Το αειφόρο σχολείο ως όραμα και προοπτική για τη σύγχρονη εκπαίδευση

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία: Ειδικό θεματικό τεύχος αφιερωμένο στην Ομ. Καθηγήτρια Ευγενία Φλογαΐτη
PDF
Δημοσιευμένα: Nov 18, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/ees.35780
Λέξεις-κλειδιά:
Αειφόρο σχολείο, εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία, ολιστική προσέγγιση, πεδία αειφόρου σχολείου
Χριστίνα Κάτσενου
Εκπαιδευτικός, Δρ. Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία, Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
https://orcid.org/0009-0000-8276-4706
Περίληψη

Το Αειφόρο Σχολείο παραπέμπει σε έναν δυναμικό σχολικό οργανισμό, ο οποίος εργάζεται συνολικά προκειμένου να διερευνήσει την κουλτούρα του και να βελτιώσει τις καθημερινές δομές και λειτουργίες του σύμφωνα με το όραμα και τη φιλοσοφία της έννοιας της αειφορίας. Τι ακριβώς, όμως, προτείνει το αειφόρο σχολείο; Ποιες είναι οι βασικές του αρχές; Ποια είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά που αποτυπώνουν τη φιλοσοφία του; Πώς αποτυπώνεται η φιλοσοφία του αειφόρου σχολείου στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη; Διαφέρει το αειφόρο σχολείο από το οικολογικό και το πράσινο σχολείο και σε τι συνίσταται η διαφορά τους; Πώς αξιολογούμε τη δράση και τη συμμετοχή των μαθητών σε ένα τέτοιο πλαίσιο και πώς γίνεται αντιληπτός ο ρόλος των εκπαιδευτικών; Ποιος είναι ο ρόλος όλων των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία μιας σχολικής κοινότητας και ποια είναι η σχέση που διαμορφώνεται με την τοπική κοινωνία; Πώς το αειφόρο σχολείο ενθαρρύνει τη λειτουργία κοινοτήτων μάθησης και πρακτικής και πώς ένας εκπαιδευτικός οργανισμός μετασχηματίζεται από γραφειοκρατικό ίδρυμα μετάδοσης γνώσεων σε δια βίου οργανισμό μάθησης;

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Articles
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς διατηρούν τα πνευματικά δικαιώματα και παρέχουν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης μαζί με την αδειοδότηση της εργασίας με CC-BY-NC-SA, που επιτρέπει σε άλλους να μοιράζονται αυτή την εργασία με αναγνώριση του συγγραφικού δικαιώματος και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Ali Khan, S. (1996). A vision of a 21st-century community learning centre. In: J. Huckle, S. Sterling (Eds.), Education for Sustainability (pp.222-227). London, UK: Earthscan.
Barth, M. & Michelsen, G. (2013). Learning for change: an educational contribution to sustainability science. Sustainability Science, 8, 103–119. https://doi.org/10.1007/s11625-012-0181-5
Bernstein, B. (1970). On the Classification and Framing of Educational Knowledge. In M.F.D. Young (Εd.) Knowledge and Control. Basingstoke: Collier-Macmillan.
Bezzina, C. & Testa, S. (2005). Establishing schools as professional learning communities: perspectives from Malta. European Journal of Teacher Education, 28(2), 141-150. https://doi.org/10.1080/02619760500093156
Bowers, C.A. (1997). The Culture of Denial, Why the Environmental Movement Needs a Strategy for Reforming Universities and Public Schools. Albany: State University of New York Press.
Breiting, S., Mayer, M. & Mogensen, F. (2005). Quality Criteria for ESD-Schools, Guidelines to enhance the quality of Education for Sustainable Development. Vienna: Austrian Federal Ministry of Education, Science and Culture, ENSI – SEED.
Clover, D., Follen, S. & Hall, B. (2000). The Nature of Transformation: Environmental Adult Education. Toronto: University of Toronto Press.
