Ψυχική ανθεκτικότητα και ενσυναίσθηση στους κοινωνικούς λειτουργούς που ασχολούνται με παιδική ενδοοικογενειακή βία στα πλαίσια των Ομάδων Προστασίας Ανηλίκων

cover
pdf
Δημοσιευμένα: Δεκ 30, 2024
DOI: https://doi.org/10.12681/socialwork-rss.38305
Λέξεις-κλειδιά:
Παιδική Προστασία Ψυχική Ανθεκτικότητα Ενσυναίσθηση Κοινωνικοί Λειτουργοί ΟΠΑ
Κυριακή Κουτμερίδου
Κοινωνική Λειτουργός, M.Sc., Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης
https://orcid.org/0009-0004-3116-2771
Περίληψη

Η ανθεκτικότητα και η ενσυναίσθηση αποτελούν σημαντικά χαρακτηριστικά των κοινωνικών λειτουργών που ασχολούνται με κακοποιημένα παιδιά. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει τα επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας και ενσυναίσθησης στους Κοινωνικούς Λειτουργούς που ασχολούνται με την παιδική κακοποίηση στα πλαίσια των Ομάδων Προστασίας Ανηλίκων (Ο.Π.Α.) στην Ελλάδα.
Διανεμήθηκαν ηλεκτρονικά 150 ερωτηματολόγια σε κοινωνικούς λειτουργούς, μέλη της Ο.Π.Α. του Δήμου τους με διαδικασία δειγματοληψίας ευκολίας. Παρελήφθησαν 145 ερωτηματολόγια. Η πλειοψηφία του δείγματος είναι γυναίκες σε ποσοστό 92,4 %, με μέσο όρο ηλικίας τα 42,57 έτη, έγγαμες και έχουν αποκτήσει δύο παιδιά. Το ερωτηματολόγιο περιλάμβανε τρεις ενότητες: τα δημογραφικά στοιχεία, την κλίμακα ψυχικής ανθεκτικότητας και ενσυναίσθησης. Τα βασικά συμπεράσματα της εργασίας δεν δείχνουν στατιστικά σημαντική σχέση δημογραφικών μεταβλητών (ηλικία, φύλο, οικογενειακή κατάσταση, εκπαιδευτικό επίπεδο) και της ψυχικής ανθεκτικότητας αλλά και της ενσυναίσθησης, επιβεβαιώνοντας προηγούμενες μελέτες.
Αντίθετα, φαίνεται να υπάρχει σημαντική θετική συσχέτιση της ψυχικής ανθεκτικότητας και της ενσυναίσθησης (r = ,443, p <,05) υποδηλώνοντας ότι υψηλότερα επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας στους κοινωνικούς λειτουργούς συσχετίζονται με αυξημένη ενσυναίσθηση αλλά και το αντίστροφο. Τέλος, η γνώση του αντικειμένου αποτελεί θετικό προγνωστικό παράγοντα για την ψυχική ανθεκτικότητα, καθώς υπάρχει υψηλή συσχέτιση μεταξύ της ψυχικής ανθεκτικότητας και του επιπέδου γνώσεων των κοινωνικών λειτουργών.
Η εργασία καταδεικνύει τη σημαντικότητα της ενσυναίσθησης και της γνώσης του αντικειμένου ως βασικά στοιχεία της ψυχικής ανθεκτικότητας των κοινωνικών λειτουργών που απασχολούνται στις Ο.Π.Α. και κατ’ επέκταση την αύξηση της αποτελεσματικότητας τους στην παιδική προστασία στη χώρα μας. Αναδεικνύεται, λοιπόν, η επιτακτική ανάγκη συστηματικής εποπτείας ως παράγοντα τόσο προστασίας όσο και επικαιροποιημένης γνώσης.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρο
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αντωνιάδου, Σ. (2017). Η κακοποίηση στην παιδική ηλικία. Επιδημιολογική διερεύνηση του φαινομένου βάσει ιατροδικαστικών εκθέσεων και ευρημάτων [Διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης].
Barker, R. L. (2003). The Social Work Dictionary (5th ed.). NASW Press.
Collins, S., Long, A., & Onghena, P. (2014). Resilience and psychosocial risk factors associated with the well-being of urban child and adolescent victims of sexual abuse and their families. Child Abuse & Neglect, 38(10), 1741-1754.
Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: the Connor-DavidsonResilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18(2), 76-82. https://doi.org/10.1002/da.10113
Constantinescu, M., Constantinescu, C., & Dumitru, C. (2017). Social work and protection of abused and neglected children. Revista de Asistenţă Socială, 3, 39-49.
Γυφτοπούλου, Α., Κυριάκου, Κ., Σταμάτη, Δ., & Νικολαϊδης, Γ. (2013). Πρωτόκολλο διερεύνησης, διάγνωσης και διαχείρισης κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών. Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού.
Decety, J. (2020). Empathy in medicine: What it is, and how much we really need it. The American Journal of Medicine, 133(5), 561–566. https://doi.org/10.1016/j.amjmed.2019.12.012
Δεδότση, Σ., Αντωνιάδου, Ά.-Μ., Κάκκαλη, Γ., & Τσακαράκη, Δ. (2014). Παιδική κακοποίηση: Διλήμματα, προκλήσεις κι επιπτώσεις στους κοινωνικούς λειτουργούς. Κοινωνική Εργασία, 113, 55-74.
Δημητριάδου, Δ., & Σταλίκας, Α. (2011).VIA Inventory of Strengths (VIA-IS), Ερωτηματολόγιο Θετικών Στοιχείων Χαρακτήρα. Στο Α.Α. Σταλίκας, Σ. Τριλίβα & Π. Ρούση (Επιμ.), Τα Ψυχομετρικά εργαλεία στην Ελλάδα, Ελληνικά Γράμματα
Ferguson, H., Kelly, L., & Pink, S. (2021). Social work and child protection for a post-pandemic world: the re-making of practice during COVID-19 and its renewal beyond it. Journal of Social Work Practice, 36(1), 5–24. https://doi.org/10.1080/02650533.2021.1922368
Ferri, P., Rovesti, S., Panzera, N., Marcheselli, L., Bari, A., & Di Lorenzo, R. (2017). Empathic attitudes among nursing students: A preliminary study. Acta Biomed, 88(3), 22-30.
Gerdes, K. E., & Segal, E. (2011). Importance of empathy for social work practice: Integrating new science. Social Work, 56(2), 141-148. https://doi.org/10.1093/sw/56.2.141
Grant, L., & Kinman, G. (2013). “Bouncing Back?” Personal Representations of Resilience of Student and Experienced Social Workers. Practice, 25(5), 349–366.
Eisenberg, N., & Lemmon, R. (1983). Sex differences in empathy and related capacities. Psychological Bulletin, 94(1), 100-131. https://doi.org/10.1037/0033-2909.94.1.100
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (2023). https://www.ekka.org.gr
Hébert, M., Blais, M., & Lavoie, F. (2016). Gender differences in the impact of exposure to child sexual abuse on professional help-seeking behaviors. Child Abuse & Neglect, 56, 1-9.
Hojat, M., Gonnella, J. S., Nasca, T. J., Mangione, S., Vergare, M., & Magee, M. (2002). Physician empathy: Definition, components, measurement and relationship to gender and specialty. The American Journal of Psychiatry, 159(9), 1182-1191. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.159.9.1563
Ingram, R., & Smith, M. (2021). Relationship-based practice: Emergent themes in social work literature. Institute for Research and Innovation in Social Services (IRISS).
https://www.iriss.org.uk/resources/insights/relationship-based-practice-emergent-themes-social-work-literature
Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού. (2013). Πρωτόκολλο διερεύνησης, διάγνωσης και διαχείρισης κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών.
Jex, S. M., Bliese, P. D., Buzzell, S., & Primeau, J. (2001). The impact of self-efficacy on stressor–strain relations: Coping style as an explanatory mechanism. Journal of Applied Psychology, 86(3), 401–409. https://doi.org/10.1037/0021-9010.86.3.401
Kahriman, L., & Nural, N. (2017). The effect of empathy training on the empathic skills of nurses. Iranian Red Crescent Medical Journal, 18(6), e24847.
