Αντιλήψεις εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας για τις απαιτήσεις που εγείρει ο αναστοχασμός

PDF
Δημοσιευμένα: Apr 29, 2022
Ενημερώθηκε: 2022-04-29
Εκδόσεις:
2022-04-29 (2)
DOI: https://doi.org/10.12681/ppej.26153
Λέξεις-κλειδιά:
Αναστοχασμός εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας ημερολόγιο αναστοχασμού απαιτήσεις αναστοχασμού σχολικό πλαίσιο
Αγγελική Κοκκόση
Πανεπιστήμιο Πατρών
https://orcid.org/0000-0002-9642-8866
Μαρία Πούλου
Πανεπιστήμιο Πατρών
Γεράσιμος Κουστουράκης
Πανεπιστήμιο Πατρών
https://orcid.org/0000-0001-8499-5399
Νικόλαος Χανιωτάκης
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Περίληψη

Το συγκεκριμένο άρθρο μελετά τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας σχετικά με το ποιες απαιτήσεις εγείρει ένας επιτυχημένος αναστοχασμός. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία οι εκπαιδευτικοί για να αναστοχαστούν αποτελεσματικά θα πρέπει να διαθέτουν ορισμένα χαρακτηριστικά και ορισμένες ικανότητες. Συγκεκριμένα, να έχουν την ικανότητα να παρατηρούν την προβληματική κατάσταση που αντιμετωπίζουν, να την περιγράφουν, να την αναλύουν στα επιμέρους στοιχεία από τα οποία συγκροτείται και να αξιολογούν όλες τις πληροφορίες ώστε να καταλήγουν στις πιθανές λύσεις. Ακόμα, να έχει ανοιχτούς ορίζοντες, εξετάζοντας όλες τις απόψεις και τις πληροφορίες από όποια πηγή κι αν προέρχονται, να συμμετέχει ολόψυχα στην αναστοχαστική διαδικασία, να θέτει σε κρίση συνεχώς τις ενέργειες του, να αντιλαμβάνεται τις επιπτώσεις των αποφάσεων και των πράξεων του, να επιζητά τη δια βίου μάθηση και την προσωπική και επαγγελματική του εξέλιξη. Η έρευνα είχε διάρκεια τέσσερις εβδομάδες και συμμετείχαν 47 εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας που υπηρετούν σε δημόσια νηπιαγωγεία της Δυτικής Ελλάδας. Για την άντληση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ένα τμήμα από ένα εβδομαδιαίο ημερολόγιο αναστοχασμού που σχεδιάστηκε στα πλαίσια διεξαγωγής διδακτορικής έρευνας. Προκειμένου να διασφαλιστεί η πληρέστερη κατανόηση του ζητήματος που εξετάζεται ακολουθήθηκε η έρευνα μεικτών μεθόδων για την ανάλυση των εμπειρικών δεδομένων. Χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό ποιοτικής ανάλυσης NVivo-8 και το στατιστικό πακέτο SPSS. Από τα αποτελέσματα της μελέτης προέκυψε ότι όσο περνούν οι εβδομάδες συμπλήρωσης του ημερολογίου αναστοχασμού οι εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας αναφέρουν όλο και περισσότερα κριτήρια- απαιτήσεις, τα οποία εντοπίζονται στη θεωρία του Dewey ως βασικά στοιχεία στη διαδικασία του αναστοχασμού.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Αγγελική Κοκκόση, Πανεπιστήμιο Πατρών

ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΣ, ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΤΕΕΑΠΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

Μαρία Πούλου, Πανεπιστήμιο Πατρών

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΤΕΕΑΠΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

Γεράσιμος Κουστουράκης, Πανεπιστήμιο Πατρών

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΕΕΑΠΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

