Το θεατρικό παιχνίδι στο μάθημα της ιστορίας: Η Μύρτις μάς ταξιδεύει από τον λοιμό των Αθηνών στην πανδημία του σήμερα

PDF
Δημοσιευμένα: nov. 18, 2021
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.26993
Λέξεις-κλειδιά:
Μύρτις σχολική ιστορία θεατρικό παιχνίδι πανδημία λοιμός των Αθηνών
Μανώλης Ι. Παπαγρηγοράκης
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνώ
Δημήτρης Δημητριάδης
Πάντειο Πανεπιστήμιο
https://orcid.org/0000-0002-2360-1939
Ευαγγελία Γαλανάκη
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ευθυμία Γουργιώτου
Πανεπιστήμιο Κρήτης
 Άγγελος Τόσκας
ΕΣΥ. Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, ΓΝΑ «Λαϊκό»
Miao Bin
School of Chengdu University, University of Peloponnese
Σοφοκλής Σωτηρίου
Ελληνογερμανική Αγωγή
Μαρία Μικεδάκη
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Περίληψη

Στο παρόν άρθρο προτείνεται και περιγράφεται ένα διδακτικό σενάριο για το μάθημα της ιστορίας της Δ’ Δημοτικού, της Α’ Γυμνασίου και της Α΄ Λυκείου. Βασικός στόχος του διδακτικού σεναρίου είναι η εξοικείωση των μαθητών με την ιστορική διάσταση του φαινομένου της πανδημίας, ώστε να αναπτύξουν κριτική σκέψη για αυτήν, στα πλαίσια της ενίσχυσης της ψυχικής ανθεκτικότητάς τους. Κεντρικός ιστορικός χαρακτήρας είναι η Μύρτις. Το βασικό μέσο διδασκαλίας που προτείνεται είναι το θεατρικό παιχνίδι. Ο τίτλος του διδακτικού σεναρίου είναι «Η Μύρτις μάς ταξιδεύει από τον λοιμό των Αθηνών στην πανδημία του σήμερα». Μέσα από αυτό το σενάριο τα παιδιά ταξιδεύουν με τη Μύρτιδα στον λοιμό των Αθηνών της Κλασσικής Περιόδου και, περνώντας από τις πανδημίες διαφορετικών ιστορικών εποχών της ανθρωπότητας (π.χ. μαύρη πανώλη, η ευλογιά, η χολέρα,), φθάνουν στον τρόπο που βιώνουν τα ίδια την πανδημία σήμερα. Ο σχεδιασμός βασίστηκε στο θεωρητικό πλαίσιο της έννοιας του διδακτικού σεναρίου.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Παρουσιάσεις καινοτόμων προγραμμάτων
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Μανώλης Ι. Παπαγρηγοράκης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνώ
Επίκουρος καθηγητής Ορθοδοντικής
Δημήτρης Δημητριάδης, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Διδάκτορας στη διδακτική της ιστορίας
Ευαγγελία Γαλανάκη, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Καθηγήτρια Αναπτυξιακής Ψυχολογίας
Ευθυμία Γουργιώτου, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Αναπλ. καθηγήτρια, Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης
 Άγγελος Τόσκας, ΕΣΥ. Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, ΓΝΑ «Λαϊκό»
Διευθυντής ΕΣΥ. Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, ΓΝΑ «Λαϊκό»
Miao Bin, School of Chengdu University, University of Peloponnese

