Διερεύνηση της ακαδημαϊκής υποεπίδοσης σε μαθητές υψηλών γνωστικών και μαθησιακών ικανοτήτων με βάση το Μοντέλο Προσανατολισμού στην Επίδοση

πίνακας εξωφύλλου: Μ. Τσιβά
PDF
Δημοσιευμένα: Σεπ 15, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/hjre.22952
Λέξεις-κλειδιά:
ακαδημαϊκή επίδοση υποεπίδοση υπερεπίδοση νοημοσύνη μη αναμενόμενη ακαδημαϊκή επίδοση στάσεις
Βασιλική Μπελογιάννη
Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
https://orcid.org/0000-0003-4362-5986
Δημήτριος Ζμπάινος
Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Περίληψη

Η μη αναμενόμενη χαμηλή σχολική επίδοση ή «υποεπίδοση» αποτελεί ένα ιδιαίτερα συχνό και σύνθετο φαινόμενο που απαντά σε μαθητές απ’ όλο το εύρος των γνωστικών και μαθησιακών ικανοτήτων και ιδιαίτερα στους μαθητές με υψηλές ικανότητες. Παρά τη συχνότητά της, ωστόσο, η υποεπίδοση αποτελεί ζήτημα που έχει απασχολήσει ελάχιστα την ελληνική εκπαιδευτική έρευνα. Η ανεπαρκής μελέτη του φαινομένου και των παραγόντων που συνδέονται με την εμφάνισή του, καθώς και η απουσία μεθόδων εντοπισμού μαθητών υψηλών ικανοτήτων με υποεπίδοση συνεπάγεται την απουσία στοχευμένων κι αποτελεσματικών μεθόδων για την αντιμετώπισή του. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η παρούσα εργασία αποβλέπει στον εντοπισμό μαθητών υψηλών γνωστικών και μαθησιακών ικανοτήτων με υποεπίδοση και τη διερεύνηση της σχέσης της με μια σειρά παραγόντων, όπως τα κίνητρα, η αυτορρύθμιση, οι στάσεις απέναντι στο σχολείο και τους εκπαιδευτικούς, με βάση το Μοντέλο Προσανατολισμού στην Επίδοση. Προς το σκοπό αυτό στην παρούσα έρευνα συμμετείχαν 519 μαθητές Γυμνασίου από 7 δημόσια σχολεία της Αθήνας με μέση ηλικία τα 13,7 έτη. Για τον εντοπισμό των μαθητών υψηλών ικανοτήτων κι εκείνων που παρουσίαζαν υποεπίδοση χρησιμοποιήθηκαν οι Προοδευτικές Μήτρες του Raven και το Κριτήριο Μαθησιακής Επάρκειας Detroit, καθώς και οι καρτέλες της σχολικής βαθμολογίας τους. Από την ανάλυση εντοπίστηκαν συνολικά 76 μαθητές με υποεπίδοση εκ των οποίων 15 παρουσίαζαν υψηλές γνωστικές και μαθησιακές ικανότητες, ενώ 61 προέρχονταν από το υπόλοιπο εύρος των γνωστικών και μαθησιακών ικανοτήτων. Περαιτέρω αναλύσεις του ρόλου των στάσεων απέναντι στο σχολείο, όπως προέκυψαν από τη χορήγηση του Ερωτηματολογίου Νοοτροπιών απέναντι στο Σχολείο, κατέδειξαν ότι οι μαθητές με υποεπίδοση παρουσίαζαν στατιστικά σημαντικές διαφορές από τους συμμαθητές τους στα κίνητρα και την αυτορρύθμιση. Επιπλέον, οι μαθητές με χαμηλή αποτίμηση των ακαδημαϊκών στόχων, φτωχά κίνητρα και ελλιπή αυτορρύθμιση έτειναν να παρουσιάζουν σοβαρότερη υποεπίδοση από τους συμμαθητές τους. Τα παραπάνω ευρήματα μπορούν να συμβάλουν στην κατεύθυνση της καλύτερης κατανόησης της υποεπίδοσης, αλλά και του σχεδιασμού παρεμβάσεων για την ψυχοπαιδαγωγική αποκατάστασή της.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0

 
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Βασιλική Μπελογιάννη, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Υποψήφια διδάκτωρ
Δημήτριος Ζμπάινος, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Επίκουρος Καθηγητής
Αναφορές
Alrurayh, N. (2016). The Phenomenon of Gifted Underachievement in Saudi Arabia. Dissertation. Colorado: University of Nothern Colorado.
