Η διδασκαλία της Εκκλησιαστικής Ιστορίας στη σχολική εκπαίδευση: Θεωρητική προσέγγιση και πρακτικές εφαρμογές

PDF
Δημοσιευμένα: Nov 20, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/ppej.18081
Λέξεις-κλειδιά:
Διδασκαλία Εκκλησιαστικής Ιστορίας συγκρουσιακά θέματα κριτική και δημιουργική σκέψη
Emmanouil Karageogroudis
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη

Η διδασκαλία της Εκκλησιαστικής Ιστορίας στη σχολική εκπαίδευση αποκτά νέο ενδιαφέρον και προοπτικές, αν ακολουθήσει τις κατευθύνσεις της σύγχρονης διδακτικής και τις εξελίξεις στη μελέτη της Ιστορίας μέσα από πηγές. Οι θεωρητικές μας προϋποθέσεις και οι αντίστοιχες εφαρμογές σε σχολικές τάξεις είχαν ως αφετηρία την καλλιέργεια της κριτικής και δημιουργικής σκέψεως των μαθητών μέσα από τη μελέτη των ιστορικών γεγονότων και τη διαχείριση συγκρουσιακών θεμάτων. Η διδακτική μας πρόταση αφορούσε στην ανακήρυξη της Εκκλησίας της Ελλάδος ως αυτοκέφαλης. Ακολουθήσαμε τις αρχές της μαθήσεως βασισμένης στο πρόβλημα,  στο πλαίσιο των αρχών της διερευνητικής μαθήσεως. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της αξιολογήσεως, η διδασκαλία θεμάτων από την Εκκλησιαστική Ιστορία μπορεί να είναι αποτελεσματική και ενδιαφέρουσα, αν διδαχθεί με τρόπο που να προάγει την αυτενέργεια των μαθητών και την καλλιέργεια πολλαπλών δεξιοτήτων, με σκοπό την ουσιαστική γνώση και την ορθή διαχείρισή της για την κατανόηση του παρελθόντος και τη δημιουργία κριτικά σκεπτόμενων και ενεργών δημοκρατικών πολιτών.

 

