Αντιλήψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε σχέση με την πολιτισμικά ευαίσθητη διδασκαλία για την εκπαίδευση μαθητών/τριών με μεταναστευτική εμπειρία

PDF (ελληνικά)
Publiée : avr. 19, 2023
DOI : https://doi.org/10.12681/thea.32329
Ευθυμία Πεντέρη
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
https://orcid.org/0000-0002-8054-6462
Αλέξανδρος Ιωσηφίδης
Résumé

Ο ολοένα και αυξανόμενος αριθμός των παιδιών με μεταναστευτικό και προσφυγικό υπόβαθρο στα σχολεία της Ευρώπης έχει οδηγήσει τα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα σε μια επανεξέταση των πρακτικών που εφαρμόζουν. Στόχος είναι να «αγκαλιάσουν» την πολιτισμική, γλωσσική, κοινωνικο-οικονομική και εθνοτική διαφορά, εφαρμόζοντας εκπαιδευτικές πρακτικές που καταπολεμούν τις ανισότητες και ευνοούν την κοινωνική και εκπαιδευτική ένταξη των παιδιών, στο πλαίσιο της κοινωνικοπαιδαγωγικής αποστολής του σχολείου. Το κατά πόσο οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν την εθνοπολιτισμική διαφορά ως στοιχείο εμπλουτισμού της μαθησιακής διαδικασίας για όλα τα παιδιά αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη πρακτικών που ευνοούν τη διαπολιτισμική επικοινωνία. Η εργασία εστιάζει στις αντιλήψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αναφορικά με διαστάσεις της πολιτισμικά ευαίσθητης διδασκαλίας. Αναπτύχθηκε ερωτηματολόγιο με 14 προτάσεις. Συμμετείχαν 123 εκπαιδευτικοί από διάφορες ειδικότητες. Η παραγοντική ανάλυση οδήγησε σε μια εκδοχή 12 προτάσεων με δύο παράγοντες: α. αξιοποίηση πολιτισμικού και οικογενειακού κεφαλαίου στη μαθησιακή διαδικασία και β. κατανόηση αναγκών παιδιών με διαφορετικό εθνοπολιτισμικό υπόβαθρο. Οι εκπαιδευτικοί φάνηκε να συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό με τις προτάσεις του ερωτηματολογίου με τον δεύτερο παράγοντα να συγκεντρώνει υψηλότερη βαθμολογία. Οι μεταβλητές που φάνηκε να επιδρούν στη διαμόρφωση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών ήταν η εμπειρία με μαθητές/τριες με μεταναστευτικό/προσφυγικό υπόβαθρο και η επιμόρφωση σε σχέση με τη διαχείριση της εθνοπολιτισμικής διαφοράς.

Article Details
  • Rubrique
  • Επιστημονική Αρθρογραφία
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Téléchargements
Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.
Biographie de l'auteur
Ευθυμία Πεντέρη, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Επίκουρη Καθηγήτρια, ΤΕΕΠΗ

Références
Anderson, B., & Blinder, S. (2019). Who Counts as a migrant? Definitions and their consequences. Migration Observatory briefing. University of Oxford. https://migrationobservatory.ox.ac.uk/wp-content/uploads/2017/01/Briefing-Who-Counts-as-a-Migrant-Definitions-and-their-Consequences.pdf
Bal, A., & Perzigian, A. B. T. (2013). Evidence-based interventions for immigrant students experiencing behavioral and academic problems: A systematic review of literature. Education and Treatment of Children, 36(4), 5-28. https://doi.org/10.1353/etc.2013.0044
Baysu, G., Phalet, K., & Brown, R. (2014). Relative group size and minority school success: The role of intergroup friendship and discrimination experiences. British Journal of Social Psychology, 53, 328–349. https://doi.org/10.1111/bjso.12035
Bronkhorst, L. H. & Akkerman, S. F. (2016). At the boundary of school: Continuity and discontinuity in learning across contexts. Educational Research Review, 19, 18-34. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2016.04.001
Bonner, P. J., Warren, S. R., & Jiang, Y. H. (2018). Voices from urban classrooms: Teachers’ perceptions on instructing diverse students and using culturally responsive teaching. Education and Urban Society, 50(8), 697–726. https://doi.org/10.1177/0013124517713820
Brenick, A., Titzmann, P. F., Michel, A., & Silbereisen, R. K. (2012). Perceptions of discrimination by young diaspora migrants. European Psychologist, 17, 105–119. https://doi.org/10.1027/1016-9040/a000118
Bronfenbrenner, U., & Morris, P. A. (2006). The bioecological model of human development. In W. Damon & R. M. Lerner (Eds.), Handbook of child psychology (6th ed., Vol. 1, pp. 793 –828). Wiley.
Brown, C. S., & Chu, H. (2012). Discrimination, ethnic identity, and academic outcomes of Mexican immigrant children: The importance of the school context. Child Development, 83(5), 1477-1485. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2012.01786.x
Chatzidaki Α. & Tsokalidou, R. (2021) (Eds). Challenges and Initiatives in Refugee Education: The Case of Greece. Cambridge Scholars Publishing.
