Εφαρμογή της παιδαγωγικής πρότασης του Makarenko στην εκπαίδευση των ασυνόδευτων ανηλίκων προσφύγων

PDF
Δημοσιευμένα: Jun 2, 2021
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.25818
Λέξεις-κλειδιά:
Ασυνόδευτοι ανήλικοι πρόσφυγες/μετανάστες Makarenko εκπαιδευτική κοινότητα κοινωνικοποιητική παιδαγωγική συμπερίληψη
Αντώνιος Βεντούρης
Aristotle University of Thessaloniki
Παντελής Κουτσιανάς
Αλεξάνδρα Καδόγλου
Παύλος Αράπογλου
Βασιλική Καβαρινού
Περίληψη
Η παρούσα εργασία αποτελεί μία πρόταση εφαρμογής της παιδαγωγικής-εκπαιδευτικής πρακτικής του Αντόν Σεμιόνοβιτς Μακάρενκο, ως τρόπο αντιμετώπισης του κοινωνικού-εκπαιδευτικού προβλήματος που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, με την έλευση μεγάλου αριθμού ασυνόδευτων ανηλίκων προσφύγων αλλά και μεταναστών. Οι ανήλικοι αυτοί τοποθετούνται σε διάφορες δομές υποδοχής ή ζουν περιφερόμενοι σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, κυρίως αστικές, και έχουν περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση (UNHCR, 2019). Η συγκεκριμένη συνθήκη προδιαγράφει αρνητικές προοπτικές για τους ανηλίκους αυτούς, σε βαθμό που, όπως τονίζει ο Filippo Grandi (UNHCR, 2019:6) είναι ορατός ο κίνδυνος να αποτελέσουν μια «χαμένη γενιά». Η κατάσταση αυτή έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με εκείνη που επικρατούσε στη νεοσύστατη Σοβιετική Ένωση μετά το 1917, όταν πλέον των 7 εκατομμυρίων παιδιών ζούσαν στο δρόμο χωρίς κανενός είδους επίβλεψη ενηλίκου και χωρίς πρόσβαση στην εκπαίδευση. Οι ομοιότητες των δύο περιπτώσεων σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο αποτέλεσαν το κίνητρο για τον σχεδιασμό μιας πρότασης εκπαίδευσης βάσει του παιδαγωγικού παραδείγματος του Αντόν Μακάρενκο. Ειδικότερα, στο άρθρο αυτό αναλύεται η θεωρητική, κοινωνιολογική και διδακτολογική βάση της πρότασης, παρουσιάζονται οι στόχοι και οι βασικοί της άξονες και σκιαγραφείται ο τρόπος υλοποίησή της στο ελληνικό περιβάλλον.
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Επιστημονική Αρθογραφία
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Alam, M. (2013). Banking model of education in teacher-centered class: A critical assessment. Research on Humanities and Social Sciences, 3(15), 27-32. https://tinyurl.com/y2xxmprg
Arthur, C. J. (1986). Marx and Engels, The German ideology. Royal Institute of Philosophy Lecture Series, 20, 149-167. https://doi.org/10.1017/s0957042x00004090
Baynham, M. (2002). Πρακτικές γραμματισμού. Μεταίχμιο.
Boser, U., Wilhelm, M., & Hanna, R. (2014). The power of the pygmalion effect: teachers expectations strongly predict college completion. Center of American Progress.
Bruer, J. T. (1998). The brain and child development: Time for some critical thinking. Public Health Reports, 113(5), 388-397.
Clifton, R. A. (1981). Ethnicity, teachers’ expectations, and the academic achievement process in Canada. Sociology of Education, 54(4), 291-301.
Cohen, A. (1981). The educational philosophy of Tolstoy. Oxford Review of Education, 7(3), 241-251. https://tinyurl.com/y6b2cyj9
Δημητροπούλου, Γ., & Παπαγεωργίου, Ι. (2008). Ασυνόδευτοι ανήλικοι αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα. https://tinyurl.com/ye6xavyu
DeMarree, K. G., & Lodi-Smith, J. (2017). An overview of self-concept clarity: definitions, empirical themes, and introduction to the volume. In J. Lodi-Smith & K. G. DeMarree (Eds.), Self-concept clarity: Perspectives on assessment, research, and applications (pp. xiii-xx). Springer.
