Η διαφοροποιημένη παιδαγωγική στην προσχολική εκπαίδευση: Προκλήσεις και προοπτικές

PDF
Δημοσιευμένα: Dec 22, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.25547
Λέξεις-κλειδιά:
Διαστάσεις διαφορετικότητας αποθέματα γνώσης ενδιαφέροντα αξιολόγηση κοινωνικοπολιτισμική θεωρία
Μαρία Παπανδρέου
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Περίληψη

Παρόλο που η πολυμορφία είναι ο κανόνας μέσα στις προσχολικές τάξεις και το ενδιαφέρον για την εφαρμογή διαφοροποιημένων παιδαγωγικών προσεγγίσεων συνεχώς ανανεώνεται, οι προσεγγίσεις αυτές ακόμα δεν έχουν βρει τη θέση τους στο πλαίσιο της προσχολικής εκπαίδευσης.

Μετά από μια σύντομη επισκόπηση της θεωρητικής θεμελίωσης και του πλαισίου εφαρμογής της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής (ΔΠ) και λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα της εκπαίδευσης των μικρών παιδιών, η μελέτη αυτή εστιάζει στην επανεξέταση βασικών συνιστωσών της ΔΠ. Για να υποστηρίξει τη σημασία αυτής της εστίασης που αφορά  τις έννοιες της διαφορετικότητας, της αξιολόγησης και των ενδιαφερόντων των παιδιών, βασίζεται σε κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις (δηλ. αποθέματα γνώσης) και ιδέες (δηλ. ΖΕΑ), που διασταυρώνονται με βασικές αρχές της ΔΠ.

Το άρθρο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η βάση τεκμηρίωσης για διαφοροποίηση στην προσχολική εκπαίδευση, χρειάζεται, αφού αμφισβητήσει το αυστηρό πλαίσιο εφαρμογής της ΔΠ, να ενσωματώσει μια ευρύτερη άποψη για την διαφορετικότητα των παιδιών, να αναγνωρίσει τον πλούτο των πολιτισμικά αναπτυγμένων γνώσεων και δεξιοτήτων που τα παιδιά φέρνουν στο σχολείο και να διαμορφώσει ένα δυναμικό, συνεκτικό και ολοκληρωμένο πλαίσιο για την αξιολόγηση, ενσωματώνοντας εργαλεία που επιτρέπουν στους μικρούς μαθητές να αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες μάθησης και να ανακαλύπτουν τα ενδιαφέροντά τους.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Ειδικό Θέμα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Βαλιαντή, Σ., & Κουτσελίνη, Μ. (2008). Εφαρμογή της διαφοροποίησης της διδασκαλίας στις τάξεις μικτής ικανότητας: Προϋποθέσεις και θέματα προς συζήτηση. Στο Ε. Φτιάκα, Σ. Συμεωνίδου, & Μ. Σωκράτους (Επιμ.), Ποιότητα στην εκπαίδευση: Έρευνα και διδασκαλία, πρακτικά 10ου συνεδρίου παιδαγωγικής εταιρείας Κύπρου (σσ. 121-134). Λευκωσία: Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Βαλιαντή, Σ., & Νεοφύτου, Λ. (2017). Διαφοροποιημένη διδασκαλία. Λειτουργική και αποτελεσματική εφαρμογή. Αθήνα: Πεδίο.
Bender, W. N. (2012). Differentiating instruction for students with learning disabilities: New best practices for general and special educators (3rd ed). New York: Sage.
Birbili, M., & Tsitouridou, M. (2008). Identifying children’s interests and planning learning experiences: Challenging some taken-for-granted views. In P. G. Grotewell & Y. R. Burton (Eds.), Early childhood education: Issues and developments (pp. 143-156). New York: Nova Science.
Brooker, L. (2010). Learning to play, or playing to learn? Children’s participation in the cultures of home and settings. In L. Brooker & S. Edwards. (Eds.), Engaging play (pp. 25-38). New York: Open University Press.
Brooker, L. (2016). Ομαλή μετάβαση στην προσχολική ηλικία. Αθήνα: Πεδίο.
Chan, A. (2019). Te Whāriki: An early childhood curriculum in a Superdiverse New Zealand. NZ Journal of Educational Studies 54, 245-259. doi:10.1007/s40841-019-00138-z
Chesworth, L. (2016). A funds of knowledge approach to examining play interests: Listening to children's and parents' perspectives. International Journal of Early Years Education, 24(3), 294-308.
Civil, M., & Khan, L. H. (2001). Mathematics instruction developed from a garden theme. Teaching Children Mathematics, 7(7), 400-405.
Coles-Ritchie, M., Monson, B., & Moses, C. (2015). Drawing on dynamic local knowledge through student-generated photography. Equity & Excellence in Education, 48(2), 266-282.
Cornett, A., Paulick, J., & van Hover, S. (2020). Utilizing home visiting to support differentiated instruction in an elementary classroom. School Community Journal, 30(1), 107-137.