Coppieters, P. (2005). Turning schools into learning organizations. European Journal of Teacher Education, 28(2), 129-139. https://doi.org/10.1080/02619760500093131
Cuban, L. (1988). A Fundamental Puzzle of School Reform. Phi Delta Kappan, 70(5), 341-344.
Δασκολιά Μ., Κέκερη Ε. & Τσεβρένη Ί. (2020). Τα παιδιά ως ερευνητές στο πλαίσιο του αειφόρου σχολείου. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία, 2(2), 1–18.
Dufour, R.P. (2004). What is a ‘professional learning community’? Educational Leadership, 61(8), 6-11.
Eaker, R., Dufour, R. & Dufour, R. (2002). Getting Started. Restructuring Schools to become Professional Learning Communities. Bloomington Indiana: Solution Tree.
Elliott, J. (1998). The Curriculum Experiment. Meeting the Challenge of Social Change. Milton Keynes: Open University Press.
Filho, W. L., Raath, S., Lazzarini, B., Vargas, V. R., Souza, L. De, Anholon, R., Quelhas, O. L. G., Haddad, R., Klavins, M. & Orlovic, V. L. (2018). The role of transformation in learning and education for sustainability. Journal of Cleaner Production, 199, 286–295. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.07.017
Flogaitis, E., Nomikou, C., Naoum, E. & Katsenou, C. (2012). Investigating the possibilities of creating a Community of Practice. Action Research in three educational institutions. Journal for Critical Education Policy Studies, 10(1), 217-233.
Fullan, M. & Ballew, A. (2001). Leading in a Culture of Change: Personal Action Guide and WorkBook. San Franscisco: Jossey-Bass.
Fullan, M. & Stiegelbauer, S. (2001). The new meaning of Educational Change. Νew York: Teachers College Press.
Fullan, M. (2015). The new meaning of educational change. London: Routledge.
Gaziulusoy, A.I. & Boyle, C. (2013). Proposing a heuristic reflective tool for reviewing literature in transdisciplinary research for sustainability. Journal of Cleaner Production, 48, 139-147. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2012.04.013
Gericke, N. (2022). Implementation of Education for Sustainable Development Through a Whole School Approach. In: G. Karaarslan-Semiz (Εds.) Education for Sustainable Development in Primary and Secondary Schools. Sustainable Development Goals Series (pp. 153-166). Springer, Cham.
Giles, C. & Hargreaves, A. (2006). The sustainability of Innovative Schools as Learning Organizations and Professional Learning Communities during standardized reform. Educational Administration Quarterly, 42(1), 124-156. https://doi.org/10.1177/0013161X05278189
Giroux, H. (1988). Teachers as intellectuals: Towards a critical pedagogy of learning. New York: Bergin & Carvey.
Gough, A. (2005). Sustainable schools: Renovating educational processes. Applied Environmental Education and Communication, 4(4), 339-351. https://doi.org/10.1080/15330150500302205
Gough, A., Lee, J.CK. & Tsang, E.P.K. (2020). Green School Movements: An Introduction. In: A. Gough, J.CK. Lee, E.P.K Tsang (eds) Green Schools Globally. International Explorations in Outdoor and Environmental Education (pp. 1-9). Springer, Cham.
Gross, D. (2009). Barriers and deficits with implementing ESD-Results of a survey. Available online at: http://www.desd.sustain-future.org/int_jap_compilation_surveyresults_dg.pdf
Hart, P. (2007). Desires and Resistances as Drivers and Barriers to Environmental Learning and Sustainability: A Canadian Perspective. In: I. Bjorneloo and E. Nyberg (eds) Drivers and Barriers for Implementing Learning for Sustainable Development in Pre-School through Upper Secondary and Teacher Education- ESD in Action. Technical Paper No 4, UNESCO Education Sector, UNESCO.
Hart, R. (1992). Children’s Participation: From Tokenism to Citizenship. Gland: UNICEF.
Hart, R. (1997). Children’s Participation, the theory and practice of involving young citizens in community development and environmental care. London: Earthscan Publications Ltd.