Dewey, J. (1907). The school and society. University of Chicago Press. https://tinyurl.com/y3y4c8yv
Dewey, J. (2001). The educational situation: As concerns the elementary school. Journal of Curriculum Studies, 33(4), 387-403. https://doi.org/10.1080/00220270010023803
DiaNEOsis. (2020). Το μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα. https://is.gd/WqOgEX
Dichek, N. (2017). Humanism of the educational ideas of the teacher-innovator A. S. Makarenko. United Akademy of Science (Poland). https://core.ac.uk/download/pdf/84274624.pdf
Doyal, L., & Gough, I. (1984). A theory of human needs. Critical Social Policy, 4(10), 6-38.
Dumont, M., & Provost, M. A. (1999). Resilience in adolescents: Protective role of rocial rupport, coping ctrategies, celf-esteem, and eocial ectivities on experience of stress and depression. Journal of Youth and Adolescence, 28(3).
Edwards, R. (1991). A. S. Makarenko’s general educational ideas and their applicability to a non-totalitarian society [Loyola University Chicago]. https://ecommons.luc.edu/luc_diss/2755
European Union Agency for Fundamental Rights. (2019). Integration of young refugees in the EU: Good practices and challenges. https://doi.org/10.2811/014056
Fazel, M., & Stein, A. (2002). The mental health of refugee children. Arch Dis Child, 87, 366-370. https://doi.org/10.1136/adc.87.5.366
Fazel, M., & Stein, A. (2004). UK immigration law disregards the best interests of children. Lancet, 363(9423), 1749-1750. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(04)16337-X
Filonov, G. N. (1994). Anton Makarenko. Prospects: The Quarterly Review of Comparative Education, 1(2), 77-91.
Foglesong, D. S. (1995). America’s secret war against bolshevism: U.S. Intervention in the Russian civil war. The University of North Carolina Press.
Freire, P. (1977). Αγωγή του καταπιεζόμενου. Εκδόσεις Ράππα.
Freire, P. (2014). Educação e mudança. Paz e Terra. https://t.ly/mVTw
Frolov, A. A. (1978). The development of A. S. Makarenko’s pedagogical views during the active period of the F. E. Dzerzhinsky commune. Soviet Education, 20(12), 41-57. https://doi.org/10.2753/RES1060-9393201241
Ζαραμπούκα, Α. (2018). Η ένταξη των προσφύγων στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας. https://shorturl.at/nqMNQ
Gifford, R., & Nilsson, A. (2014). Personal and social factors that influence pro-environmental concern and behaviour: A review. International Journal of Psychology, 49(3), 141-157. https://doi.org/10.1002/ijop.12034
Gramsci, A. (1955). Il materialismo storico e la filosofia di Benedetto Croce. G. Einaudi. https://shorturl.at/aeBT7
Gregory, A., & Huang, F. (2013). It takes a village: the effects of 10th grade college-going expectations of students, parents, and teachers four years later. American Journal of Community Psychology, 52, 41-55. https://doi.org/10.1007/s10464-013-9575-5
Halvorsen, T. (2012). Key pedagogic thinkers Anton Makarenko. Journal of Pedagogic Development, 4(2), 58-71.
Hart, R. (2009). Child refugees, trauma and education: Interactionist considerations on social and emotional needs and development. Educational Psychology in Practice, 25(4), 351-368. https://doi.org/10.1080/02667360903315172
Hilling, G. (1980). Der andere Makarenko. Ergebnisse einer biographisch-historischen Untersuchung. Zeitschrift für Pädagogik Weinheim, 26(1), 121-137.
Hodes, M. (2000). Psychologically distressed refugee children in the United Kingdom. Child Psychology & Psychiatry Review, 5(2), 57-68.
Holtz, R. J. (2002). Makarenko and Dewey: Two views on overcoming life circumstances through education. Journal of Correctional Education, 53(3), 116-119.
ΚΑΠΑ Research. (2020). Έρευνα στο Βόρειο Αιγαίο για το προσφυγικό-μεταναστευτικό. https://tinyurl.com/ckzzv5sj
Kruidenier, D., & Morrison, S. (2013). Avoid the banking model in social and environmental justice education: Interrogate the tensions. Educational Studies, 49(5), 430-442. https://doi.org/10.1080/00131946.2013.825803
Λιάμπας, Α., & Τουρτούρας, Χ. (2007). Μελέτη της διαρροής και του εκπαιδευτικού αποκλεισμού στα Δημοτικά Σχολεία της Θεσσαλονίκης: 1974-1986 γηγενείς, 1989-2000 παλιννοστούντες-μετανάστες. Η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Και Οι Προκλήσεις Της Εποχής Μας, ΙΙ, 1100-1109.