Kapoulitsas, M., &Corcoran, T. (2015). Compassion fatigue and resilience: A qualitative analysis of social work practice. Qualitative Social Work, 14(1), 86-101. https://doi.org/10.1177/1473325014528526
Kourmousi, N., Amanaki, E., Tzavara, C., Merakou, K., Barbouni, A., & Koutras, V. (2017). TheToronto Empathy Questionnaire: Reliability and validity in a nationwide sample of Greek teachers. Social Sciences, 6(2), Article 62. https://doi.org/10.3390/socsci6020062
Lazo, D., & Vik, E. (2014). Reflections on empathy in social work practice: A quantitative study among Swedish social workers. Bachelor Thesis, Faculty of Health and Occupational Studies Department of Social Work and Psychology, Gävle University.
Lev, S., Zychlinski, E., & Kagan, M. (2020). Secondary traumatic stress among social workers: The contribution of resilience, social support, exposure to violence, and ethical conflicts. Journal of the Society for Social Work and Research, 11(1), 5-28. https://doi.org/10.1086/707564
Lombardo, B., & Eyre, C. (2011). Compassion fatigue: A nurse's primer. Online Journal of Issues in Nursing, 16(1), Manuscript 3. https://doi.org/10.3912/OJIN.Vol16No01Man03
McLaughlin, K. A., Sheridan, M. A., Nelson, C. A. (2017). Neglect as a Violation of Species-Expectant Experience: Neurodevelopmental Consequences. Biological Psychiatry, 82 (7), 462-471. https://doi.org/10.1016/j.biopsych.2017.05.006
Masten, A. S. (2014). Ordinary magic: Resilience in development. Guilford Press.
Miller-Graff, L. E., Nuttall, A. K., & Thornberg, K. R. (2018). Social support and child maltreatment risk among maltreating and non-maltreating mothers. Journal of Child and Family Studies, 27(2), 463-471. https://doi.org/10.1007/s10826-017-0943-3
Nezhad, M., &Besharat, M. (2010). Relations of resilience and hardiness with sport achievement andmental health in a sample of athletes. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 757–764. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.180
Noltemeyer, A. L., & Bush, K. R. (2013). Adversity and resilience: A synthesis of international research. School Psychology International, 34(5), 474-487. https://doi.org/10.1177/0143034312472758
Perrewé, P. L., Rosen, C. C., & Halbesleben, J. B. (2014). The role of demographics in occupational stress and wellbeing. Emerald Group Publishing
Spreng , R. N., McKinnon, M. C., Mar, R. A., & Levine, B. (2009). The Toronto Empathy Questionnaire scale development and initial validation of a factor- analytic solution to multiple empathy measures. Journal of personality assessment, 91(1), 62-71. https://doi:10.1080/00223890802484381
Stalker, C. A., Mandell, D., Frensch, K. M., Harvey, C., & Wright, M. (2007). Child welfare workers who are exhausted yet satisfied with their jobs: How do they do it? Child and Family Social Work, 12(2), 182–191. https://doi.org/10.1111/j.1365-2206.2007.00475.x
Tουλκερίδου, E. (2022). Διερεύνηση της επίδρασης της ικανοποίησης και κόπωσης συμπόνιας στην ψυχική ανθεκτικότητα των επαγγελματιών κοινωνικών λειτουργών στην Ελλάδα (Διπλωματικήεργασία). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Φ.Ε.Κ. 87, Τεύχος Α, (2010). Νόμος 3852/2010: Νέα Αρχιτεκτονική στην Αυτοδιοίκηση και στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Υπουργείο Εσωτερικών, 02-06-2010.
Φ.Ε.Κ. 232, Τεύχος Α, (2006). Νόμος 3500/2006: Περί της Καταπολέμησης της Ενδοοικογενειακής Βίας, Υπουργείο Δικαιοσύνης, 5-12-2006.
Φιλιππίδου, A. (2022). Ενδοοικογενειακή βία: Παιδική κακοποίηση (Διπλωματική εργασία), Α.Π.Θ.
Wagaman, M. A., Geiger, J. M., Shockley, C., &Segal, E. A. (2015). The role of empathy in burnout, compassion satisfaction, and secondary traumatic stress among social workers. Social Work,60(3), 201–209. https://doi.org/10.1093/sw/swv017
Weisz, E., & Cikara, M. (2021). Strategic regulation of empathy. Trends in Cognitive Sciences, 25(3),213–227. https://doi.org/10.1016/j.tics.2020.12.004
World Health Organization. (2006). Preventing child maltreatment: A guide to taking action and generating evidence. International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect.