Κίνητρα φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς: Αγνός αλτρουισμός ή ψυχολογικός εξαναγκασμός;
Δημοσιευμένα:
Oct 15, 2020
Λέξεις-κλειδιά:
Φιλοκοινωνική συμπεριφορά Αλτρουισμός Ενσυναίσθηση Συμπεριφορά βοήθειας
Περίληψη
Η παρούσα έρευνα έχοντας ως θεωρητική αφετηρία τη διαμάχη ανάμεσα στην Yπόθεση Ενσυναίσθησης-Αλτρουισμού και την Υπόθεση της Αποφευκτικής Μείωσης της Εξαψης για την ερμηνεία της φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς μελετά τα κίνητρα που υπογραμμίζουν την εκδήλωση συμπεριφοράς βοήθειας. Για τον λόγο αυτό σχεδιάστηκε πειραματική διαδικασία στην οποία έλαβαν μέρος ενήλικοι άνδρες και γυναίκες (Ν = 128). Αρχικά οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν την κλίμακα των τάσεων φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς (Prosocial Tendencies Measure - Carlo & Randall, 2002) και το Ερωτηματολόγιο του Τορόντο για την ενσυναίσθηση (The Toronto Empathy Questionnaire - Spreng και συν., 2009). Στη συνέχεια διαχωρίστηκαν σύμφωνα με τις απαντήσεις τους σε 8 ομάδες και εκτέθηκαν σε αντίστοιχες πειραματικές συνθήκες (2 γνωστός-άγνωστος Χ 2 σε ανάγκη βοήθειας-απουσία ανάγκης βοήθειας Χ 2 άσκηση πίεσης για λήψη βοήθειας-απουσία άσκησης πίεσης για λή-
ψη βοήθειας). Τα ευρήματα δείχνουν ότι το επίπεδο ενσυναίσθησης παίζει ρόλο στην εκδήλωση συμπεριφοράς βοήθειας. Περισσότερο, όμως, βρέθηκε να επηρεάζει την εκδήλωση φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς
η μεταβλητή της οικειότητας με το άτομο, καθώς και το εάν το άτομο που βρίσκεται σε ανάγκη ζητά βοήθεια. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η εκδήλωση συμπεριφοράς βοήθειας συνιστά αποτέλεσμα άσκησης
ψυχολογικής πίεσης και μοιάζει να υπακούει στο κίνητρο της ψυχολογικής απόδρασης από συνθήκες έκθεσης σε αίτημα για εκδήλωση συμπεριφοράς βοήθειας.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Λαμπρίδης Ε. (2020). Κίνητρα φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς: Αγνός αλτρουισμός ή ψυχολογικός εξαναγκασμός;. Ψυχολογία: το περιοδικό της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας, 21(3), 354–370. https://doi.org/10.12681/psy_hps.23503
- Τεύχος
- Τόμ. 21 Αρ. 3 (2014)
- Ενότητα
- ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Το περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ έχει υιοθετήσει μία πολιτική Platinum open-access. Τα έξοδα υποβολής, επεξεργασίας ή δημοσίευσης των εργασιών καλύπτονται από την Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία. Τα πνευματικά δικαιώματα των δημοσιευμένων εργασιών προστατεύονται από την άδεια 'Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International'. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Η άδεια αυτή επιτρέπει σε τρίτους, να χρησιμοποιούν την εργασία σε οποιαδήποτε μορφή, με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση στο περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Επιπλέον, κάθε διανομή της εργασίας οφείλει να γίνεται με τους ίδιους όρους διανομής, δηλαδή με την ίδια άδεια Creative Commons.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Aron, A., Aron, E.N., Tudor, M., & Nelson, G. (1991).
Close relationships as including other in the self.
Journal of Personality and Social Psychology, 60,
-253.
Bartlett, M.Y., & DeSteno, D. (2006). Gratitude and
prosocial behavior: Helping when it costs you.
Psychological Science, 17(4), 319-325.
Batson, C.D. (1991). The altruism question: Toward a
social-psychological answer. Hillsdale, New Jersey:
Erlbaum.
Batson, C.D. (2002). Addressing the altruism question
experimentally. in S.G. Post., L.G. Underwood.,
Κίνητρα φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς u 367
J.P. Schloss, W.B. Hurlbut (Eds.), Altruism and altruistic
love: Science, philosophy and religion in dialogue
(pp. 89-105). New York: Oxford University
Press.
Batson, C. D. (2011). Altruism in humans. New York
City: Oxford University Press.
Batson, C. D., Ahmad, N., & Lishner, D. A. (2012). Empathy
and altruism. in C. R. Snyder & S. L. Lopez
(Eds.), Handbook of positive psychology, 2nd ed.
