Διαφοροποιημένη διδασκαλία στο νηπιαγωγείο: Αναδεικνύοντας τη σημασία της προαξιολόγησης και τη σύνδεσή της με διαδικασίες ανίχνευσης των ιδεών των παιδιών

PDF
Δημοσιευμένα: Dec 22, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.25548
Λέξεις-κλειδιά:
Διαφοροποιημένη διδασκαλία κριτήρια διαφοροποίησης νηπιαγωγείο ανίχνευση
Μαρία Καμπεζά
Πανεπιστήμιο Πατρών
Περίληψη

Η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία (ΔΔ) είναι μια προσέγγιση η οποία αναγνωρίζει, σέβεται και αξιοποιεί διδακτικά την ποικιλομορφία που παρουσιάζει κάθε σχολική τάξη. Δίνει έμφαση όχι μόνο στις γνώσεις και τα ενδιαφέροντα των παιδιών αλλά και στους διαφορετικούς τρόπους, με τους οποίους επικοινωνούν και μαθαίνουν τα παιδιά. Σε αυτή την προοπτική η ΔΔ μπορεί και πρέπει να διεκδικήσει μια θέση στην εκπαιδευτική πρακτική στο νηπιαγωγείο. Στις διαστάσεις της αξιολόγησης που συνδέονται με τη ΔΔ σημαντική θέση έχει η προαξιολόγηση (preassessment) η οποία πραγματοποιείται πριν από την έναρξη της διδασκαλίας. Ανάμεσα στα στοιχεία που συλλέγει ο εκπαιδευτικός κατά τη διαδικασία της προαξιολόγησης είναι η σχέση που έχουν τα παιδιά με το διδακτικό περιεχόμενο που πρόκειται να διδαχθεί. Μια παρόμοια στρατηγική με στενότερη επικέντρωση κυρίως στη μαθησιακή ετοιμότητα των μαθητών ακολουθείται εδώ και πολλές δεκαετίες στο πλαίσιο της διδακτικής των επιστημών στην προσχολική εκπαίδευση. Στην παρούσα μελέτη επιχειρείται μια σύνδεση ανάμεσα στην προαξιολόγηση και την ανίχνευση των ιδεών των παιδιών μέσα από την αξιοποίηση κριτηρίων από τη ΔΔ σε διαδικασίες ανίχνευσης. Μέσα από την παρουσίαση ενδεικτικών παραδειγμάτων φαίνεται ότι μια τέτοια προοπτική μπορεί να διευρύνει την πρόσβαση στην παιδική σκέψη και να διευκολύνει τον εκπαιδευτικό να κάνει επιλογές οι οποίες θα ανταποκρίνονται περισσότερο στα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των παιδιών.  

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Ειδικό Θέμα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Chapman, C., & King, R. (2012). Differentiated assessment strategies. One tool doesn’t fit all. California: Corwin.
Edwards, C., Gandini, L., & Forman, G. (1998). The hundred languages of children: the Reggio Emilia approach to early childhood education. Norwood, NJ: Ablex Publishing Corporation.
Ergazaki, M., Saltapida, K., & Zogza, V. (2010). From young children’s ideas about germs to ideas shaping a learning environment. Research in Science Education, 40(5), 699-715.
Ergazaki,M., Valanidou, E., Kasimati, M.-C., & Kalantzi, M. (2015). Introducing a precursor model of inheritance to young children. International Journal of Science Education, 37(17-18), 3118-3142.
Fleer, M. (2009). Understanding the dialectical relations between everyday concepts and scientific concepts within play-based programs. Research in Science Education, 39, 281-306.
Ζαχάρος, Κ. (2015). Η μαθηματική δραστηριότητα στην προσχολική εκπαίδευση. Θεωρητικές προσεγγίσεις και πρακτικές εφαρμογές. Αθήνα: Καμπύλη.
Ζόγκζα, Β. (2007). Η βιολογική γνώση στην παιδική ηλικία. Ιδέες των παιδιών και διδακτικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Μεταίχμιο.
