Παρέμβαση στις σχολικές πρακτικές παραγωγής γραπτών μαθητικών κειμένων δεδομένα από μία συνεργατική έρευνα δράσης

PDF
Δημοσιευμένα: May 23, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/hjre.32527
Λέξεις-κλειδιά:
Γραπτός λόγος ως κοινωνική πρακτική Μάθηση ως κοινωνικοπολιτισμική διαδικασία Συλλογική επαναδιατύπωση γραπτών μαθητικών κειμένων ως πρακτική γραμματισμού Μετασχηματισμός πρακτικών σχολικής κοινότητας γραπτού λόγου
Μέλλω Αιμιλία Κέκια
Eλληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
https://orcid.org/0000-0001-8687-4742
Περίληψη

Η παρούσα έρευνα έχει ως αντικείμενο τη διερεύνηση της εισαγωγής, ανάπτυξης και αξιολόγησης διεπιδραστικών και κοινωνιοκριτικών πρακτικών μάθησης και διδασκαλίας της παραγωγής και, ιδιαιτέρως, της αναθεώρησης του γραπτού μαθητικού λόγου σε μία σχολική τάξη ελληνικού δημόσιου αστικού δημοτικού σχολείου στο πλαίσιο μίας ετήσιας εθνογραφικής συμμετοχικής έρευνας δράσης, η οποία αποσκοπεί στην προαγωγή του κριτικού γραμματισμού των μαθητών. Η έρευνα αντλεί τη θεωρητική της θεμελίωση από τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες του γραπτού λόγου και του γραμματισμού, τις οποίες συνδυάζει με την κριτική γλωσσοπαιδαγωγική προσέγγιση του εργαστηρίου συγγραφέων και την ειδικότερη πρόταση της συλλογικής επαναδιατύπωσης γραπτών μαθητικών κειμένων. Για τη συλλογή και ανάλυση των δεδομένων της, ακολουθεί την εθνογραφική και κοινωνιογλωσσολογική παράδοση, και αξιοποιεί ποικιλία τεχνικών και μεθόδων για την ενδελεχή μελέτη του γραμματισμού της σχολικής τάξης ως κοινωνικής και πολιτισμικής διεργασίας.  Τα ευρήματα από την εθνογραφική χαρτογράφηση των γεγονότων γραμματισμού της σχολικής τάξης, από τη διεπιδραστική μικροανάλυση του λόγου και των πρακτικών γραπτού λόγου, και από τη θεματική ανάλυση των γραπτών αναστοχασμών και των συνεντεύξεων της δασκάλας και των παιδιών, αναδεικνύουν μία δυναμική και πολυσύνθετη πορεία της αναδυόμενης κειμενικής κοινότητας της τάξης από αποπλαισιωμένες συγγραφικές και αναθεωρητικές πρακτικές προς κοινωνικές, διαδραστικές και αναστοχαστικές. Στο άρθρο προσδιορίζονται οι παράγοντες που ερμηνεύουν και εξηγούν την πορεία της μετατόπισης αυτής με βάση το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας και συζητούνται οι συνέπειες των πορισμάτων αυτών (α) για την έρευνα και (β) για τη διδασκαλία του γραπτού λόγου ως διεπιδραστικής και κοινωνικής πρακτικής με συγκεκριμένες συνεπαγωγές στην ανάπτυξη των εγγράμματων μαθητικών ταυτοτήτων στο σύγχρονο σχολείο. 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0

 
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Altrichter, H., Posch, P., & Somekh B. (2001). Οι εκπαιδευτικοί ερευνούν το έργο τους: μία εισαγωγή στις μεθόδους της έρευνας δράσης/μτφρ. Μ. Δεληγιάννη. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Bakhtin, M. M. (1981). The dialogic imagination: four essays/Holquist, M., ed, Emerson, C. & M. Holquist, trans. Austin: University of Texas Press.
Barton, D. (2009). Εγγραμματισμός. Εισαγωγή στην οικολογία της γραπτής γλώσσας/επιμ.Τζ. Βαρνάβα-Σκούρα, μτφρ. Ι. Βλαχόπουλος. Αθήνα: Παπαζήσης.
