Η μετασχηματιστική ηγεσία στη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα: διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών
Δημοσιευμένα:
Oct 30, 2019
Λέξεις-κλειδιά:
μετασχηματιστική ηγεσία συναλλακτική ηγεσία έκβαση ηγεσίας εκπαιδευτικοί ελληνική δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Περίληψη
Η επιταγή της σύγχρονης εκπαιδευτικής πολιτικής για υψηλά σχολικά αποτελέσματα οδηγεί στην επιδίωξη μετασχηματισμού των σχολείων, μέσω της βελτίωσης της ποιότητας του παραγόμενου έργου. Προς αυτήν την κατεύθυνση, τις τελευταίες δεκαετίες, το ενδιαφέρον των ερευνητών στρέφεται σε μια δυναμική διαδικασία, την ηγεσία. Στόχος της συγκεκριμένης έρευνας είναι η διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών της ελληνικής δημόσιας δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ως προς το μοντέλο της ηγετικής συμπεριφοράς που υιοθετούν οι διευθυντές, στα πλαίσια του ελληνικού συγκεντρωτικού εκπαιδευτικού συστήματος. Για τη μέτρηση της πλήρους έκτασης των ηγετικών στυλ, από το μετασχηματιστικό και το συναλλακτικό έως το παθητικό, επιλέχθηκε ως ερευνητικό εργαλείο το Πολυπαραγοντικό Ερωτηματολόγιο Ηγεσίας (M.L.Q.-5x) των Avolio και Bass, το οποίο επικεντρώνεται στα χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές των ηγετών και στην έκβαση της ηγεσίας. Συλλέχθηκαν 470 απαντημένα ερωτηματολόγια από 357 σχολικές μονάδες της Ελλάδας. Τα αποτελέσματα έδειξαν, ως προς το στυλ ηγεσίας, την εμφάνιση της μετασχηματιστικής ηγεσίας ελαφρώς ισχυρότερη από αυτήν της συναλλακτικής, ενώ η παθητική παρουσιάστηκε με ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Οι μεγαλύτερες μέσες τιμές εντοπίστηκαν, αριθμητικά ίσες, στην «εξιδανικευμένη επιρροή από τη συμπεριφορά» των ηγετών, του μετασχηματιστικού μοντέλου και στην «έκτακτη ανταμοιβή», του συναλλακτικού. Ακολουθούν οι μεταβλητές της «εμπνευσμένης κινητοποίησης» και της «πνευματικής διέγερσης» του μετασχηματιστικού στυλ. Επίσης, προέκυψε ισχυρή θετική συσχέτιση μεταξύ της μετασχηματιστικής και συναλλακτικής ηγεσίας και πολύ ισχυρή μεταξύ της μετασχηματιστικής και των μεταβλητών της «επιπρόσθετης προσπάθειας» των εκπαιδευτικών, της «αποτελεσματικότητας» της ηγετικής συμπεριφοράς και της «ικανοποίησης» από την ηγεσία, που συνθέτουν την έκβαση της ηγεσίας. Από την ανάλυση πολλαπλής παλινδρόμησης προέκυψε ότι η μετασχηματιστική ηγεσία έχει την καλύτερη ερμηνευτική ικανότητα ως προς την πρόβλεψη των μεταβλητών της έκβασης της ηγεσίας. Η πρόκριση στην ελληνική εκπαίδευση της μετασχηματιστικής ηγεσίας, είναι ευοίωνο εύρημα. Δημιουργούνται ενδείξεις για μια μεταρρυθμιστική τάση στο πεδίο της ελληνικής δημόσιας δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που δύναται να συνεισφέρει στην προοδευτική απομάκρυνση, των κυρίαρχων τάσεων των ελληνικών κοινωνικών δομών, από το συντηρητισμό και τη γραφειοκρατική αντίληψη. Τα αποτελέσματα μπορούν να χρησιμεύσουν στον τομέα της εκπαιδευτικής πολιτικής για τη δημιουργία κουλτούρας που οδηγεί στη βελτίωση της ποιότητας της δημόσιας εκπαίδευσης.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Καλλιοντζή Β., & Ιορδανίδης Γ. (2019). Η μετασχηματιστική ηγεσία στη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα: διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών. Έρευνα στην Εκπαίδευση, 8(1), 112–128. https://doi.org/10.12681/hjre.20797
- Τεύχος
- Τόμ. 8 Αρ. 1 (2019)
- Ενότητα
- Άρθρα
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.
Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αθανασούλα-Ρέππα, Α. (2008). Εκπαιδευτική διοίκηση και οργανωσιακή συμπεριφορά. Η παιδαγωγική της διοίκησης της εκπαίδευσης. Αθήνα: Έλλην.
Antonakis, J. (2001). The validity of the transformational, transactional, and laissez-faire leadership model as measured by the multifactor leadership questionnaire (MLQ 5X). Dissertation Abstracts International Section A: Humanities and Social Sciences, 62(1-A), 233.
Antonakis, J., Avolio, B., & Sivasubramaniam, N. (2003). Context and leadership: an examination of the nine-factor full-range leadership theory using the Multifactor Leadership Questionnaire, The Leadership Quarterly, 14, (3), 261-295.
Apple, M.W. (2014). Official Knowledge: Democratic Education in a Conservative Age. London: Routledge.
Avolio, B. J., & Bass, B. M. (1991). The full range leadership development program: Basic and advanced manuals. Binghamton, NY: Bass, Avolio, & Associates.
Avolio, B. J. & Bass, B. M. (2004). Multifactor Leadership Questionnaire. Manual and sampler set. (3rd ed.) Redwood City. CA: Mind Garden.
Avolio, B. J., Waldman, D. W., & Yammarino, F. L. (1991). Leading in the 1990’s: towards understanding the four l’s of transformational leadership. Journal of
European Industrial Training, 15(4), 9 – 16.
Avolio, B. J., Bass, B. M., & Jung, D. I. (1999). Re-examining the components of transformational and transactional leadership using the Multifactor Leadership Questionnaire. Journal of Occupational and Organisational Psychology, 72, 441- 462.
Βασιλειάδου, Δ. & Διερωνίτου, Ε. (2014). Η εφαρμογή της μετασχηματιστικής ηγεσίας στην εκπαίδευση. ‘Ερκυνα, Επιθεώρηση – Επιστημονικών Θεμάτων, 3, 92-108. Ανακτήθηκε από http://www.erkyna.gr.
Bass, B. (1985). Leadership and performance beyond expectation. New York: Free Press.
Bass, B. (1990). Bass and Stogdill’s handbook of leadership: Theory, research & managerial applications. (3rd ed.). New York: The Free Press.
Bass, B. (1998). Transformational leadership: industrial, military, and educational impact. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Bass, B.M., & Avolio, B.J. (1990). Developing transformational leadership: 1992 and beyond. Journal of European Industrial Training, 14, 21–27.
Bass, B., & Avolio, B. (1994). Improving Organizational Effectiveness through Transformational Leadership. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Bass, B. M., Cascio, W. F., & O'Connor, E. J. (1974). Magnitude estimations of expressions of frequency and amount. Journal of Applied Psychology, 59(3), 313-320.
Bass, B. M., & Riggio, R. E. (2014). Transformational Leadership (2nd ed.). New York: Routledge.
Bennis W. G. (1989). On becoming a leader. London: Arrow.
Bird, J., Wang, C., Watson, J., & Murray, L. (2009). Relationships among principal authentic leadership and teacher trust and engagement levels. Journal of School
Leadership, 19(2), 153-171.
Boyne G (2004). A ‘‘3Rs’’ strategy for public service turnaround: Retrenchment, repositioning and reorganization. Public Money and Management 24(2): 97–103.
Brauckmann, S., & Pashiardis, P. (2011). A Validation Study of the Leadership Styles of a Holistic Leadership Theoretical Framework. International Journal of Educational Management, 25 (1)11-32.
Burns, J. (1978). Leadership. New York: Harper and Row.
Bush, T. (2008). Leadership and Management Development in Education. London: Sage.
Bush, T. & Glover, D. (2003). School Leadership: Concepts and Evidence.Nottingham: National College for School Leadership.
Bush, T., Bell, L., & Middlewood, D. (2019). Principles of Educational Leadership & Management (3rd ed.). SAGE Publications.
Chapin, F. S. (1924). Socialised Leadership. Social Forces, 3, 57-59.
Γκόλια, Α. (2014). Μετασχηματιστική ηγεσία και επαγγελματική ικανοποίηση εκπαιδευτικών: ο ρόλος της αυτοαποτελεσματικότητας (Διδακτορική Διατριβή). Βόλος: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Διαθέσιμο από το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (Κωδ. 37096).
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2008). Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Day, C., Harris, A., Hadfield, M., Tolley, H., & Beresford, J. (2000). Leading schools in times of change. Buckingham, UK: Open University Press.
Dimmock, C. (2003). Leadership in learning-centred schools: cultural context, functions and qualities. In M. Brundrett, N. Burton & R. Smith (Eds.), Leadership in Education. London: Sage.
