Η διερεύνηση των ιδεών μαθητών πρώτης σχολικής ηλικίας για τη μηχανική ισορροπία ως μια πολυτροπική διαδικασία

pdf7
Δημοσιευμένα: Dec 24, 2025
Ενημερώθηκε: 2025-12-24
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.41742
Λέξεις-κλειδιά:
προσχολική ηλικία, πολυτροπικότητα, μηχανική ισορροπία, ιδέες μαθητών
Ιουλία Γρίσπου
ΕΚΠΑ
https://orcid.org/0009-0005-1252-7453
Ιωάννης Σταράκης
ΕΚΠΑ
https://orcid.org/0000-0002-7758-5372
Περίληψη

Στην διεθνή βιβλιογραφία οι έρευνες καταγραφής προϋπάρχουσων ιδεών για διάφορες έννοιες και φαινόμενα των φυσικών επιστήμων, συνήθως δεν λαμβάνουν υπόψη τους το ότι η παραγωγή νοήματος αποτελεί μια πολυτροπική διαδικασία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα εργαλεία με τα όποια συλλέγονται τα δεδομένα να μην ενεργοποιούν πολλές φορές παραπάνω από έναν τρόπο έκφρασης και άρα να περιορίζεται η δυνατότητα του εκπαιδευόμενου να εκφράσει πιο ολοκληρωμένα τον συλλογισμό του. Στο πλαίσιο αυτό, με στόχο τη διερεύνηση των εννοιολογήσεων μαθητών Α’ δημοτικού για το φαινόμενο της μηχανικής ισορροπίας, εφαρμόστηκαν σε 2 μαθητές ημιδομημένες συνεντεύξεις, οι οποίες περιελάμβαναν 3 ισότιμα σε στόχευση σενάρια, κάθε ένα από τα οποία ωστόσο ενεργοποιούσε διαφορετικό σημειωτικό σύστημα (προφορικός λόγος, ζωγραφική έκφραση και ενσώματη αλληλεπίδραση αντίστοιχα). Από την ανάλυση των συνεντεύξεων προέκυψε πως το κάθε σημειωτικό σύστημα επιδρά με διαφορετικό τρόπο στην νοηματοδότηση της σκέψης των εκπαιδευόμενων ενώ παράλληλα καταγράφηκε συνέργεια μεταξύ των 3 προαναφερθέντων σημειωτικών συστημάτων  κατά την έκφραση των σχετικών απόψεων. Η συνέργεια αυτή φάνηκε πως έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εννοιολόγηση της έννοιας της απόστασης και της σχέσης της με την ασκούμενη δύναμη για την επίτευξη ισορροπίας. Επίσης καταγράφηκε εναλλαγή μεταξύ επαρκών, ενδιάμεσων και μη επαρκών, σε σχέση με το επιστημονικό πρότυπο, συλλογισμών, στα διαφορετικά σενάρια. Αυτή η εναλλαγή ενδεχομένως στοιχειοθετεί διαφορετικά δρομολόγια της σκέψης στην προσπάθεια κατανόησης του φυσικού κόσμου. Τέλος, παρατηρήθηκε ότι οι εκπαιδευόμενοι χρησιμοποίησαν, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, τη μέτρηση στους συλλογισμούς τους,  γεγονός που θεωρείται απαραίτητο για την οικοδόμηση νοήματος περί μηχανικής ισορροπίας.


