Ανθρώπινα δικαιώματα και εκπαίδευση – ο ρόλος των εκπαιδευτικών

pdf
Δημοσιευμένα: Mai 23, 2025
DOI: https://doi.org/10.12681/ppej.38805
Λέξεις-κλειδιά:
Ανθρώπινα δικαιώματα Εκπαίδευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα ΕΑΔ κριτική παιδαγωγική ρόλος του εκπαιδευτικού
Νάσια (Αθανασία) Χολέβα
Τμήμα Θεάτρου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
https://orcid.org/0000-0002-6729-2621
Περίληψη

Το άρθρο περιλαμβάνει τρία μέρη. Στο πρώτο μελετά κριτικά την πορεία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τους αιώνες και κυρίως κατά τον 20ό αιώνα και εξής, εστιάζοντας στην προβληματική που τα ακολουθεί στον δημόσιο λόγο, μέσα από διαφορετικές σχολές σκέψης. Στη συνέχεια το δεύτερο μέρος ασχολείται με το περιεχόμενο και η ουσία της Εκπαίδευσης στα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ΕΑΔ) μέσα από την Διακήρυξη για την Εκπαίδευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Ηνωμένων Εθνών. Ως απότοκο της κριτική παιδαγωγικής, η ΕΑΔ επηρεάζεται κυρίως ως προς την τόλμη και την κριτική σκέψη που απαιτεί προκειμένου να πραγματοποιηθεί, από την προβληματική που προαναφέρθηκε. Το τρίτο μέρος εστιάζει στο προφίλ των εκπαιδευτικών που διδάσκουν ανθρώπινα δικαιώματα και ακολουθούν τις αρχές της ΕΑΔ. Μοιραία, στους ώμους τους πέφτει ένα διπλό βάρος, αυτό της ουσιαστικής πολιτικής θεώρησης του κόσμου, της κριτικής σκέψης και της τόλμης, ενώ παράλληλα καλούνται να υπηρετήσουν το υπάρχον, ασφυκτικό εκπαιδευτικό σύστημα. Η γεναιότητα που απαιτείται στην συνθήκη αυτ΄ή, έχει οδηγήσει μερίδα των σχετικών μελετητών να μιλούν για το προφίλ του εκπαιδευτικού-ήρωα, το οποίο αναλύεται. 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Νάσια (Αθανασία) Χολέβα, Τμήμα Θεάτρου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Η Νάσια Χολέβα είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια Θεατροπαιδαγωγικής του ΑΠΘ. Σπούδασε στο Τμήμα Θεάτρου (ΑΠΘ), ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στο Εφαρμοσμένο Δράμα (Exeter University) και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ από το ΤΕΠΑΕ (ΑΠΘ). Διορισμένη θεατρολόγος, συντονίζει ομάδες τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης και επιμορφώνει εκπαιδευτικούς. Έχει διδάξει στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου μαθήματα Παιδαγωγικής του Θεάτρου, ως ακαδημαϊκή υπότροφος. Υπήρξε μέλος ομάδας εμπειρογνωμόνων του ΙΕΠ για τα ΑΠΣ «πολιτισμός-τέχνες». Από το 2006 δημιουργεί και υλοποιεί θεατροπαιδαγωγικά προγράμματα και έρευνες (ΕΣΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση, ΑΠΘ, Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, ActionAid κ.ά.). Συγγράφει βιβλία και δημοσιεύει έρευνες σε επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και συνέδρια. Είναι συντονίστρια της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού Εκπαίδευση & Θέατρο (2024-2025). Πρόσφατα ερευνητικά της ενδιαφέροντα είναι η ικανότητα εκπαιδευτικών θεατρικής αγωγής στον δημοκρατικό πολιτισμό, η εκπαίδευση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η επαγγελματική ανάπτυξη καλλιτεχνών και εκπαιδευτικών μέσα από ισότιμες συνεργασίες και η αξιοποίηση έργων τέχνης στη διαθεματική προσέγγιση κοινωνικών ζητημάτων.

