε. & Ουγγρίνης, Κ. Αρχιτεκτονικές & εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για τη δημιουργία τόπων μάθησης στο Νηπιαγωγείο (σς). Θεσσαλονίκη: Δίσιγμα.
Γκέσιου, Γ. & Σακελλαρίου, Μ. (2016). Οι αναπαραστάσεις των νηπιαγωγών για το συμμετοχικό σχεδιασμό στην αναβάθμιση των εξωτερικών χώρων των νηπιαγωγείων σε τόπους μάθησης. Ηλεκτρονικός τόμος Πρακτικών του 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης: Εκπαίδευση και κοινωνία στην εποχή της κρίσης (Ρόδος, 20, 21 & 22 Μαΐου 2016).
Γουργιώτου, Ε. & Ουγγρίνης, Κ. (2015) Αρχιτεκτονικές & εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για τη δημιουργία τόπων μάθησης στο Νηπιαγωγείο. Θεσσαλονίκη: Δίσιγμα.
Illich, Ι. (1976). Κοινωνία χωρίς σχολεία. Μτφρ. Αντωνόπουλος Β., & Ποταμιάνος, Δ.. Αθήνα: Νεφέλη.
Οικονομίδης, Β. (2011). Το νηπιαγωγείο ως χώρος διαμόρφωσης του δημοκρατικού πολίτη και εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα. Στο Οικονομίδης Β. & Ελευθεράκης Θ. (επ.), Εκπαίδευση, Δημοκρατία και Ανθρώπινα Δικαιώματα (204- 246). Αθήνα: Διάδραση.
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. (2011). Νέο Σχολείο (Σχολείο 21ου αιώνα)- Νέο Πρόγραμμα Σπουδών. Αθήνα: ΠΙ.
Πεχτελίδης, Ι., (2015). Κοινωνιολογία της παιδικής ηλικίας. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/4744
Ρέντζου, Κ. & Σακελλαρίου, Μ. (2014). Ο χώρος ως παιδαγωγικό πεδίο σε προσχολικά περιβάλλοντα μάθησης, σχεδιασμός και οργάνωση, Σειρά: Προσχολική και σχολική παιδαγωγική. Αθήνα: Πεδίο.
Σακελλαρίου, Μ. Ι. (2012). Εισαγωγή στη διδακτική της παιδαγωγικής εργασίας του νηπιαγωγείου: θεωρητικές προσεγγίσεις και διδακτικές εφαρμογές. Θεσσαλονίκη: Γιαχούδη.
Σακελλαρίου, Μ. (2005). Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας οργανώνουν τη μάθησή τους. Μύθος ή πραγματικότητα; Στο Πανταζής Σ. & Σακελλαρίου Μ., Προσχολική Παιδαγωγική, Προβληματισμοί-Προτάσεις.(σελ. 125-143) Αθήνα: Ατραπός.
Σακελλαρίου, Μ. (2005β). Διδακτικές και μεθοδολογικές απόψεις για την κοινωνικοπαιδαγωγική εργασία του νηπιαγωγείου. Στο Σ. Πανταζής & Μ. Σακελλαρίου Προσχολική Παιδαγωγική, Προβληματισμοί-Προτάσεις (49-69). Αθήνα: Ατραπός.
Σουνόγλου, Μ. & Μιχαλοπούλου, Α. (2014). Η έννοια του πολίτη στο έργο του John Rawls: προτάσεις και προοπτικές στο νηπιαγωγείο. Ηλεκτρονική επιστημονική περιοδική έκδοση ΟΜΕΡ, Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 13, σσ.
Στρατηγέα, Α., (2015). Θεωρία και μέθοδοι συμμετοχικού σχεδιασμού. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/5428.
Τσουκαλά, Κ. (2015). Αντίληψη, σύλληψη και κατάληψη του σχολικού χώρου. Στο Γουργιώτου, Ε. & Ουγγρίνης, Κ. Αρχιτεκτονικές & εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για τη δημιουργία τόπων μάθησης στο Νηπιαγωγείο (σς). Θεσσαλονίκη: Δίσιγμα.
Arnstein, S. R. (1969). A ladder of citizen participation. Journal of the American Institute of Planners, 5(4), 216–224.
Aydogan C., Farran D. & Sagsoz, G. (2015.) The relationship between kindergarten classroom environment and children's engagement. European Early Childhood Education Research Journal, 23(5), 604-618, Access at: 13/1/ 2016
Brewster, C. & Fager, J. (2000). Increasing student engagement and motivation: from time on task to homework. Northwest Regional Educational Laboratory. Access at 12/12/2006
Clark, A. & Moss, P. (2001). Listening to young children. London: National Children’s Bureau and Rowntree Foundation.
Creative Commons. (2012). Participation models, citizens, youth, Online: A Chase through the Maze 2ed.
Dudek, M. (ed.) (2005). Children’s spaces. London, UK: Architectural Press.
Flowerday, T., & Schraw, G. (2003). Effect of choice on cognitive and affective engagement. Journal of Educational Research, 96, 207–215.
Ghaziani R. (2010). School Design: Researching Children’s Views. Childhoods Today, Volume 4 (1)
Gessiou G., (2015). Outdoor school places, as transformative learning experiences. In Proceedings of the 2nd Early Childhood Pedagogy Symposium «Transformative pedagogy and learning in the early years», University of Ioannina, School of Educational Sciences, Department of Early Childhood Education 15-17 May 2015, Ioannina. (in press)
Goodlad, J. I. (2004). A place called school. New York, NY: McGraw-Hill.
Hart, R. (1997). Children’s participation: The theory and practice of involving young citizens in community development and environmental care. London: Earthscan.
Hart, R. (1992). Children's Participation: From tokenism to citizenship. Innocenti Essays No. 4. UNICEF International Child Development Centre.
Higgins, S., Hall, E., Wall, K. Woolner, P. & McCaughey, C. (2005). The impact of school environments: A literature review. University of Newcastle: The Center for Learning and Teaching, School of Education, Communication and Language Science.
Jablon, J. & Wilkinson, M. (2006). Using engagement strategies to facilitate Children’s learning & success. Beyond the Journal. Young Children on the Web https://www.naeyc.org/files/yc/file/200603/JablonBTJ.pdf
Morgan W. & Streb, M. (2003). Building citizenship: How student voice in service-learning develops civic values. Social Science Quarterly, 82(1), 154-169.
Niemi, A. (2007). What are effective strategies to support student engagement and learning? A project submitted to the Faculty of the Evergreen State College in Partial Fulfillment of the Requirements For the Degree Master in Teaching.
PARSONS, J. & TAYLOR, L. (2011). Improving student engagement. current issues in education,14(1), pp. Retrieved from http://cie.asu.edu/.
TEEL, K. M., DEBRUIN-PARECKI, A., AND COVINGTON, M. V. (1998). TEACHING STRATEGIES THAT HONOR AND MOTIVATE INNER-CITY AFRICAN-AMERICAN STUDNETS: A SCHOOL/UNIVERSITY COLLABORATION. TEACHING AND TEACHER EDUCATION 14: 479–495.
Thomas, E. (2002). Values and citizenship: cross- cultural challenges for school and society in the Asian Pacific Rim. In Schweisfurth, M., Davies, l. & Harber C. (Eds.) Learning Democracy and Citizenship. International Experiences (241-254). Oxford Symposium Books.