Ιστορική διερεύνηση και ανάπτυξη ιστορικών και ψηφιακών δεξιοτήτων. Μία έρευνα δράση με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών και μαθητών σχολικής ηλικίας

PDF (ελληνικά)
Publiée : Dec 31, 2024
DOI : https://doi.org/10.12681/thea.38607
Μαρία Βλαχάκη
Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Résumé

Η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης αποτελούν κύριους στόχους της σύγχρονης ιστορικής εκπαίδευσης. Τα προγράμματα σπουδών της ιστορίας στο ελληνικό δημοτικό σχολείο σκιαγραφούν για τους μαθητές έναν λιγότερο συμμετοχικό ρόλο και οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις εστιάζουν περισσότερο στη δηλωτική από τη διαδικαστική γνώση. Η ιστορική διερεύνηση (historical inquiry) ως μεθοδολογική προσέγγιση είναι δυνατό να ενθαρρύνει την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη δημιουργική σύνθεση της ιστορικής γνώσης. Μπορεί να συμβάλει στην κριτική αναστοχαστική προσέγγιση του παρελθόντος αναγνωρίζοντας νέες συνδέσεις με το οικείο παρόν. Στην περιγραφόμενη έρευνα εξετάζεται η δυνατότητα εφαρμογής διαφορετικών τύπων ιστορικής διερεύνησης στη διδασκαλία της ιστορίας και ειδικότερα η έρευνα επιβεβαίωσης, η δομημένη, η κατευθυνόμενη/καθοδηγούμενη και η ανοιχτού τύπου έρευνα. Αναδεικνύονται σημαντικά ευρήματα που αφορούν στην αποτελεσματικότητά τους για την ενίσχυση του ενδιαφέροντος των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για την ιστορική μάθηση και την ανάπτυξη ιστορικών και ψηφιακών δεξιοτήτων.

Article Details
  • Rubrique
  • Επιστημονική Αρθρογραφία
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Téléchargements
Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.
Références
Afandi, S., & Baildon, M. (2024). Inquiry-based learning in Singapore: Challenges, constraints, and opportunities. In B. Bain, A. Chapman, A. Kitson, & T. Shreiner (Eds.), History education and historical inquiry: A volume in International Review of History Education (pp. 1–20). Information Age Publishing.
Ανδρίκου, Α., & Ματσκαλίδης, Χ. (2023). Σύγχρονες πρακτικές και αντιστάσεις των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη διδασκαλία της Ιστορίας. Θέματα Επιστημών Αγωγής, 2(2), 91-103.
Ashby, R., & Edwards, C. (2010). Challenges facing the disciplinary tradition: Reflections on the history curriculum in England. In I. Nakou & I. Barca (Eds.), Contemporary public debates over history education: A volume in International Review of History Education (pp. 27–46). Information Age Publishing.
Banchi, H., & Bell, R. (2008). The many levels of inquiry. Science and Children, 46(2), 26-29. Retrieved from https://www.michiganseagrant.org/lessons/wp-content/uploads/sites/3/2019/04/The-Many-Levels-of-Inquiry-NSTA-article.pdf
Bell, R., Smetana, L., & Binns, I. (2005). Simplifying inquiry instruction. The Science Teacher, 72(7), 30- 34.
Βλαχάκη, Μ. (2022). Το νέο πρόγραμμα σπουδών της Ιστορίας στο Δημοτικό Σχολείο: επισημαίνοντας τις αντιφάσεις. Νέα Παιδεία, 181, 57-71.
Brookhart, S. M. (2015). Assessment of historical thinking practice. In K. Ercikan & P. Seixas (Eds.), New directions in assessing historical thinking (pp. 149–160). Routledge.
Bruner, J. S. (2009). The process of education. Harvard University Press.
Carr, W., & Kemmis, S. (1993). Action research in education. In M. Hammersley (Ed.), Controversies in classroom research. (pp.235-245). Open University Press.
Γατσωτής, Π. (2021). Δεξιότητες, προγράμματα σπουδών και εναλλακτικές προσεγγίσεις στη σύγχρονη ιστορική εκπαίδευση. Αυτοέκδοση.
Chapman, A. (2003). Camels, diamonds and conterfactuals: A model for teaching causal reasoning. Teaching History, 112, 46–53.
