Ο ρόλος των κατοικίδιων ζώων στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας: Μία διερευνητική μελέτη στον ελληνικό πληθυσμό

cover
pdf
Δημοσιευμένα: Aug 29, 2025
Λέξεις-κλειδιά:
Κατοικίδια Κατάθλιψη Μοναξιά Κοινωνική υποστήριξη Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας
Αντώνης Σαλάχας
Μανόλης Μέντης
Περίληψη

Στη διεθνή βιβλιογραφία, τα κατοικίδια ζώα έχει φανεί πως διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, επηρεάζοντας διάφορες πτυχές της. Ωστόσο, το πεδίο αυτό παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητο στο ελληνικό περιβάλλον. Η παρούσα μελέτη είχε ως σκοπό την εξέταση των διαφορών μεταξύ ιδιοκτητών κατοικίδιων και μη, σε σχέση με τη μοναξιά, την κοινωνική υποστήριξη και την κατάθλιψη. Συγχρόνως, εξετάστηκαν οι διαφορές στην προσλαμβανόμενη κοινωνική υποστήριξη ανάλογα με το αν το κατοικίδιο θεωρούνταν ισότιμο μέλος της οικογένειας. Επιπλέον, διερευνήθηκαν οι λόγοι απόκτησης κατοικίδιου, καθώς και οι ανάγκες που αυτό καλύπτει για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Πρόκειται για μία διερευνητική μελέτη μεικτού ερευνητικού σχεδιασμού, στην οποία συμμετείχαν 100 ενεργά μέλη των Κέντρων Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ) Πατρών, ηλικίας άνω των 60, χωρίς γνωστικά ελλείμματα. Οι συμμετέχοντες είχαν μέση ηλικία 75,14 ± 7,18 έτη (76% γυναίκες; 38% κάτοχοι κατοικίδιων). Η ανάλυση έδειξε ότι δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στην κατάθλιψη. Ωστόσο, οι κάτοχοι κατοικίδιου παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα κοινωνικής μοναξιάς και χαμηλότερα επίπεδα κοινωνικής υποστήριξης από φίλους. Αντιθέτως, όσοι θεωρούσαν το κατοικίδιό τους ισότιμο μέλος της οικογένειας τους ανέφεραν υψηλότερη κοινωνική υποστήριξη από την οικογένεια και τους σημαντικούς άλλους. Οι κύριοι λόγοι απόκτησης κατοικίδιου ήταν η μοναξιά και η απόκτηση του λόγω της υπόλοιπης οικογένειας, ενώ η κυριότερη ανάγκη που αυτό κάλυπτε για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ήταν η συντροφιά. Η παρούσα μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα κατοικίδια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες προτού προχωρήσει η επιστημονική κοινότητα σε πρακτικές εφαρμογές.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρο
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Administration on Aging. (2016). A Profile of Older Americans 2015. Washington DC: Administration on Aging.
Bjerkmo, L., Helgesen, A. K., & Blix, B. H. (2022). Experiences of Being Significant Others to Older Adults with Frailty Living Alone in Rural Arctic Norway: A Qualitative Study. Risk management and healthcare policy, 15, 1283–1292. https://doi.org/10.2147/RMHP.S367079
Carr, D., Friedmann, E., Gee, N. R., Gilchrist, C., Sachs-Ericsson, N., & Koodaly, L. (2021). Dog Walking and the Social Impact of the COVID-19 Pandemic on Loneliness in Older Adults. Animals, 11(7), 1852. https://doi.org/10.3390/ani11071852
Chan, D., Kwok, A., Leung, J., Yuen, K., Choy, D., & Leung, P. C. (2012). Association between life events and change in depressive symptoms in Hong Kong Chinese elderly. Journal of affective disorders, 136(3), 963-970. https://doi.org/10.1016/j.jad.2011.08.031
Cherniack, E. P., & Cherniack, A. R. (2014). The benefit of pets and animal-assisted therapy to the health of older individuals. Current gerontology and geriatrics research, 623203. https://doi.org/10.1155/2014/623203
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge.
