Διά βίου μάθηση, χρήση ουσιών και σχολική διαρροή: Ανάλυση βιογραφιών ατόμων που έκαναν κατάχρηση ουσιών και διερεύνηση στάσεων εκπαιδευτικών

PDF
Δημοσιευμένα: Oct 4, 2022
Εκδόσεις:
2022-10-04 (1)
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.28935
Λέξεις-κλειδιά:
Χρήση ουσιών πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου αφηγηματική εκπαιδευτικοί
Ελένη Παπαδοπούλου
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
https://orcid.org/0000-0002-4423-5624
Άννα Τσιμπουκλή
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
https://orcid.org/0000-0003-2808-603X
Περίληψη

Στόχος της παρούσας εργασίας είναι, μέσω της ανάλυσης βιογραφιών ζωής εξαρτημένων ατόμων, να διερευνηθεί η σχέση ανάμεσα στα τραυματικά γεγονότα ζωής και τα συναισθήματα που τα συνοδεύουν με την έναρξη της χρήσης ουσιών και την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου. Η ανάλυση βιογραφιών ζωής ατόμων που εισάγονται σε προγράμματα απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ αξιοποιείται προκειμένου να διερευνηθούν οι ερμηνείες και το νόημα που τα ίδια αποδίδουν στις εμπειρίες τους αλλά και να γίνει κατανοητός ο τρόπος κατασκευής ιστοριών ζωής από τη σκοπιά του παρόντος. Μέσα από την ανάλυση δέκα βιογραφιών ζωής τις οποίες καλούνται να συγγράψουν όλα τα άτομα που συμμετέχουν σε θεραπευτική κοινότητα απεξάρτησης, αναζητά την ερμηνεία που τα ίδια τα άτομα δίνουν για τη σχέση ανάμεσα στα τραυματικά γεγονότα ζωής και στην έναρξη της χρήσης ουσιών, τη σχολική αποτυχία και την πρόωρη διακοπή του σχολείου. Με τη μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου προκύπτει ότι σε κάθε αναπτυξιακή φάση αναδύονται συγκεκριμένοι παράγοντες που συνδυάζονται με την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και την έναρξη της χρήσης ουσιών και που αφορούν κυρίως δυσμενείς εμπειρίες ζωής κατά την παιδική ηλικία. Η εργασία προτείνει την εφαρμογή προγραμμάτων διά βίου μάθησης και μη τυπικής εκπαίδευσης στο σύνολο της σχολικής κοινότητας για την πρόληψη της σχολικής διαρροής και της χρήσης ουσιών.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Επιστημονική Αρθογραφία
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Άννα Τσιμπουκλή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης

Αναφορές
Armaos, R., Cullen, J., & Tsiboukli, A. (2021). Innovative digital and experiential blended learning non-formal programme for community animators: Lessons learned. Adult Education: Critical Issues, 1(1), 32-40. https://doi.org/10.12681/aeci.28797
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Γαλάνης, Π. (2017). Μεθοδολογία σχεδιασμού μελετών. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 34, 559-556. https://www.mednet.gr/archives/2017-4/pdf/559.pdf
Cullen, J., & Tsiboukli, A. (2019). Using lifeworld analysis to co-design a new role in youth work. Exartiseis, 32, 27-45.
Denzin, N., & Lincoln, Y. (2011). Handbook of qualitative research (4th ed). Sage. https://us.sagepub.com/en-us/nam/the-sage-handbook-of-qualitative-research/book242504
Ellickson, P. L., Collins, R. L., & Bell, R. M. (1999). Adolescent use of illicit drugs other than marijuana: how important is social bonding and for which ethnic groups? Substance Use and Misuse, 34, 317-346. https://doi.org/10.3109/10826089909035649
Felitti, V., Anda, R. F., Nordenberg, D., Edwards, V., Koss, M., & Marks, J. S. (1998). Relationship of childhood abuse and household dysfunction to many of the leading causes of death in adults: The adverse childhood experiences (ACE) study. American Journal of Preventive Medicine, 14(4), 245-258. https://doi.org/10.1016/s0749-3797(98)00017-8
Fergusson, D. M., Horwood, L. J., & Beautrais, A. L. (2004). Η χρήση κάνναβης και οι σχολικές επιδόσεις. Εξαρτήσεις, 5, 78-99.
Ζώτου, Σ., & Κοπάκη, Μ. (2005). Χρήση ουσιών στην εφηβεία: παράγοντας φύλο και οικογενειακό ιστορικό, μια διαχρονική μελέτη στον πληθυσμό των εφήβων χρηστών που προσέγγισαν το Δ.Υ Στροφή κατά τα έτη 2001-2004. Εξαρτήσεις, 8, 24-40.
Gilgun, J. F. (2005). Qualitative research and family psychology. Journal of Family Psychology, 19(1), 40-50. https://doi.org/10.1037/0893-3200.19.1.40
HBSC/WHO. (2018). Adolescent alcohol-related behaviours: trends and inequalities in the WHO European Region, 2002-2014: Observations from the Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) WHO collaborative cross-national study. Retrieved from https://www.who.int/europe/initiatives/health-behaviour-in-school-aged-children-(hbsc)-study
Hope, S., Power, C., & Rodgers, B. (1998). The relationship between parental separation in childhood and problem drinking in adulthood. Addiction, 93, 505-514. https://doi.org/10.1046/j.1360-0443.1998.9345056.x
Ιωσηφίδης, Θ. (2008). Ποιοτικές μέθοδοι έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες. Κριτική.
Κουτρουβίδης, Π. (2015). Σχολείο και χρήστες ναρκωτικών: Όταν οι απόβλητοι του εκπαιδευτικού συστήματος ξαναγυρίζουν στa θρανία. Φίλντισι.
Κουτρουβίδης, Π., & Κούτρας, Β.(2007). Η σχολική πορεία εφήβων χρηστών ναρκωτικών ουσιών, σχολική προσαρμογή, σχολική αποτυχία, εκπαιδευτική επανένταξη. Εξαρτήσεις, 12, 42-64.
Kandel, D. B., & Andrews, K. (1987). Processes of adolescent socialization by parents and peer. International Journal of Addictions, 22, 319-342. https://doi.org/10.3109/10826088709027433
Kandel, D. B., Griesler, P. C., Lee, G., Davies, M., & Schaffran, C. (2001). Parential influences on adolescent marijuana use and the baby boom generation: Findings from the 1979-1996 National Household Surveys on Drug Abuse. SAMHSA, OAS. https://www.ojp.gov/ncjrs/virtual-library/abstracts/parental-influences-adolescent-marijuana-use-and-baby-boom
Lynskey, M., Coffey, C., Dehenhardt, L., & Carlin, J. (2003). Διαχρονική μελέτη για τα αποτελέσματα της χρήσης κάνναβης από εφήβους που τελειώνουν το σχολείο. Εξαρτήσεις, 4, 89-106.
Μάτσα, Κ. (1997). Ο τοξικομανής και η οικογένεια του. Χαρακτηριστικά, σχέσεις και δυναμικά του συστήματος (Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιατρική Σχολή).
Μώρου, Β., & Πουλόπουλος, Χ. (2019). Η κακοποίηση στην παιδική ηλικία γυναικών που συμμετέχουν σε θεραπευτικό πρόγραμμα απεξάρτησης και οι επιπτώσεις της. Εξαρτήσεις, 31 (1), 10-25.
McArdle, P., Wiegersma, A., Gilvarry, E., & Kolte, B. (2002). Χρήση ουσιών των εφήβων στην Ευρώπη: Ο ρόλος της οικογενειακής δομής, της οικογενειακής λειτουργίας και του φύλου. Εξαρτήσεις, 2, 62-75.
Mclntosh, J., Gannon, M., Mckeganey, N., & MacDonald, F. (2004). Έκθεση μαθητών προεφηβικής ηλικίας σε ουσίες. Εξαρτήσεις, 5, 62-77.
Mensch, B. S., & Kandel, D. B. (1988). Dropping out of high school and drug involvement. Sociology of Education, 61(2), 95-113. https://doi.org/10.2307/2112267
Merikangas, K. R., Dierger, L., & Ferton, B. (1998). Familiar, factors and substance abuse: Implications for prevention. In R. S. Asley, E. B. Robertson, & K. L. Kumpfer (Eds.), Drug abuse prevention through family interventions, NIDA Research Monograph Series No177. NIDA. https://archives.drugabuse.gov/sites/default/files/monograph177_0.pdf
Νικολάου, Κ., & Σμυρνάκη, Μ. (2018). Ο ρόλος των δυναμικών ενδοοικογενειακών χαρακτηριστικών στην εξάρτηση από ναρκωτικές ουσίες. Εξαρτήσεις, 30, 34-49.
Obot, S. I., & Anthony, J. C. (1999). Association of school dropout with recent and past injecting drug use among African American adults. Addictive Behaviors, 24(5), 701-705. https://doi.org/10.1016/S0306-4603(98)00117-8
Παπά, Ε. (2018). Πρόληψη εξαρτησιογόνων ουσιών: Εκπαιδευτικό σε μαθητές γυμνασίου βασισμένο στη διδακτική μέθοδο «Μετασχηματισμός δυσλειτουργικών αντιλήψεων». Εξαρτήσεις, 31, 77-92.
Παπανδρέου, Π., Τουλούμη, Γ., & Πουλόπουλος, Χ. (2003). Εγκατάλειψη του σχολείου, χρήση ουσιών και παραβατικότητα. Εξαρτήσεις, 4, 24-44.
Πουλόπουλος, Χ. (2005). Εξαρτήσεις. Οι θεραπευτικές κοινότητες. Ελληνικά Γράμματα.
Poulopoulos, Ch., Tsiboukli, A., & Papanastasatos, G. (2001). The narrow door - path of social exclusion: the Greek Case. In M. Pollo (Ed.), The narrow door - path of social exclusion: a research project by Mario Pollo (pp. 37-122). CEIS.
Τσιμπουκλή, Α. (2021). Διά βίου μάθηση και δυνατότητες εκπαιδευτικής επανένταξης ατόμων που κάνουν κατάχρηση ουσιών. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 38(72), 149-165.
Τσιώλης, Γ. (2006). Ιστορίες ζωής και βιογραφικές αφηγήσεις. Η βιογραφική προσέγγιση στην κοινωνιολογική ποιοτική έρευνα. Κριτική.
Τσιώλης, Γ. (2014). Μέθοδοι και τεχνικές ανάλυσης στην ποιοτική κοινωνική έρευνα. Κριτική.
Τσιώλης, Γ., & Σιούτη, Ε. (2013). Βιογραφικές (ανα)κατασκευές στην ύστερη νεωτερικότητα. Θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα της βιογραφικής έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες. Νήσος.
Willig, C. (2015). Ποιοτικές μέθοδοι έρευνας στην Ψυχολογία. Εισαγωγή. Gutenberg.