Lewis, M., & Ghosh Ippen, C. (2004). Raimbows of tears, souls full of hope. In J. Osofsky (Ed.), Young children and trauma (pp. 11-46). The Guilford press. https://shorturl.at/cjCL9
Luke, A. (2012). Theory into practice: Critical literacy. Foundational Notes, 51(1), 4-11. https://doi.org/10.1080/00405841.2012.636324
Μητσικοπούλου, Β. (2001). Γραμματισμός. Στο Α.-Φ. Χριστίδης (Επιμ.), Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα (σσ. 209-213). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
Macedo, D. (2013). Education matters: Beyond the fetishization of the banking model. Education Matters: The Journal of Teaching and Learning, 1(1), 3-25.
Makarenko, A. (1965). Problems of Soviet school education. Progress Publishers.
Makarenko, A. (1974). La pedagogia scolastica sovietica. Armando Editore.
Makarenko, A. (1977). Διαλεχτά παιδαγωγικά έργα. Εκδόσεις “Να υπηρετούμε το λαό.”
Makarenko, A. (2014). Παιδαγωγικό ποίημα. Ο δρόμος προς τη ζωή (Vol. 1). Σύγχρονη Εποχή.
Makarenko, A. (2017). Παιδαγωγικό ποίημα. Ο δρόμος προς τη ζωή (5η, Vol. 2). Σύγχρονη Εποχή.
Makarenko, A. (2018). Το βιβλίο των γονιών (Ρ. Νικολαϊδου, Επιμ.). Όμιλος Εκπαιδευτικού Προβληματισμού.
McCroskey, J. C., & Daly, J. A. (1976). Teachers’ expectations of the communication apprehensive child in the elementary school. Human Communication Research, 3(1), 67-72. https://doi.org/10.1111/j.1468-2958.1976.tb00505.x
Mecacci, L. (2019). Besprizornye bambini randagi nella Russia Sovietica (1917-1935). Adelphi eBook.
Mercy Corps, & Norwegian Refugee Council. (2016). Don’t forget us. Voices of young refugees and migrants in Greece. https://t.ly/XfWe
Νικολούδης, Δ. (2010). Κριτική παιδαγωγική και γραμματισμός [Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σχολή Παιδαγωγική. Τμήμα Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης]. https://doi.org/10.12681/eadd/21717
Nut, R. (2016). Immigrant Integration in the Norwegian Society. Research and Science Today, 1, 94-99. https://is.gd/tXJbYd
Οδηγία 2013/33/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. (2013). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32013L0033&from=ES
Omidvar, R., & Richmond, T. (2003). Immigrant settlement and social inclusion in Canada. In Perspectives on social inclusion (Perspectives on Social Inclusion).
Opertti, R. (2017). 15 clues to support the education 2030 agenda (Vol. 14, Issue 14). https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000259069
Oppedal, B., Røysamb, E., & Sam, D. L. (2004). The effect of acculturation and social support on change in mental health among young immigrants. International Journal of Behavioral Development, 28(6), 481-494. https://doi.org/10.1080/01650250444000126
Παγώνα, Μ., & Αγκόλλη, Σ. (2018). Τα δικαιώματa των παιδιών που μετακινούνται στην Ελλάδα. https://www.synigoros.gr/resources/docs/ee2018-kdp-dikaiom-paid-pou-metakin.pdf
Παυλίδης, Π. (1998). Η συμβολή της παιδείας στην κοινωνική πρόοδο. Μια αναφορά στις παιδαγωγικές απόψεις του Α. Σ. Μακάρενκο. Ουτοπία, 31, 125-137. http://www.ilhs.tuc.gr/gr/Simvolipaideias.htm
Palonnikau, A. A., Karol, D. Y., Korchalova, N. D., & Slepovitch, V. S. (2018). Resymbolization of A. S. Makarenko’s experience in modern pedagogical discourse. American Journal of Educational Research, 6(7), 977-983. https://doi.org/10.12691/education-6-7-13
Park, M., & Katsiaficas, C. (2019). Executive summary mitigating the effects of trauma among young children of immigrants and refugees. The role of early childhood programs. https://tinyurl.com/y65v8y9x
Pavlidis, P. (2017). Socialism, labour and education: from Marx to Makarenko. International Journal of Educational Policies, 11(1), 3-16.