Henderson, K. & Tilbury, D. (2004). Whole school approaches to sustainability: An international review of sustainable school programs. Report prepared by Macquarie University for the Australian Government Department of the Environment and Heritage. Sydney, NSW: Macquarie University. Available at: http://www.aries.mq.edu.au/project.htm
Howlett, C., Ferreira, J. & Blomfield, J. (2016). Teaching sustainable development in higher education. International Journal of Sustainability in Higher Education, 17(3), 305-321. https://doi.org/10.1108/IJSHE-07-2014-0102
Huckle, J. (1996). Realizing Sustainability in Changing Times. In J.Huckle and S. Sterling (Eds.), Education for Sustainability (pp.18-39). London: Earthscan.
Huckle, J. (2009). Sustainable Schools: responding to new challenges and opportunities, Geography. 94(1), 13-21. https://doi.org/10.1080/00167487.2009.12094247
Jensen, B.B. (2005). Education for Sustainable Development - Building Capacity and Empowerment. Conference report on Education for Sustainable Development. Denmark: Esbjerg.
Κάτσενου, Χ. & Φλογαΐτη, Ε. (2017α). Η ενδυνάμωση της συμμετοχής των μαθητών στην κατεύθυνση του αειφόρου σχολείου. Επιστημονική Επετηρίδα Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 29, 113-143.
Κάτσενου, Χ. & Φλογαΐτη, Ε. (2017β). Καλλιεργώντας στην πράξη τον επαγγελματισμό των εκπαιδευτικών. Παιδαγωγική Επιθεώρηση. 34 (64), 47 – 62. Εκδόσεις ΔΙΑΔΡΑΣΗ.
Katsenou, C., Flogaitis, E. & Liarakou, G. (2013). Exploring pupil participation within a sustainable school. Cambridge Journal of Education, 43(2), 243-258. https://doi.org/10.1080/0305764X.2013.774320
Kools, M. & Stoll L. (2016). What Makes a School a Learning Organisation?. OECD Education Working Papers, No. 137, OECD Publishing, Paris.
Kougioumtzis, K. & Patriksson, G. (2009). School-based teacher collaboration in Sweden and Greece: formal cooperation, deprivatized practices and personalized interaction in primary and lower secondary schools. Teachers and teaching. Theory and practice, 15(1), 131-154. https://doi.org/10.1080/13540600802661352
Λιαράκου, Γ. & Φλογαΐτη Ε. (2007). Από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη: Προβληματισμοί, Τάσεις και Προτάσεις. Αθήνα: Νήσος.
Lave, J. & Wenger, E. (1991). Situated Learning: Legitimate Peripheral Participation. Cambridge: Cambridge University Press.
Leithwood, K., Doris, J. and Steinbach, R. (1998). Leadership and other conditions which foster organisational learning in schools. In K. Leithwood and K.S. Louis (Εds.) Organisational Learning in Schools. Lisse, Sweets & Zeitlinger.
Lynch, J., Eilam, E., Fluker, M. & Augar, N. (2017). Community-based environmental monitoring goes to school: translations, detours and escapes. Environmental Education Research, 23(5), 708-721. https://doi.org/10.1080/13504622.2016.1182626
Mayer, M. & Tschapka, J. (Εds.) (2008). Engaging youth in sustainable development. Learning and Teaching Sustainable Development in Lower Secondary Schools. Council of Europe-Brussel in collaboration with Environment and School Initiatives – ENSI.
Mogensen, F. & Mayer, Μ. (eds) (2005). ECO-Schools: Trends and Divergences. A comparative Study on ECO-school development processes in 13 countries. Vienna: Austrian Federal Ministry of Education, Science and Culture, ENSI – SEED.
Mogren, A. & Gericke, N. (2019). School Leaders’ Experiences of Implementing Education for Sustainable Development—Anchoring the Transformative Perspective. Sustainability. 11(12), 33-43. https://doi.org/10.3390/su11123343
Νομικού, Χ. (2017). Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ως Οργανισμοί Μάθησης. Μια έρευνα δράσης. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα.