Barbier, K., Donche, V. & Verschueren, K. (2019). Academic (Under)achievement of Intellectually Gifted Students in the Transition Between Primary and Secondary Education: An Individual Learner Perspective. Frontiers in Psychology, 10, doi. 10.3389/fpsyg.2019.02533.
Baum, S. M., Renzulli, J. S., & Hebert, T. P. (1995). Reversing Underachievement: Creative Productivity as a Systematic Intervention. Gifted Child Quarterly, 39(4), 224-235. doi: 10.1177/001698629503900406
Berg, G. v. d., & Coetzee, L. R. (2014). Academic Self-concept and Motivation as Predictors of Academic Achievement. International Journal of Educational Sciences, 6(3), 469-478. doi: 10.1080/09751122.2014.11890158
Borkowski, J. G., & Thorpe, P. K. (1994). Self-regulation and motivation: A life-span perspective on underachievement. In D. H. S. B. J. Zimmerman (Ed.), Self-regulation of learning and performance: Issues and educational applications. (pp. 45-73). Hillsdale, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Γκόγκος, Γ., Μπελογιάννη, Β., & Ζμπάινος, Δ. (2020). Σχέση ακαδημαϊκής επίδοσης και νοητικού δυναμικού στο ελληνικό σχολείο. Εκπαιδευτική Αξιολόγηση, 5, 13-25.
Colangelo, N., Kerr, B., Christensen, P., & Maxey, J. (2004). A comparison of gifted underachievers and gifted high achievers. In S. M. Moon (Ed.), Social/Emotional Issues, Underachievement, and Counseling of Gifted and Talented Students (pp. 119-132). Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
Dagnew, A. (2017). The Relationship between Students' Attitudes towards School, Values of Education, Achievement Motivation and Academic Achievement in Gondar Secondary Schools, Ethiopia. Research in Pedagogy, 7(1), 30-42.
Dunlosky, J., & Rawson, K. A. (2012). Overconfidence produces underachievement: Inaccurate self evaluations undermine students’ learning and retention. Learning and Instruction, 22(4), 271-280. doi: https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2011.08.003
Emerick, L. J. (1992). Academic Underachievement Among the Gifted: Students' Perceptions of Factors that Reverse the Pattern. Gifted Child Quarterly, 36(3), 140-146. doi: 10.1177/001698629203600304
European Commision. (2017). Education and Training Monitor 2017: Greece. Luxembourg: Publication Office of European Union.
Frick, P. J., Kamphaus, R. W., Lahey, B. B., Loeber, R., Christ, M. A. G., Hart, E. L., & Tannenbaum, L. E. (1991). Academic underachievement and the disruptive behavior disorders. Journal of consulting and clinical psychology, 59(2), 289-294.
Howse, R. B., Lange, G., Farran, D. C., & Boyles, C. D. (2003). Motivation and Self-Regulation as Predictors of Achievement in Economically Disadvantaged Young Children. The Journal of Experimental Education, 71(2), 151-174. doi: 10.1080/00220970309602061
Krouse, J. H., & Krouse, H. J. (1981). Toward a multimodal theory of academic underachievement. Educational Psychologist, 16(3), 151-164. doi: 10.1080/00461528109529237
Lau, K.L., & Chan, D. W. (2001). Identification of Underachievers in Hong Kong: Do different methods select different underachievers? Educational Studies, 27(2), 187-200. doi: 10.1080/03055690120050419
Majzub, R. M., & Rais, M. M. (2010). Boys’ underachievement: Causes and strategies. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 2(2), 3160-3164. doi: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.482
Mandel, H. P., & Marcus, S. I. (1988). The psychology of underachievement. New York: John Wiley and Sons.
