Μουσειακή Μάθηση στη μετά-covid εποχή: Eκπαιδευτικό πρόγραμμα με αφορμή έκθεση της Αφροδίτης Λίτη στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας

PDF
Δημοσιευμένα: Apr 4, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/hjre.33624
Λέξεις-κλειδιά:
μουσειακή μάθηση άτυπη εκπαίδευση νήπια μαθητές Γυμνασίου αξιολόγηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων Αποτελέσματα Γενικής Μάθησης
Αλεξάνδρα Τράντα
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
https://orcid.org/0000-0003-4167-7061
Ανδρέας Λαπούρτας
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
Περίληψη

Η εκπαιδευτική διάσταση, παράμετρος ανέκαθεν συνυφασμένη με τη λειτουργία του μουσείου, τροποποιείται βάσει των επιστημονικών δεδομένων κάθε εποχής, των σχετικών με τη γνώση και τη μάθηση. Στο πλαίσιο του εκδημοκρατισμού του μουσείου, έχει καλλιεργηθεί η συμπερίληψη, δηλαδή η μέριμνα για όλους τους επισκέπτες και η διασύνδεση με ποικίλες ομάδες κοινού. Το άρθρο πραγματεύεται τον σχεδιασμό, την περιγραφή και την αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος για παιδιά, το οποίο σχεδιάστηκε με αφορμή την περιοδική έκθεση «Αδάμαστη φύση», της Αφροδίτης Λίτη, στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας, το οποίο ανήκει στο Δίκτυο Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς. Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε με βάση τις σύγχρονες θεωρίες για τη μουσειακή μάθηση, και κυρίως τη μάθηση μέσω αντικειμένων, τη θεωρία των πολλαπλών τύπων νοημοσύνης και τα αποτελέσματα της γενικής μάθησης. Το προαναφερθέν πρόγραμμα αποτελεί ολοκληρωμένη, διεπιστημονική προσέγγιση για την ενίσχυση της κατανόησης της πολιτιστικής κληρονομιάς από τους νέους, η οποία βασίζεται στη βιωματική μάθηση και σε σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις που δίνουν προτεραιότητα στα υποκείμενα (τους εκπαιδευόμενους) και όχι στο αντικείμενο της μάθησης. Το πρόγραμμα, διαφοροποιημένο, απευθύναμε σε δύο ομάδες που υποεκπροσωπούνται στη Μουσειακή Μάθηση, σε νήπια και εφήβους, ομάδες με κοινά χαρακτηριστικά την αυξημένη ανάγκη για ενεργό συμμετοχή, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, την κοινωνικοποίηση και την ελευθερία στην έκφραση. Στα παιδιά του Νηπιαγωγείου, η αξιολόγηση έγινε μέσω συμμετοχικής παρατήρησης και διανομής των ερωτηματολογίων στους εκπαιδευτικούς. Στους μαθητές του Γυμνασίου, η αξιολόγηση έγινε μέσω συμμετοχικής παρατήρησης και διανομής ερωτηματολογίων σε μαθητές και καθηγητές. Το ενδιαφέρον σημείο έγκειται στο ότι, βάσει της αξιολόγησης, προκύπτει ότι η Μουσειακή Μάθηση θα πρέπει να επικεντρωθεί λιγότερο στο εύρος των γνώσεων και περισσότερο στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης. Και βέβαια, να προσπαθήσουμε να λέμε λιγότερα και να ακούμε περισσότερο τους επισκέπτες των μουσείων, και ιδιαίτερα αυτούς νεαρής και πολύ νεαρής ηλικίας, καθώς στο σύγχρονο, «επανεφευρημένο» μουσείο, καθώς και στη Μουσειακή Μάθηση, με τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, προτεραιότητα έχουν οι επισκέπτες και τα υποκείμενα της μάθησης.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0

 
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Γκότσης, Στ. (2002). Αντικείμενο και ερμηνεία: από τις θεωρητικές αναζητήσεις στη μουσειακή και εκπαιδευτική πράξη. Μουσείο Σχολείο, 6ο Περιφερειακό Σεμινάριο, Καβάλα 20-22.9.2002. Αθήνα, 17-21
Μαλαφάντης, Κ.Δ., Εισαγωγή στο: Sh. E. Schaffer, Το παιδί και το μουσείο. Θεωρητικές προσεγγίσεις και παιδαγωγικές πρακτικές. Αθήνα: Ινστιτούτο του Βιβλίου-Καρδαμίτσα
Μούλιου, Μ. (2005). Μουσεία: Πεδία για την κατανόηση του κόσμου, Τετράδια Μουσειολογίας, 2, 2005, 9-17
Νάκου, Ε. (2001). Μουσεία, εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμός. Από τη σκοπιά της θεωρίας του υλικού πολιτισμού, της μουσειολογίας και της μουσειοπαιδαγωγικής, Αθήνα: Νήσος
Νικονάνου, Ν. 2010. Μουσειοπαιδαγωγική. Από τη θεωρία στην πράξη, Πατάκης: Αθήνα.
