Προς μια ολιστική αντιμετώπιση της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής: Αντιλήψεις και πρακτικές εκπαιδευτικών παιδιών προσχολικής ηλικίας

PDF
Δημοσιευμένα: Dec 22, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.25549
Λέξεις-κλειδιά:
Διαφοροποιημένη Παιδαγωγική Εκπαιδευτικοί παιδιών προσχολικής ηλικίας αντιλήψεις πρακτικές ολιστική προσέγγιση της διαφοροποίησης αναστοχασμός
Μαρία Σφυρόερα
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη

Στο πρώτο μέρος του παρόντος κειμένου επιδιώκουμε: α) να επαναπροσδιορίσουμε, με βάση τη θεωρία, τη διαφοροποιημένη παιδαγωγική, εντάσσοντάς την σε μια ολιστική αντίληψη για την εκπαιδευτική διαδικασία και β) να διερευνήσουμε τις προϋποθέσεις υιοθέτησης διαφοροποιημένων προσεγγίσεων από τους εκπαιδευτικούς μέσα από την ανασκόπηση σχετικών ερευνών που μελετούν τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για τη διαφοροποίηση, όσο και ερευνών που μελετούν απόπειρες εκπαίδευσης εκπαιδευτικών στην κατεύθυνση της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής, τα όρια και τις δυσκολίες τους. Στο δεύτερο μέρος,  αξιοποιώντας τη θεωρία, εστιάζουμε στην προσχολική εκπαίδευση επιχειρώντας: α) να αναλύσουμε τις αντιλήψεις νηπιαγωγών και τις δηλωθείσες πρακτικές τους σε σχέση με τη διαφοροποιημένη παιδαγωγική στο ελληνικό νηπιαγωγείο, αντλώντας δεδομένα από 100 ερωτηματολόγια και β) να παρουσιάσουμε τις αντιλήψεις, τις πρακτικές και τους προβληματισμούς, 9 νηπιαγωγών στην προσπάθειά τους να λειτουργήσουν με βάση τις αρχές της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής στην τάξη τους. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν ότι, αν και η διαφοροποιημένη παιδαγωγική κατακτά όλο και περισσότερο έδαφος στον λόγο των εκπαιδευτικών παιδιών προσχολικής ηλικίας που αναγνωρίζουν την αξία της για τη νοηματοδότηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την παροχή ευκαιριών σε όλους τους  μαθητές, ως έννοια παραμένει ασαφής και συνοδεύεται από αρκετές «παρανοήσεις» & αντιφάσεις. Προκειμένου να αξιοποιηθεί ενταγμένη σε μια ολιστική αντίληψη,  απαιτείται  η υιοθέτηση μιας αναστοχαστικής πρακτικής, ρήξεις με τις βιωμένες εκπαιδευτικές εμπειρίες, μακροχρόνιες διαδικασίες επιμόρφωσης και δημιουργία κοινοτήτων πρακτικής.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Ειδικό Θέμα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Ανδρούσου, Α. (2005). Πώς σε λένε; Διεργασίες μιας επιμορφωτικής παρέμβασης στη μειονοτική εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg.
Αυγητίδου, Σ., & Γουργιώτου, Ε. (2016). Ο εκπαιδευτικός ως στοχαζόμενος επαγγελματίας. Στο Σ. Αυγητίδου, Μ. Τζεκάκη, & Β. Τσάφος (Επιμ.), Οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί παρατηρούν, παρεμβαίνουν και αναστοχάζονται: προτάσεις υποστήριξης της πρακτικής τους άσκησης (τ. 1). Αθήνα: Gutenberg.
Affholder, I. M. (2003). Differentiated instruction in inclusive elementary classrooms. Kansas: University of Kansas.
Bαλιαντή, Σ., & Νεοφύτου, Λ. (2017). Διαφοροποιημένη διδασκαλία. Λειτουργική και αποτελεσματική εφαρμογή. Αθήνα: Πεδίο.
Bloom, B.-S. (1979). Caractéristiques individuelles et apprentissages scolaires. Bruxelles: Labor.
Brimijoin, K. (2002). A journey toward expertise in differentiation: A pre-service and in-Service teacher make their way. Unpublished doctoral dissertation, University of Virginia, Charlottes vile.
Burkett, J. (2013). Teachers perceptions on differentiated instruction and its influence on instructional practice. Doctoral Dissertation. Oklahoma State University. Ανακτήθηκε από
https://hdl.handle.net/11244/10960
Γκαραγκούνη, Χ. (2019). Η διαφοροποιημένη παιδαγωγική από την οπτική εκπαιδευτικών παιδιών προσχολικής ηλικίας, Πτυχιακή Εργασία. ΤΕΑΠΗ-ΕΚΠΑ.
https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/el/browse/2879798#contents.