Νικόλαος Χανιωτάκης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΤΔΕ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Αναφορές
Αυγητίδου, Σ. (Επιμ.) (2016). Ο εκπαιδευτικός ως στοχαζόμενος επαγγελματίας. Αθήνα: Gutenberg.
Ab Rashid, R. (2018). Dialogic reflection for professional development through conversations on a social networking site. Reflective Practice, 19(1), 105-117.
Akbari, R., Behzadpoor, F., & Dadvand, B. (2010). Development of English language teaching reflection inventory. System, 38(2), 211-227.
Attard And, K., & Armour, K. (2006). Reflecting on reflection: a case study of one teacher's early-career professional learning. Physical Education and Sport Pedagogy, 11(3), 209-229.
Birmingham, C. (2003). Practicing the Virtue of Reflection in an Unfamiliar Cultural Context. Theory Into Practice 42(3), 188-194.
Boud, D., Keogh, R., & Walker, D. (Eds.). (2000). Reflection: Turning experience into learning. New York, NY: Nichols.
Braun Jr, J. A., & Crumpler, T. P. (2004). The social memoir: An analysis of developing reflective ability in a pre-service methods course. Teaching and Teacher Education, 20(1), 59-75.
Bray, E., & Harsch, K. (1996). Using Reflection/Review Journals in Japanese Classrooms. ERIC, 1-13.
Bryman, A. (2017). Quantitative and qualitative research: further reflections on their integration. In Mixing methods: Qualitative and quantitative research. London: Routledge.
Calderhead, J. (1989). Reflective teaching and teacher education. Teaching and teacher education, 5(1), 43-51.
Casanave, C. P. (2013). Journal writing in second language education. Ann Arbor: University of Michigan Press.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2008). Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Creswell, J. (2015). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research. New York: Pearson.
Cunliffe, A.L. & Easterby-Smith, M. (2004). From reflection to practical reflexivity: experiental learning as lived experience. In M. Reynolds and R. Vince (Eds.), Organizing Reflection (pp. 30-46). Aldershot: Ashgate Publishing.
Daniels, D. C. (2002). Becoming a reflective practitioner. Middle School Journal, 33(5), 52–56.
Dart, B. C., Boulton-Lewis, G. M., Brownlee, J. M., & McCrindle, A. R. (1998). Change in knowledge of learning and teaching through journal writing. Research Papers in Education, 13, 291–318.
Dewey, J. (1933). How We Think. Chicago: Henry Regnery. New York: Dover Publications.
Farrell, T. S. (2008). Reflective Practice in the Professional Development of Teachers of Adult English Language Learners. CAELA Network Brief. Center for adult English language acquisition.
Farrell, T. S., & Jacobs, G. M. (2016). Practicing What We Preach: Teacher Reflection Groups on Cooperative Learning. Tesl-Ej, 19(4), 1-9.
Fatemipour, H. (2013). The efficiency of the tools used for reflective teaching in ESL contexts. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 93, 1398-1403.
Forde, C., Mc Mahon, M., Mc Phee, A. D., & Patrick, F. (2006). Professional development, reflection and enquiry. London: Paul Chapman Publishing.
Garza, R., & Smith, S. F. (2015). Pre-service teachers’ blog reflections: illuminating their growth and development. Cogent., 2(1), 1–15.
Good, J. M., & Whang, P. A. (2002). Encouraging reflection in preservice teachers through response journals. The Teacher Educator, 37(4), 254–267.
Graves, K. (2002). Developing a reflective practice through disciplined collaboration. The Language Teacher, 26(7), 19-21.
Griffiths, V. (2000). The reflective dimension in teacher education. International Journal of Educational Research, 33(5), 539-555.
Hatton, N., & Smith, D. (1995). Reflection in teacher education: Towards definition and implementation. Teaching and Teacher Education, 11(1), 33-49.
Hatch, J.A. (1999). What preservice teachers can learn from studies of teachers’ work. Teaching and Teacher Education, 15(3), 229–242.
Ιωσιφίδης, Θ. (2017). Ποιοτικές μέθοδοι έρευνας και επιστημολογία των κοινωνικών επιστημών. Αθήνα: Τζιόλας.
Ibrahim, N. H., Surif, J., Arshad, M. Y., & Mokhtar, M. (2012). Self reflection focusing on pedagogical content knowledge. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 56, 474-482.
Jay, J. K., & Johnson, K. L. (2002). Capturing complexity: A typology of reflective practice for teacher education. Teaching and teacher education, 18(1), 73-85.