O’Riordan, T. (2004). Education for Sustainability. In W. Scott and S. Gough (Εds.) Key Issues in Sustainable Development and Learning. A critical review (pp. 33-37). London and New York: Routledge.
Orr, D. (1992). Ecological Literacy: Education and the transition to a postmodern world. Albany: SUNY Press.
Orr, D. (1994). Earth in Mind: On Education, Environment and the Human Prospect. Washington DC: Island Press.
Posch, P. (1999). The ecologisation of schools and its implications for educational policy. Cambridge Journal of Education, 29(3), 341-348. https://doi.org/10.1080/0305764990290304
Putney, L. & Gallavan, N. (2015). Teacher Education Yearbook XXIV: Establishing a Sense of Place for All. London: Rowman & Littlefield.
Ramos, T.B., Caeiro, S., van Hoof, B., Lozano, R., Huisingh, D. & Ceulemans, K. (2015). Experiences from the implementation of sustainable development in higher education institutions: environmental Management for Sustainable Universities. Journal of Cleaner Production, 106, 3-10. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.05.110
Rauch, F. (2002). The Potential of Education for Sustainable Development for Reform in Schools. Environmental Education Research, 8(1), 43-51. https://doi.org/10.1080/13504620120109646
Remington‐Doucette, S.M., Hiller Connell, K.Y., Armstrong, C.M. & Musgrove, S.L. (2013). Assessing sustainability education in a transdisciplinary undergraduate course focused on real‐world problem solving: A case for disciplinary grounding. International Journal of Sustainability in Higher Education, 14(4), 404-433. https://doi.org/10.1108/IJSHE-01-2012-0001
Robottom, I. & Hart, P. (1993). Research in Environmental Education: engaging the debate. Geelong: Deakin University Press.
Rudduck, J. & Flutter, J. (2000). Pupil Participation and Pupil Perspective: ‘carving a new order of experience’. Cambridge Journal of Education, 30(1), 75-89. https://doi.org/10.1080/03057640050005780
Rudduck, J. (1991). Innovation and Change. The Open University Press.
Rudduck, J. (1999). ‘Education for All’, ‘Achievement for All’ and pupils who are ‘too good to drift’. Education Today, 49(2), 3-11.
Σχίζα, Κ. (2010). «Βιώσιμο» σχολείο, «βιώσιμο» εκπαιδευτικό σύστημα, «βιώσιμη» κοινωνία: μια αδιάσπαστη και επαναδρομική αλληλουχία εννοιών και στόχων. Πρακτικά 5ου Πανελλήνιου Συμποσίου: «Το Αειφόρο Σχολείο του Παρόντος και του Μέλλοντος». Αθήνα, 22-24 Ιανουαρίου 2010, Ελληνική Εταιρεία - Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Sauvé, L. (1999). Environmental education between modernity and post modernity: Searching for an integrating educational framework. Canadian Journal of Environmental Education, 4(1), 9-35.
Schnack, K. (1998). Why Focus on Conflicting Interests in Environmental Education? In M. Ahlberg and W.L. Filho (Εds.) Environmental Education for Sustainability: Good Environnment, Good Life (pp. 83-96). Frankfurt: Peter Lang.
Schnack, K. (2008). Participation, Education and Democracy: Implication for Environmental Education, Health Education and Education for Sustainable Development. In Α. Reid, Β.Β. Jensen, J. Nikel and V. Simovska (Εds.) Participation and Learning. Perspectives on Education and the Environment, Health and Sustainability (pp. 181-196). Springer.
Scribner, J.P., Cockrell, K.S., Cockrell, D.H. & Valentine, J. (1999). Creating professional communities in schools through organisational learning: An evaluation of a school improvement process. Educational Administration Quarterly, 35(1), 130-160. https://doi.org/10.1177/0013161X99351007
Senge, P. M. (1990). The fifth discipline: the art and practice of the learning organization. New York: Doubleday.
Senge, P., Cambron-McCabe, N., Lucas, T., Smith, B., Dutton, J. & Kleiner, A. (2012). Schools that learn: A fifth discipline fieldbook for educators, parents, and everyone who cares about education. New York, NY: Random House/Crown Business.