Δαφέρμου, Χ., & Σφυρόερα, Μ. (2019). Βιβλία με ιστορίες: Για τον γραμματισμό & την κοινωνική ενδυνάμωση όλων των παιδιών. Αθήνα: Gutenberg.
Daniels, H. (2001). Vygotsky and pedagogy. London: Routledge.
Dijkstra, E. M., Walraven, Α., Mooij, Τ., & Kirschner P. A. (2016). Improving kindergarten teachers’ differentiation practices to better anticipate student differences. Educational Studies, 42(4), 357-377. doi:10.1080/03055698.2016.1195719
Dockett, S., Griebel, W., Perry, R. (Eds.) (2017). Families and transition to school. NY: Springer.
Esteban-Guitart, M., & Moll, L. C. (2014). Funds of identity: A new concept based on the funds of knowledge approach. Culture & Psychology, 20(1), 31–48.
Fleer, Μ. (2015). Developing an assessment pedagogy: Τhe tensions and struggles in re-theorising assessment from a cultural-historical perspective. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 22(2), 224-246. doi:10.1080/0969594X.2015.1015403
Gaitas, S., & Alves Martins, M. (2017). Teacher perceived difficulty in implementing differentiated instructional strategies in primary school. International Journal of Inclusive Education, 21(5), 544-556. doi:10.1080/13603116.2016.1223180
Gardner, H. (1999). Intelligence reframed: Multiple intelligences for the 21st century. New York: Basic Books.
Handa, M. C. (2020) Examining students’ and teachers’ perceptions of differentiated practices, student engagement, and teacher qualities. Journal of Advanced Academics, 31(4), 530-568.
Hedges, H. (2010). Whose play, goals and interests? The interface of children's play and teachers' pedagogical practices. In L. Brooker & S. Edwards (Eds.), Engaging play (pp. 25-38). Maidenhead: Open University Press.
Hedges, H. (2015). Sophia's funds of knowledge: Theoretical and pedagogical insights, possibilities and dilemmas. International Journal of Early Years Education, 23(1), 83-96.
Hedges, H., Cullen, J., & Jordan, B. (2011). Early years curriculum: funds of knowledge as a conceptual framework for children’s interests. Journal of Curriculum Studies, 43(2), 185-205.
Hogg, L. (2011). Funds of knowledge: An investigation of coherence within the literature. Teaching and Teacher Education, 27, 666-677.
Κανάκη, Μ., & Παπανδρέου Μ. (2015). Πόσο καλά γνωρίζουν οι νηπιαγωγοί τα παιδιά της τάξης τους; Μια διερευνητική μελέτη υπό το πρίσμα της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής. Στο A. Montgomery & Δ. Καραγιάννη (Eπιμ.), Συλλογή κεφαλαίων βασισμένα στο 1o διεθνές συνέδριο … για να ξαναφανταστούμε το σχολείο, 28-29 Ιουνίου 2013, Παν/μιο Μακεδονίας (σσ. 187-200). Ανακτήθηκε από
http://reimaginingschooling.com/%CF%80%CF%81%CF%8C%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1/
Kaur, A., Noman, M., & Awang-Hashim, R. (2019). Exploring and evaluating differentiated assessment practices of in-service teachers for components of differentiation. Teaching Education, 30(2), 160-176. doi:10.1080/10476210.2018.1455084
Kumpulainen, K., Krokfors, L., Lipponen, L., Tissari, V., Hilppö, J., & Rajala, A. (2011). Learning bridges – Toward participatory learning environments. Helsinki: CICERO Learning, University of Helsinki. Ανακτήθηκε από http://hdl.handle.net/10138/15631
Llopart M., & Esteban-Guitart, M. (2018). Funds of knowledge in 21st century societies: inclusive educational practices for under-represented students. A literature review. Journal of Curriculum Studies, 50(2), 145-161.
Μαβίδου, Α., Κακανά, Δ-Μ., Ευαγγέλου, Δ., Ευσταθιάδου, Γ., Ζιάκα, Μ-Α., Θεοδωρακάκου, Μ., .., & Χρυσικού, Σ. (2020). Εμβαθύνοντας στη διαφοροποιημένη διδασκαλία: Εμπειρίες των εκπαιδευτικών από τη συμμετοχή τους σε διετές πρόγραμμα επαγγελματικής ανάπτυξης και μάθησης. Στο Ε. Γουργιώτου, Δ. Κακανά, Μ. Μπιρμπίλη, & Κ. Χατζοπούλου (Επιμ.), Εκπαίδευση εκπαιδευτικών και παιδαγωγικά τμήματα, 30 χρόνια μετά: Αντιμετωπίζοντας τις νέες προκλήσεις. Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου του Δικτύου Πρακτικών Ασκήσεων, 28-30 Σεπτεμβρίου 2018 (σσ. 505-518). Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.
