Η παιδική ηλικία και η εντατική μητρότητα στον κινηματογράφο της επισφάλειας: Η ταινία 'The Florida Project'

pdf
Δημοσιευμένα: Dec 20, 2024
DOI: https://doi.org/10.12681/dial.38797
Λέξεις-κλειδιά:
παιδική ηλικία σινεμά της επισφάλειας βάναυση αισιοδοξία
Ιωάννα Μπίμπου
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Δημήτρης Παπαδόπουλος
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Φωτεινή Κουγιουμουτζάκη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Περίληψη

Με το παρόν κείμενο, επιχειρούμε να συζητήσουμε κριτικά τον τρόπο με τον οποίο η παιδική ηλικία και η γονεϊκότητα με τη μορφή της εντατικής μητρότητας αναπαρίστανται στην ταινία του Baker (2017) The Florida Project. Η ταινία χαρακτηρίστηκε ως αντιπροσωπευτικό δείγμα του κινηματογράφου της επισφάλειας (Berlant, 2011· Sticchi, 2021) , καθώς ακολουθεί τα χνάρια της φθοράς όλων των σχεσιακών πρακτικών που συνδέουν τους κεντρικούς χαρακτήρες, μέσα από εθνικούς, οικονομικούς, πολιτικούς δεσμούς. Η ανάλυση της ταινίας αξιοποιεί το έργο της Berlant «Cruel Optimism» (2011) και τον κινηματογράφο της επισφάλειας για να διερευνήσει κριτικά τις κατασκευές της παιδικής ηλικίας και της οικογένειας στον νεοφιλελευθερισμό. Χρησιμοποιώντας ως μεθοδολογία την κειμενική φιλμική ανάλυση και την πολιτισμική κριτική, η ταινία του Baker προσφέρει μια οπτική των τρόπων με τους οποίους τα παιδιά διαπραγματεύονται με συναισθηματικές χρονικότητες και με τη φαντασία τα βιωμένα αδιέξοδα μιας οικογενειακής ζωής σε καθεστώς επιτήρησης και ελέγχου. Η ταινία αντιστέκεται σε αφηγήσεις θυματοποίησης και παθολογικοποίησης και δυνητικά συντελεί στην επίγνωση των νεοφιλελεύθερων μετασχηματισμών των υποκειμένων και της κοινωνίας. Δυνητικά, αντίστοιχα είδη ταινιών παρέχουν ένα κριτικό λεξιλόγιο στην παιδαγωγική που προβληματικοποιεί απλοϊκές παραδοχές για την αναπτυξιακή μετάβαση από την αθωότητα στην εμπειρία, από την παιδική ηλικία στην ενηλικότητα. Τελικά, το  The Florida Project σηματοδοτεί ένα σύνθετο σημείο καμπής για τις οικογένειες στην ύστερη νεωτερικότητα, συνηγορώντας για την ενεργητική δράση της παιδικής ηλικίας και αναδεικνύοντας τα αδιέξοδα θεσμικών κρατικών παρεμβάσεων για «περιθωριοποιημένες» οικογένειες.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Επιστημονική Αρθογραφία
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στον/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

To Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και να χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες Αγωγής και Εκπαίδευσης, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Ahmed, S. (2004). The cultural politics of emotion. London: Routledge.
Ahmed, S. (2010). Happy futures. In the promise of happiness (pp. 160–198). Duke University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctv125jkj2.9
Αθανασίου Α. & Παπανικολάου, Δ. (2020). Εισαγωγή. «Πες το όνομά της»: Η Κουήρ μνήμη ως κριτική του παρόντος. Στο Α. Αθανασίου, Γ. Γκουγκούσης και Δ. Παπανικολάου (επιμ.), Κουήρ πολιτική/Δημόσια μνήμη, 30 κείμενα για τον Ζακ (σελ. 14). Αθήνα: Εκδόσεις Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ.
Αθανασίου, Α. & Ευθυμίου, Α. (2021). Αποχαιρετώντας τον Λόρεν Μπερλάντ (Lauren Berlant). Φεμινιστικά, τεύχος 4, Φθινόπωρο (σελ. 5). https://shorturl.at/r2xyM /Αθηνά Αθανασίου και Άλκηστη Ευθυμίου.
Baker, S. (2017a). ‘The Florida Project’: Sean Baker interview (Nov 6, 2017) Interviewer: Sarah Bradbury Editor: Filippo L'Astorina https://tinyurl.com/y5pdxyxs
Baker, S. (Nov 1, 2017b). Sean Baker οn filmmaking ‘The Florida Project’. https://www.youtube.com/watch?v=eX8RbSHN9hY
Bauman, Z. (2007). Liquid times: Living in an age of uncertainty. Polity Press.