Chapman, A. (2015). Developing historical and metahistorical thinking in history classrooms: reflections on research and practice in England. Diálogos, 19(1), 29-55.
Chapman, A. (2024). History Education & Historical Inquiry. Introduction. In B. Bain, A. Chapman, A. Kitson, & T. Shreiner (Eds.), History education and historical inquiry: A volume in International Review of History Education (pp. xi-xvIii). Information Age Publishing
Cooper, H. (2014). Teaching History in Primary Schools. Routledge.
Creswell, J. (2016). H έρευνα στην εκπαίδευση. Σχεδιασμός, διεξαγωγή, αξιολόγηση ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας. ΙΩΝ.
Cuban, L. (2016). Teaching history then and now: A story of stability and change in schools. Harvard Education Press.
De Leur, T., Van Boxtel, C., & Wilschut, A. (2017). ‘I saw angry people and broken statues': Historical empathy in secondary history education. British Journal of Educational Studies, 65(3), 331–352.
Deery, C. (2024). But we don’t teach history in primary schools: The implementation of a structured historical inquiry in Australian primary schools. In B. Bain, A. Chapman, A. Kitson, & T. Shreiner (Eds.), History education and historical inquiry: A volume in International Review of History Education (pp. 21–46). Information Age Publishing.
Dobber, M., & van Oers, B. (2015). The role of the teacher in promoting dialogue and polylogue during inquiry activities in primary education. Mind, Culture, and Activity, 22(4), 326-341.
Duquette, C. (2015). Relating historical consciousness to historical thinking through assessment. In K. Ercikan & P. Seixas (Eds.), New directions in assessing historical thinking (pp. 51–63). Routledge.
Edson, C. H. (2005). Our past and present: Historical inquiry in education. In R. R. Sherman & R. B. Webb (Eds.), Qualitative research in education: Focus and methods (pp. 42–56). Routledge Falmer.
Eliasson, P., Alvén, F., Axelsson Yngvéus, C., & Rosenlund, D. (2015). Historical consciousness and historical thinking reflected in large-scale assessment in Sweden (pp.171-182). In K. Ercikan & P. Seixas (Eds.), New directions in assessing historical thinking. Routledge.
Ercikan K., Seixas P., Lyons-Thomas J., Gibson L. (2015). Cognitive validity evidence for validating assessments of historical thinking. In Ercikan K., Seixas P. (Eds.), New directions in assessing historical thinking (pp. 206–220). Routledge.
Goulding, J. (2020). Using websites to develop historical thinking. In T. Allender, A. Clark, & R. Parkes (Eds.), Historical thinking for history teachers: A new approach to engaging students and developing historical consciousness (pp. 231–243). Routledge.
Ho, L. C., & Barton, K. (2022). Critical harmony: A goal for deliberative civic education. Journal of Moral Education, 51(2), 276-291.
Ηλιοπούλου, Ι. (2002). Το μάθημα της ιστορίας στην ελληνική εκπαίδευση. Ιστορικές, παιδαγωγικές και διδακτικές διαστάσεις. (Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή). Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα.
Körber, A. (2021). Historical consciousness, knowledge, and competencies of historical thinking: An integrated model of historical thinking and curricular implications. Historical Encounters, 8(1), 97-119.
Κορδάτος Γ. (1928). Η Κομμούνα της Θεσσαλονίκης. Εκδόσεις Επικαιρότητα.
Κωτσιόπουλος, Κ. (1995). Το Κίνημα των Ζηλωτών στη Θεσσαλονίκη (1342-1349): Ιστορική, θεολογική, κοινωνική διερεύνηση (Διδακτορική διατριβή). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Lave, J., & Wenger, E. (1991). Communities of practice: Learning, meaning and identity. Cambridge University Press.
Lee, P., & Chapman, A. (2014). Fused horizons? UK research into students' second-order ideas in history: A perspective from London. In M. Köster, H. Thünemann, & M. Zülsdorf-Kersting (Eds.), Researching history education: International perspectives and disciplinary traditions. (pp. 170–194), Wochenschau Verlag.
Lee, V. S., Greene, D. B., Odom, J., Schechter, E., & Slatta, R. W. (2004). What is inquiry-guided learning? In V. S. Lee (Ed.), Teaching and learning through inquiry: A guidebook for institutions and instructors (pp. 3–15). Stylus Publishing.