De Jong-Gierveld, J., & Kamphuls, F. (1985). The development of a Rasch-type loneliness scale. Applied psychological measurement, 9(3), 289-299. https://doi.org/10.1177/014662168500900307
Fountoulakis, K. N., Tsolaki, M., Iacovides, A., Yesavage, J., O’Hara, R., Kazis, A., & Ierodiakonou, C. (1999). The validation of the short form of the Geriatric Depression Scale (GDS) in Greece. Aging Clinical and Experimental Research, 11, 367-372. https://doi.org/10.1007/BF03339814
Gee, N. R., & Mueller, M. K. (2019). A Systematic Review of Research on Pet Ownership and Animal Interactions among Older Adults. Anthrozoos, 32(2), 183–207. https://doi.org/10.1080/08927936.2019.1569903
Gee, N. R., Mueller, M. K., & Curl, A. L. (2017). Human-animal interaction and older adults: An overview. Frontiers in Psychology, 8, 1416. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.01416
Hughes, M. J., Verreynne, M.-L., Harpur, P., & Pachana, N. A. (2020). Companion Animals and Health in Older Populations: A Systematic Review. Clinical Gerontologist, 43(4), 365–377. https://doi.org/10.1080/07317115.2019.1650863
Hui Gan, G. Z., Hill, A.-M., Yeung, P., Keesing, S., & Netto, J. A. (2020). Pet ownership and its influence on mental health in older adults. Aging & Mental Health, 24(10), 1605–1612. https://doi.org/10.1080/13607863.2019.1633620
Janevic, M. R., Shute, V., Connell, C. M., Piette, J. D., Goesling, J., & Fynke, J. (2020). The Role of Pets in Supporting Cognitive-Behavioral Chronic Pain Self-Management: Perspectives of Older Adults. Journal of Applied Gerontology, 39(10), 1088–1096. https://doi.org/10.1177/0733464819856270
Lamnisos, D., Giannakou, K., & Jakovljevic, M. (2021). Demographic forecasting of population aging in Greece and Cyprus: one big challenge for the Mediterranean health and social system long-term sustainability. Health Research Policy and Systems, 19, 1-8. https://doi.org/10.1186/s12961-020-00666-x
Lu, J., Ren, E., Guo, X., Zhou, Z., Wang, Y., & Zhang, N. (2023). The role of pet attachment in alleviating the negative effects of loneliness on a health-promoting lifestyle: An empirical study based on threshold effects for pet owners. International Journal of Older People Nursing, 18(5), e12554. https://doi.org/10.1111/opn.12554
McConnell, A. R., Brown, C. M., Shoda, T. M., Stayton, L. E., & Martin, C. E. (2011). Friends with benefits: On the positive consequences of pet ownership. Journal of Personality and Social Psychology, 101(6), 1239–1252. https://doi.org/10.1037/a0024506
McConnell, A. R., Paige Lloyd, E., & Humphrey, B. T. (2019). We Are Family: Viewing Pets as Family Members Improves Wellbeing. Anthrozoös, 32(4), 459–470. https://doi.org/10.1080/08927936.2019.1621516
Opdebeeck, C., Katsaris, M. A., Martyr, A., Lamont, R. A., Pickett, J. A., Rippon, I., Thom, J. M., Victor, C., & Clare, L. (2021). What Are the Benefits of Pet Ownership and Care Among People with Mild-to-Moderate Dementia? Findings From the IDEAL programme. Journal of Applied Gerontology, 40(11), 1559–1567. https://doi.org/10.1177/0733464820962619
Pikhartova, J., Bowling, A., & Victor, C. (2014). Does owning a pet protect older people against loneliness? BMC geriatrics, 14, 1-10. https://doi.org/10.1186/1471-2318-14-106
Rauktis, M. E., & Hoy-Gerlach, J. (2020). Animal (Non-human) Companionship for Adults Aging in Place during COVID-19: A Critical Support, a Source of Concern and Potential for Social Work Responses. Journal of Gerontological Social Work, 63(6–7), 702–705. https://doi.org/10.1080/01634372.2020.1766631
Reniers, P. W. A., Declercq, I. J. N., Hediger, K., Enders-Slegers, M.-J., Gerritsen, D. L., & Leontjevas, R. (2023). The role of pets in the support systems of community-dwelling older adults: A qualitative systematic review. Aging & Mental Health, 27(7), 1377–1387. https://doi.org/10.1080/13607863.2022.2141196
Risley-Curtiss, C. (2010). Social work practitioners and the human-companion animal bond: A national study. Social Work, 55(1), 38–46. https://doi.org/10.1093/sw/55.1.38
Ryan, S., & Ziebland, S. (2015). On interviewing people with pets: reflections from qualitative research on people with long‐term conditions. Sociology of health & illness, 37(1), 67-80. https://doi.org/10.1111/1467-9566.12176
Sheikh, J.I.; Yesavage, J.A. Geriatric Depression Scale (GDS). Recent evidence and development of a shorter version. In Clinical Gerontology: A Guide to Assessment and Intervention; Brink, T.L., Ed.; The Haworth Press, Inc.: Binghamton, NY, USA, 1986; pp. 165–173.
Sudbury‐Riley, L. (2024). COVID companions: Exploring pets as social support. Sociology of Health & Illness, 46(8), 1923-1941. https://doi.org/10.1111/1467-9566.13820
Theofilou P. (2015). Translation and Cultural Adaptation of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support for Greece. Health psychology research, 3(1), 1061. https://doi.org/10.4081/hpr.2015.1061
Toohey, A. M., Hewson, J. A., Adams, C. L., & Rock, M. J. (2017). When places include pets: Broadening the scope of relational approaches to promoting aging-in-place. Journal of Sociology & Social Welfare, 44(3), 119146. https://doi.org/10.15453/0191-5096.3875
United Nations Department of Economic and Social Affairs Population Division. (2013). World Population Ageing 2013. https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WorldPopulationAgeing2013.pdf
Walsh, F. (2009). Human‐Animal bonds II: The role of pets in family systems and family therapy. Family process, 48(4), 481-499. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.2009.01297.x
Zhang, X., & Dong, S. (2022). The relationships between social support and loneliness: A meta-analysis and review. Acta psychologica, 227, 103616. https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2022.103616.
Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G., & Farley, G. K. (1988). The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment, 52(1), 30–41. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa5201_2
Ελληνική Δημοκρατία. (2021). Νόμος 4830/2021 - Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς και το πρόγραμμα «Άργος». ΦΕΚ Α’ 169/18.09.2021. https://www.et.gr