Νικονάνου, Ν. (2015). Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα: Εισαγωγή στο: Ν. Νικονάνου (επιμ.), Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα. Αθήνα: Κάλλιππος 2015, διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο: https://repository.kallipos.gr/handle/11419/712
Νικονάνου, Ν. & Κασβίκης, Κ. (επιμ.) (2008). Εκπαιδευτικά ταξίδια στο χρόνο. Αθήνα: Πατάκης
Οικονομίδης, Β. Δ. (επιμ.), (2011). Εκπαίδευση και Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών. Θεωρητικές και Εμπειρικές Προσεγγίσεις. Αθήνα: Πεδίο
Φιλιππουπολίτη, Α. (2015). Εκπαιδευτικές θεωρίες και μουσειακή μάθηση στο: Ν. Νικονάνου (επιμ.), Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα. Αθήνα: Κάλλιππος 2015, διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο: https://repository.kallipos.gr/handle/11419/712
Agostino, D., Arnaboldi, M. & Lampis, A. (2020). Italian state museums during the COVID-19 crisis: from onsite closure to online openness. Museum Management and Curatorship, 35(4), 362-372. DOI: 10.1080/09647775.2020.1790029.
Alexandri, E. & Tranta, A. (2020). Hadrian’s aqueduct in Athens. Educational activity project in the context of promoting cultural heritage among youth. Journal of Integrated Information Management, 5(2), 32-39. DOI: 10.26265/jiim.v5i2.4474.
Ament, S. (2021, February 22). Young people must be at the heart of museums' post-pandemic plans. https://www.theguardian.com/commentisfree/2021/feb/22/museums-covid-pandemic-children
Atkinson, D. (2011). Art, Equality and Learning. Pedagogies Against the State. Rotterdam: Sense Publishers
Bennett, J. (2010). Vibrant Matter: A Political Ecology of Things. Durham, NC: Duke University Press
Black, G. (2009). Το ελκυστικό μουσείο. Μουσεία και επισκέπτες, μτφ. Σ. Κωτίδου, Αθήνα: ΠΙΟΠ
Carr, M., & Lee, W. (2012). Learning stories: Constructing earner identities in early education. London, England: Sage Publications Ltd.
Clarkin-Phillips et al. (2013). Stay Behind the Yellow Line: Young Children Constructing Knowledge from an Art Exhibition. Curator: The Museum Journal. 56. 10.1111/cura.12041.
Clayton, Elizabeth & Shuttleworth, Jack. (2018). Spaces In-between. Children's Geographies. 16. 1-4. 10.1080/14733285.2018.1458213.
Christiansen, K. (2018). Museums, visitorship, and mission. Museum Management and Curatorship, 33(3), 216-222. DOI: 10.1080/09647775.2018.1468007.