Καραμηνάς, Ι. (2010). Ο αναστοχασμός ως μεταγνωστική διαδικασία κατά την πρακτική άσκηση των εκπαιδευτικών με μικροδιδασκαλία: Η περίπτωση των σπουδαστών του ΕΠΠΑΙΚ στην ΑΣΠΑΙΤΕ. Πρακτικά του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ.), 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα: «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω», Αθήνα, 7-9 Μαΐου 2010.
Καλαϊτζοπούλου, Μ. (2001). Ο εκπαιδευτικός ως στοχαζόμενος επαγγελματίας. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Kalk, K., Luik, P., Taimalu, M., & Täht, K. (2014). Validity and reliability of two instruments to measure reflection: A confirmatory study. TRAMES: A Journal of the Humanities & Social Sciences, 18(2), 121-134.
Klimova, B. (2015). Diary Writing as a Tool for Students’ Self-reflection and Teacher's Feedback in the Course of Academic Writing. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 549-553.
Korthagen, F. A. J. (April, 2001). Linking practice and theory: The pedagogy of realistic teacher education. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Seattle.
Korthagen, F. A. (2004). In search of the essence of a good teacher: Towards a more holistic approach in teacher education. Teaching and teacher education, 20(1), 77-97.
Korthagen, F. A., & Kessels, J. P. (1999). Linking theory and practice: Changing the pedagogy of teacher education. Educational researcher, 28(4), 4-17.
Καραγιώργη, Γ. (2013) Συναδελφικός Αναστοχασμός μέσω Παρατήρησης Διδασκαλίας Συναδέλφου 15ο Δελτίο Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, 59-64.
Κασούτας, Μ. (2007) «Ο στοχαστικο-κριτικός εκπαιδευτικός ως αντισταθμιστικός πα-ράγοντας ενός σχολείου ίσου για παιδιά άνισα». Στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Σχολείο Ίσο για Παιδιά Άνισα», Αθήνα, 4- 6 Μαΐου 2007, σελ. 187-194.
Κώστας, Α. (2015). Ηλεκτρονική κοινότητα πρακτικής άσκησης (e-ΚΠΑ): διερευνητική μελέτη περίπτωσης των κοινοτήτων πρακτικής με έμφαση στο στοχασμό και την επαγγελματική ταυτότητα των εκπαιδευόμενων εκπαιδευτικών (Διδακτορική διατριβή). Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος.
Κώστας, Α., Σοφός, Α. (2013) eΚΠΑ - Ηλεκτρονική Κοινότητα Πρακτικής Άσκησης Εκπαιδευόμενων Εκπαιδευτικών. Στο: Α. Λαδιάς, Α. Μικρόπουλος, Χ. Παναγιωτακόπουλος, Φ. Παρασκευά, Π. Πιντέλας, Π. Πολίτης, Σ. Ρετάλης, Δ. Σάμψων, Ν. Φαχαντίδης, Α. Χαλκίδης (επιμ.), Πρακτικά Εργασιών 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «Ένταξη των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία» της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης ΤΠΕ στην Εκπαίδευση (ΕΤΠΕ), Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Πειραιάς, 10-12 Μαΐου 2013.
Kullman, J. (1998). Mentoring and the development of reflective practice: Concepts and context. System, 26(4), 471-484.
Larrivee, B. (2006). The convergence of reflective practice and effective classroom management. In C. Evertson and C. Weinstein (Eds.), Handbook of classroom management: Research, practice, and contemporary issues (pp. 983–1001). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Larrivee, B. (2010). What We Know and Don’t Know about Teacher Reflection. In E. Pultorak (Ed.), The purposes, practices, and professionalism of teacher reflectivity: Insights for twenty-first-century teachers and students (pp. 137- 161). United Kingdom: Rowman & Littlefield Education.
Luttenberg, J., & Bergen, T. (2008). Teacher reflection: the development of a typology. Teachers and teaching, 14(5-6), 543-566.
Mann, S., & Walsh, S. (2013). RP or ‘RIP’: A critical perspective on reflective practice. Applied Linguistics Review, 4(2), 291-315.
Mirzaei, F., Phang, F. A., & Kashefi, H. (2014). Measuring Teachers Reflective Thinking Skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 141(1), 640-647.
Μιχαλοπούλου, Κ. (2007). Το αναστοχαστικό μοντέλο διδασκαλίας και οι απόψεις φοιτητών παιδαγωγικού τμήματος για την πρακτική τους άσκηση. Στο Δ. Χατζηδήμου, Κ. Μπίκος, Π. Στραβάκου & Κ. Χατζηδήμου (Επιμ.), Πρακτικά 5ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος, Τόμος Β’, (σσ. 171-178). Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη.
Mezirow, J. (1997). Transformative learning: Theory to practice. New directions for adult and continuing education, 1997(74), 5-12.
Moon, J. A. (1999). Learning journal: A handbook for academics, students and professional development. London: Kogan Page Limited.