 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Emmanouil Karageogroudis, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Κοινωνικής Θεολογίας; Αναπληρωτής Καθηγητής
Αναφορές
Αγγελόπουλος, Α. (1998). Εκκλησιαστική Ιστορία. Ιστορία των δομών διοικήσεως και ζωής της Εκκλησίας της Ελλάδος (εικοστός αἰιώνας). Θεσσαλονίκη: εκδ. Κυριακίδη.
Αναγνωστοπούλου, Σ. (2000). Η ιστορικότητα του «εθνικού ρόλου» της Εκκλησίας της Ελλάδος: Έθνος ελληνικό ή έθνος ελληνορθόδοξο; Δομές και σχέσεις εξουσίας στη σημερινή Ελλάδα, 7ο Επιστημονικό Συ¬νέ¬δρι¬ο, Πάντειο Πανεπιστήμιο 21-24 Απριλίου 1999, σσ. 343-358. Αθήνα: Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα.
Aronson, E., & Bridgeman, D. (1979). Jigsaw groups and the desegregated classroom: In pursuit of common goals. Personality and Social Psychology Bulletin, 5(4), 438-446.
Bainton, R. (1942). Teaching Church History. Journal of Bible and Religion, 10 (2), 103-107. Retrieved February 2018 from: http://www.jstor.org/stable/1458995.
Βαφείδης, Φ. (1928). Εκκλησιαστική Ιστορία από του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού μέχρι των καθ’ ημάς χρόνων, τόμος τρίτος Νέα Εκκλησιαστική Ιστορία (1453-1908), μέρος Β΄ Από των αρχών του ΙΗ΄ αιώνος (1700) μέχρι των ημερών ημών (1908). Αλεξάνδρεια.
Berg, W., Graffe, L. & Holden, C. (2003).Teaching Controversial Issues: a European perspective. London: CICE.
Burbules, N., & Berk, R. (1999). Critical thinking and critical pedagogy: relations, differences and limits. In T. S. Popkewitz and L. Fendler (Eds.), Critical theories in education (pp. 45-65). New York: Routledge.
Byford, J., Lennon, S. & Russell, W. S. (2009). Teaching controversial issues in the social studies: A research study of high school teachers. Clearing House, 82(4), 165-170.
Γερομιχαλός, Α. (1973). Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος (κατά τας πανεπιστημιακάς παραδόσεις). Θεσσαλονίκη.
Council of Europe, (2000). Teaching controversial and sensitive issues in history education for secondary schools. Activities for the Development and Consolidation of Democratic Stability (ADACS). Sarajevo, Bosnia and Herzegovina, 19 -20 November 1999. Strasbourg: DECS/EDU/HIST (99) 64.
Φαρμακίδης, Θ. (1852). Ο Συνοδικός Τόμος ή περί αληθείας (τύποις Ν. Αγγελίδου). Αθήνα.
Foster, S., & Padgett, C. (1999). Authentic historical inquiry in the social studies classroom. The Clearing House, 72(6), 357-363.
Huddleston, T. & Kerr, D. (Eds) (2006). Making sense of citizenship: A continuing Professional Development Handbook. London: Hodder Education.
Jendorff, B. (1982). Kirchengeschichte - wieder gefragt! Didaktische und methodische Vorschläge für den Religionsunterricht. München: Kösel.
Kidwell, F. (1996). “Why do I have to study history?” Social Studies Review, 36(1), 66-69.
Κογκούλη, Π. Ι. (2016). Η διδασκαλία "συγκρουσιακών θεμάτων" στο μάθημα της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Διδακτορική Διατριβή. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή, τμ. Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας.
Κογκούλης, Ι. Β. (2014). Διδακτική του Μαθήματος των Θρησκευτικών - Παιδείας & Ελληνορθόδοξης Κληρονομιάς - στην Πρωτοβάθμια & Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Β΄ εκδ.). Θεσσαλονίκη: Δέσποινα Κυριακίδη.
Κόκκινος, Γ., Μαυροσκούφης, Δ.Κ., Λεμονίδου, Ε., Γατσωτής, Π., Παπανδρέου, Ζ., Δημακοπούλου, Α., Κυρίτσης, Δ., Μπρεντάνου,Κ., &Σακκά, Β. (2015). Το τραύμα, τα συγκρουσιακά θέματα και οι ερμηνευτικές διαμάχες στην ιστορική εκπαίδευση, (Επιμ. Κόκκινος, Γ. και Μαυροσκούφης, Δ.). Αθήνα: Ρόδον Εκδοτική.
Κονιδάρης, Γ. (1970). Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος από της ιδρύσεως των Εκκλησιών αυτής υπό του Αποστόλου Παύλου μέχρι σήμερον (49/50-1966), τ. Β΄. Από των αρχών του Η΄ αιώνος μέχρι των καθ' ημάς χρόνων εν επιτομή, μετ’ επισκοπήσεως της Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Ελλάδος εισαγωγικώς. Αθήνα.
Κωνσταντινίδης, Ε. (2008). Η ανακήρυξις του αυτοκεφάλου της εν Ελλάδι Εκκλησίας (1850) και η θέσις των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών (1928), Έρευναι περί την Ιστορίαν της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος, 3, Αθήναι : Παρρησία.
Loewen, J. W. (1995). Lies my teacher told me everything your American history text book got wrong. NewYork: NewPress.
Μανίκας, Κ. (1999). Σχέσεις: «Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας στη Νεώτερη Ελλάδα (Στάδια αναπτύξεως της Πολιτειοκρατίας κατά το 19ο αιώνα και ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων», Θεολογία, 70, 330-410.
Mason, M. (2008). Critical Thinking and Learning. Oxford: Blackwell Publishing.
McPeck, J.K. (1981). Critical Thinking and Education: Issues and ideas in education series. Oxford : M. Robertson.
McCully, A., (2005). Teaching controversial issues in a divided society: learning from Northern Ireland. Prospero 11(4), 38-46.
Μεταλληνός, Γ. (2018). Ελλαδικού αυτοκεφάλου παραλειπόμενα. Αθήνα: Εκδ. Γρηγόρη.
Milton, H. (1993). Improving the critical thinking skills of ninth grade world history students by integrating critical thinking skills and course content. Ed.D Practicum, Nova University (Dissertations/Theses).
Mitchell, W. (1993). Using the position paper to teach higher-level thinking skills in American history. OAH Magazine of History, 7(4), 5-7.
Οικονόμου, Κ. (1862). Τα σωζόμενα εκκλησιαστικά συγγράμματα, τ. Β΄. Αθήνα: Εκδ. Σ.Οικονόμος.
Oxfam Development Education Programme (2006). “Teaching Controversial Issues”. Retrieved February 2018 from: http://www.oxfam.org.uk/~/media/Files/Education/ Teacher%20Support /Free%20Guides/teaching_controversial_issues.ashx.
Παπαδόπουλος, Χ. (1920). Ιστορία της Εκκλησίας της Ελλάδος, τ. Α΄, Ίδρυσις και οργάνωσις της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος. Αθήνα.
Paul, R., (2012). Critical Thinking: What Every Person Needs to Survive in a Rapidly Changing World. Tomales, CA: Foundation for Critical Thinking.
Rev. Canon H.G.G. Herklots (1949).Teaching Church History, Religion in Education, 17(1),20-23, DOI: 10.1080/4908556046.
Siegel, H., (1988). Educating Reason: Rationality, Critical Thinking, and Education. New York: Routledge.
Slavin, R. E. (1990). Cooperative Learning: Theory, research and practice. Boston: Allyn & Bacon.
Stradling, R., Noctor, M., & Baines, B. (Eds.) (1985). Teaching Controversial Issues. Melbourne, AU: Edward Arnold.
Stratling, R., (2001). Teaching 20th Century European History. Strasbourg: Council of Europe.
The T.E.A.C.H. Report, (2007). Teaching Emotive and Controversial History 3-19. The Historical Association. Retrieved February 2018 from:https://www.history.org.uk/files/download/.../12047320
Van Fossen, P. & Shiveley, J. (1997), Things that make you go “hmmm…”: Creating inquiry“problems” in the elementary social studies classroom. Social Studies, 88(2), 71-77.
Vygotsky, L.S. (1978). Mind in society: the development of higher psychological processes. Cambridge, MA.: Harvard University Press
Warren, W., Memory, D., & Bolinger, K.(2004). Improving critical thinking skills in the United States survey course: An activity for teaching the Vietnam war. History Teacher, 37(2), 193-209.
Wasserman, J. (2011). Learning about controversial issues in school history: the experiences of learners in KwaZulu-Natal Schools. Journal of Natal and Zulu, 29, 1-28.
Weckwerth, A. (2015). Leitfaden Studium Alte Kirchengeschichte: Einführung in den Umgang mit kirchenhistorischen Quellen. Bonn / Mainz : Online-Beitrag.
Wellington, J. (2006). Secondary Education: The Key Concepts. New York: Routledge.
Δικτυακοί τόποι:
PBL and Math Education (Retrieved February 2018 from: http://etec.ctlt.ubc.ca/510wiki/PBL_and_Math_Education)