Drama teacher of the Affiliated Elementary School of Chengdu University,

PhD candidate of Department of Theatre Studies, University of Peloponnese

Σοφοκλής Σωτηρίου, Ελληνογερμανική Αγωγή

Υπεύθυνος Έρευνας και Ανάπτυξης, Ελληνογερμανική Αγωγή

Μαρία Μικεδάκη, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Αναπλ. καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών
Αναφορές
Αβδελά, Ε. (1998). Iστορία και σχολείο. Νήσος.
Αγγελίδου, Μ. (2011). Μύρτις: Οι ζωές της. Παπαδόπουλος.
Αθανασιάδης, Θ. (2015). Τεύχος μελέτης εξειδίκευσης μεθοδολογίας, ανάπτυξης προδιαγραφών και μεθοδολογίας επιλογής των σεναρίων των εκπαιδευτικών για ούλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης ανά́ γνωστικό́ αντικείμενο για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στο γνωστικό́ αντικείμενο «Ιστορία». ΙΕΠ. Ανακτήθηκε από http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/istoria_de.pdf
Ανευλαβής, Ε. (2015). Η πανδημία της Νέας Γρίπης. Το Βήμα του Ασκληπιού, 3(8), 178-180.
Aylie N. S., Mekonen, M. A., & Mekuria, R. M. (2020). The psychological impacts of COVID-19 pandemic among university students in Bench-Sheko Zone, South-west Aithiopia: A community-based cross-sectional study. Psychology Research and Behaviour Management, 13, 813-821.
Βακαλούδη, Δ. Α. (2016). Η διδασκαλία της ιστορίας με τεχνολογίες πληροφορίες και επικοινωνίας. Eκδοτικός οίκος Αντ. Σταμούλη.
Βατόπουλος, Ν. (2020, 3 Ιουνίου). Το μήνυμα της Μύρτιδος ταξιδεύει στον κόσμο. Η Καθημερινή. https://www.kathimerini.gr/culture/arts/1081176/to-minyma-tis-myrtidos-taxideyei-ston-kosmo/
Baeuerle, A. P., & Landa, N. (2017). Οι εχθροί και οι ήρωες του σώματός σου (Επιμ. Ι. Παπασιδέρη). Παρισιάνου Α. Ε.
Baziotopoulou-Valavani, E. A. (2002). Mass burial from the Cemetery of Kerameikos. In M. Stamatopoulou & M. Yeroulanou (Eds.), Excavating classical culture. Recent archaeological discoveries in Greece. Studies in Classical Archaeology I. BAR International Series 1031 (pp. 187-201). Archaeopress.
Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N., & Rubin, G. J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: Rapid review of the evidence. The Lancet, 395(10227), 202-220.
Γκόβαρης, Χ. (Επιμ.) (2009). Κείμενα για τη διδασκαλία και τη μάθηση στο πολυπολιτισμικό σχολείο. Ατραπός.
Γουργιώτου, Ε. (1998). Το αρχαίο δράμα στο ελληνικό Νηπιαγωγείο. Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, 1, 36-38.
Γκλιάου-Χριστοδούδου, Ν., & Γουργιώτου, (2005). Interdisciplinairess in the curriculum of nursery school: An example of thematic approach of the key-concept “evolution”. Πρακτικά 2nd International Conference Hsci2005 Hands on Science: Science in a changing Education (σσ. 319-324). Ρέθυμνο, 13-16 Ιουλίου 2005.
Δημητριάδης, Δ. (2020). Η διδακτική της ιστορίας μέσω της δραματικής τέχνης στη διαπολιτισμική εκπαίδευση των μαθητών της Δ’ Δημοτικού (Διδακτορική Διατριβή). Τμήμα Μέσων Επικοινωνίας και Πολιτισμού, Σχολή Διεθνών Σπουδών Επικοινωνίας & Πολιτισμού, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα.
Decosimo, C. A., Hanson, J., Quinn, M., Badu, P., & Smith, E. G. (2019). Playing to live: Outcome evaluation of a community-based psychosocial expressive arts program for children during the Liberian Ebola epidemic. Global Mental Health, 6, e3. https://doi.org/10.1017/gmh.2019.1
Dalton, L., Rapa, E., & Stein, A. (2020). Protecting the psychological health of children through effective communication about COVID-19. Lancet Child and Adolescent Health, 4(5), 346-347.
Digitale, E. (2020). Animated video helps kids weather the COVID-19 pandemic. https://scopeblog.stanford.edu/2020/08/20/animated-video-helps-kids-weather-the-covid-19-pandemic
Ευαγγέλου, Ο. (2007). Διαπολιτισμικά αναλυτικά προγράμματα. Τυπωθήτω.
Fegert, J. M., Vitiello, B., Plener, P. L., & Clemens, V. (2020). Challenges and burden of the Coronavirus 2019 (COVID 19) pandemic for child and adolescent mental health: A narrative review to highlight clinical and research needs in the acute phase and the long return to normality. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 14(20).
Zhang, W., Wang, Y., Yang, L., & Wang, C. (2020). Suspending classes without stopping learning: China’s education emergency management policy in the COVID-19 Outbreak. Risk and Financial Management, 13(55). https://doi.org/10.3390/jrfm13030055