Bazerman, C. (2015). “What do sociocultural studies of writing tell us about learning to write?”. In C. MacArthur, S. Graham, & J. Fitzgerald (Εds.), Handbook of writing research (pp. 11-23). New York: The Guilford Press.
Bloome, D. (1993). “Reading as a social process in a middle school classroom”. In D. Gradoll, J. Maybin, & B. Stierer (Eds.), Researching language and literacy in social context (pp. 100-130). Clevedon: Multilingual Matters.
Bloome, D., Carter, S.P., Christian, B.M., Otto, S., & Shuart-Faris, Ν. (2005). Discourse analysis and the study of classroom language and literacy events: a microethnographic perspective. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Bloome, D. (2012). “Classroom ethnography”. In M. Grenfell, D. Bloome, C. Hardy, K. Pahl, J. Rowsell & B. Street (Eds.), Language, ethnography, and education: bridging new literacy studies and Bourdieu (pp. 7-26). New York: Routledge.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology, Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
Kress, G. (2010). Multimodality: a social semiotic approach to contemporary communication. London: Routledge.
Edwards-Groves, C. (2011). A multimodal writing process: changing practices in contemporary classrooms, Language and Education, 25(1), 49-64.
Esquinca, A. (2012). Socializing pre-service teachers into mathematical discourse: the interplay between biliteracy and multimodality, Multilingual Education, 2:4, 1-20.
Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis. London: Routledge.
Freedman, S.W., Hull, G. Higgs, J., Booten, K. (2016). Teaching Writing in a Digital and Global Age: Toward Access, Learning, and Development for All. In Handbook of Research on Teaching (5th ed.). (pp. 1389-1449). American Educational Research Association.
Gee, J.P. (1996). Social linguistics and literacies: ideology in discourses (2nd ed.). London: Taylor and Francis.
Halliday, M.A.K. (1978). Language as a social semiotic: the social interpretation of language and meaning. London: Edward Arnold.
Ηyland, K. (2009). Teaching and researching writing. London: Pearson Education.
Horning, A. & Becker, A. (Eds.) (2006). Revision: history, theory and practice. Indiana: Parlor Press.
Ivanic, R. (2004). Discourses of writing and learning to write, Language and Education, 18(3), 220-245.
Κέκια, Μ.Α. (2023). Η παιδαγωγική του γραμματισμού με βάση τα κειμενικά είδη (β΄ έκδοση). Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Κυριακίδη.
Κέκια, Μ.Α. (2016α). Ο γραπτός λόγος ως αναθεώρηση. Στο Ε. Χοντολίδου, Ρ. Τσοκαλίδου, Φ. Τεντολούρης, Α. Κυρίδης, Κ. Βακαλόπουλος (Επιμ.), Μνήμη Σωφρόνη Χατζησαββίδη: Γλωσσ(ολογ)ικές και Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις (σσ. 194-216). Αθήνα: Gutenberg.
Κέκια, Μ.Α. (2016β). Πρακτικές παραγωγής και αναθεώρησης γραπτών μαθητικών κειμένων ως κοινωνικοπολιτισμική διαδικασία. Εθνικό αρχείο διδακτορικών διατριβών. http://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/38988.
Κουτσογιάννης, Δ. κ.ά. (2015). Ανάλυση σχολικού λόγου. Η γλωσσική διδασκαλία σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
Κωστούλη, Τ. (Επιμ.) (2009). Ο γραπτός λόγος σε κοινωνικοπολιτισμικά πλαίσια: κειμενικές πρακτικές και διαδικασίες μάθησης. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
Κωστούλη, Τ. (2021). Το γλωσσικό μάθημα σε τοπικά συγκείμενα. Αθήνα: Gutenberg
Lave, J., & Wenger, E. (2005[1991]). Κοινωνικές όψεις της μάθησης. Νόμιμη περιφερειακή συμμετοχή. Αθήνα: Σαββάλας.
Lewis, C., Enciso, P., & Moje, E. (Eds.) (2007). Reframing sociocultural research on literacy: identity, agency and power. Mahwah, N.J.: Lawrence Erlbaum Associates.
Liang, M.-Y. (2010). Using synchronous online peer response groups in EFL writing: revision-related discourse, Language Learning & Technology, 14(1), 45-64.