Αναφορές
Amnesty International (2021). Greece: violence, lies and pushbacks. Refugees and migrants still denied safety and asylum at Europe’s borders. https://www.amnesty.gr/sites/default/files/new_edited_22_jun_greece-violence_lies_and_pushbacks2_eur25-4307-2021_002_002.pdf
Αντωνίου, Θ., & Πίτσου, Χ. (2021). Από την κλασσική τυπολογία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη σύγχρονη προσέγγιση. Στο Θ.Β. Θάνος & Λ. Συμεού (Επιμ.), Ανθρώπινα δικαιώματα - ενιαία εκπαίδευση. Κοινωνιολογικές, παιδαγωγικές και ψυχολογικές προσεγγίσεις (σσ.37-52). Gutenberg.
Bajaj, M. (2017a). Human rights education for social change: experiences from South Asia. In K. Bickmore, R. Hayhoe, C. Manion, K. Mundy, & R. Read (Eds.), Comparative and international education: issues for teachers (pp. 211-233). Canadian Scholars.
Bajaj, M. (Ed.). (2017b). Human rights education: theory, research, praxis. University of Pennsylvania Press.
Bajaj, M. (2018). Conceptualizing transformative agency in education for peace, human rights, and social justice. International Journal of Human Rights Education, 2(1), 1-21, DOI: https://repository.usfca.edu/ijhre/vol2/iss1/13
Bajaj, M., & DasGupta, R. (2017). Editors' introduction. International Journal of Human Rights Education, 1(1), 1-10, DOI: https://repository.usfca.edu/ijhre/vol1/iss1/1
Banki, S., Valiente-Riedl, E., & Duffill, P. (2013). Teaching human rights at the tertiary level: addressing the ‘knowing-doing gap’ through a role-based simulation approach. Journal of Human Rights Practice, 5(2), 318-336, DOI: http://doi.org/10.1093/jhuman/hut011
Brander, P., Keen, E., Juhasz, V., & Schneider, A. (Επιμ.). (2012). COMPASS - εγχειρίδιο για την εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα με νέους-ες, (Ιωάννα Πετρίτση & Φανή Τσιουμπέκου, Mτφρ.). Συμβούλιο της Ευρώπης.
Brantefors, L. (2019). ‘They don’t have as good a life as us’: a didactic study of the content of human rights education with eleven-year-old pupils in two Swedish classrooms. Human Rights Education Review, 2(1), 47–69, DOI: https://doi.org/10.7577/hrer.2832
Γιαβρίμης, Π., & Ζήση, Χ. (2018). Αξίες εκπαιδευτικών: θεσμοί, εργασία και δημοκρατία. Στο Θ. Ελευθεράκης & Β. Οικονομίδης (Επιμ.), Παιδαγωγική και κοινωνιολογία της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων (σσ. 27-56). Διάδραση.
Choleva, N., Lenakakis, A., & Pigkou-Repousi, M. (2021). Communicating vessels: Drama and human rights education in in-service teacher training. Human Rights Education Review, 4(3), 65–88. https://doi.org/10.7577/hrer.4186
Coysh, J. (2014). The dominant discourse of human rights education: a critique. Journal of Human Rights Practice, 6(1), 89–114, DOI: https://doi.org/10.1093/jhuman/hut033
Διεθνής Αμνηστία (2018). Παρατηρήσεις επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής για το σύστημα υποδοχής και ασύλου στην Ελλάδα. https://www.amnesty.gr/news/ektheseis/article/21378/paratiriseis-epi-toy-shedioy-nomoy-toy-ypoyrgeioy-metanasteytikis
Δουζίνας, Κ. (2011). Τα παράδοξα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στο Α. Ανδρούσου & Ν. Ασκούνη (Επιμ.), Πολιτισμική ετερότητα και ανθρώπινα δικαιώματα (σσ.102-124). Μεταίχμιο.
Δουζίνας, Κ. (2016). Τα παράδοξα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: φιλοσοφία, πολιτική και ψυχανάλυση. Κύκλος εκδηλώσεων του Megaron Plus «Θεωρία στο Μέγαρο, φιλοσοφία, κριτική, ιστορία» (Διάλεξη). https://www.blod.gr/lectures/ta-paradoksa-ton-anthropinon-dikaiomaton-filosofia-politiki-kai-psyhanalysi/
de Kort, F. (2017). Human rights education in social studies in the Netherlands: a case study textbook analysis. Prospects 47, 55–7, DOI: https://doi.org/10.1007/s11125-018-9431-3
Dembour, M.B. (2006). Who believes in Human Rights?: reflections on the European Convention (Law in Context). Cambridge University Press.