Marjoribanks, K. (1992). The Predictive Validity of an Attitudes-To-School Scale in Relation to Children'S Academic Achievement. Educational and Psychological Measurement, 52(4), 945-949. doi: 10.1177/0013164492052004017
McCall, R. B. (1994). Academic Underachievers. Current Directions in Psychological Science, 3(1), 15-19. doi: 10.1111/1467-8721.ep10769838
McCoach, B. (2002). A validation study of the School Attitude Assessment Survey. . Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 35, 66.
McCoach, B., & Siegle, D. (2001). Why Try? Factors that Differentiate Underachieving Gifted Students from High Achieving Gifted Students Annual Meeting of the American Educational Research Association. Seattle, WA: Office of Educational Research and Improvement.
McCoach, B., & Siegle, D. (2003a). Factors That Differentiate Underachieving Gifted Students From High-Achieving Gifted Students. Gifted Child Quarterly, 47(2), 144-154. doi: 10.1177/001698620304700205
McCoach, B., & Siegle, D. (2003b). The School Attitude Assessment Survey-Revised: A New Instrument to Identify Academically Able Students Who Underachieve. Educational and Psychological Measurement, 63(3), 414-429. doi: 10.1177/0013164403063003005
Minano Perez, P., Castejon Costa, J.L., Gilar Corbi, R. & Veas Iniesta, A. (2016). The SAAS-R: A New Instrument to Assess the School Attitudes of Students With High and Low Academic Achievement in Spain. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 3, 1–14.
Moè, A., Pazzaglia, F., Tressoldi, P., & Toso, C. (2009). Attitude towards school, motivation, emotions and academic achievement. Padova: Nova Science Publishers.
Montgomery, D. (2009). Why Do the Gifted and Talented Underachieve? How Can Masked and Hidden Talents Be Revealed? In D. Montgomery (Ed.), Able, gifted and talented underachievers (pp. 3-40). West Sussex: John Wiley & Sons.
Μπάρμπας, Γ., & Τουτουνζή, Ε. Π., Μ. (2006). Κριτήρια αξιολόγησης των προβλημάτων μάθησης στο δημοτικό σχολείο. Μέντορας, 9, 60-77.
Μπελογιάννη, Β., & Ζμπάινος, Δ. (2019). Δημογραφικά χαρακτηριστικά μαθητών με υποεπίδοση. Paper presented at the Πρακτικά 6ου Συνεδρίου "Νέος Παιδαγωγός", Αθήνα.
NAGC. (2010). Redefining giftedness for a new century: Shifting the paradigm. https://www.nagc.org/sites/default/files/Position%20Statement/Redefining%20Giftedness%20for%20a%20New%20Century.pdf
Peterson, J. S., & Colangelo, N. (1996). Gifted Achievers and Underachievers: A Comparison of Patterns Found in School Files. Journal of Counseling & Development, 74(4), 399-407. doi: doi:10.1002/j.1556-6676.1996.tb01886.x
Pintrich, P. R. (2000). An Achievement Goal Theory Perspective on Issues in Motivation Terminology, Theory, and Research. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 92-104. doi: https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1017
Phillipson, S. N. (2008). The optimal achievement model and underachievement in Hong Kong: an application of the Rasch model. Psychology Science Quarterly, 50(2), 147-172.
Preckel, F., Holling, H., & Vock, M. (2006). Academic underachievement: Relationship with cognitive motivation, achievement motivation, and conscientiousness. Psychology in the Schools, 43(3), 401-411. doi:10.1002/pits.20154
Παυλάκης, Χ. (2019). Αναγνώριση και διαχείριση της υποεπίδοσης των μαθητών στο Γυμνάσιο: Απόψεις φιλολόγων. Διπλωματική εργασία. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Raven, J. (2003). Raven Progressive Matrices. In R. S. McCallum (Ed.), Handbook of Nonverbal Assessment (pp. 223-237). Boston, MA: Springer US.