Cochran-Smith, M. & Villegas, A. (2016). Preparing teacher for diversity and high-poverty schools: A research-based perspective. In J. Lampert, & B. Burnett (Eds.), Teacher education for high poverty schools: Education, equity, economy (pp. 9-31). Springer.
Council of Europe (2017). Fighting school segregation in Europe through inclusive education: A position paper. Ανακτήθηκε 7 Απριλίου 2023 από https://ec.europa.eu/migrant-integration/library-document/fighting-school-segregation-europe-through-inclusive-education_en
Dimitrova, R., Chasiotis, A., & van de Vijver, F. J. R. (2016). Adjustment outcomes of immigrant children and youth in Europe: A meta-analysis. European Psychologist, 21, 150–162. https://doi.org/10.1027/1016-9040/a000246
Fives, H., & Buehl, M. M. (2012). Spring cleaning for the “messy” construct of teachers’ beliefs: What are they? Which have been examined? What can they tell us. In K. R. Harris, S. Graham, & T. Urdan (Eds.), APA Educational Psychology Handbook (pp.471-499). APA. doi:10.1037/13274-019
Gay, G. (2013). Teaching to and through cultural diversity. Curriculum Inquiry, 43, 48–70. https://doi.org/10.1111/curi.12002
Gay, G. (2010). Culturally responsive teaching: Theory, research, and practice (2nd ed.) Teachers College Press.
Gay, G. (2005). Politics of multicultural teacher education. Journal Of Teacher Education, 56, 221-228. https://doi.org/10.1177/0022487105275913
Gershenson, S., & Papageorge, N. (2016). The power of teacher expectations: How racial bias hinders student attainment. Education Next, 18(1), 64-76.
Heckathorn, D. D. (2011). Snowball versus respondent-driven sampling. Sociological Methodology, 41(1), 355-366. doi: 10.1111/j.1467-9531.2011.01244.x.
Henderson, J. (2019). Social Pedagogy, teacher training and refugee student inclusion. In D. Keller, K. O’Neil, H. Nicolaisen, D. Schugurensky, & K. Villaseñor (Eds.), Social Pedagogy and Social Education: Bridging Traditions and Innovations (pp. 79-90), Social Pedagogy Association, Phoenix, Arizona.
IOM (2019). World Migration Report 2020. Geneva. Ανακτήθηκε 10 Φεβρουαρίου 2023 από https://publications.iom.int/books/world-migration-report-2020
Kia-Keating, M., & Ellis, B. (2007). Belonging and connection to school in resettlement: Young refugees, school belonging, and psychosocial adjustment. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 12, 29-43. https://doi.org/10.1177/1359104507071052
Kumar, R., & Hamer, L. (2013). Preservice teachers’ attitudes and beliefs toward student diversity and proposed instructional practices: A sequential design study. Journal of Teacher Education, 64(2), 162–177. https://doi.org/10.1177/0022487112466899
Kumar, R., Zusho, A., & Bondie, R. (2018). Weaving cultural relevance and achievement motivation into inclusive classroom cultures. Educational Psychologist, 53, 1-19. doi:10.1080/00461520.2018.1432361
Liou, D. & Rotheram-Fuller, E. (2019). Where is the real reform? African American students and their school’s expectations for academic performance. Urban Education, 54(3), 397–429. https://doi.org/10.1177/0042085915623340
Motti-Stefanidi, F., Berry, J. W., Chryssochoou, X., Sam, D. L., & Phinney, J. S. (2012). Positive youth adaptation in context. Developmental, acculturation and social psychological perspectives. In A. S. Masten, K. Liebkind, & D. J. Hernandez (Eds.), Realizing the potential of immigrant youth (pp. 117–158). Cambridge University Press.
Motti-Stefanidi, F., & Masten, A. S. (2013). School success and school engagement of immigrant children and adolescents: A risk and resilience developmental perspective. European Psychologist, 18, 126–135. https://doi.org/10.1027/1016-9040/a000139
Μυλωνάκου-Κεκέ, Η. (2021). Κοινωνική Παιδαγωγική. Αθήνα: Παπαζήσης.
OECD/EU. (2018). Settling in 2018: Indicators of immigrant integration. https://doi.org/10.1787/9789264307216-en
OECD (2019α). PISA 2018 Results (Volume II): Where all students can succeed (PISA, OECD, Vol. II). Paris. https://doi.org/https://doi.org/10.1787/b5fd1b8f-en
OECD (2019β). Refugee education: integration models and practices in OECD countries. OECD Education Working Paper No. 203. https://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?cote=EDU/ WKP(2019)11&docLanguage=En
Πανταζής, Β. (2015). Αντιρατσιστική εκπαίδευση. Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Ανακτήθηκε 10 Φςβρουαριου 2023 από http://hdl.handle.net/11419/1633
Πεντέρη, Ε. & Πετρογιάννης, Κ. (2017). Η γονική εμπλοκή υπό το πρίσμα της θεώρησης του «εκπαιδευτικού θύλακα» του παιδιού. Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, 3, 97-122.