Giotaki, M., & Lenakakis, A. (2016). Theatre pedagogy as an area of negotiating and understanding complex concepts by kindergartners in times of crisis: an intervention-based research study. Preschool and Primary Education, 4(2), 323-334. https://doi.org/10.12681/ppej.8837
IASC. (2020). My Hero is you: How kids can fight COVID-19. https://interagencystandingcommittee.org/iasc-reference-group-mental-health-and-psychosocial-support-emergency-settings/my-hero-you
Κάλου, Α., & Χάιτας, Ν. (2010). Μύρτις: Πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν. Μεταίχμιο.
Κατσουλάκος, Θ., Καρυώτη, Ι., Λένα, Μ., & Κατσάρου, Χ. (2009). Ιστορία Δ΄ Δημοτικού: Στα Αρχαία χρόνια. ΟΕΔΒ.
Κατσουλάκος, Θ., Κοκκορού-Αλευρά, Γ., & Σκουλάτος, Μ. Β. (2016). Αρχαία Ιστορία Α’ Γυμνασίου. ΟΕΔΒ.
Λενακάκης, Α. (2013). Η μορφοπαιδευτική αξία του παιχνιδιού και του θεάτρου στην εκπαίδευση. Στο Θ. Γραμματάς (Επιμ.), Το θέατρο ως μορφοπαιδευτικό αγαθό και καλλιτεχνική έκφραση στην εκπαίδευση και την κοινωνία. Εγχειρίδιο για το Πρόγραμμα "Θαλής" (σσ. 58-77). ΕΚΠΑ.
Λενακάκης, Α., & Παρούση, Α. (2019). Η τέχνη του κουκλοθέατρου στην εκπαίδευση: Παιχνίδι συγκλίσεων και αποκλίσεων. Gutenberg.
Lancker W. V., & Parolin, Z. (2020). COVID-19, school closures and child poverty: A social crisis in the making. The Lancet Public Health, 5(5), e243-e244.
Livari, N., Sharma, S., & Ventä-Olkkonen, L. (2020). Digital transformation of everyday life – How COVID-19 pandemic transformed the basic education of the young generation and why information management research should care? International Journal of Information Management, 55. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2020.102183
Μαμαλάκης, Η. (2018). Η Μύρτις και η μελόπιτα: Μια μέρα στην Αρχαία Αθήνα με οδηγό την Μύρτιδα. Αρμός.
Μανδηλαράς, Φ. (2020). Το Μόλεμα. Παπαδόπουλος.
Μαστραπάς, Α. (2013). Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου: Από τους Προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού. Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «Διόφαντος».
Ματσαγγούρας, Η. (2012). Η διαθεματικότητα στη σχολική γνώση: Εννοιοκεντρική αναπλαισίωση και σχέδια εργασίας. Γρηγόρη.
Μπουλώτης, Χ. (2011). Ένα κορίτσι φτερουγίζει στον Κεραμεικό. Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς.
Μύρτις, Πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν. http://www.myrtis.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=204&Itemid=235&lang=el
Mavragani, A., & Gillas, K. (2020). COVID-19 and non-pharmaceutical interventions: The Greek paradigm. http://dx.doi.org/10.21203/rs.3.rs-36370/v1
Masten, A. S., & Motti-Stefanidi, F. (2020). Multisystem resilience for children and youth in disaster: Reflections in the context of COVID-19. Adversity and Resilience Science, 1, 95-106.
Ξαφάκος, Ε., Παπαδήμας, Λ., Μαράτος, Α., Δημακόπουλος, Γ., & Μπέκα, Α. (2016). Στάσεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης απέναντι στη χρησιμότητα των διδακτικών σεναρίων με τη χρήση των ΤΠΕ. In Proceedings of the 10th Pan-Hellenic and International Conference ICT in Education. Ιωάννινα, HAICTE.
Orgilés, M., Morales, A., Delvecchio, E., Mazzeschi, C., & Espada, J. P. (2020). Immediate psychological effects of the COVID-19 quarantine in youth from Italy and Spain. Frontiers in Psychology, 11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.579038
Orgilés, M., Morales, A., Delvecchio, E., Francisco, R., Mazzeschi, C., Pedro, M., & Espada, J. P. (2021). Coping behaviors and psychological disturbances in youth affected by the COVID-19 health crisis. Frontiers in Psychology, 12, 845.
Παληκίδης, Α. (2007). Ο ρόλος της εικόνας στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (1950-2000): Διδακτική, ιδεολογική και αισθητική λειτουργία των εικόνων (Διδακτορική Διατριβή). Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα.
Παπαδόπουλος, Σ. (2010). Παιδαγωγική του Θεάτρου. Ιδιωτική Έκδοση.
Πετρίδου, Ε., Σκαλικίδης, Η., & Δικαλιώτη, Σ. Κ. (2007). Λεξικό 100 επιδημιολογικών όρων. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 24(4), 353-362.
Πίγκου-Ρεπούση, Μ. (2019). Εκπαιδευτικό δράμα: Από το θέατρο στην εκπαίδευση. Καστανιώτης.
Papagrigorakis M. J., Yapijakis, C., Synodinos P. N., & Baziotopoulou-Valavani E. (2006a). DNA examination of ancient dental pulp incriminates typhoid fever as a probable cause of the Plague of Athens. International Journal of Infectious Diseases, 10(3), 206-214.