Mavidou, A., & Kakana, D. (2019α). Teachers’ experiences of a professional development program for differentiated instruction. Creative Education, 10, 555-569. doi:10.4236/ce.2019.103040
Mavidou, A., & Kakana, D. (2019β). Differentiated Instruction in practice: Curriculum adjustments in kindergarten. Creative Education, 10, 535-554. doi:10.4236/ce.2019.103039
McDowall Clark, R. (2017). Exploring the contexts for early learning: Challenging the school readiness agenda. London: Routledge.
Middendorf, C. (2008). Differentiated instruction in Kindergarten. New York: Scholastic.
Moll, L. C., Amanti, C., Neff, D., & González, N. (1992). Funds of knowledge for teaching: Using a qualitative approach to connect homes and classrooms. Theory into Practice, 31(2), 132-141.
Moss, P. A., Pullin, D. C., Gee, J. P., Haertel, E. H., & Jones Young, L. (Eds.). (2008). Assessment, equity, and opportunity to learn. Cambridge: Cambridge University Press.
Παπανδρέου, Μ. (2013). Η εμπλοκή των γονέων στην αξιολόγηση τους παιδιού τους. Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, 93, 66-72.
Παπανδρέου, Μ. (2020). Συμμετοχική μάθηση στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: Κατανοώντας τις γλώσσες των παιδιών και ενισχύοντας τη συμμετοχή τους σε διαδικασίες μάθησης και έρευνας. Θεσσαλονίκη: Σοφία.
Papandreou, M., & Tsiouli, M. (2020). Noticing and understanding children’s everyday mathematics during play in early childhood classrooms. International Journal of Early Years Education. doi:10.1080/09669760.2020.1742673
Peters, S., & Davis, K. (2011). Fostering children’s working theories: Pedagogic issues and dilemmas in New Zealand. Early Years, 31(1), 5-17. doi:10.1080/09575146.2010.549107
Petriwskyj, A. (2010). Diversity and inclusion in the early years. International Journal of Inclusive Education, 14(2), 195-212.
Rock, M. L., Gregg, M., Ellis, E., & Gable, R. A. (2008). REACH: A framework for differentiating classroom instruction. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 52(2), 31-47.
Rodriguez, G. M. (2013). Power and agency in education: Exploring the pedagogical dimensions of funds of knowledge. Review of Research in Education, 37, 87-120.
Σφυρόερα, Μ. (2019). Διαφοροποιημένη παιδαγωγική με το βιβλίο ως «όχημα». Στο Χ. Δαφέρμου & Μ. Σφυρόερα (Επιμ), Βιβλία με ιστορίες: Για τον γραμματισμό & την κοινωνική ενδυνάμωση όλων των παιδιών (σσ. 44-57). Αθήνα: Gutenberg.
Sousa, D. A., & Tomlinson, C. A. (2011). Differentiation and the brain: How neuroscience sup¬ports the learner friendly classroom. Bloomington, IN: Solution Tree Press.
Starting Strong (2017). Key OECD Indicators on Early Childhood Education and Care, Starting Strong, OECD Publishing, Paris. doi:10.1787/9789264276116-en.en
Tomlinson, C. A. (2000). The differentiated classroom: Responding to the needs of all learners. Alexandria, Virginia USA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Tomlinson, C.A. (2001). How to differentiate instruction in mix - ability classrooms. Alexandria, Virginia USA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Tomlinson, C. A., Brighton, C., Hertberg, H., Callahan, C. M., Moon, T. R., Brimijoin, K., ... & Reynolds, T. (2003). Differentiating instruction in response to student readiness, interest, and learning profile in academically diverse classrooms: A review of literature. Journal for the Education of the Gifted, 27(2-3), 119-145.
Tomlinson, C. A., Moon, T. R. (2013). Assessment and student success in a differentiated classroom. Alexandria, Virginia USA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Yelland, N., Lee, L., O’ Rourke, M., & Harrison, C. (2008). Rethinking learning in early childhood education. Maidenhead: Open University Press.
Valiandes, S. (2015). Evaluating the impact of differentiated instruction on literacy and reading in mixed ability classrooms: Quality and equity dimensions of education effectiveness. Stud¬ies in Educational Evaluation, 45, 17-26. doi:10.1016/j.stueduc.2015.02.005
Valiandes, S., Neophytou, L., & Hajisoteriou, C. (2018). Establishing a framework for blending intercultural education with differentiated instruction. Intercultural Education 29(3), 379-398.
van Geel, M. Keuning, Τ., Frèrejean, J., Dolmans, D., van Merriënboer J., & Visscher, A. J. (2019). Capturing the complexity of differentiated instruction. School Effectiveness and School Improvement, 30(1), 51-67. doi:10.1080/09243453.2018.1539013
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Watts-Taffe, S., Laster, B. P., Broach, L., Marinak, B., Connor, C. M., & Walker-Dalhouse, D. (2013). Differentiated instruction: Making informed teacher decisions. Reading Teacher, 66(4), 303-314. doi:10.1002/TRTR.01126
Wu, S. C., & Chang, Y. L. (2015). Advancing kindergarten teachers’ knowledge and capabilities of differentiated instruction associated with implementation of thematic integrated curriculum. Procedia—Social and Behavioral Sciences, 177, 246-250.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)