Chevalard, Y. (1985). La transposition didactique. Grenoble, France: La Pensée Sauvage.
Δαφέρμου Χ., Κουλούρη, Π., & Μπασαγιάννη Ε. (2006). Οδηγός νηπιαγωγού. Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί, δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: ΟΕΔΒ.
Duhaze, S. B. (2009). Différencier sa pédagogie à l’école maternelle. Paris: Nathan.
Eastman, V. (2010). Smallgroup instruction: Reading instruction utilizing learning style preferences and the reading achievement of first grade students. (Doctoral dissertation). Available from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 3403223).
Goodnough, K. (2010). Investigating pre-service science teachers’ developing professional knowledge through the lens of differentiated instruction. Res Sci Educ, 40, 239-265.
Hale, S., Chen, A., Chee Tan, S., Poon, K., Fitzer, K., & Boyd, A. (2016). Reconciling individual differences with collective needs: The juxtaposition of sociopolitical and neuroscience perspectives on remediation and compensation of student skill deficits. Trends in Neuroscience and Education, 5(2), 41-51.
Κουτσελίνη, Μ. (2007). Διαφοροποίηση διδασκαλίας-μάθησης σε τάξεις μικτής ικανότητας. Λευκωσία.
Κουτσελίνη, Μ. (2008). Εποικοδόμηση και διαφοροποίηση διδασκαλίας-μάθησης σε τάξεις μικτής Ικανότητας. Λευκωσία.
Κουτσελίνη, Μ., & Αγαθαγγέλου, Σ. (2009). Διαφοροποίηση της διδασκαλίας: η κοινωνική, η ακαδημαϊκή και η διδακτική πτυχή. Στο Τιμής Ένεκεν Μ. Ι. Μαραθεύτη (σσ. 277-303). Πανεπιστήμιο Κύπρου Σχολή Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής.
Kalanztis, Μ., & Cope, Β. (2013). Νέα μάθηση. Βασικές αρχές για την επιστήμη της εκπαίδευσης. Αθήνα: Κριτική.
Koutselini, M., & Persianis, P. (2000). Theory practice divide in teacher education and the role of the traditional values. Teaching in Higher Education, 5(4), 501-520.
Logan, B. (2011). Examining differentiated instruction: Teachers respond. Research in Higher Education Journal, 13, 1-14
Μαβίδου, A. (2019). H επίδραση της διαφοροποιημένης διδασκαλίας στην επίδοση των παιδιών νηπιαγωγείου (Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή). Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Maddox, C. (2015). Elementary (K-5) teachers' perceptions of differentiated instruction. Walden Dissertation and Doctoral Studies Collection.
Meirieu, P. (1989/2004). L’Ecole mode d’emploi: des méthodes actives à la pédagogie différenciée. Paris: ESF Editeur.
Meirieu, P. (1996). La pédagogie différenciée: enfermement ou ouverture. In A. Bentolila (Ed.), L'école: diversités et cohérence (pp.109-149). Paris: Nathan.
Mitchell, L., & Hobson, B. (2005). One size does not fit all: Differentiation in the elementary grades. Paper presented at the Beaverton School District Summer Institute.
Nicolino, P. A. (2007). Teacher perceptions of learning styles assessment, differentiated instruction, instructional technology and their willingness to adopt individualized instructional technology. PhD Thesis. Dowling College.
Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Πρόγραμμα Σπουδών του Νηπιαγωγείου. (2011). Επιστημονική Υπεύθυνη Μ. Μπιρμπίλη. http://digitalschool.minedu.gov.gr
Οδηγός για τον Εκπαιδευτικό. Εργαλεία Σύγχρονης Προσέγγισης της Διαφοροποιημένης Παιδαγωγικής για το Νηπιαγωγείο. (2015).
http://users.sch.gr/christinakis/superedu/2018/12/23/odigoi_diaforopoihshs/
Ordover, A. (2012). Teacher perceptions of differentiated instruction. PhD Thesis. Walden University.
Παντελιάδου, Σ., & Φιλιππάτου, Δ. (2013). Διαφοροποιημένη διδασκαλία. Θεωρητικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικές πρακτικές. Αθήνα: Πεδίο.
Παντελιάδου Σ., Χιδερίδου-Μανδαρή, Α., & Παπά Μ. Δ. (2017). Δυσκολίες και προκλήσεις στην ανάπτυξη διαφοροποιημένων σχεδίων διδασκαλίας (Δημοσιευμένη έρευνα στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο DiDeSu). Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη. https://www.researchgate.net/publication/325967558_Dyskolies_kai_Prokleseis_sten_Anaptyxe_Diaphoropoiemenon_Schedion_Didaskalias
Perrenoud, Ph. (1997). Pédagogie différenciée: des intentions à l' action. Paris: ESF Editeur.