Berlant, L. (2011). Cruel optimism. Durham: Duke University Press.
Capellini, B., Harman, V., Marilli, A., & Parsons, E. (2019). Intensive mothering in hard times: Foucauldian ethical self-formation and cruel optimism. Journal of Consumer Culture, 19(4), 469-492.
Cvetkovich, A. (2012). Depression: A public feeling. Durham, NC: Duke UP.
Donzelot, J. (1997). The policing of families. The John Hopkins University Press.
Fuery, K. (2019). Wilfred Bion, Thinking, and emotional experience with moving images. Being embedded. London: Routledge.
Ford, F. (2019). Rebellion and restriction: Childhood in ‘custody’ and ‘The Florida Project’. Screen Education (St Kilda, Vic.), 93, pp. 16–24. https://shorturl.at/0wK4B
Garlen, J., & Sandlin, J. (2017). Happily (n)ever after: The cruel optimism of Disney’s romantic ideal. Feminist Media Studies, 17 (6), 957-971.
Garrett, R., Jensen, T., & Voela, A. (2016). We need to talk about family: Essays on neoliberalism, the family and popular culture. Cambridge: Cambridge Scholar Publishing.
Gillain, A. (2022). Totally Truffaut: 23 Films for Understanding the Man and the Filmmaker. Online edn, Oxford Academic, https://shorturl.at/GZSqM, accessed 21 Aug. 2023.
Giroux, H. (2005). The terror of neoliberalism: Rethinking the significance of cultural politics. College Literature, 32(1), 1-19.
Hays, Sh. (1996). The cultural contradictions of motherhood. New Haven, Conn: Yale University Press.
Hoffman, J. (2017, May 22). ‘The Florida Project’ review – poverty and joy in the shadow of the Magic Kingdom. Guardian online edn, https://shorturl.at/l8u9a
Ingram, N., Bathmaker, A.-M., Abrahams, J., Bentley, L., Bradley, H., Hoare, T., … Waller, R. (2023). Following dreams and temporary escapes: The impacts of cruel optimism. In The degree generation: The making of unequal graduate lives (pp. 129–152). Chapter, Bristol University Press. https://doi.org/10.2307/jj.4116406.12
Jenks, C. (2005). Παιδική ηλικία (επιμ.: Φ. Κουγιουμουτζάκη, μτφρ.: Μ. Γκατώνα). Αθήνα: Gutenberg.
Kenigsberg, B. (2017, May 22). Cannes 2017: Sean Baker's ‘The Florida Project’. https://www.rogerebert.com/festivals/cannes-2017-sean-bakers-the-florida-project
Kermode, M. (2017, November 12). ‘The Florida Project’ Review – Thrillingly vibrant. The Guardian. https://shorturl.at/nTK3m
Kirby, J. (2019). American utopia: Socio-economic critique and utopia in American honey and ‘The Florida Project’ (92). Online article https://tinyurl.com/3jc4y7sz
Kohn, E. (2017, May 22). «The Florida Project» Review: Sean Baker’s ‘Tangerine’ Followup Delivers — Cannes 2017. IndieWire. https://tinyurl.com/2v2kbvp7
Κουγιουμουτζάκη, Φ. (2023). Η πανδημία και οι σχέσεις σχολείου-οικογένειας. Στο Γ. Γρόλλιος, Γ. Κατσιαμπούρα και Χ. Νομικού (επιμ.). Προβληματισμοί και προκλήσεις. Πρακτικά του 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Κριτικής Εκπαίδευσης «Η κριτική εκπαίδευση για την ελπίδα και την κοινωνική χειραφέτηση», (276-292). Θεσσαλονίκη: Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ISBN: 978-960-243-735-3.
Layton, L. (2010). Irrational exuberance: Neoliberal subjectivity and the perversion of truth. Subjectivity, 3(3), pp.303-322.
Μπίμπου, Ι., & Παπαδόπουλος, Δ. (2021). Αφηγήσεις για τα παιδιά στην ταινία του Hirokazu Koreeda «Dare mo shiranai (2004)/Nobody knows». Στο Μ. Κανατσούλη Τ.. Αγγελάκη, & Δ. Σουλιώτη (επιμ.) Αφηγήσεις και "αφηγήσεις" για την παιδική ηλικία» (177-187). Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
MacDowell, J. (2014). Happy endings in Hollywood cinema: Cliché, convention and the final couple. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Mayall, B. (2000). The sociology of childhood in relation to children’s rights. The International Journal of Children’s Rights, 8, 243–259.
Ngai, S. (2005). Ugly feelings. Harvard University Press.