(pp. 485-498). New York: Oxford University Press.
Batson, C.D., Ahmad, N., Stocks, E.L. (2004). Benefits
and liabilities of empathy-induced altruism. in A.G.
Miller (Ed.), The social psychology of good and
evil (pp.359-385). New York: Guilford Press.
Batson, C.D., Chang, J., Orr, R., & Rowland, J. (2002).
Empathy, attitudes and action: Can feeling for a
member of a stigmatized group motivate one to
help the group? Personality and Social Psychology
Bulletin, 28, 1656-1666.
Batson, C.D., Duncan, B., Ackerman, P., Buckley, T.,
& Birch, K. (1981). is empathic emotion a source
of altruistic motivation? Journal of Personality and
Social Psychology, 40, 290–302.
Batson, C.D. & Oleson, K.C. (1991). Current status of
the empathy-altruism hypothesis. in M. S. Clark
(Ed.), Review of Personality and social Psychology,
vol. 12: Prosocial behavior (pp. 62-85). Newbury
Park, CA: Sage.
Batson, C.D., Sager, K., Garst, E., King, M., Rubchinsky,
K., & Dawson, K. (1997). is empathy-induced
helping due to self-other merging? Journal of Personality
and Social Psychology, 73, 495-509.
Batson, C.D., Thompson, E.R., & Hubert, C. (2002).
Moral hypocrisy: Addressing some alternatives.
Journal of Personality and Social Psychology, 83,
-339.
Batson, C.D., Thompson, E.R., Seuferling, G., Whitney,
H., Strongman, J.A. (1999). Moral hypocrisy:
appearing moral to oneself without being so. Journal
of Personality and Social Psychology, 77, 525-
Batson, C.D., & Weeks, J. L. (1996). Mood effects of
unsuccessful helping: Another test of the Empathy-
Altruism Hypothesis. Personality and Social
Psychology Bulletin, 22 (2), 148-157.
Carlo, G., Randall, B.A. (2002). The development of a
measure of prosocial behaviors of late adolescents.
Journal of Youth and Adolescence, 31, 31-44.
Carlo, G., Hausmann, A., Christiansen, S., Randall,
B.A. (2003). Sociocognitive and behavioral correlates
of a measure of prosocial tendencies for
adolescents. Journal of Early Adolescence, 23,
-134.
Cialdini, R. B. (1991). Altruism or egoism? That is (still)
the question. Psychological Inquiry, 2, 124–126.
Cialdini, R.B., Brown, S.L., Lewis, B.P., Luce, C., &
Neuberg, S.L. (1997). Reinterpreting the empathyaltruism
relationship: When one into one equals
oneness. Journal of Personality and social Psychology,
, 481-494.
Cialdini, R.B., Schaller, M., Houlihan, D., Arps, K.,
Fultz, J., Beaman, A.L. (1987). Empathy-based
helping: is it selflessly or selfishly motivated? Journal
of Personality and Social Psychology, 52 (4),
-758.
Clark, M.S., Mills, J.R., & Corcoran, D.M. (1989). Keeping
track of needs and inputs of friends and
strangers. Personality and Social Psychology bulletin,
, 533-542.
Davis, M. H. (1994). Empathy: A social psychological
approach. Madison, Wi: Brown & Benchmark.
Doris, J., & Stich, S. (2007). Moral psychology: Empirical
approaches. in M. Zanna (Ed.), The Stanford
Encyclopedia of Philosophy, (n.p). San Francisco:
North Point Press. http://plato.stanford.
edu/archives/sum2007/entries/moral-psych-emp/
Dovidio, J.F., Piliavin, J.A., Schroeder, D.A., Penner,
L.A. (2006). The social psychology of prosocial behavior.
Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum
Associates.
Gaertner, S.L., Dovidio, J.F., & Johnson, G. (1982).
Race of victim, nonresponsive bystanders and
helping behavior. Journal of Social Psychology,
(1), 69-77.
Gebauer, J.E., Riketta, M., Broemer, P., & Maio, G.R.
(2008). Pleasure and pressure based prosocial motivation:
Divergent relations to subjective well-being.
Journal of Research in Personality, 42, 399-420.
Grant, A. M., & Berg, J. M. (2011). Prosocial motivation
at work: When, why, and how making a difference
makes a difference. in K. Cameron & G. Spreitzer
(Eds.), Oxford handbook of positive organizational
scholarship (pp. 28-44). New York: Oxford University
Press.
Hoffman, M.L. (1981). The development of empathy.
in J. Rushton, & R. Sorrentino (Eds.), Altruism and
u Ευθύμιος Λαμπρίδης
Κίνητρα φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς u 369
helping behavior: Social, personality, and developmental
perspectives (pp. 41–63). Hillsdale, NJ:
Lawrence Erlbaum Associates.