Dembour, M. (2010). What are human rights? four Schools of Thought. Human Rights Quarterly 32(1), 1-20, DOI: https://doi.org/10.1353/hrq.0.0130
Douzinas, C. (2002). The end(s) of human rights. Melbourne University Law Review, 26(2), 445-465, DOI: http://www5.austlii.edu.au/au/journals/MelbULawRw/2002/23.html
Ελευθεράκης, Θ. (2011). Πολιτική κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση: η διαπαιδαγώγηση του δημοκρατικού πολίτη στο σχολείο. Στο Β.Δ. Οικονομίδης & Θ.Γ. Ελευθεράκης (Επιμ.), Εκπαίδευση, δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα (σσ. 48-100). Διάδραση.
Ελευθεράκης, Θ.Γ., & Οικονομίδης, Β.Δ. (2018a). Εισαγωγή. Στο Θ.Γ. Ελευθεράκης & Β.Δ. Οικονομίδης (Επιμ.), Παιδαγωγική και κοινωνιολογία της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (σσ. 11-22). Διάδραση.
Ελευθεράκης, Θ.Γ., & Οικονομίδης, Β.Δ. (2018b). Η δημοκρατική σχολική τάξη και ο αποτελεσματικός εκπαιδευτικός. Στο Θ.Γ. Ελευθεράκης & Β.Δ. Οικονομίδης (Επιμ.), Παιδαγωγική και κοινωνιολογία της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (σσ. 57-98). Διάδραση.
Eriksen, K. G. (2018). The indigenous Sami citizen and Norwegian national identity: tensions in curriculum discourses. Human Rights Education Review, 1(2), 25–45, DOI: https://doi.org/10.7577/hrer.2852
Flowers, N. (Επιμ.) (2012). Μικρή πυξίδα - compasito. Εγχειρίδιο εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα για παιδιά, (Στέφανος Αγγελίδης, Mτφρ.). Συμβούλιο της Ευρώπης.
Flowers, N. (2015). The global movement of human rights education. Radical Teacher, 103, 5-17, DOI: https://doi.org/10.5195/rt.2015.237
Flowers, N. (2017). Whence: the evolution of human rights education. Afterword. In M. Bajaj (Ed.), Human rights education: theory, research, praxis (pp. 317-328). University of Pennsylvania Press.
Flowers, N., Bernbaum, M., Rudelius-Palmer, K., & Tolman, J. (2000). The human rights education handbook: effective practices for learning, action and change. Human Rights Resource Center, University of Minnesota.
Zembylas, M. (2017a). Emotions, critical pedagogy, and human rights education. In M. Bajaj (Ed.), Human rights education: theory, research, praxis (pp. 41-59). University of Pennsylvania Press.
Zembylas, M. (2017b). Cultivating critical sentimental education in human rights education. International Journal of Human Rights Education, 1(1), 1-26, DOI: https://repository.usfca.edu/ijhre/vol1/iss1/3
Zembylas, M., & Keet, A. (Eds.) (2018). Critical human rights, citizenship and democracy education: entanglements and regenerations. Bloomsburry Publishing.
Zyngier, D., Traverso, M.D., & Murriello, A. (2015). ‘Democracy will not fall from the sky.’ A comparative study of teacher education students’ perceptions of democracy in two neo-liberal societies: Argentina and Australia. Research in Comparative and International Education, 10(2), 275-299, DOI: https://doi.org/10.1177/1745499915571709
Gamarnikow, E. (2011). Το δικαίωμα στην εκπαίδευση σε εθνικά/πολυπολιτισμικά εκπαιδευτικά συστήματα: διερευνώντας εντάσεις και αμφισημίες, (Αλέξης Καλοφωλιάς, Mτφρ.). Στο Α. Ανδρούσου & Ν. Ασκούνη (Επιμ.), Πολιτισμική ετερότητα και ανθρώπινα δικαιώματα. Προκλήσεις για την Εκπαίδευση (σσ. 125-139). Μεταίχμιο.
Garnett Russell, S., & Suarez, D.F. (2017). Symbol and substance: human rights education as an emergent global institution. In M. Bajaj (Ed.), Human rights education: theory, research, praxis (pp. 22-41). University of Pennsylvania Press.
