Διερεύνηση των αντιλήψεων των παιδιών σχετικά με πρακτικές αφηγηματικής δραστηριότητας στο σπίτι: Μια δημογραφική έρευνα για την αφήγηση παραμυθιών στο νομό Φλώρινας

PDF
Δημοσιευμένα: Σεπ 23, 2017
DOI: https://doi.org/10.12681/hjre.14099
Λέξεις-κλειδιά:
Αφήγηση παραμύθια αφηγηματικές πρακτικές στην οικογένεια
Konstantinos Mastrothanasis
Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.
https://orcid.org/0000-0002-8703-9607
Alexia Papakosta
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη

Η αφηγηματική δραστηριότητα αποτελεί μια καθιερωμένη πρακτική αλληλεπίδρασης ανάμεσα στους ενηλίκους και τα παιδιά. Ως φαινόμενο, συνδέεται άμεσα με την ανάγκη αναπαραγωγής της πολιτισμικής κληρονομιάς και συμβάλλει στην καλλιέργεια κοινωνικής κουλτούρας. Συνήθως αναπτύσσεται στα στενά πλαίσια της οικογένειας, λόγω των ισχυρών συναισθηματικών δεσμών που διαμορφώνονται μέσα σε αυτή και συγχρόνως, αποκτά παιδευτική αξία και εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά.

 Σκοπός  της  παρούσας  εργασίας  είναι  η  διερεύνηση  των  αντιλήψεων και των απόψεων των παιδιών σχετικά με τις πρακτικές αφηγηματικής δραστηριότητας στο σπίτι, όπως επίσης και η ανίχνευση των παραγόντων που επιδρούν ή συσχετίζονται με αυτή. Η έρευνα, που έχει δημογραφικό χαρακτήρα, βασίστηκε στο σύνολο των μαθητών που φοιτούσε τη σχολική χρονιά 2005-2006 στα δημοτικά σχολεία του νομού Φλώρινας.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, σχεδόν το σύνολο των παιδιών αρέσκονται στην αφήγηση παραμυθιών από ενηλίκους στο σπίτι. Βέβαια, παρότι μέλη της οικογένειας αφηγούνταν με μεγαλύτερη συχνότητα παραμύθια στα παιδιά τους σε μικρότερη ηλικία, μόνο στα μισά περίπου από αυτά συνεχίζουν την αφηγηματική δραστηριότητα, ενώ εμφανίζονται διαφυλικές, ηλικιακές και άλλες διαφορές. Οι λόγοι απουσίας της αφηγηματικής δραστηριότητας σχετίζονται με νοησιαρχικές αντιλήψεις που έχουν εγκαθιδρυθεί από το άμεσο περιβάλλον του παιδιού στο ίδιο το παιδί, ενώ τέλος τον αφηγηματικό ρόλο μέσα στα πλαίσια της οικογένειας ασκούν κατά κύριο λόγο τα θήλεα μέλη της. Από τις αναφορές των παιδιών φαίνεται ότι οι αφηγήσεις εστιάζονται στην κλασική λογοτεχνία. 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0