Dimopoulos, K., Dalkavouki, K. & Koulaidis, V. (2015). Job realities of primary school principals in Greece: similarities and variations in a highly centralized system. International Journal of Leadership in Education, 18(2), 197-224.
Δουγαλή, Ε. (2017). Στυλ Ηγεσίας και Επαγγελματική Ικανοποίηση Εκπαιδευτικών : Μια ποσοτική διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Διπλωματική Εργασία). Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, EACEA, Eurydice, (2013). Αριθμοί κλειδιά για εκπαιδευτικούς και διευθυντές σχολείων στην Ευρώπη. Έκθεση Ευρυδίκη. Λουξεμβούργο: Γραφείο Δημοσιεύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Fiedler, F. E. (1971). Leadership. Morrisstown, NJ: General Learning Press.
Fink, D. (2005). Developing leaders for their future not our past. In M. J. Coles & G. Southworth, G. (Eds.), Developing leadership. Creating the schools of tomorrow. Maidenhead: Open University Press.
Green, L. R. (2013). Practicing the art of leadership: A problem-based approach to implementing the ISLLC (Interstate School Leaders Licensure Consortium) (5th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
Guthrie, W. J., & Schuermann, J. P. (2010). Successful school leadership: Planning, politics, performance, and power. Boston, MA: Pearson Education.
Hargreaves, A. (2002). Sustainability of Educational Change: The Role of Social Geographies. Journal of Educational Change 3, 189–214.
Harris, A. (2010). Distributed leadership: Current evidence and future directions. In T. Bush, L. Bell & D. Middlewood (Eds.), The Principles of Educational
Leadership and Management. London: Sage.
Harris, A., & Jones, M. (2018). Leading for equity: A moral imperative. School Leadership and Management, 38(3): 239–241.
Hater, J. J., & Bass, B. M. (1988). Superiors’ evaluations and subordinates’ perceptions of transformational and transactional leadership. Journal of Applied Psychology, 73, 695 – 702.
Hemphill, J. K., & Coons, A. E. (1957). Development of the leader behavior description questionnaire. In R. M. Stogdill & A. E. Coons (Eds.), Leader behavior: Its description and measurement. Columbus: Bureau of Business Research, Ohio State University, 6-38.
Hoy, K. W., & Miskel, G. C. (1991). Education administration: Theory, research, practice (4th ed.). New York, NY: McGraw-Hill.
Θεοφιλίδης, Χ. (2012). Σχολική Ηγεσία και Διοίκηση. Από τη Γραφειοκρατία στη Μετασχηματιστική Ηγεσία. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
IACM/FORTH. (2003). Greek educational system: The implementation of the ICT in the Greek curriculum in compulsory eduaction. Crete: The European Commisssion Directorate General Eduaction and Culture.
Judge, T. A., & Piccolo, R. F. (2004). Transformational and transactional leadership: a meta-analytic test of their relative validity. Journal of Applied Psychology 89(5): 755–768.
Καλογιάννης, Δ. (2014). Η σχολική ηγεσία και η επαγγελματικής της ανάπτυξη στο σύγχρονο περιβάλλον. Διεθνείς εξελίξεις, παρεχόμενα προγράμματα και στοιχεία ποιότητας. Αθήνα: Γρηγόρη.
Κατσαρός, Ι. (2008). Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Katsigianni, E., & Ifanti, A. (2016). Tenured and non-tenured school principals in Greece: a historical approach, Journal of Educational Administration and History, 48(3), 225-242. Routledge.
Kirkbride, P. (2006). Developing transformational leaders: the full range leadership model in action. Industrial and Commercial Training, 38(1), 23-32.
Kotter, J. P. (2001). Ηγέτης στις αλλαγές. Σοκοδήμος Α., μτφρ., Ανδρέου Μ., επιμ. Αθήνα: Κριτική.
Leithwood, K., & Jantzi, D. (1997). Explaining variation in teachers’ perception of principals’ leadership: A replication. Journal of Educational Administration, 35, 312–331.
Leithwood, K., Tomlinson, D., & Genge, M. (1996). Transformational school leadership. In K. Leithwood et al. (Eds.), International handbook of educational
administration (785- 840). Netherlands: Kluwer Academic.
Leithwood, Κ., Jantzi, D., & Steinbach, R., (1999). Changing leadership for changing times. Buckingham: Open University Press.
Leithwood, K., & Jantzi, D. (2006). Transformational school leadership for large-scale reform: Effects on students, teachers, and their classroom practices. School Effectiveness and School Improvement, 17, 201-227.