Goldschmidt-Gjerløw, B. (2019). Children’s rights and teachers’ responsibilities: reproducing or transforming the cultural taboo on child sexual abuse?. Human Rights Education Review, 2(1), 25–46, DOI: https://doi.org/10.7577/hrer.3079
Hantzopoulos, M. (2016). Restoring dignity in public schools: human rights education in action. Teachers College Press.
Ignatieff, M. (ed.) (2009). American exceptionalism and human rights. Princeton University Press.
Ioannidou M., Lenakakis A., & Christodoulou M. (2024). Weaving the Social Engagement of Students Through Art Practices: In the Wake of Project CARE/SS. The Paris Conference on Education 2024: Official Conference Proceedings (pp. 537-548). https://doi.org/10.22492/issn.2758-0962.2024.41
Jennings, T. (2006). Human rights education standards for teachers and teacher education. Teaching Education, 17(4), 287-298, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/10476210601017378
Jerome, L. (2018). Hypocrites or heroes? Thinking about the role of the teacher in human rights education. Human Rights Education Review, 1(2), 46-64, DOI: http://doi.org/10.7577/hrer.2873
Jerome, L., Liddle, A., & Young, H. (2021). Talking about rights without talking about rights: on the absence of knowledge in classroom discussions. Human Rights Education Review, 4(1), 8–26, DOI: https://doi.org/10.7577/hrer.3979
Jerome, L., & Starkey, H. (2022). Developing children's agency within a children's rights education framework: 10 propositions. Education 3-13, 50(4), 439-451, DOI: https://doi.org/10.1080/03004279.2022.2052233
Karanikola, Z., & Pitsou, C. (2019). UN Agenda 2030 and European Union policies to promote the right to education and teacher training (full text in Greek). Academia, 16-17, 168-184, DOI: https://doi.org/10.26220/aca.3176
Kasa, T., Rautiainen, M., Malama, M., & Kallioniemi, A. (2021). ‘Human rights and democracy are not self-evident’: Finnish student teachers’ perceptions on democracy and human rights education. Human Rights Education Review, 4(2), 69–84, DOI: https://doi.org/10.7577/hrer.3937
Katz, S. R., & McEvoy Spero, A. (2015). The challenges and triumphs of teaching for human rights in US schools. In S. R. Katz & A. McEvoy Spero (Eds.), Bringing human rights education to US classrooms (pp. 15-28). Palgrave MacMillan. DOI: http://doi.org/10.1057/9781137471130
Κοντογιάννη, Δ., & Μιχελάκη, Θ. (2018). Τα ανθρώπινα δικαιώματα και το δικαίωμα των εθνοπολιτισμικά “άλλων” στην εκπαίδευση. Στο Θ.Γ. Ελευθεράκης & Β.Δ. Οικονομίδης (Επιμ.), Παιδαγωγική και κοινωνιολογία της δημοκρατίας & των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (σσ. 263-284). Διάδραση.
Keet, A. (2017). Does human rights education exist?. International Journal of Human Rights Education, 1(1), 1-18, DOI: https://repository.usfca.edu/ijhre/vol1/iss1/6
Κυρίδης, Α. (2017). Δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση. Στο Θ. Θάνος, Γ. Καμαριανός, Α. Κυρίδης, & Ν. Φωτόπουλος, Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης: εισαγωγή σε βασικές έννοιες και θεματικές (σσ. 315-331). Gutenberg.
Λενακάκης, Α., & Κανάρη, Χ. (Επιμ.), Πολιτισμός, τέχνες και συμπερίληψη. Σοφία.
Liang, W. (2017). China’s search for human rights education in secondary schools. Prospects 47, 41–53, DOI: https://doi.org/10.1007/s11125-018-9423-3
Lohrenscheit, C. (2006). Dialogue and dignity - linking human rights education with Paulo Freire’s “education for liberation”. Journal of Social Science Education, 5(1), 126-134, DOI: https://doi.org/10.4119/jsse-378
Lundy, L., & Martínez Sainz, G. (2018). The role of law and legal knowledge for a transformative human rights education: addressing violations of children’s rights in formal education. Human Rights Education Review, 1(2), 4–24, DOI: https://doi.org/10.7577/hrer.2560
Magendzo, A.K., & Pavez, J.B. (2017). A perspective of controversy in human rights education: a curricular proposition. Prospects 47, 17–29, DOI: https://doi.org/10.1007/s11125-018-9428-y
Martínez Sainz, G. (2018). Building professional agency in human rights education: translating policy into practice. International Journal of Human Rights Education, 2(1), 1-30, DOI: https://repository.usfca.edu/ijhre/vol2/iss1/14
Meintjes, G. (1997). Human rights education as empowerment - reflections on pedagogy. In G. Andreopoulos & C. Richard-Pierre (Eds.), Human rights education for the 21st Century (pp. 64-79). University of Pennsylvania Press.