 
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Alna, O. (1999). The importance of oral storytelling in literacy development. The Ohio reading teacher, 31 (1), 15–18.
Bruner, J. (1986). Actual minds, possible worlds, Cambridge, M.A.: Harvard University Press.
Bruner, J. (2004). Δημιουργώντας ιστορίες: Νόμος, λογοτεχνία, ζωή. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Burgess, S. R., Hecht, S. A., & Lonigan, C. J. (2002). Relations of home literacy environment to the development of reading-related abilities: A one-year longitudinal study. Reading Research Quarterly. 37, 408–426.
Burns, S. M., Griffin, P., & Snow, C. E. (Eds.). (1999). Starting out right: A guide to promoting children’s reading success. Washington, DC: National Academy Press.
Cooper, P. J., Collins, R., & Saxby, M. (1992). The power of story. Melbourne: MacMillan.
Danilewitz, D. (1991). Once upon a time ... The meaning and importance of fairy tales. Early Child Development and Care, 75, 87-98.
Dickinson, D. K., & Smith, M. W. (1994). Long-term effects of preschool teachers' book readings on low-income children's vocabulary and story comprehension. Reading Research Quarterly, 29(2), 104-122.
Genisio, M. H., & Soundy, C. S., (1994). Tell me a story: interweaving cultural and restorative strands into early story experiences. Day Care and Early Education, 22 (1), 24–31.
Glazer, S. M., & Burke, E. M. (1994). An integrated approach to early literacy. Boston: Allyn & Bacon.
Isbell, R., Sobol, J., Lindauer, L., & Lawrence, A. (2004). The effects of storytelling and story reading on the oral language complexity and story comprehension of young children. Early Childhood Education Journal, 32 (3), 157–163.
Kim, S. Y. (1999). The effects of storytelling and pretend play on cognitive processes, short term and long term native recall. Child Study Journal, 29 (3), 175–191.
Miller, P. J., & Mehler, R. A. (1994). The power of personal storytelling in families and kindergartens. In A. H. Dyson, & C. Genishi. (eds.), The need for story: Cultural diversity in classroom and community (pp. 38-54). Urbana, IL: National Council of Teachers of English.
Natsiopoulou, T., Souliotis D., Kyridis, A. & Hatzisavvides, S. (2006). Reading children's books to the preschool children in Greek families. International journal of Early Childhood, 38(2), 69-79.
Newman, S. B. (1996). Children engaging in storybook reading. The influence of access to print resources, opportunity and parental interaction. Early Childhood Research Quarterly, 11, 495-513.
Nicolopoulou, Ag. (1997). Children and Narratives: Toward an Interpretive and Sociocultural Approach. In M. Barnberg (ed.), Narrative Development: Six Approaches (pp. 179-215). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Nicolopoulou, Ag. (2011). Children’s Storytelling toward an Interpretive and Sociocultural Approach. Storyworlds: A Journal of Narrative Studies, 3, 25-48.
Troustle, S., & Hicks, S. J. (1998). The effects of storytelling versus story reading on the story comprehension and vocabulary knowledge of British primary school children. Reading Improvement, 53 (3), 127–136.
Vivas, E. (1996). Effects of story reading on language. Language learning, 46 (2), 189–216.
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Cambridge, M. A.: Harvard University Press.
Vygotsky, L. S. (2004). Imagination and creativity in childhood. Journal of Russian and East European Psychology, 42, 7-97.
Whitehurst, G. J., & Lonigan, C. J. (1998). Child development and emergent literacy. Child Development, 69, 848-872.
Wood, K., (1994). Hearing voices, telling tales: finding the power of reading aloud. Language Arts, 71, 346–349.
Worth, S. (2008). Storytelling and Narrative Knowing: An Examination of the Epistemic Benefits of Well-Told Stories. Journal of Aesthetic Education, 42 (3), 42–56.
Ziolkowski, J. M. (2010). Straparola and the Fairy Tale: Between Literary and Oral Traditions. Journal of American Folklore, 123 (490), 377–397
Αναγνωστόπουλος, Β. Δ. (1990). Θέματα Παιδικής Λογοτεχνίας – Α΄ Ανιχνεύσεις. Αθήνα: Καστανιώτης.
Αναγνωστόπουλος, Β. Δ. (1995). Λαϊκό παραμύθι και παραμυθάδες στην Ελλάδα. Αθήνα: Καστανιώτης.
Αναγνωστόπουλος, Β. Δ. (1997). Τέχνη και τεχνική του παραμυθιού. Αθήνα: Καστανιώτης.
Αυδίκος, Ε. Γ. (1997). Το λαϊκό παραμύθι: Θεωρητικές προσεγγίσεις (2η έκδ.), Αθήνα: Οδυσσέας.
Bettelheim, Β. Μ. (1995). Η γοητεία των παραμυθιών. Μια ψυχαναλυτική προσέγγιση. Αθήνα: Γλάρος.
Γραμματάς, Θ. (2014). Παιδαγωγική αξιοποίηση της αφήγησης σε σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Εισήγηση που παρουσιάστηκε στην Ημερίδα Η αφήγηση στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, 1 Φεβρουαρίου, Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ζαν, Ζ. (1996). Η δύναμη των παραμυθιών. Αθήνα: Καστανιώτης.
Καπλάνογλου Μ. (2002). Παραμύθι και αφήγηση στην Ελλάδα: Μια παλιά τέχνη σε μια νέα εποχή. Αθήνα: Πατάκης.
Μαλαφάντης, Κ. Δ. (2006). Παιδαγωγικές διαστάσεις της λογοτεχνίας. Νέα Παιδεία, 119, 64-78.
Μαλαφάντης Κ. Δ. (2011). Το παραμύθι στην Εκπαίδευση: Ψυχοπαιδαγωγική διάσταση και αξιοποίηση. Αθήνα: Διάδραση.
Μαλαφάντης Κ. Δ. (2015). Παραμύθι και Κριτική Παιδαγωγική, Αθήνα: Διάδραση.
Μερακλής, Μ. Γ. (1974). Τα παραμύθια μας. Θεσσαλονίκη: Κωνσταντινίδης
Μερακλής, Μ. Γ. (1997). Η μία και η άλλη αφήγηση. Στο Κ. Κουλουμπή – Παπαπετροπούλου (επιμ.), Η τέχνη της αφήγησης (σσ. 19-22). Αθήνα: Πατάκης.
Μερακλής, Μ. Γ. (1999). Το λαϊκό παραμύθι. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Μερακλής, Μ. Γ. (2001). Παιδαγωγικά της λαογραφίας. Αθήνα: Ιωλκός.
Μερακλής, Μ. Γ. (2011). Ελληνική λαογραφία• Κοινωνική συγκρότηση, ήθη και έθιμα, λαϊκή τέχνη. Αθήνα: Καρδαμίτσας.
Νικολοπούλου, Αγγ. (2010). Παιδί και αφηγήσεις: προς μία ερμηνευτική και κοινωνικο-πολιτισμική προσέγγιση. Στο Μ. Πουρκός, Μ. Δαφέρμος (επιμ.), Ποιοτική έρευνα στην Ψυχολογία και την Εκπαίδευση: Επιστημολογικά, μεθοδολογικά και ηθικά ζητήματα (σσ. 251-294). Αθήνα: εκδόσεις Τόπος.
Προπ, Β. Γ. (1991). Η μορφολογία του παραμυθιού. Αθήνα: Καρδαμίτσας.
Ράπτης Δ. Ε. (2008). Η παιδαγωγική και διδακτική σημασία των λαϊκών αφηγήσεων στη σύγχρονη μαθησιακή διαδικασία. Παιδαγωγική Θεωρία και Πράξη, 2, 133-152.
Ροντάρι, Τζ. (1985). Γραμματική της Φαντασίας: Πώς να φτιάχνουμε ιστορίες για παιδιά. Αθήνα: Τεκμήριο.
Χαριτάκη-Καψωμένου, Χρ. (2000). Θησαυρός Νεοελληνικών Αινιγμάτων. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.