Υποστηρίζοντας τις οπτικές των παιδιών στο ελεύθερο παιχνίδι: μια εκπαιδευτική παρέμβαση

PDF
Δημοσιευμένα: déc. 13, 2016
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.10542
Λέξεις-κλειδιά:
παιχνίδι νέο παράδειγμα κοινωνιολογίας παιδικής ηλικίας οπτικές των παιδιών συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων μέθοδος μωσαϊκού διαλογικές πρακτικές
Maria Tanakidou
University of Western Macedonia
Sofia Avgitidou
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Περίληψη

Η παρούσα έρευνα έχει ως αντικείμενο τη μελέτη μιας εκπαιδευτικής παρέμβασης με στόχο τη συμμετοχή των παιδιών στην έρευνα και στη λήψη αποφάσεων σχετικά με το ελεύθερο παιχνίδι στο νηπιαγωγείο. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η διερεύνηση των οπτικών των παιδιών για τον χώρο του ελεύθερου παιχνιδιού μέσω της συλλογής πληροφοριών από τα ίδια, η περιγραφή των αλληλεπιδράσεων των παιδιών κατά τη διαδικασία σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων για την αλλαγή του χώρου και η διερεύνηση των τρόπων υποστήριξης της συμμετοχής των παιδιών στην έκφραση ιδεών, στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση της αλλαγής του χώρου. Συμμετέχοντες στην έρευνα αποτέλεσαν 11 παιδιά μιας τάξης νηπιαγωγείου, ηλικίας 5-6 ετών. Η έρευνα αποτελεί μελέτη περίπτωσης και η μέθοδος ανάλυσης είναι θεματική. Οι τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάδειξη των οπτικών των παιδιών ήταν αυτές της μεθόδου μωσαϊκού: ξενάγηση στο χώρο από τα παιδιά, φωτογραφίες του χώρου από τα παιδιά και σχολιασμός τους, ενώ τα υπόλοιπα εργαλεία συλλογής των ερευνητικών δεδομένων ήταν το ημερολόγιο της ερευνήτριας, η βιντεοσκόπηση και οι αναστοχαστικές συζητήσεις με την κριτική φίλη. Τα αποτελέσματα αποτυπώνουν ενδιαφέρουσες όψεις των οπτικών των παιδιών, των στρατηγικών της ερευνήτριας για την ενίσχυση των παιδιών ως ερευνητών και δρώντων προσώπων στη λήψη και υλοποίηση των προτάσεών τους, καθώς των μορφών αλληλεπίδρασης των παιδιών κατά τη διαδικασία συναπόφασης και δράσης. Τα συμπεράσματα αναδεικνύουν τις διαφορετικές οπτικές ενηλίκων και παιδιών για το παιχνίδι, τις προκλήσεις μιας αυθεντικής διαδικασίας συμμετοχής των παιδιών στην έρευνα και τη λήψη αποφάσεων και τη δυναμική εικόνα του παιδιού της προσχολικής ηλικίας. 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Ειδικό Θέμα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Maria Tanakidou, University of Western Macedonia
Κάτοχος Μ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Sofia Avgitidou, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Αναφορές
Alderson, P., & Morrow, V. (2011). The ethics of research with children and young people: A practical handbook. London: Sage Publicatons.
Altrichter, H., Posch, P., & Somekh, B. (2001). Οι εκπαιδευτικοί ερευνούν το έργο τους. Μια εισαγωγή στις μεθόδους της έρευνας δράσης (Μ. Δεληγιάννη, Μτφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Αυγητίδου, Σ. (2014). Η συμμετοχή των παιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία: προϋποθέσεις και διαδικασίες ενίσχυσής της στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Στο Ε. Κατσαρού & Μ. Λιακοπούλου (Επιμ.), Θέματα διδασκαλίας και αγωγής στο πολυπολιτισμικό σχολείο. Ενότητα Α. Επιμορφωτικό υλικό (σσ. 193-206). Μεταμόρφωση, Αττική: Access Γραφικές Τέχνες Α.Ε.
Avgitidou, S., & Likomitrou, S. (in press). Constructing childhood in educational discourse. Menon: Journal of Educational Research.
Γερμανός, Δ. (1993). Χώρος και διαδικασίες αγωγής. Αθήνα: Gutenberg.