Monaghan, C., Spreen, C. A., & Hillary, A. (2017). A truly transformative HRE: facing our current challenges. International Journal of Human Rights Education, 1(1), 1-28, DOI: https://repository.usfca.edu/ijhre/vol1/iss1/4
Μπάλιας, Σ. (2011). Ανθρώπινα δικαιώματα και εκπαίδευση: ηθικοί-πολιτικοί σκοποί, κοινωνική αλλαγή και διαχείριση προβλημάτων. Στο Οικονομίδης & Θ.Γ. Ελευθεράκης (Επιμ.), Εκπαίδευση, δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα (σσ.141-155). Διάδραση.
Νάσκου-Περράκη, Π. (2019). Δικαιώματα του ανθρώπου. Παγκόσμια και περιφερειακή προστασία (2η εκδ.). Σάκκουλας.
Nestian-Sandu, O. (2018). Notes from the field: teaching students to act for human rights. International Journal of Human Rights Education, 2(1), 1-10, DOI: https://repository.usfca.edu/ijhre/vol2/iss1/5
Ngo, H. T. M. (2019). Opportunities and constraints on human rights education when academic freedom is not guaranteed: the case of Vietnam. Human Rights Education Review, 2(2), 7–25, DOI: https://doi.org/10.7577/hrer.3466
Νικολάου, Σ.Μ. (2021). Εκπαιδεύοντας για τη δημοκρατία. Συμβολές στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Gutenberg.
Ó Cuanacháin, C. (2010). Foreword. Ιn A. Osler & H. Starkey (Eds.), Teachers and human rights education (pp. xi – xiii). Trentham Books.
Οικονομίδης, Β.Δ., & Ελευθεράκης, Θ.Γ. (2011). Εισαγωγή. Στο Β.Δ. Οικονομίδης & Θ.Γ. Ελευθεράκης (Επιμ.), Εκπαίδευση, δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα (σσ. 9-24). Διάδραση.
Osler, A. (2016). Human rights and schooling: an ethical framework for teaching social justice. Teachers College Press.
Osler, A. (2018a). Editorial. Human rights education: A project for our common future. Human Rights Education Review, 1(1), 1-4, DOI: http://doi.org/10.7577/hrer.2805
Osler, A. (2018b). Editorial. Embodying human rights in formal education: an ongoing challenge. Human Rights Education Review, 1(2), 1-3, DOI: http://doi.org/10.7577/hrer.3088
Osler, A., Flatås, B. A., & Ozdowski, S. (2019). Networking to promote and transform human rights education. Human Rights Education Review, 2(2), 1–6, DOI: https://doi.org/10.7577/hrer.3570
Osler, A., & Starkey, H. (2010). Teachers and human rights education. Trentham.
Πανταζής, Β. (2011a). Ανθρώπινα δικαιώματα. Δικαιώματα του παιδιού και εκπαίδευση. Διάδραση.
Πανταζής, Β. (2011b). Παιδεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στο Β.Δ. Οικονομίδης & Θ.Γ. Ελευθεράκης (Επιμ.), Εκπαίδευση, δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα (σσ. 154-184). Διάδραση.
Πανταζής, Β. (2015). Αντιρατσιστική εκπαίδευση. Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις. http://hdl.handle.net/11419/1633
Πανταζής, Β., & Παπαγεωργίου, Ε. (2013). Εκπαίδευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Θεωρία - έρευνα. Διάδραση.
Παπαϊωάννου, Κ. (2011). Τα δικαιώματα ως πρόκληση για την εθνική μας “ομοιογένεια”. Στο Α. Ανδρούσου & Ν. Ασκούνη (Επιμ.), Πολιτισμική ετερότητα και ανθρώπινα δικαιώματα: προκλήσεις για την εκπαίδευση (σσς. 63-68). Μεταίχμιο.