Παπαδόπουλος, Δ. (2021). Κινηματογραφική εκπαίδευση: Τέχνη, πολιτισμός και παιδαγωγική. Εκδόσεις ΠΕΚ – Πυξίδα της Πόλης για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων.
Paszkiewicz, K. (2022). “Tipped over, but still growing”: Cruel optimism and queer temporalities in ‘The Florida Project’, Quarterly Review of Film and Video, 39(1), 139-169. https://10.1080/10509208.2020.1819731
Rooney, D. (2017, May 23). ‘The Florida Project’: Film Review. Cannes. https://tinyurl.com/bdfwmtpy
Rose, N. (1999). Powers of freedom.: Reframing political thought. Cambridge: Cambridge University Press.
Rustin, E. (2018) Film review: ‘Ladybird, Ladybird’ (Ken Loach, 1994) and ‘The Florida Project’ (Sean Baker, 2017): Different perspectives on families in crisis. Journal of Child Psychotherapy, 44(3), 430-434.
Seghaier, R. (2018). Poverty porn and reproductive injustice: A review of Capernaum. Kohl: Α Journal for Body and Gender Research,4(2), 229-235. doi: https://doi.org/10.36583/2018040214.
Sennett, R. (2006). The culture of new capitalism. New Haven: Yale University Press.
Stewart, C. (2007). Ordinary affects. Durham: Duke University Press.
Stables, K. (2017, November 28). Film of the week: The Florida Project paints a hardscrabble wonderland in candy colors. BFI. https://www2.bfi.org.uk/news-opinion/sight-sound-magazine/reviews-recommendations/florida-project-sean-baker-hardscrabble-wonderland-candy-colours
Stevens, I. (2019, January 7). The Florida Project review: a happy film about an ugly world. BFI. https://www2.bfi.org.uk/news-opinion/sight-sound-magazine/reviews-recommendations/florida-project-sean-baker-happy-film-ugly-world
Sticchi, F. (2021) Expulsed childhoods: A ciambra and ‘The Florida Project’. In F. Sticchi (ed.), Mapping precarity in contemporary cinema and television (221-233).Springer International Publishing.
Tallerico, B. ‘The Florida Project’. https://tinyurl.com/mpunawnt (Ανακτήθηκε, 06/10/2017).
Tunstall, T. ‘The Florida Project’ is a cautionary tale about a consumer-obsessed culture. https://tinyurl.com/mr2txcfe (Ανακτήθηκε, 17/10/2017).
Yoshida, E. ‘The Florida Project’ is a near-perfect follow-up from the director of Tangerine. https://www.vulture.com/2017/10/cannes-2017-the-florida-project-review.html (Ανακτήθηκε, 05/10/2017).
Youngdahl, J. (2017). The magic castle: Hope and despair in ‘The Florida Project’. New Labor Forum, 27(3), 98-99.
Χατζηπέμπος Θ. & Μπίμπου-Νάκου, Ι. (2021). Σχολική ψυχολογία και κοινωνική εργασία: Διεπαγγελματική συνεργασία με τις οικογένειες και τους εκπαιδευτικούς στο σχολικό πλαίσιο. Παραδοχές, διαπραγματεύσεις και διλήμματα. Επιθεώρηση Κοινωνικών Επιστημών,143 (1), 1-31.
Wikipedia. Post-fordism. https://en.wikipedia.org/wiki/Post-Fordism (Ανακτήθηκε, 27/08/2023).
Wikipedia. ‘Little Fugitive (film)’. https://tinyurl.com/2txepjhx (Ανακτήθηκε, 18/03/2023)
Wikipedia. ‘Ladybird’ (film). https://tinyurl.com/3zhchfur (Ανακτήθηκε, 22/06/2023).
Wikipedia. ‘Nobody Knows’ (film). https://tinyurl.com/yc3teyn8 (Ανακτήθηκε, 26/07/2023)
Wikipedia. ‘Our Gang’ (film). https://en.wikipedia.org/wiki/Our_Gang (Ανακτήθηκε, 27/08/2023)
Wikipedia. ‘Κλέφτες Ποδηλάτων’ (film). https://tinyurl.com/yv76hy79. (Ανακτήθηκε, 29/08/2023).
Wikipedia. ‘Small Change’ (film). https://tinyurl.com/37cz2nbs (Ανακτήθηκε, 12/07/2023).
Wikipedia. ‘Τετρακόσια Χτυπήματα” (film). https://tinyurl.com/ysabvbjt (Ανακτήθηκε, 27/12/2022).
Williams, R. (1977). Marxism and Literature. Oxford: Oxford University Press.
Wilson J.A., & Chivers Y, E. (2015). Mothering through precarity. Becoming mamapreneurial. Cultural Studies, 29(5-6), 669-686.