Mercer, N., & Howe, C. (2012). Explaining the dialogic processes of teaching and learning: the value and potential of sociocultural theory, Learning, Culture and Social Interaction, 1, 12-21.
Newell, G., Bloome, D., & Hirvella, A. (2015). Teaching and learning argumentative writing in high school English language arts classrooms. New York: Routledge.
Ντίνας, Κ., & Γώτη, Ε. (2016). Ο κριτικός γραμματισμός στη σχολική πράξη. Αρχίζοντας από το νηπιαγωγείο... Αθήνα: Gutenberg.
Παπαδοπούλου, Μ., Παγκουρέλια, Ε., & Γκόρια, Σ. (2019). Πολυτροπικά κείμενα στην εκπαίδευση: θεωρητικά εργαλεία και διδακτικές πρακτικές. Στο Ε. Βασιλάκη, Σ. Καλμπένη, & P. Κίτσιου (Επιμ), Πρακτικά 5ων Τζαρτζανείων «Πρώτη γλώσσα και πολυγλωσσία. Εκπαιδευτικές και κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις» (σσ. 330-347). Τύρναβος, Λάρισα.
Peterson, S. & McClay, J. (2010). Assessing and providing feedback for student writing in canadian classrooms, Assessing Writing, 15(2), 86-99.
Prior, P. (2006). Sociocultural theory of writing. In C., MacArthur, S., Graham, & J. Fitzgerald, (Eds.), Handbook of writing research (pp. 54-66). New York: The Guilford Press.
Σπαντιδάκης, Ιωάννης (2011). Προβλήματα παραγωγής γραπτού λόγου παιδιών σχολικής ηλικίας: διάγνωση, αξιολόγηση, αντιμετώπιση. Αθήνα: Πεδίο.
Street, B. (2012). New Literacy Studies. In M., Grenfell et al. (Eds.), Language, ethnography, and education: bridging new literacy studies and Bourdieu (pp. 27-49). New York: Routledge.
Svenlin, M., & Sorhaug, J.O. (2022). Collaborative writing in L1 school contexts: a scoping review. Scandinavian Journal of Educational Research, DOI: 10.1080/00313831.2022.2115128
Τεντολούρης, Φ., & Χατζησαββίδης, Σ. (2014). Διδασκαλία της γλώσσας. Ιστορία, επιστημολογία, αναστοχαστικότητα. Αθήνα: Νεφέλη.
Τσοκαλίδου, Πετρούλα & Σωφρόνης Χατζησαββίδης (2008). Κοινωνιογλωσσολογικές αναζητήσεις: ερευνητικά δεδομένα. Θεσσαλονίκη: Βάνιας.
ΥΠΠ (2010). Αναλυτικά Προγράμματα προδημοτικής, δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης: Νέα ελληνική γλώσσα (σσ.10-68). Λευκωσία: ΠΙΚ & Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων.
Χαραλαμπόπουλος, Α., & Χατζησαββίδης, Σ. (1997). Η διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης της γλώσσας. Θεωρία και πρακτική εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας.
Χατζησαββίδης, Σ., Κωστούλη, Τ., Τσιπλάκου, Σ., Αϊδίνης, Α., Στυλιανού, Μ., & Παπανικόλα, Ε. (2013). Νέα Ελληνική Γλώσσα. Οδηγός εκπαιδευτικού. Λευκωσία: ΥΠΠ, ΠΙΚ & Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων.
Χατζησαββίδης, Σ. (2011). Η τεχνική της συλλογικής επαναδιατύπωσης γραπτών μαθητικών κειμένων. Θεσσαλονίκη (αδημοσίευτο κείμενο).
Χοντολίδου, Ελένη (2007). Η επανατροφοδότηση των μαθητών στα γραπτά τους κείμενα. Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων. Κλειδιά και αντικλείδια. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ-Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Vygotsky, L. (1997). Nους στην κοινωνία. Η ανάπτυξη των ανώτερων ψυχολογικών διαδικασιών/επιμ. Σ. Βοσνιάδου, μτφρ. Α. Μπίμπου & Σ. Βοσνιάδου. Αθήνα: Gutenberg.
Wells, G. (1999). Dialogic inquiry: towards a sociocultural practice and theory of education. Cambridge: Cambridge University Press.