Πίτσου, Σ.Χ. (2015). Οι πολιτικές του ΟΗΕ σχετικά με την Εκπαίδευση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (1995-2009): η εφαρμογή του εκπαιδευτικού μοντέλου της “Γνωστικής Πυραμίδας” στα ελληνικά πανεπιστημιακά τμήματα δασκάλων και νηπιαγωγών. Διδακτορική διατριβή-ebook. Σαΐτα. https://www.ebooks4greeks.gr/oi-politikes-tou-ohe-sxetika-me-thn-ekpaideysh-gia-ta-anthrwpina-dikaiwmata
Πίτσου, Χ., & Αντωνίου, Θ. (2021). Περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συστήματος προστασίας. Στο Θ.Β. Θάνος & Λ. Συμεού (Επιμ.), Ανθρώπινα δικαιώματα - ενιαία εκπαίδευση. Κοινωνιολογικές, παιδαγωγικές και ψυχολογικές προσεγγίσεις (σσ. 15-36). Gutenberg.
Parker, W. C. (2018). Human rights education’s curriculum problem. Human Rights Education Review, 1(1), 5-24, DOI: http://doi.org/10.7577/hrer.2450
Ramirez, F.O., Suárez, D.F., & Meyer, J.W. (2006). The worldwide rise of human rights education, 1950–2005. In A. Benavot & C. Braslavsky (Eds.), The changing contents of primary and secondary education: comparative studies of the school curriculum (pp. 35–25). CERC.
Rinaldi, S. (2017). Challenges for human rights education in Swiss secondary schools from a teacher perspective. Prospects 47, 87–100, DOI: https://doi.org/10.1007/s11125-018-9419-z
Robinson, C., Phillips L., & Quennerstedt, A. (2020). Human rights education: developing a theoretical understanding of teachers’ responsibilities. Educational Review, 72(2), 220-241, DOI: https://doi.org/10.1080/00131911.2018.1495182
Συμβούλιο της Ευρώπης. (2018). Πλαίσιο αναφοράς για το δημοκρατικό πολιτισμό (3 τόμοι) (Μαρία Παΐζη, Mτφρ.). Συμβούλιο της Ευρώπης. https://www.coe.int/en/web/education/publications#{%2278266904%22:[0]}
Simmons, W.R. (2019). Joyfull human rights. University of Pensylvania Press.
Sirota, S. (2017). The inconsistent past and uncertain future of human rights education in the United States. Prospects 47, 101–117, DOI: https://doi.org/10.1007/s11125-018-9417-1
Sirota, S., & Mitoma, G. (2022). Preparing educators, advocates, and allies: teacher education in the HRE movement. International Journal of Human Rights Education, 6(1), 1-34, DOI: https://repository.usfca.edu/ijhre/vol6/iss1/4
Sounoglou, M., & Pitsou, C. (2020). The right to education and children on the move in Greece. International Journal of Advanced Research (IJAR), 8(3), 674-679, DOI: http://dx.doi.org/10.21474/IJAR01/10678
Subba, D. (2014). Democratic values and democratic approach in teaching: a perspective. American Journal of Educational Research, 2(12A), 37-40, DOI: https://doi.org/10.12691/education-2-12A-6
Tibbits, F. (2002). Understanding what we do: emerging models for human rights education. International Review of Education, 48(3-4), 159-171, DOI: https://doi.org/10.1023/A:1020338300881
Tibbits, F. (2008). Human rights education. In M. Bajaj (Ed.), Encyclopedia of peace education (pp. 99-108). Teachers College.
Tibbits, F. (2015). Women’s human rights education trainers in Turkey: situated empowerment for social change. Journal of Peace Education, 13(1), 41-59, DOI: https://doi.org/10.1080/17400201.2015.1103722
Tibbitts, F. L. (2017). Revisiting ‘Emerging models of human rights education’. International Journal of Human Rights Education, 1(1), 1-24, DOI: http://repository.usfca.edu/ijhre/vol1/iss1/2
Tibbitts, F., & Katz, S.R. (2017). Dilemmas and hopes for human rights education: curriculum and learning in international contexts. Prospects 47, 31–40, DOI: https://doi.org/10.1007/s11125-018-9426-0
Tibbits, F., & Kirchschlaeger, P. G. (2010). Perspectives of research on human rights education. Journal of Human Rights Education, 2(1), 8-29.
Τσιάκαλος, Γ. (2000). Οδηγός αντιρατσιστικής εκπαίδευσης. Επίκεντρο.