Lowe, K. B., Kroeck, K. G., & Sivasubramaniam, N. (1996). Effectiveness correlates of transformational and transactional leadership: A meta-analytic review of the MLQ literature. The leadership quarterly, 7(3), 385-425.
Μακρυδημήτρης, Α. (1999). Διοίκηση και κοινωνία: Η δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα. Αθήνα: Θεμέλιο.
Mason, J. (2003). Η ∆ιεξαγωγή της Ποιοτικής Έρευνας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Menon, M. E., & Saitis, C. (2006). Satisfaction of pre-service and In-service teachers with primary school organization: Evidence from Greece. Educational
Management Administration & Leadership, 34, 345–363.
Μπουραντάς, Δ. (2005). Ηγεσία. Ο δρόμος της διαρκούς επιτυχίας. Αθήνα: Κριτική.
Northouse, P. (2010). Leadership theory and practice. Los Angeles, CA: Sage.
Νταφούλη, Σ. (2009). Οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για το στυλ χιούμορ και το στυλ ηγεσίας του Διευθυντή σχολικής μονάδας: Η διερεύνηση της μεταξύ τους σχέσης και η επίδραση τους στην επαγγελματική ικανοποίηση και το συναίσθημα στην εργασία των εκπαιδευτικών (Διπλωματική Εργασία). Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος.
OECD, (2012). Better Regulation in Europe, Greece. Available at: http://www.oecd.org/berlin/publikationen/rechtsetzung-griechenland.htm
Παγκάκης, Γ. (2002). Δημόσια Διοίκηση και κοινωνία. Αθήνα: Σάκκουλας.
Πασιαρδής, Π. (2004). Εκπαιδευτική ηγεσία. Από την περίοδο της ευμενούς αδιαφορίας στη σύγχρονη εποχή. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Ρούσσος, Λ. & Τσαούσης, Ι. (2011). Στατιστική στις επιστήμες της συμπεριφοράς με τη χρήση του SPSS. Αθήνα: Τόπος.
Σαΐτης, X. (2005). Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης-Θεωρία και Πράξη (4η έκδ.). Αθήνα: Αυτοέκδοση.
Σαΐτης, Χ. (2008). Ο Διευθυντής στο Δημόσιο Σχολείο. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Σαΐτης, Χ. Τσιαμάση, Φ. Χατζή, Μ. (1997). Ο διευθυντής του σχολείου: Manager-Ηγέτης ή Παραδοσιακός-Γραφειοκράτης; Νέα Παιδεία, τ. 83, 66-77.
Saitis, C & Eliophotou Menon, M. (2004). Views of Future and Current Teachers on the Effectiveness of Primary School Leadership: Evidence from Greece,
Leadership and Policy in Schools, 3(2), 135-157.
Sashkin, A. (2004). Transformation Leadership Approaches: A Review and Synthesis. In The Nature of Leadership, Antonakis, J., Cianciolo, A.T., Sternberg, R.J., Eds.; Sage: Thousand Oaks, CA, 171–196.
Sergiovanni, T., & Starratt, R. J. (1988). Supervision: Human Perspectives. (4th ed.). New York: McGraw-Hill.
Spector, P. E. (1992). Summated rating scale construction, an introduction. London: Sage Publications.
Stogdill, R. M. (1981). Traits of Leadership: A Follow-Up to 1970. Στο B. Bass, Stodgill’s Handbook of Leadership (73-97). New York: Free Press.
Tichy, N.M. & Devanna, M.A. (1990). The Transformational Leader. Toronto: John Willey and Sons.
Waldman, D.A., Bass, B.M., & Yammarino, E.Y. (1990). The augmenting effect of transformational leadership. In K.E. Clark & M.B. Clark (Eds.),Measures of Leadership: 151-169. West Orange, NJ: Leadership Library of America.
Wenner, J., & Campbell, T. (2017). The theoretical and empirical basis of teacher leadership, Review of Educational Research, 87(1): 134–171.
Χατζηπαναγιώτου, Π. (2001). Η Διοίκηση του σχολείου και η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων (Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). Διαθέσιμο από το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (Κωδ. 13525).
Yukl, G. (1999). An evaluation of conceptual weaknesses in transformational and charismatic leadership theories, Leadership Quarterly, 10, 285-230.
Yukl, G. (2002). Leadership in Organizations (5th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
Yukl, G. (2013). Leadership in organizations (8th ed.). Pearson Prentice Hall.
Yukl, G., & Van Fleet, D. D. (1992). Theory and research on leadership in organizations. In M. D. Dunnette & L. M. Hough (Eds.), Handbook of industrial and organizational psychology (pp.147–197). Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