Cameron, H. (2005). Asking the tough questions: a guide to ethical practices in interviewing young children. Early Child Development and Care, 175(6), 597–610. doi:10.1080/03004430500131387
Christensen, P., & James, A. (2008). Introduction: Researching children and childhood cultures of communication. In P. Christensen & A. James (Eds.), Research with children: perspectives and practices (pp. 1-9). Abingdon: Routlege.
Clark, A. (2005α). Listening to and involving young children: a review of research and practice. Early Child Development and Care, 175(6), 489-505. doi:10.1080/03004430500131288
Clark, A. (2005β). Ways of seeing : using the mosaic approach to listen to young children’s perspectives. In A. Clark, Α. Τ. Kjorholt, & P. Moss (Eds.), Beyond listening. Children’s perspectives on early childhood services. (Vol. 1, pp. 29-49). Boston: Policy Press.
Clark, A. (2010). Young children as protagonists and the role of participatory, visual methods in engaging multiple perspectives. American Journal of Community Psychology, 46(1-2), 115-23. doi:10.1007/s10464-010-9332-y
Clark, A. (2011). Multimodal map making with young children: exploring ethnographic and participatory methods. Qualitative Research, 11(3), 311-330. doi:10.1177/1468794111400532
Clark, A., & Moss, P. (2001). Listening to young children: The mosaic approach. London: National Children’s Bureau for the Joseph Rowntree Foundation.
Clark, A., & Statham, J. (2005). Listening to Young Children: Experts in Their Own Lives. Adoption & Fostering, 29(1), 45-56. doi:10.1177/030857590502900106
Corsaro, W. Α. (1997). The sociology of childhood. Thousand Oaks, CA: Pine Forge Press.
Corsaro, W. A. (2003). “We’re friends, right?”: Inside kids’ culture. Washington: National Academies Press.
Craft, A. (2002). Creativity and early years education. London: Continuum.
Denzin, N., & Lincoln, Y. (2000). The discipline and practice of qualitative research. In N. Denzin & Y. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research (pp. 1-32). London: Sage Publications. Retrieved from http://web.media.mit.edu/~kbrennan/mas790/01/Denzin, The discipline and practice of qualitative research.pdf
Einarsdottir, J. (2005). Playschool in pictures: children’s photographs as a research method. Early Child Development and Care, 175(6), 523-541. doi:10.1080/03004430500131320
Grigoriadis, A., Zachopoulou, E., & Konstantinidou, E. (2011). Early childhood educator’s perceptions of creativity in education. In N. Stellakis & M. Efstadiadou (Eds.), European regional conference 2011 “Perspectives of Creativity and Learning in Early Childhood” (pp. 120-128). Cypriot Committee of OMER. Retrieved from http://www.omep.gr/images/stories/synedria/8-synedrio-omep/EUROMEP_2011_PROCEEDINGS_PRAKTIKA.pdf
Guest, G., MacQueen, K. M., & Namey, E. E. (2012). Applied thematic analysis. Applied Thematic Analysis. London: Sage Publicatons.
Hedges, H., & Cullen, J. (2012). Participatory learning theories: a framework for early childhood pedagogy. Early Child Development and Care, 182(7), 921-940. doi:10.1080/03004430.2011.597504
Helm, J. Η, & Katz, G. L. (2002). Μέθοδος Project και προσχολική εκπαίδευση: Μικροί ερευνητές. (Α. Βεργιοπούλου, Μτφρ., Κ. Χρυσαφίδης & Ε. Κουτσουβάνου, Επιμ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
James, A., & Prout, A. (1997). Introduction. In A. James & A. Prout (Eds.), Constructing and reconstructing childhood. Contemporary issues in the sociological study of childhood (pp. 1-6). London: Routlege-Falmer.
Katz, G. L., & Chard, C. S. (2009). Η μέθοδος project: Η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας των παιδιών προσχολικής ηλικίας (Ρ. Ραμπρέλλη, Μτφρ., Μ. Κόσνολας, Επιμ.). Αθήνα: Ατραπός.
Λενακάκης, Α. (2016). Παιχνίδι και παιδαγωγός. Στο Ρ. Μαρτίδου (Επιμ.), Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις στην προσχολική και πρωτοσχολική εκπαίδευση (σσ. 29-38). Θεσσαλονίκη: Δίσιγμα.
Μακρυνιώτη, Δ. (Επιμ.) (1997). Παιδική ηλικία. Αθήνα: Νήσος.