ΙΕΠ-ΥΠΑΙΠΘ. (2014). Πρόγραμμα σπουδών νηπιαγωγείου (αναθεωρημένη έκδοση). Ανακτήθηκε από http://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/7058/1947_
Καμπεζά, Μ. (2017). Προκλήσεις για τον εκπαιδευτικό της προσχολικής εκπαίδευσης: Το κοινωνικό πλαίσιο, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των παιδιών και η συνεργασία με την οικογένεια. Στο ΤΕΕΑΠΗ, Σύγχρονες ερευνητικές τάσεις στην προσχολική και την πρώτη σχολική ηλικία (σσ. 81-91). Αθήνα: Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών.
Kampeza, M. (2006). Preschool children’s ideas about the earth as a cosmic body and the day /night cycle. Journal of Science Education, 7(2), 119-122.
Καμπεζά, Μ., & Καρέλου, Μ.-Α. (2019). Διερευνώντας τις ιδέες των παιδιών στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης προσέγγισης: ένα παράδειγμα για τις κανονικότητες (μοτίβα). Στο Α. Ανδρούσου, Μ. Σφυρόερα, Α. Βελλοπούλου, Σ. Δέλη, Ε. Διδάχου, Ε. Κατσικονούρη, & Σ. Σαΐτη (Επιμ.), Από εδώ και από παντού: Εκπαιδευτικές αλλαγές και παιδαγωγικές πρακτικές για ένα ανοιχτό σχολείο. Πρακτικά 11ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΟΜΕΡ–ΤΕΑΠΗ–ΕΚΠΑ (σσ. 200-209) Ανακτήθηκε από
http://www.omep.gr/συνέδρια/241‐11o‐συνέδριο.html
Καμπεζά, Μ., & Κορομπίλη, Κ. (2019). Η αξιοποίηση της διαφοροποιημένης προσέγγισης στην ανίχνευση των ιδεών των νηπίων σχετικά με τη διάκριση ζωντανών -μη ζωντανών οντοτήτων. Αναρτημένη εργασία (poster) στο 12o Πανελλήνιο Συνέδριο ΟΜΕΡ Ενισχύοντας την αλληλεπίδραση, υποστηρίζοντας την έκφραση: Προκλήσεις και προοπτικές στη μάθηση και διδασκαλία παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Πάτρα (11/2019).
Καμπεζά, Μ., & Σφυρόερα, Μ. (2016). Ενισχύοντας τη μάθηση των παιδιών: νοηματοδότηση και παιχνίδι. Στο Σ. Αυγητίδου, Μ. Τζεκάκη, & Β. Τσάφος (Επιμ.), Οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί παρατηρούν, παρεμβαίνουν και αναστοχάζονται: προτάσεις υποστήριξης της πρακτικής τους άσκησης (σσ. 90-118). Αθήνα: Gutenberg.
Καμπεζά Μ., & Στρεμμένου, Ε. (2014). Προσεγγίζοντας τη σκέψη των παιδιών στο νηπιαγωγείο μέσα από ένα παράδειγμα επεξεργασίας του διδακτικού αντικειμένου «σκελετός». Στο Μ. Τζεκάκη & Μ. Κανατσούλη (Επιμ.), Πρακτικά του πανελλήνιου συνεδρίου με διεθνή συμμετοχή: Αναστοχασμοί για την παιδική ηλικία (σσ. 198-201). Θεσσαλονίκη: ΤΕΠΑΕ ΑΠΘ. https://www.nured.auth.gr/dp7nured/sites/default/files/files/Praktika_Synedriou.pdf
Kampeza, M., & Delserieys, A. (2019). Approaching change of state in early childhood education: the design of a teaching intervention based on storytelling. Educational Journal of the University of Patras UNESCO Chair, 6(1), 89-98.
Mavidou, A., & Kakana, D. (2019a). Differentiated Instruction in practice: curriculum adjustments in kindergarten. Creative Education, 10, 535-554.
https://doi.org/10.4236/ce.2019.103039
Mavidou, A., & Kakana, D. (2019b). Teachers’ experiences of a professional development program for differentiated Instruction. Creative Education, 10, 555-569.
https://doi.org/10.4236/ce.2019.103040
Middendorf, C. (2008). Differentiating Instruction in kindergarten. Planning tips, assessment tools, management strategies, multi-leveled centers, and activities that reach and nurture everylLearner. New York: Scholastic.