 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Ειδικό Θέμα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Alibali, M. W., Kita, S., & Young, A. J. (2000). Gesture and the process of speech production: We think, therefore we gesture. Language and Cognitive Processes, 15(6), 593–613. https://doi.org/10.1080/016909600750040571
Arzarello, F., Robutti, O., Sabena, C., & Paola, D. (2009). Gestures as semiotic resources in the mathematics classroom. Educational Studies in Mathematics, 70(2), 97-109. https://doi.org/10.1007/s10649-008-9163-z
Βάμβουκα, Ι. (2008). Τα λάθη των μαθητών σύμφωνα με τις σύγχρονες και η αντιμετώπισή τους στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πράξης. ΣΚΕΨΥ, 1, 159-175
Brooks, M. (2009). Drawing, visualisation and young children’s exploration of “big ideas”. International Journal of Science Education, 31(3), 319–341. https://doi.org/10.1080/09500690802595771
Cox, S. (2005). Intention and meaning in young children’s drawing. International Journal of Art & Design Education, 24(2), 115-125. https://doi.org/10.1111/j.1476-8070.2005.00432.x
Chachlioutaki, M.-E., Pantidos, P., & Kampeza, M. (2016). Changing semiotic modes indicates the introduction of new elements in children’s reasoning: The case of earthquakes. Educational Journal of the University of Patras UNESCO Chair, 3(2), 198-208. https://doi.org/10.26220/une.2747
Chachlioutaki, M.-E., & Pantidos, P. (2024). Speech and Gesture Complementarity in a Preschooler’s Conceptualization of Mechanical Equilibrium. Education Sciences, 14(4), 338. https://doi.org/10.3390/educsci14040338
Ηρακλειώτη, Ε. (2017). Διερευνώντας την ενσώματη μάθηση σε παιδιά προσχολικής ηλικίας για το φαινόμενο εναλλαγής ημέρας/νύχτας (Διπλωματική εργασία). Θεσσαλονίκη.
Ηρακλειώτη, Ε., & Παντίδος, Π. (2019). Τρόποι έκφρασης και κατασκευή νοήματος: Εφαρμογή σε παιδιά προσχολικής ηλικίας για το φαινόμενο εναλλαγής ημέρας/νύχτας. Στο Π. Παντίδος (επιμ.), Ο ρόλος των φυσικών επιστημών στην προσχολική εκπαίδευση (σ. 245-257). Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών.
Hadzigeorgiou, Y. A Study of the Development of the Concept of Mechanical Stability in Preschool Children. Research in Science Education 32, 373–391 (2002). https://doi.org/10.1023/A:1020801426075
Kersting, M., Amin, T.G., Euler, E., Gregorcic, Β., Haglund, J., Kondrup Hardahl, L. & Steier, R. (2024) What is the role of the body in science education? A conversation between traditions. Science & Education 33, 1171–1210. https://doi.org/10.1007/s11191-023-00434-7
McNeill, D. (1992). Hand and mind: What gestures reveal about thought. University of Chicago Press.
Papandreou, M. (2014). Communicating and thinking through drawing activity in early childhood. Journal of Research in Childhood Education, 28(1), 85 100. https://doi.org/10.1080/02568543.2013.851131.
Roth, W. M. (2003). From epistemic (ergotic) actions to scientific discourse: The bridging function of gestures. Pragmatics & Cognition, 11(1), 141-170. https://doi.org/10.1075/pc.11.1.06rot
Singer, M., Radinsky, J., & Goldman, S. (2008). The role of gesture in meaning construction. Discourse Processes, 45(4-5), 365-386. https://doi.org/10.1016/S1364-6613(99)01397-2
Σταράκης,Ι., Παντίδος, Π., & Χαλκιά, K. (2025). Η ενσώματη μεταφορά ως βασικό στοιχείο της δυναμικής διαδικασίας της μάθησης: Η περίπτωση της φαινόμενης κίνησης της Σελήνης στο πλαίσιο διδακτικού πειράματος. 14o Συνέδριο Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση – Συνόψεις (Τόμ. 14 Αρ. 1) https://doi.org/10.12681/codiste.7765
Χαχλιουτάκη, Μ.-Ε., Παντίδος, Π., & Καμπεζά, Μ. (2017). Η εξέλιξη στον συλλογισμό παιδιών προσχολικής ηλικίας μέσα από τη συνέργεια διαφορετικών σημειωτικών συστημάτων: Η περίπτωση των ηφαιστείων. Στο Δ. Σταύρου, Α. Μιχαηλίδη, & Α. Κοκολάκη (Επιμ.), Πρακτικά 10ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση – Γεφυρώνοντας το Χάσμα μεταξύ Φυσικών Επιστημών, Κοινωνίας και Εκπαιδευτικής Πράξης (σσ. 731–740).
Χαχλιουτάκη, Μ.-Ε., Παντίδος, Π., & Ηρακλειώτη, Ε. (2018). Προφορικός λόγος, σχέδιο και χειρονομίες: Αναλύοντας τις απαντήσεις των παιδιών για τη δημιουργία των σεισμών. Στο Μ. Καλογιαννάκης (Επιμ.), Διδάσκοντας φυσικές επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση – προκλήσεις και προοπτικές (σσ. 117–134). Εκδόσεις Gutenberg.
Wright, S. S. K. (2007). Young children’s meaning-making through drawing and ‘telling’: Analogies to filmic textual features. Australasian Journal of Early Childhood, 32(4), 37–48.
Yeo, J., & Nielsen, W. (2020). Multimodal science teaching and learning. Learning Research and Practice, 6(1), 1–4. https://doi.org/10.1080/23735082.2020.1752043
Yoon, C., Dreyfus, T., & Thomas, M. O. J. (2009). Modelling the height of the antiderivative. In R. Hunter, B. Bicknell, & T. Burgess (Eds.), Crossing Divides: Proceedings of the 32nd Mathematics Education Research Group of Australasia conference (pp. 627 634). Adelaide: MERGA. (Δεν εντόπισα DOI) ftp.merga.net.au+1
Yoon, C., Thomas, M. O. J., & Dreyfus, T. (2011). Gestures and insight in advanced mathematical thinking. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 42(7), 891 901. https://doi.org/10.1080/0020739X.2011.608861
Yoon, C., Thomas, M. O. J., & Dreyfus, T. (2014). The role of conscious gesture mimicry in mathematical learning. In L. D. Edwards, F. Ferrara, & D. Moore Russo (Eds.), Emerging Perspectives on Gesture and Embodiment in Mathematics (pp. 175 195). Information Age Publishing
Zacharia, Z. C., Loizou, E., & Papaevripidou, M. (2012). Is physicality an important aspect of learning through science experimentation among kindergarten students? Early Childhood Research Quarterly, 27(3), 447 457. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2012.02.004
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)