Reis, S., & McCoach, B. (2000). The Underachievement of Gifted Students: What Do We Know and Where Do We Go? Gifted Child Quarterly, 44(3), 152-170. doi: 10.1177/001698620004400302
Rimm, S. (1987). Why bright children underachieve: the pressures they feel. Gifted Child Today, 10(1), 30-36.
Rimm, S. (1997). An Underachievement Epidemic. Educational Leadership, 54(7), 18-22.
Ritchotte, J., Rubenstein, L., & Murry, F. (2015). Reversing the Underachievement of Gifted Middle School Students: Lessons From Another Field. Gifted Child Today, 38(2), 103-113. doi: 10.1177/1076217514568559
Ritchotte, J. A., Matthews, M. S., & Flowers, C. P. (2014). The Validity of the Achievement-Orientation Model for Gifted Middle School Students: An Exploratory Study. Gifted Child Quarterly, 58(3), 183-198. doi: 10.1177/0016986214534890
Rubenstein, L. D., Siegle, D., Reis, S., McCoach, B., & Burton-Greene, M. (2012). A Complex quest: The development and research of underachievement interventions for gifted students. Psychology in the Schools, 49(7), 678-694. doi: doi:10.1002/pits.21620
Siegle, D. (2013). The Underachieving Gifted Child: Recognizing, Understanding, and Reversing Underachievement. Waco-Texas: Prufrock Press.
Siegle, D., & McCoach, B. (2005). Making a difference: Motvating gifted students who are not achieving. TEACHING Exceptional Children, 38(1), 22-27.
Siegle, D., McCoach, B., & Shea, K. (2014). Applying the Achievement Orientation Model to the Job Satisfaction of Teachers of the Gifted. Roeper Review, 36(4), 210-220. doi: 10.1080/02783193.2014.945219
Τζουριάδου, Μ. (2011). Μαθησιακές δυσκολίες – θέματα ερμηνείας και αντιμετώπισης. Θεσσαλονίκη: Προμηθεύς.
Τζουριάδου, Μ., Αναγνωστοπούλου, Ε., Τουτουνζή, Ε., & Ψωινού, Μ. (2008). Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA-P:3, DTLA-4): Οδηγός εξεταστή - τεύχος οδηγιών. Θεσσαλονίκη.
Veas, A., Castejon, J.L., Gilar, R. & Minano, P. (2017). Validation of the Spanish adaptation of the School Attitude Assessment Survey-Revised using multidimensional Rasch analysis. Anales de Psicología, 33(1), dx.doi.org/10.6018/analesps.33.1.235271.
Whitmore, J. R. (1980). Giftedness, conflict, and underachievement. Boston: Allyn & Bacon.
Wood, E. (2003). The power of pupil perspectives in evidence‐based practice: the case of gender and underachievement. Research Papers in Education, 18(4), 365-383. doi: 10.1080/0267152032000176864
Wright, R. J. (2008). Educational Assessment: Tests and Measurements in the Age of Accountability. NY: SAGE Publications.
Zabloski, J., & Milacci, F. (2012). Gifted dropouts: Phenomenological case studies of rural gifted students. Journal of Ethnographic & Qualitative Research, 6, 175-190.
Zbainos, D., & Hallam, S. (2002). Greek Primary School teachers' descriptions of their criteria and practices they adopt in assessing pupils' academic attainment. The Psychology of Education Review, 26(2), 26-36.
Zimmerman, B. J., & Risemberg, R. (1997). Self-regulatory dimensions of academic learning and motivation Handbook of academic learning: Construction of knowledge. (pp. 105-125). San Diego, CA, US: Academic Press.