Moon, T. R. (2005). The role of assessment in differentiation. Theory into Practice, 44(3), 226-233.
Narvaez, L., & Brimijoin, K. (2010). Differentiation at work, K-5. Principles, lessons and strategies. California: Corwin.
O’Meara, J. (2010). Beyond differentiated instruction. California: Corwin.
Παντελιάδου, Σ., & Φιλιππάτου, Δ. (2013). Διαφοροποιημένη διδασκαλία. Θεωρητικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικές πρακτικές. Αθήνα: Πεδίο.
Παπανδρέου, Μ., Καμπεζά, Μ., & Βελλοπούλου, Α. (2014). Η ανίχνευση των ιδεών των παιδιών στο νηπιαγωγείο για αντικείμενα που σχετίζονται με το φυσικό κόσμο: τεχνικές και σημαντικές διαδικασίες. Στο Π. Καριώτογλου & Π. Παπαδοπούλου (Επιμ.), Φυσικές επιστήμες και περιβάλλον στην προσχολική εκπαίδευση. Τάσεις και προτάσεις (σσ. 157-176). Αθήνα: Gutenberg.
Papandreou, M., & Τerzi, Μ. (2011). Exploring children’s ideas about natural phenomena in kindergarten classes: designing and evaluating ‘eliciting activities’. Review of Science, Mathematics, and ICT Education, 5(2), 27-47.
Ραβάνης, Κ. (2003). Δραστηριότητες για το νηπιαγωγείο από τον κόσμο της φυσικής. Αθήνα: Δίπτυχο.
Ravanis, K., Papandreou, M., Kampeza, M., & Vellopoulou, A. (2013). Teaching activities for the construction of a precursor model in 5-to 6 years old children’s thinking: the case of thermal expansion and contraction of metals. European Early Childhood Education Research Journal, 21(4), 514-526.
Robbins, J. (2005). ‘Brown Paper Packages’? A sociocultural perspective on young children’s ideas in science. Research in Science Education, 35, 151- 172.
Σφυρόερα, Μ. (2019). Ένα σχολείο για όλα τα παιδιά. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής. Στο Α. Ανδρούσου, Μ. Σφυρόερα, Α. Βελλοπούλου, Σ. Δέλη, Ε. Διδάχου, Ε. Κατσικονούρη, & Σ. Σαΐτη (Επιμ.), Από εδώ και από παντού: Εκπαιδευτικές αλλαγές και παιδαγωγικές πρακτικές για ένα ανοιχτό σχολείο. Πρακτικά 11ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΟΜΕΡ–ΤΕΑΠΗ–ΕΚΠΑ. (σσ. 55-64). Ανακτήθηκε από http://www.omep.gr/συνέδρια/241‐11o‐συνέδριο.html
Shea, M. (2012). Running records. Authentic instruction in early childhood education. New York: Routledge.
Smutny, J. F., & Von Fremd, S. E. (2010). Differentiating for the young child. Teaching strategies across the content areas, PreK-3. California: Corwin.
Subban, P. (2006). Differentiated instruction: A research basis. International Education Journal, 7(7), 935-947.
Τζεκάκη, Μ. (2010). Μαθηματική εκπαίδευση για την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία. Θεσσαλονίκη: Ζυγός.
Tomlinson, C. A. (1999). The differentiated classroom: Responding to the needs of all learners. Alexandria, Virginia USA: ASCD.
Tomlinson, C. A. (2001). How to differentiate instruction in mixed- ability classrooms. Alexandria, Virginia USA: ASCD.
Tomlinson, C. A., & Imbeau, M. B. (2010). Leading and managing a differentiated classroom. Alexandria, Virginia USA: ASCD.
Yelland, N., Lee, L., O’Rourke, M., & Harrisson, C. (2008). Rethinking learning in early childhood education. Berkshire: Open University Press.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)