Papagrigorakis M. J., Yapijakis, C., Synodinos P. N., & Baziotopoulou-Valavani, E. (2006b). Insufficient phylogenetic analysis may not exclude candidacy of typhoid fever as a probable cause of the Plague of Athens. International Journal of Infectious Diseases, 10(4), 335-336.
Papagrigorakis, M. J., Synodinos, P. N., & Yapijakis, C. (2007). Ancient typhoid epidemic reveals possible ancestral strain of Salmonella enterica serovar Typhi. Infection, Genetics and Evolution, 7(1), 126-127.
Papagrigorakis, M. J., Yapijakis, C., & Synodinos P. N. (2008) Typhoid Fever Epidemic in Ancient Athens. In D. Raoult & M. Drancourt (Eds.), Paleomicrobiology (pp. 161-173). Springer.
Papagrigorakis, M.J., Synodinos P.N., Antoniadis, A., Maravelakis, E., Toula,s P., Nilsson, O., & Baziotopoulou-Valavani, E. (2011). Facial reconstruction of an 11-year-old female resident of Athens, 430 B.C. The Angle Othodontist, 81(1), 169-77.
Pommaux, Y., & Sommers-Ylla, C. (2019). All of us: A young people’s history of the world. NYR Children’s Collection.
Ρεπούση, Μ. (2004). Μαθήματα Ιστορίας: Από την ιστορία στην ιστορική εκπαίδευση. Καστανιώτης.
Reimers, F. M., & Schleicher, A. (2020). A framework to guide an education response to the COVID-19 Pandemic of 2020. OECD.
Schleicher, A. (2020). The impact of Covid-19 on education insights from education at a glance 2020. OECD.
Seixas, P. (2017). A model of historical thinking. Educational Philosophy and Theory, 49(6), 593-605.
Singh, S., Roy, M. D., Sinha, C. P. T. M. K., Parveen, C. P. T. M. S., Sharma, C. P. T. G., & Joshi, C. P. T. G. (2020). Impact of COVID-19 and lockdown on mental health of children and adolescents: A narrative review with recommendations. Psychiatry Research, 293(113429). https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.psychres.2020.113429
Speer, D. (2019). Developing effective use of presentational drama as a tool for teaching the history/social science curriculum in public schools (ηλεκτρονική έκδοση). California Polytechnic State University. Retrieved from http://www.calpoly.edu/echin/ed589/stdmodell/speerpart.htm
Τσιάμης, Κ. (2010). Ιστορική και επιδημιολογική προσέγγιση της πανώλους κατά τους Βυζαντινούς χρόνους (330-1453 μ.Χ.) (Διδακτορική Διατριβή). Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα.
Tomasik, M. J., Helbling, L. A., & Moser, U. (2020). Educational gains of in‐person vs. distance learning in primary and secondary schools: A natural experiment during the COVID‐19 pandemic school closures in Switzerland. International Journal of Psychology, 56(4), 566-576.
Υ.Π.Ε.Π.Θ.-Π.Ι. (2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών, το γνωστό ως Δ.Ε.Π.Π.Σ. (ΦΕΚ. 303/ 13-03-2003.). Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Yang, X., Zhang, M., Kong, L., Wang, Q., & Hong, J-C. (2020). The effects of scientific self-efficacy and cognitive anxiety on science engagement with the “Question-Observation-Doing-Explanation” model during school disruption in COVID-19 Pandemic. Journal of Science Education and Technology, 30, 380-393. https://doi.org/10.1007/s10956-020-09877-x
United Nations. (2020). United Nations Comprehensive response to Covid-19: Saving lives, Protecting Societies, Recovering Better. United Nations. Retrieved from https://www.un.org/en/coronavirus/UN-response
Varlik, N. (2008). Disease and empire: A history of plague epidemics in the early modern Ottoman Empire (1453–1600). The University of Chicago.
Varlik, N. (2020). Rethinking the history of plague in the time of COVID‐19. Centaurus, 62(2), 285-293.
Φωτιάδη, Ι. (2020, 23 Ιουλίου). Από την αρχαία Αθήνα του λοιμού στη σύγχρονη Κίνα του κορωνοϊού. Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε από https://www.kathimerini.gr/society/1088996/apo-tin-archaia-athina-toy-loimoy-sti-sygchroni-kina-toy-koronoioy/
Χολέβα, Α. (2017). Κι αν ήσουν εσύ; Ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης στα ανθρώπινα δικαιώματα και σε θέματα προσφύγων με βιωματικές δραστηριότητες, τεχνικές θεάτρου και εκπαιδευτικού δράματος. Διάλογοι: Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, 3, 142-156. https://doi.org/10.12681/dial.15208
Wang, G., Zhang, Y., Zhao, J., Zhang, J., & Jiang, F. (2020). Mitigate the effects of home confinement on children during the COVID-19 outbreak. The Lancet, 395(10228), 945-947.