Πειραματική εφαρμογή των σωματικών πρακτικών του Θεόδωρου Τερζόπουλου στο Δημοτικό Σχολείο

PDF
Δημοσιευμένα: Δεκ 13, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.16205
Λέξεις-κλειδιά:
Θεόδωρος Τερζόπουλος Δραματική Τέχνη Σωματικές Πρακτικές Θεατρική Αγωγή Έρευνα Δράσης
Νικόλαος Τσαλαπάτης
Πανεπιστήμιο Πατρών
Βασιλική Ρήγα
Πανεπιστήμιο Πατρών
https://orcid.org/0000-0003-2124-4031
Περίληψη

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μία απόπειρα εισαγωγής της μεθόδου του Θεόδωρου Τερζόπουλου ως θεατρικής τέχνης στην Α/-θμια εκπαίδευση, με σκοπό να διερευνηθεί αν αποτελεί χρήσιμη διδακτική πρακτική στο μάθημα της Θεατρικής Αγωγής. Πιο συγκεκριμένα, αυτό που μελετάται είναι, αν η καλλιτεχνική φιλοσοφία για τις έντονες σωματικές πρακτικές, τις οποίες υιοθετεί ο εν λόγω σκηνοθέτης για να προετοιμάσει τους ηθοποιούς στο έργο του, είναι εφικτό να προσομοιωθούν στις συνθήκες διδακτικής πράξης για μαθητές/-τριες εννέα με δέκα ετών. Για το εγχείρημα αυτό χρησιμοποιήσαμε ως μέθοδο έρευνας την έρευνα δράσης και ως βασική τεχνική για τη συλλογή των δεδομένων μας την παρατήρηση. Τα όσα διερευνήθηκαν, συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν ως δεδομένα, μας οδήγησαν στη διαπίστωση πως τα παιδιά αντέδρασαν θετικά στις ιδιαίτερες αυτές σωματικές τεχνικές και κατάφεραν να εκφραστούν δημιουργικά με το σώμα τους, να χρησιμοποιούν σωστά τη διαφραγματική αναπνοή, να εκτελούν μία θεατρική δράση με ορθή εκφορά του λόγου και να δρουν ως ομάδα για την παραγωγή ενός καλλιτεχνικού αποτελέσματος. 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Παρουσιάσεις καινοτόμων προγραμμάτων
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Νικόλαος Τσαλαπάτης, Πανεπιστήμιο Πατρών
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία; ΜΑ Θεατρολόγος-Παιδαγωγός
Βασιλική Ρήγα, Πανεπιστήμιο Πατρών
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία; Επίκουρη Καθηγήτρια
Αναφορές
Αντωνιάδου-Κουμάτου, Ι., Παναγιωτόπουλος, Τ., Αττιλάκος, Α., & Πρασούλη, Α. (Επιμ.) (2015). Παρακολούθηση της ανάπτυξης των παιδιών στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Αθήνα: Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού.
Αρβανίτη, Κ. (2011). Το θρηνούν σώμα. Ο θρήνος για την κοινότητα και ο προσωπικός θρήνος. Στο Μ. Κόρπη (Επιμ.), Πρακτικά 1ης και 2ης διεθνούς συνάντησης αρχαίου δράματος-Θέατρο Άττις Σικυών, Σεπτέμβριος 2005 & Αύγουστος 2006, Πρώτη συνάντηση: «Σκότος ἐμόν φάος-2005» (σσ. 99-120). Κιάτο: Καταγράμμα.
Altrichter, H., Posch, P., & Somekh, B. (2001). Οι εκπαιδευτικοί ερευνούν το έργο τους. Μία εισαγωγή στις μεθόδους της έρευνας δράσης (Μ. Δεληγιάννη, Μτφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Βέρδης, Α. (2016). Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας: Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων (πανεπιστημιακές σημειώσεις). Αθήνα: Ε.Κ.Π.Α., Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας. Ανακτήθηκε από http://eclass.uoa.gr/courses/PPP342/
Γκόβας, Ν. (2002). Για ένα νεανικό δημιουργικό θέατρο. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Carr, W., & Kemmis, S. (1997). Για μια κριτική εκπαιδευτική θεωρία. Εκπαίδευση, γνώση και έρευνα δράσης (Α. Λαμπράκη-Παγανού, Ε. Μηλίγκου, & Κ. Ροδιάνου-Αλμπάνη, Μτφρ.). Αθήνα: Κώδικας.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2008). Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας (Σ. Κυρανάκης, Μ. Μαυράκη, Χ. Μητσοπούλου, Π. Μπιθαρά, & Μ. Φιλοπούλου, Μτφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Elam, K. (2001). Η σημειωτική θεάτρου και δράματος (Κ. Διαμαντάκου, Μτφρ.). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Gallahue, D. (2002). Αναπτυξιακή φυσική αγωγή για τα σημερινά παιδιά (Χρ. Ευαγγελινού, Α. Παππά, Μτφρ.). Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Hatzidimitriou, P. (2006). Attis Theatre: (Corpo)realities in the (post)modern condition. In F. M. Raddatz (Ed.), Reise mit Dionysos. Das theater des Theodoros Terzopoulos –Journey with Dionysos. The theatre of Theodoros Terzopoulos (pp. 66-77). Berlin: Theater der Zeit.
Κεδράκα, Κ. (2008). Μεθοδολογία παρατήρησης. Πάτρα: Ε.Α.Π. Ανακτήθηκε από https://docs.google.com/document/d/1C5eH9tQFDiCLHyKxAKDMBX4p-SgWo4jPUKFjClFrWqw/edit?hl=en
Κοντογιάννη, Α. (2008). Μαύρη αγελάδα - Άσπρη αγελάδα. Δραματική τέχνη στην εκπαίδευση και διαπολιτισμικότητα. Αθήνα: Τόπος.