Moon, J. A. (2006). Learning journals: A handbook for reflective practice and professional development. New York: Routledge.
Noffke, S. E., & Brennan, M. (1988). The Dimensions of Reflection: A Conceptual and Contextual Analysis. New Orleans: ERIC.
Ottesen, E. (2007). Reflection in teacher education. Reflective Practice, 8(1), 31-46.
Παπακώστα, Χ. (2010). Αρχική παιδαγωγική κατάρτιση εκπαιδευτικών
με έμφαση στη στοχαστική παρατήρηση. Διδακτορική διατριβή (Διδακτορική διατριβή, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Διαθέσιμο από τη βάση δεδομένων του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (Κωδ. 19366).
Parsons, M., & Stephenson, M. (2005). Developing reflective practice in student teachers: Collaboration and critical partnerships. Teachers and teaching, 11(1), 95-116.
Pollard, A. (2002). Reflective Teaching. London: Continuum.
Robson, C. (2007). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου. Ένα μέσον για κοινωνικούς επιστήμονες και επαγγελματίες ερευνητές. (μτφ. Β.Π. Νταλάκου & Κ. Βασιλικού). Αθήνα: Gutenberg.
Rodgers, C. (2002). Defining reflection: Another look at John Dewey and reflective thinking. Teachers college record, 104(4), 842-866.
Rogers, A. (1999). H Εκπαίδευση Ενηλίκων. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Richardson, V. (1997). Constructivist teaching and teacher education: Theory and practice. In V. Richardson (Ed.), Constructivist teacher education: Building a world of new understandings (pp. 3-14). London: Falmer Press.
Larrivee, B. (2010). What We Know and Don’t Know about Teacher Reflection. In E. Pultorak (Ed.), The purposes, practices, and professionalism of teacher reflectivity: Insights for twenty-first-century teachers and students (pp. 137- 161). United Kingdom: Rowman & Littlefield Education.
Schön, D. A. (1983). The reflective practitioner: How professionals think in action. New York: Basic Books.
Schön, D. A. (1987). Educating the reflective practitioner. San Francisco: Josey Bass.
Semetsky, I. (2008). On the Creative Logic of Education, or: Re‐reading Dewey through the lens of complexity science. Educational Philosophy and Theory, 40(1), 83-95.
Spalding, E., & Wilson, A. (2002). Demystifying reflection: A study of pedagogical strategies that encourage reflective journal writing. Teachers college record, 104(7), 1393-1421.
Tateo, L. (2012). What do you mean by" teacher"? psychological research on teacher professional identity. Psicologia & Sociedade, 24(2), 344-353.
Toom, A., Husu, J., & Patrikainen, S. (2015). Student teachers’ patterns of reflection in the context of teaching practice. European Journal of Teacher Education, 38(3), 320-340.
Trif, L., & Popescu, T. (2013). The reflective diary, an effective professional training instrument for future teachers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 93(1), 1070-1074.
Zeichner, K., & Liston, D. (2013). Reflective teaching: An introduction (2nd ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Zembal‐Saul, C., Blumenfeld, P., & Krajcik, J. (2000). Influence of guided cycles of planning, teaching, and reflection on prospective elementary teachers' science content representations. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 37(4), 318-339.
Valli, L. (1997). Listening to other voices: A description of teacher reflection in the United States. Peabody journal of Education, 72(1), 67-88.
van Eekelen, I. M., Boshuizen, H. P. A., & Vermunt, J. D. (2005). Self-regulation in higher education teacher learning. Higher education, 50(3), 447-471.
van Woerkom, M., & Croon, M. (2008). Operationalising critically reflective work behaviour. Personnel Review, 37(3), 317-331.
van Woerkom, M., Nijhof, W. J., & Nieuwenhuis, L. (2002). Critical reflective working behaviour: a survey research. Journal of European industrial training, 26(8), 375-383.
York-Barr, J., Sommers, W.A., Ghere, G.S., & Montie, J. (2001). Reflective practice to improve schools: An action guide for educators (2nd ed.). California: Corwin Press.
Wallace, M. J. (1991). Training Foreign Language Teachers: A Reflective Approach. Cambridge: Cambridge University Press.
Wlodarsky, R. (2005). The professoriate: Transforming teaching practices through critical reflection and dialogue. Teaching and Learning: The Journal of Natural Inquiry and Reflective Practice, 19(3), 156–72.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)