Hoffman, M.L. (1991). is empathy altruistic? Psychological
Inquiry, 2, 131–133.
Hornstein, H.A. (1991). Empathic distress and altruism:
Still inseparable. Psychological Inquiry, 2,
–135.
Kamiol., R., Gabay, R., Ochion, Y., Harari, Y. (1998). is
gender or gender role orientation a better predictor
of empathy in adolescence? Sex Roles, 39, 45-
Lampridis, E., & Papastylainou, D. (2014). Prosocial
behavuoural tendencies and orientation towards
individualism-collectivism of Greek young adults.
International Journal of Adolescence and Youth.
DOi: 10.1080/02673843.2014.890114
Latane, B., & Darley, J.M. (1968). Group inhibition of
bystander intervention in emergencies. Journal of
Personality and Social Psychology, 10 (3), 215-
Maner, J.K., & Gailliot, M.T. (2007). Altruism and egoism:
Prosocial motivations for helping depend on
relationship context. European Journal of Social
Psychology, 37, 347-358.
Oceja, L.V., Heerdink, M.W., Stocks, E.L., Ambrona, T.,
Lopez-Perez, B., & Slagado, S. (2014). Empathy,
awareness of others and action: How feeling empathy
for one among others motivates helping the
others. Basic and Applied Social Psychology, 36
(2), 111-124, DOi: 10.1080/01973533.2013856787
Παπαστυλιανού, Α., & Λαμπρίδης, Ε. (2014). οι
κοινωνικές αξίες και η φιλοκοινωνική
συμπεριφορά των Ελλήνων και η τάση τους προς
τον ατομικισμό και τη συλλογικότητα. ψυχολογία,
(υπό δημοσίευση).
Penner, L.A., Dovidio, J.F., Piliavin, J.A., & Schroeder,
D.A. (2005). Prosocial behavior: A multilevel approach.
Annual Review of Psychology, 56, 365-
Piliavin, J.A., Dovidio, J.F., Gaertner, S.L., Clark, R.D.
(1981). Emergency intervention. New York: Academic
Press.
Piliavin, J.A., Dovidio, J.F., Gaertner, S.L., & Clark,
R.D. (1982). Responsive bystanders: The process
of intervention. in V.J. Derlega, & J. Grzelak
(Eds.), Cooperation and helping behavior: Theories
and research (pp. 279–304). New York: Academic
Press.
Podsakoff, P.M., MacKenzie, S.B., Paine, J.B., &
Bachrach, D.G. (2000). Organizational citizenship
behaviors: A critical review of the theoretical empirical
literature and suggestions for future research.
Journal of Management, 26, 513-563.
Reis, H.T., Collins, W. A., & Berscheid, E. (2000). The
relationship context of human behavior and development.
Psychological Bulletin, 126, 844-872.
Schlenker, B.R., & Britt, T.W. (2001). Strategically controlling
information to help friends: Effects of empathy
and friendship strength on beneficial impression
management. Journal of Experimental
Social Psychology, 37, 357-372.
Schroeder, D.A., Penner, L.A., Dovidio, J.F., & Piliavin,
J.A. (1995). The psychology of helping and altruism:
Problems and puzzles New York: McGraw Hill.
Specher, S., & Regan, P. (2002). Liking some things
(in some people) more than others: Partner preferences
in romantic relationships and friendships.
Journal of social and Personal Relationships, 19,
-481.
Spreng, R.N., McKinnon, M.C., Mar, R.A., & Levine, B.
(2009). The Toronto empathy Questionnaire:
Scale development and initial validation of a factor-
analytic solution to multiple empathy measures.
Journal of Personality Assessment, 91, 62-
Stocks, E.L., Lishner, D.A., & Decker, S.K. (2009). Altruism
or psychological escape: Why does empathy
promote prosocial behavior? European Journal
of Social Psychology, 39, 649-665.
Stummer, S., Snyder, M., & Omoto, A.M., (2005).
Prosocial emotions and helping: The moderating
role of group membership. Journal of Personality
and Social Psychology, 88, 532-546.
Van Lange, P.A.M., Rusbult, C.E., Drigotas, S.M., Arriaga,
X.B., Wicher, B.S., & Cox, C.L. (1997). Willingness
to sacrifice in close relationships. Journal
of Personality and Social Psychology, 77,
-1395.
West, S.G. & Brown, T.J. (1975). Physical attractiveness,
the severity of the emergency and helping:
A field experiment and interpersonal simulation.
Journal of Experimental social Psychology, 11 (6),
-538.