Shallcross, T. & Robinson, J. (2008). Sustainability Education, Whole School Approaches and Communities of Action. In Α. Reid, Β.Β. Jensen, J. Nikel and V. Simovska (Εds.) Participation and Learning. Perspectives on Education and the Environment, Health and Sustainability (pp. 299-320). Springer.
Shallcross, T., (2009). Ολιστικές σχολικές προσεγγίσεις, σύνδεση και μείωση της διάστασης ανάμεσα στη γνώση, τις αξίες και τις δράσεις. Ιn T. Shallcross, J. Robinson, P. Pace and A. Wals (Eπιμ. ελλ. έκδοσης Κ. Ταμουτσέλη) Δημιουργώντας βιώσιμα σχολικά περιβάλλοντα (σσ.65-95). Αθήνα: Επίκεντρο.
Smith, G. (2007). Place-based Education: Breaking through the constraining regularities of Public School. Environmental Education Research, 13(2), 189-207. https://doi.org/10.1080/13504620701285180
Smyth, J. & Shacklock, G. (1998). Re-making teaching: Ideology, policy and practice. London: Routledge.
Sobel, D. (2020). Foreword. In D. R. Meier and S. Sisk-Hilton (Εds.) Nature Education with Young children integrating inquiry and practice (pp. xiii-xvi; 2nd edn). New York: Routledge.
Sterling, S. (1996). Education in Change. In J. Huckle and S. Sterling (Εds.) Education for Sustainability (pp.18-39). London: Earthscan.
Sterling, S. (2002). Sustainable Education. Schumaher Briefings No 6. Bristol: Green Books.
Tam, S. & Gray, D.E. (2016). Organisational learning and the organisational life cycle: the differential aspects of an integrated relationship in SMEs. European Journal of Training and Development, 40(1), 2-20. https://doi.org/10.1108/EJTD-07-2015-0052
Too, L. & Bajracharya, B. (2015). Sustainable campus: engaging the community in sustainability. International Journal of Sustainability in Higher Education, 16(1), 57-71. https://doi.org/10.1108/IJSHE-07-2013-0080
Φλογαΐτη, Ε. & Δασκολιά, Μ. (2004). Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: Σχεδιάζοντας ένα «αειφόρο» μέλλον. Στο Π. Α. Αγγελίδης και Γ. Γ. Μαυροειδής (Eπιμ.) Εκπαιδευτικές καινοτομίες για το σχολείο του Μέλλοντος (σσ.281-302), Τόμος Β΄. Αθήνα: Τυπωθήτω - ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΡΔΑΝΟΣ.
Φλογαΐτη, Ε. (2006). Εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Φλογαΐτη, Ε., Κάτσενου, Χ., Ναούμ, Έ. & Νομικού, Χ. (2010). Η έννοια της αειφορίας ως ρυθμιστική ιδέα για την εξέλιξη ενός εκπαιδευτικού οργανισμού σε κοινότητα μάθησης. Πρακτικά 5ου Πανελλήνιου Συμποσίου: «Το Αειφόρο Σχολείο του Παρόντος και του Μέλλοντος». Αθήνα, 22-24 Ιανουαρίου 2010, Ελληνική Εταιρεία - Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Uzzell, D. (1999). Education for environmental action in the community: new roles and relationships. Cambridge Journal of Education, 29(3), 397-413. https://doi.org/10.1080/0305764990290309
Volk, T. & Cheak, M. (2003). The effects of an Environmental Education Program on Students, Parents and Community. The Journal of Environmental Education. 34(4), 12-25. https://doi.org/10.1080/00958960309603483
Wenger, E. (1998). Communities of Practice. Learning, Meaning and Identity. Cambridge: Cambridge University Press.
Zachariou, A. & Kadji-Beltran, C. (2009). ‘Cypriot primary school principals’ understanding of Education for Sustainable Development key terms and their opinions about factors affecting its implementation. Environmental Education Research, 15(3), 315-342. https://doi.org/10.1080/13504620902862902
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)