Μακρυνιώτη, Δ. (2000). Το παιχνίδι στο αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου. Μία κριτική ανάγνωση του παιδοκεντρικού παιδαγωγικού λόγου. Στο Κ. Γκουγκουλή & Α.Κούρια (Επιμ.), Παιδί και παιχνίδι στη νεοελληνική κοινωνία (19ος και 20ός αιώνας) (σσ. 85-172). Αθήνα: Ίδρυμα για το Παιδί και Καστανιώτης.
Μουμουλίδου, Μ. (2010). Η εργασία σε μικρές ομάδες και οι πολλαπλές προσεγγίσεις της στο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Στο Μ. Μουμουλίδου & Γ. Ρεκαλίδου (Επιμ.), Μικρές ομάδες στην εκπαίδευση. Παιδαγωγικές, μαθησιακές, εμψυχωτικές προσεγγίσεις (σσ. 89-108). Αθήνα: Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός.
Μπιρμπίλη, Μ. (2008). Προς μια παιδαγωγική του διαλόγου. Αθήνα: Gutenberg.
Mayall, B. (2002). Towards a sociology for childhood: Thinking from children’s lives. Milton Keynes: Open University Press.
Mayall, B. (2005). The social condition of UK childhoods. Children’s understandings and their implications. In J. Mason & T. Fattore (Eds.), Children taken seriously: in theory, policy and practice (pp. 79-90). London: Jessica Kingsley Publishers.
Mayall, B. (2008). Conversations with children: working with generational issues. In P. Christensen & A. James (Eds.), Research with children: perspectives and practices (pp. 109-124). London: Routlege.
O’Connell, R. (2013). The use of visual methods with children in a mixed methods study of family food practices. International Journal of Social Research Methodology, 16(1), 31-46. doi:10.1080/13645579.2011.647517
Punch, S. (2002). Research with children: The same or different from research with adults? Childhood, 9, 321-341. Retrieved from http://chd.sagepub.com/content/9/3/321.short
Σοφού, Ε. (2011). Η ενεργητική εμπλοκή των μικρών παιδιών σε συμμετοχικές μορφές έρευνας: Η περίπτωση της προσέγγισης του «Μωσαϊκού». Educational Action Researcher, 2, 6-17.
Siraj-Blatchford, I. (2007). Creativity, communication and collaboration: The identification of creativity, communication and collaboration: Pedagogic progression in sustained shared thinking. Asia-Pacific Journal of Research in Early Childhood Education, 1(2), 3-23. Retrieved from http://eprints.ioe.ac.uk/id/eprint/6086
Siraj-Blatchford, I. (2009). Early childhood education (ECE). In T. Maynaland & N. Thomas (Eds.), An introduction to early childhood studies (2nd edition) (pp. 148-160). London: Sage Publications. Retrieved from http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=CwXACc-_PiYC&oi=fnd&pg=PA148&dq=Early+Childhood+Ecucation+(ECE)&ots=VQsO4cBZiZ&sig=yAaOQ8b_Uf9LjfScbtnGeE0LqQw
Stake, E. R. (2005). Qualitative case studies. In N. Denzin & Y. Lincoln (Eds.), The Sage handbook of qualitative research (3rd edition) (pp. 443-466). London: Sage Publications.
Τσίγκρα, Μ. (2014). Μέσα στο νηπιαγωγείο. Διαδικασίες και πρακτικές συγκρότησης της καθημερινής πραγματικότητας. Αθήνα: Λεξίτυπον.
Yin, R. K. (1994). Case study research: Design and methods (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage.
Vygotsky, L. S. (1986). Thought and language. Cambridge: MIT PRESS.
Χρυσαφίδης, Κ., & Κουτσουβάνου, Ε. (2002). Εισαγωγή. Στο Κ. Χρυσαφίδης & Ε. Κουτσουβάνου (Επιμ.), Μέθοδος project και προσχολική εκπαίδευση: Μικροί ερευνητές (σσ. 11-30). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Wills, W. J. (2012). Using spoken and written qualitative methods to explore children’s and young people's food and eating practices. Sociological Research Online, 17(3). Retrieved from http://www.socresonline.org.uk/17/3/16.html
Woodhead, M., & Montgomery, H. (2003). Understanding childhood: An interdisciplinary approach. Chichester: The Open University.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)