Desvallees, Α. & Mairesse, F. (επιμ.) 2014. Βασικές έννοιες της μουσειολογίας, μτφ. Λάππας Σ., Αθήνα: Εκδόσεις I.C.O.M. Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων-Ελληνικό Τμήμα
Gardner H. (1993). Multiple Intelligences: The Theory in Practice. New York: Basic Books
Glancey, J., & S. Brandolini. (1999). “Aldo Van Eyck: The Urban Space Man” Guardian
Hackett, A. (2014). How do families with young children (2-4 years old) make meaning in a museum? PhD thesis, University of Sheffield
Hackett, A. (2016). Young children as wayfarers: Learning about place by moving through it. Children and Society, 30, 169-179
Hackett, A. et al (2018). Young children’s museum geographies: spatial, material and bodily ways of knowing. Children’s Geographies, 16 (5), 481-488
Hackett, A., Holmes, R., & MacRae, C. (eds.). (2020). Working with Young Children in Museums: Weaving Theory and Practice (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429434457
Ηennigar-Shuh J. (1988). “Learn to Look”, Τhe History and Social Science Teacher, 23, 3,141-146
Hooper-Greenhill, E. (2000). Museums and the Interpretation of Visual Culture. London: Routledge
Hooper-Greenhill, E. (2006). Το μουσείο και οι πρόδρομοί του. Μετάφραση Α. Παππάς, Αθήνα: ΠΙΟΠ
Ηooper-Greenhill, E. (2007). Museums and Education: Purpose, Pedagogy, Performance. Routledge
Ingold, T. (2007). Movement, Knowledge and Description στο: Parkin, D. , Ulijaszek, St. (eds.), Holistic Anthropology. Emergence and Convergence. New York: Berghahn Books
Interreg Europe (2020, August 30). Digital technologies and museums: post-pandemic experiences. https://www.interregeurope.eu/policylearning/news/9060/digital-technologies-and-museums-post-pandemic-experiences/?no_cache=1&cHash=ac20f3f34bd14b8bf4a5c93ef6110f54
Kavanagh, G. (1999). Dream Spaces. Memory and the Museum. Leicester: Leicester University Press
Kirk, E. (2014). Crystal Teeth and Skeleton Eggs: Snapshots of Young Children’s Experiences in a Natural History Museum. Unpublished thesis
Kirk, E., Buckingham, W. (2018). Snapshots of Museum Experience. Understanding Child Visitors Through Photography. London: Routledge
McRainey, L.& Russick, J. (2010). Connecting Kids to History with Museum Exhibitions. California: Left Coast Press
MacRae, C. (2007). Using senses to make sense of art: Young children in art galleries. Early Years, 27 (2), 159-170
MacRae, C., Abigail Hackett, Rachel Holmes & Liz Jones (2018). Vibrancy, repetition and movement: posthuman theories for reconceptualising young children in museums, Children's Geographies, 16:5, 503-515, DOI: 10.1080/14733285.2017.1409884
Olsson, L. M. (2013). Taking Children’s Questions Seriously: The Need for Creative Thought. Global Studies of Childhood, 3(3), 230–253. https://doi.org/10.2304/gsch.2013.3.3.230
Paris, S. G. & Mercer, M. J. 2002. “Finding Self in Objects: Identity Exploration in Museums”, στο Leinhardt, G., Crowley, K. & Knutson, K. (επιμ.), Learning Conversations in Museums, Erlbaum: Mahwah NJ, 401-423.
Patterson, Μ.Ε. (2020, September 18). Children’s Museology and the COVID-19 Crisis. https://www.aam-us.org/2020/09/18/childrens-museology-and-the-covid-19-crisis/
Pearce, S. (2002). Μουσεία, αντικείμενα και συλλογές. Μία πολιτισμική μελέτη, μτφ. Λία Γυιόκα. Θεσσαλονίκη: Βάνιας
Piscitelli Barbara & David Anderson (2001) Young children's Perspectives of Museum Settings and Experiences, Museum Management and Curatorship, 19:3, 269-282, DOI: 10.1080/09647770100401903
Piscitelli, Barbara, Weier, Katrina, & Everett, Michelle (2003) Museums and Young Children: Partners in Learning about the World. In Wright, S (Ed.) Children, meaning-making and the arts. Pearson Education Australia, Australia, New South Wales, pp. 167-192.Salaman, A.&Tutchell, S. (2005). Planning educational visits for the early years. London: Sage
Shah, M.N. & Ghazali M. (2018). A Systematic Review on Digital Technology for Enhancing User Experience in Museums. In N. Abdullah, W. Wan Adnan & M. Foth (eds.), User Science and Engineering. (Communications in Computer and Information Science, 886). Springer.
Shuh, J. H. 2001. “Teaching Yourself to Teach with Objects”, στο Hooper-Greenhill, E. (επιμ.), The Educational Role of the Museum, Routledge: London & New York, 80-91
Thomas, N. (2016). The Return of Curiosity. What Museums Are Good for in the 21st Century. London: Reaktion Books.
Tranta, Α., Alexandri, Ε. & Kyprianos, Κ. (2021) Young people and museums in the time of covid-19. Museum Management and Curatorship. DOI: 10.1080/09647775.2021.1969679
Wilkinson, S. (1999). Developing a Policy for an Education Service. Στο H. Moffat − V. Woolard (eds.). Museum and Gallery Education. A Manual of Good Practice. London: Altamira Press
Yamada-Rice, D. (2018). Licking planets and stomping on buildings: children’s interactions with curated spaces in virtual reality. Children’s Geographies, 16 (5), 529