Petrilli, M. (2011). All together now? Education high and low achievers in the same classroom. Education Next, 11(1), 48-56.
Pratt, D. D. (2005). Five perspectives on teaching in adult and higher education. Melbourne, FL: Krieger.
Prud’homme, L., Dolbec, A., & Guay M. H. (2011). Le sens construit autour de la differentiation pédagogique dans le cadre d’une recherche-action-formation. Éducation et francophonie, 39(2), 165-188.
Przesmycki, H. (1991). Pédagogie différenciée. Paris: Hachette.
Rey, B. (2007). Etude des pratiques de remédiation et de pédagogie différenciée dans le cadre de la mise en place des cycles. Rapport final. ULB.
Robbes, B. (2009). La pédagogie différenciée: Historique, problématique, cadre conceptual et methodologie de mise en oeuvre.
https://www.researchgate.net/publication/289066822_La_pedagogie_differenciee_historique_problematique_cadre_conceptuel_et_methodologie_de_mise_en_oeuvre
Robinson, L., Maldonado, N., & Whaley, J. (2014). Perceptions about Implementation of differentiated instruction. Annual Mid-South Educational Research (MSERA) conference. Knoxville, Tennessee.
Robison, E. M. (2004). Teacher decision-making in utilising differentiated instruction. Unpublished PhD thesis. Marywood University.
Ruys, I., Defruyt, S., Rots, I., & Aelterman, A. (2013). Differentiated instruction in teacher education: A case study of congruent teaching. Teachers and Teaching. Theory and Practice, 19(1), 93-107.
Σφυρόερα, M. (2019). Ένα σχολείο για όλα τα παιδιά. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής. Στο Α. Ανδρούσου, Μ. Σφυρόερα, Α. Βελλοπούλου, Σ. Δέλη, Ε. Διδάχου, Ε. Κοτσικονούρη, & Σ. Σαΐτη (Επιμ.), Πρακτικά του 11ου Πανελλήνιου Συνέδριου O.M.E.P. – ΤΕΑΠΗ: «Από εδώ και από παντού: εκπαιδευτικές αλλαγές και παιδαγωγικές πρακτικές για ένα ανοιχτό σχολείο» (σσ. 55-64). Αθήνα: ΟΜΕΠ & ΤΕΑΠΗ-ΕΚΠΑ. https://drive.google.com/file/d/1ufInn-AjXtU1PfJyny9EvNRLly9IVGFQ/view
Santangelo, T., & Tomlinson, C. (2012) Teacher educators' perceptions and use of differentiated instruction practices: An exploratory investigation. Action in Teacher Education, 34(4), 309-327. https://www.doi.org/10.1080/01626620.2012.717032
Schӧn, D. (1983). The reflective practitioner: how professionals think in action. USA: Basic Books.
Steinmeyer, J. (2011). Implementation of differentiated instruction for reading in inclusion classroom effectiveness. (Doctoral dissertation). Available from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 3482514).
Subban, P. (2006). Differentiated instruction: A research basis. International Education Journal, 7(7), 935-947.
Τσάφος, Β. (2014). Αναλυτικό πρόγραμμα. Θεωρητικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικοί προσανατολισμοί. Αναζητώντας νέες σταθερές σε έναν αβέβαιο κόσμο. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Tomlison, C. (2005). Travelling the road of differentiation in staff development. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.471.6150&rep=rep1&type=pdf
Tomlison, C., & Cunnigham-Eidson, C. (2003). Differentiation in practice. A resource guide for differentiation curriculum. Alexandria, Virginia USA: ASCD.
Tomlinson, C. A., & Imbeau, M. B. (2010). Leading and managing a differentiated classroom. Alexandria, Virginia USA: ASCD.
Φιλιππάτου, Δ., & Βεντίστα, Ο. (2017). Αντιλήψεις των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη διαφοροποίηση της διδασκαλίας. Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών, 17(68), 147-183.
Wan, S. W. (2016). Differentiated instruction: Hong Kong prospective teachers’ teaching Efficacy and beliefs. Teachers and Teaching, 22(2), 148-176. https://www.doi.org/10.1080/13540602.2015.1055435
Wan, S. W. (2017). Differentiated instruction: Αre Hong Kong in-service teachers ready? Teachers and Teaching, 23(3), 284-311. doi:10.1080/13540602.2016.1204289
Wertheim, C., & Leyser, Y. (2002). Efficacy, beliefs, background, variables and differentiated instruction of Israeli prospective teachers. The Journal of Educational Research, 96(1), 54-63.
Wormeli, R. (2005). Busting myths about differentiated instruction. Principal Leadership, 5(7), 28-33.