Κοσκινά, Μ. (χ.χ.). Θόδωρος Τερζόπουλος. Αναδρομή, μέθοδος και σωματικότητα στο θέατρό του. Theaterinfo.gr. Ανακτήθηκε από http://www.theaterinfo.gr/abouttheatre/theatretheory/terzopoulos/index.html
Μουρ, Σ. (2012). Το σύστημα Στανισλάβσκι. Η επαγγελματική εκπαίδευση ενός ηθοποιού (Α. Τσάκας, Mτφρ.). Αθήνα: Παρασκήνιο.
Μπουρνέλλη, Π., Κουτσούκη, Δ., Ζωγράφου, Μ., Αγγελονίδης, Ι., Χατζόπουλος, Δ., & Αγαλιανού, Ο. (2007). Φυσική αγωγή Γ’ & Δ’ Δημοτικού. Βιβλίο εκπαιδευτικού. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β.
Manning, E. (2014). Wondering the world directly – or, How movement outruns the subject. Body & Society, 20(3-4), 162-188.
McDonald, M. (1993). Αρχαίος ήλιος, Νέο φως. Το αρχαίο ελληνικό δράμα στη σύγχρονη σκηνή (Π. Μάτεσις, Μτφρ.). Αθήνα: Εστία.
Merleau-Ponty, M. (2002). Phenomenology of perception (C. Smith, Τrans. [1962,1sted.]). London & New York: Routledge Classics.
Merleau-Ponty, M. (2004). Το σώμα ως αντικείμενο και η μηχανιστική φυσιολογία (Κ. Καψαμπέλη, Μτφρ.). Στο Δ. Μακρυνιώτη (Eπιμ.), Τα όρια του σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις (σσ. 133-148). Αθήνα: Νήσος.
Πούχνερ, Β. (2010). Θεωρητικά θεάτρου. Αθήνα: Παπαζήσης.
Raddatz, F. M. (Ed.) (2006). Reise mit Dionysos. Das theater des Theodoros Terzopoulos –Journey with Dionysos. The theatre of Theodoros Terzopoulos. Berlin: Theater der Zeit.
Σαμπατακάκης, Γ. (2008). Γεωμετρώντας το χάος. Μορφή και μεταφυσική στο θέατρο του Τερζόπουλου. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Στανισλάβσκι, Κ. (1959). Ένας ηθοποιός δημιουργείται (Α. Νίκας, Mτφρ., Χ. Βαχλιώτης, Eπιμ.-Mτφρ.). Αθήνα: Γκόνης.
Στανισλάβσκι, Κ. (1962). Πλάθοντας ένα ρόλο (Α. Νίκας, Mτφρ.). Αθήνα: Γκόνης.
Στανισλάβσκι, Κ. (1980). Η ζωή μου στην τέχνη. Τόμοι Α΄ και Β΄ (Α. Νίκας, Mτφρ.). Αθήνα: Γκόνης.
Sampatakakis, G. (2006). Dionysus restitutus - The Bacchae of Terzopoulos. In F. M. Raddatz (Ed.), Reise mit Dionysos. Das theater des Theodoros Terzopoulos – Journey with Dionysos. The theatre of Theodoros Terzopoulos (pp. 90-102). Berlin: Theater der Zeit.
Sokolowski, R. (2003). Εισαγωγή στη φαινομενολογία (Π. Κόντος, Mτφρ.). Πάτρα: Πανεπιστημιακές εκδόσεις.
Stroumpos, S. (2006). An approach to the working method of the Attis Theatre. In F. M. Raddatz (Ed.), Reise mit Dionysos. Das theater des Theodoros Terzopoulos – Journey with Dionysos. The theatre of Theodoros Terzopoulos (pp. 230-233). Berlin: Theater der Zeit.
Τερζόπουλος, Θ. (2015). Η επιστροφή του Διονύσου. Αθήνα: Θέατρο Άττις.
Τερζόπουλος, Θ., & Θέατρο Άττις (2000). Αναδρομή, μέθοδος, σχόλια. Αθήνα: Άγρα.
Τσαλαπάτης, Ν. (2016). Οι σωματικές πρακτικές στη δραματική τέχνη του Θεόδωρου Τερζόπουλου και η απόπειρα εφαρμογής τους στην εκπαίδευση (Μεταπτυχιακή διατριβή). Πάτρα: Πανεπιστήμιο Πατρών, Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η.
Τσατσούλης, Δ. (2013). Εξόριστος λόγος: Αφωνία, αγλωσσία και υλικότητα της γλώσσας στο θέατρο του Θεόδωρου Τερζόπουλου. Παράβασις, 11, 245-254.
Τσατσούλης, Δ. (1999). Σημειολογικές προσεγγίσεις του θεατρικού φαινομένου. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Terzopoulos, T., & Raddatz, F. M. (2006). The metaphysics of the body (Theodoros Terzopoulos in conversation with Frank M. Raddatz). In F. M. Raddatz (Ed.), Reise mit Dionysos. Das theater des Theodoros Terzopoulos – Journey with Dionysos. The theatre of Theodoros Terzopoulos (pp. 136-171). Berlin: Theater der Zeit.
ΥΠ.Ε.Π.Θ.-Π.Ι. (2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (Α.Π.Σ.) Θεάτρου. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β. Ανακτήθηκε από http://www.pi-schools.gr/programs/depps/
Χατζηδημητρίου, Π. (2010). Θεόδωρος Τερζόπουλος. Από το προσωπικό στο παγκόσμιο. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.