Pestalozzi, J. H. (1918). The address of Pestalozzi to the British public, soliciting them to aid by subscriptions his plan of preparing school masters and mistresses for the people, that mankind may in time receive the first principles of intellectual instruction from their mothers. LS Fiva, Son printer. https://t.ly/mE8Y
Ruiz, M. J. F. (2008). Trabalho coletivo na escola pública: Contribuições pedagógicas de Anton Semionovitch Makarenko. Schème: Revista Eletrônica de Psicologia e Epistemologia Genéticas, 9(1), 223-240.
Συνήγορος του Πολίτη, & UNICEF. (2017). Εκπαιδευτική κατάσταση των ασυνόδευτων παιδιών που βρίσκονται σε ξενώνες φιλοξενίας. https://is.gd/eVJKdy
Sallie, B., Bailey, R., Stugovshchikova, A., Jaeger, T., Koennen, K., & Lindell, L. (2003). Training module TM-070. https://www.aspiresport.eu/documents/181208_Training Module.pdf
Sayers, A., Lowe, K., & Megna, F. (2019). Φροντίζοντας ασυνόδευτα παιδιά μετανάστες. Ένα εγχειρίδιο εκπαίδευσης για ανάδοχους. Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης. . https://tinyurl.com/y3wd4lul
Settle, T. (1973). Human freedom and 1568 versions of determinism and indeterminism. In The Methodological unity of science (pp. 245-264). Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-94-010-2667-3_12
Shukoor, J. (2015). Trauma and children: A refugee perspective. Children Australia, 40(3). https://doi.org/10.1017/cha.2015.25
Singh, G. (2003). Multiculturalism and political integration in modern nation states. The partition of indian and the sikhs view project. https://www.researchgate.net/publication/323801014
Sorhagen, N. S. (2013). Early teacher expectations disproportionately affect poor children’s high school performance. Journal of Educational Psychology, 105(2), 465-477. https://doi.org/10.1037/a0031754
Steel, Z., Silove, D., Bird, K., McGorry, P., & Mohan, P. (1999). Pathways from war trauma to posttraumatic stress symptoms among Tamil asylum seekers, refugees, and immigrants. Journal of Traumatic Stress, 12(3), 421-435. https://doi.org/10.1023/A:1024710902534
Stevens, J. A. (1982). Children of the revolution: Soviet Russia’s homeless children (Besprizorniki) in the 1920s. Russian History, 9(3), 242-264. https://www.jstor.org/stable/24652707
Stipek, D. J. (2002). Motivation to learn: Integrating theory and practice (4th ed.). Pearson.
Stolee, M. K. (1988). Homeless children in the USSR. Soviet Studies, 40(1), 64-83. https://doi.org/10.1080/09668138808411734
ΥΠΠΕΘ. (2017). Το έργο της εκπαίδευσης των προσφύγων. https://shorturl.at/bmyR3
UNHCR. (2019). Stepping up refugee education in crisis. https://www.unhcr.org/steppingup/
Van Rensselaer Wilson, H. (1955). Causal discontinuity in fatalism and indeterminism. The Journal of Philosophy, 52, 70-72.
Welle-Strand, A., & Tjeldvoll, A. (2010). Creativity, curricula and paradigms. Scandinavian Journal of Educational Research, 47(3), 359-372. https://doi.org/10.1080/00313830308600
Wernecke, H. B. (1967). Anton Semeonovich Makarenko: Soviet educator & pedagogical theoretician. Journal of Thought, 2(2), 19-25. https://about.jstor.org/terms
White, R. E., & Cooper, K. (2015). Democracy and its discontents. Critical Literacy across Global Contexts. Springer.
Wilson, L. (1928). The new schools of New Russia. Vanguard Press. https://archive.org/details/newschoolsofnewr00lucy/page/100/mode/2up
Wong, C. (2019). Lobbying for inclusion. In Lobbying for Inclusion. Stanford University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctvr0qvdh