Τσιούμης, Κ., & Βασιλειάδης, Κ. (2018). Εκπαίδευση για την ιδιότητα του πολίτη, εκπαίδευση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και αγωγή για τη δημοκρατία. Όψεις της ελληνικής εμπειρίας. Στο Θ.Γ. Ελευθεράκης & Β.Δ. Οικονομίδης (Επιμ.), Παιδαγωγική και κοινωνιολογία της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (σσ. 159-181). Διάδραση.
United Nations. (1947). Establishment of an International Children's Emergency Fund. (A/64/Add.1).https://digitallibrary.un.org/record/195819?ln=en#record-files-collapse-header
United Nations. (1948). Universal Declaration of Human Rights. (A/RES/3/217 A). https://www.ohchr.org/en/resources/educators/human-rights-education-training/universal-declaration-human-rights-1948
United Nations. (1953). United Nations Children's Fund (UNICEF). (A/RES/802). https://www.unicef.org/documents/un-resolution-establishing-unicef
United Nations. (1993a). High Commissioner for the promotion and protection of all human rights: resolution. (A/RES/48/141). http://www.un-documents.net/a48r141.htm
United Nations. (1993b). Vienna Declaration and Programme of Action. (A/CONF.157/23). https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/vienna-declaration-and-programme-action
United Nations. (2004). Final report on the UN Decade on Human Rights Education. (E/CN. 4/2004/93). https://digitallibrary.un.org/record/516619?ln=en
United Nations. (2005). World Programme for Human Rights Education. https://www.ohchr.org/en/resources/educators/human-rights-education-training/world-programme-human-rights-education
United Nations. (2010). Draft plan of action for the second phase (2010-2014) of the World Programme for Human Rights Education. https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/G10/151/48/PDF/G1015148.pdf?OpenElement
United Nations. (2011). Declaration on Human Rights Education and Training. (A/RES/66/137). https://www.ohchr.org/en/resources/educators/human-rights-education-training/11-united-nations-declaration-human-rights-education-and-training-2011
United Nations. (2014). Plan of Action for the third phase (2015–2019) of the World Programme for Human Rights Education. https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/G14/099/55/PDF/G1409955.pdf?OpenElement
United Nations. (2015). Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. (A/RES/70/1). https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/generalassembly/docs/globalcompact/A_RES_70_1_E.pdf
United Nations. (2019). Draft plan of action for the fourth phase (2020–2024) of the World Programme for Human Rights Education - Report of the Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights 42th. (A/HRC/42/23). https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/G19/227/36/PDF/G1922736.pdf?OpenElement
United Nations Commission on Human Rights. (1995). United Nations Decade for Human Rights Education. (E/CN.4/RES/1995/47). https://ap.ohchr.org/documents/alldocs.aspx?doc_id=4310
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation [UNESCO]. (1945). Constitution of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation (UNESCO). https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%204/volume-4-I-52-English.pdf
United Nations Human Rights Council. (2010). World Programme for Human Rights Education: adoption of the plan of action for the second phase. Resolution of the 15th session of the Human Rights Council. https://www.ohchr.org/en/hr-bodies/hrc/regular-sessions/session15/res-dec-stat
United Nations Millennium Summit, & United Nations. (2000). United Nations Millennium Declaration. (A/RES/55/2). https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/generalassembly/docs/globalcompact/A_RES_55_2.pdf
Vašák, K. (1977). A 30-year struggle; the sustained efforts to give force of law to the Universal Declaration of Human Rights. UNESCO Courier, 30(11), 29-32.
Vesterdal, K. (2019). Championing human rights close to home and far away: human rights education in light of national identity construction and foreign policy in Norway. Human Rights Education Review, 2(1), 5–24, DOI: https://doi.org/10.7577/hrer.2907
Χολέβα, Ν. (2023). Η πρόσβαση στην τέχνη, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση μέσα από κείμενα αναφοράς διεθνών οργανισμών. Στο Α. Λενακάκης & Χ. Κανάρη (Επιμ.), Πολιτισμός, τέχνες και συμπερίληψη (σσ. 687-709). Σοφία.
Χολέβα, Ν. (2024). Το θέατρο ως εκπαίδευση – το θεατροπαιδαγωγικό εργαστήρι ως πολιτική δράση. Διάλογοι! Θεωρία και πράξη στις επιστήμες αγωγής και εκπαίδευσης, 10, 99–122. https://doi.org/10.12681/dial.38739