Penderi, E. & Kokouvinou, E. (2019). Greek primary school teachers’ reported practices concerning the implementation of culturally responsive teaching: The Culturally Responsive Practices Questionnaire (CRPQ). World Journal of Educational Research, 6(2), 270-282.
Penderi, E., & Petrogiannis, K. (2020). Καταγράφοντας καινοτόμες και αποτελεσματικές στρατηγικές επαγγελματικής ανάπτυξης στην Ευρώπη: Ευρήματα από το πρόγραμμα ISOTIS και η περίπτωση της Ελλάδας. Στα Πρακτικά του 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου του Δικτύου Πρακτικών Ασκήσεων Εκπαίδευση εκπαιδευτικών και Παιδαγωγικά Τμήματα 30 χρόνια μετά: Αντιμετωπίζοντας τις νέες προκλήσεις. Βόλος, 28-30 Σεπτεμβρίου.
Πεντέρη, Ε., Χλαπάνα, Ε., Μέλλιου, Κ., Φιλιππίδη, Α., & Μαρινάτου, Θ. (2021α). Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση. Στο πλαίσιο της Πράξης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» του ΙΕΠ με MIS 5035542.
Πεντέρη, Ε., Χλαπάνα, Ε., Μέλλιου, Κ., Φιλιππίδη, Α., & Μαρινάτου, Θ. (2021β). Οδηγός Νηπιαγωγού-Πυξίδα: Θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Στο πλαίσιο της Πράξης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» του ΙΕΠ με MIS 5035542.
Rivas-Drake, D., Syed, M., Umaña-Taylor, A., Markstrom, C., French, S., Schwartz, S. J., & Lee, R. (2014). Feeling good, happy, and proud: A meta-analysis of positive ethnic-racial affect and adjustment. Child Development, 85, 77–102. https://doi.org/10.1111/cdev.12175
Sakka, D. (2010). Greek teachers’ cross-cultural awareness and their views on classroom cultural diversity. Hellenic Journal of Publication, 7, 98-123.
Sakka, D., & Psalti, A. (2004). Educating Greek teachers on cultural diversity: An action research approach. Poster presented at the 5th International Conference of the Society for the Psychological Study of Social Issues. Washington, DC.
Sanguilinda, S., García, M., Carabaño, Á., Marcos, E., Somavilla, M., Rodríguez, E., & Herrera, V. (2019). IMMERSE Deliverable D1.1. Common conceptual framework Version 3.0 (pp. 4-5). European Union.
Schachner, M. K., He, J., Heizmann, B., & van de Vijver, F. J. R. (2017). Acculturation and school adjustment of immigrant youth in six European countries: Findings from the Programme for International Student Assessment (PISA). Frontiers in Psychology, 8. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00649
Schachner, M., Juang, L., Moffitt, U. & van de Vijver, F. (2018). Schools as acculturative and developmental contexts for youth of immigrant and refugee background. European Psychologist, 23(1), 44-56. https://doi.org/10.1027/1016-9040/a000312
Schultz, K., Jones-Walker, C.E., & Chikkatur, A.P. (2008). Listening to students, negotiating beliefs: Preparing teachers for urban classrooms. Curriculum Inquiry, 38, 155-187. doi:0.1111/j.1467-873X.2007.00404.x
Siwatu, K.O. (2011). Preservice teachers’ culturally responsive teaching self-efficacy-forming experiences: A mixed methods study. The Journal of Educational Research, 104, 360-369. https://doi.org/10.1080/00220671.2010.487081
Siwatu, K. O. (2006). Preservice teachers’ culturally responsive teaching self-efficacy and outcome expectancy beliefs. Teaching and Teacher Education, 23, 1086-1101. https://doi.org/10.1016/j.tate.2006.07.011
Στεργίου, Λ. & Σιμόπουλος, Γ. (2019). Μετά το κοντέινερ. Διαπολιτισμική ματιά στην εκπαίδευση προσφύγων. Gutenberg.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Allyn & Bacon.
van den Bergh, L., Denessen, E., Hornstra, L., Voeten, M., & Holland, R. W. (2010). The Implicit prejudiced attitudes of teachers: Relations to teacher expectations and the ethnic achievement gap. American Educational Research Journal, 47(2), 497–527. https://doi.org/10.3102/0002831209353594
Vervoort, M. H., Scholte, R. H., & Scheepers, P. L. (2011). Ethnic composition of school classes, majority-minority friendships, and adolescents’ intergroup attitudes in the Netherlands. Journal of Adolescence, 34, 257–267. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2010.05.005
Warren, C.A. (2018). Empathy, teacher dispositions, and preparation for culturally responsive pedagogy. Journal of Teacher Education, 69, 169-183. doi:10.1177/0022487117712487