Levstik, L., & Barton, K. C. (2015). Doing history. Investigating with children in elementary and middle schools. Routledge.
Littleton, K., Scanlon, E., & Sharples, M. (Eds.). (2012). Orchestrating Inquiry Learning. Routledge.
Nakou, I., & Apostolidou, E. (2010). Debates in Greece: Textbooks as the spinal cord of history education and the passionate maintenance of a traditional historical culture. In I. Nakou & I. Barca (Eds.), Contemporary public debates over history education: A volume in International Review of History Education (pp. 115–131). Information Age Publishing.
Palikidis, A. (2020). Why is medieval history controversial in Greece? Revising the paradigm of teaching the Byzantine period in the new curriculum (2018–19). Espacio, Tiempo y Educación, 7(2), 177–191.
Pellegrino, A. M., & Kilday, J. (2013). Hidden in plain sight: Preservice teachers' orientations toward inquiry-based learning in history. Journal of Social Studies Education Research, 4(2), 1-26.
Redecker, C., & Punie, Y. (2017). European framework for the digital competence of educators: DigCompEdu (EUR 28775 EN). Publications Office of the European Union.
Reisman, A. (2012). Reading like a historian: A document-based history curriculum intervention in urban high schools. Cognition and Instruction, 30(1), 86–112.
Reisman,Α., Kavanagh, S., Monte-Sano, C., Fogo, B., McGrew, S. C., Cipparone, P., & Simmons, E. (2018). Facilitating whole-class discussions in History: A framework for preparing teacher candidates. Journal of Teacher Education, 69(3), 278–293.
Riedy, C., Parenti, M., Childers-McKee, C., & Teehankee, B. (2023). Action research pedagogy in educational institutions: Emancipatory, relational, critical and contextual. Action Research, 21(1), 3-8.
Rüsen, J. (2004). Historical consciousness: Narrative structure, moral function, and ontogenetic development. In P. Seixas (Ed.), Theorizing historical consciousness. (pp.63–85), University of Toronto Press.
Seixas, P., & Morton, T. (2013). The big six historical thinking concepts. Nelson.
Spiro, R.J., Collins, B.P., & Ramchandran, A.R. (2007). Modes of openness and flexibility in cognitive flexibility hypertext learning environments. Flexible Learning in an Information Society, 18-25.
Stoel, G. L., Van Drie, J. P., & Van Boxtel, C. A. M. (2015). Teaching towards historical expertise. Developing a pedagogy for fostering causal reasoning in history. Journal of Curriculum Studies, 47(1), 49–76.
Van Boxtel, C., & Van Drie, J. (2024). Dialogue as shared historical inquiry: Reflections on research into educational dialogue in history education. In M. Carretero & E. Pérez-Manjarrez (Eds.), Global perspectives on the role of dialogue in history education. (pp. 101-116), Routledge.
Van Boxtel, C., Voet, M., & Stoel, G. (2021). Inquiry learning in history. In R. G. Duncan & C. A. Chinn (Eds.), International handbook of inquiry and learning. (pp.296-310), Routledge.
Van Drie, J., & van de Ven, P-H. (2017). Moving ideas: An exploration of students’ use of dialogue for writing in history. Language and education, 31, 6, 526-542.
Van Straaten, D., Wilschut, A., & Oostdam, R. (2018). Exploring pedagogical approaches for connecting the past, the present and the future in history teaching. Historical Encounters, 5(1), 46–67.
Voet, M. & De Wever, B. (2017). Preparing pre-service history teachers for organizing inquiry-based learning: The effects of an introductory training program. Teaching and Teacher Education, 63, 206-217.
Voet, M., & De Wever, B. (2018). Effects of immersion in inquiry-based learning on student teachers’ educational beliefs. Instructional Science, 46(3), 383–403.
Waldis, M., Hodel, J., Thünemann, H., Zülsdorf-Kersting, M., & Ziegler, B. (2015). Material-based and open-ended writing tasks for assessing narrative competence among students. In K. Ercikan & P. Seixas (Eds.), New directions in assessing historical thinking, (pp.117-131), Routledge.
Wineburg, S., & McGrew, S. (2018). Lateral reading and the nature of expertise: Reading less and learning more when evaluating digital information. Teachers College Record, 121(11), 1–40.