Πρώιμες μορφές σχολικού εκφοβισμού σε παιδιά προσχολικής ηλικίας

Θεϊκό δώρο, 40Χ40, ελαιογραφία, Μ. Τσιβά, 2014
PDF
Δημοσιευμένα: Feb 11, 2016
DOI: https://doi.org/10.12681/hjre.9096
Λέξεις-κλειδιά:
Αναδυόμενη θυματοποίηση Πρώιμες μορφές σχολικού εκφοβισμο Προσχολική ηλικία Προσχολική εκπαίδευση
Μαρία Βλάχου
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Kafenia Βotsoglou
Πανεστήμιο Θεσσαλίας
Ελένη Ανδρέου
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Περίληψη

Κύριος σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση των διαδικασιών αναδυόμενης θυματοποίησης καθώς και την εμφάνιση πρώιμων μορφών σχολικού εκφοβισμού στο πλαίσιο των διαμορφούμενων κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που αναπτύσσονται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Σε σχέση με αυτό, επισκεφθήκαμε χώρους προσχολικής εκπαίδευσης όπου καταγράφηκε το πλαίσιο μέσα στο οποίο εκδηλώνονται τα περιστατικά θυματοποίησης. Στην παρούσα έρευνα συμμετείχαν συνολικά 8 σχολεία προσχολικής αγωγής και συγκεκριμένα 167 παιδιά προσχολικής ηλικίας (4 έως 6 ετών), εκ των οποίων 88 ήταν κορίτσια και 79 αγόρια. Για την συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της μη συμμετοχικής παρατήρησης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μας, οι διαδικασίες αναδυόμενης εκφοβιστικής συμπεριφοράς σε παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο στο οποίο εμπλέκεται ολόκληρη η ομάδα ομηλίκων της τάξης, είτε ενεργά είτε ανενεργά.  Οι πρώιμες αλληλεπιδράσεις εκφοβιστικής συμπεριφοράς και θυματοποίησης συσχετίζονται με παράγοντες του άμεσου κοινωνικού περιβάλλοντος όπως οι σχέσεις ομηλίκων και η ποιότητα του περιβάλλοντος των δομών προσχολικής αγωγής. Στη συζήτηση αναλύονται οι παιδαγωγικές επιπτώσεις της έρευνας  σε σχέση με την ποιότητα των σχέσεων που αναπτύσσονται στις δομές προσχολική αγωγής. 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0

 
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Μαρία Βλάχου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Δρ, στις Επιστήμες της Αγωγής, Ειδική Παιδαγωγός προσχολικης ηλικίας
Kafenia Βotsoglou, Πανεστήμιο Θεσσαλίας
Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Ελένη Ανδρέου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Καθηγήτρια
Αναφορές
Ανδρέου, Ε. (2007). Εκπαιδευτικό πρόγραµµα παρέμβασης για την αντιμετώπιση της επιθετικότητας και του εκφοβισμού στο δημοτικό σχολείο. Στο: ∆ιαχείριση Προβλημάτων Σχολικής Τάξης. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Ανδρέου, Ε., & Smith, P.K. (2002). Το φαινόμενο “bullying” στο χώρο του σχολείου και η άσκηση σωματικής και ψυχολογικής βίας από συνομηλίκους. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 34, 9-25.
Γερμανός, Δ. (2004). Το παιχνίδι: μια άλλη προσέγγιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στο Π. Χατζηκαμάρη, & Μ. Κοκκίδου (Επιμ.), Το Παιχνίδι στην Εκπαιδευτική Διαδικασία. Θεσσαλονίκη. University Studio Press.
Κακανά, Δ. (2008). Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση. Εκδ. Αφοι Κυριακίδη.
Μπότσογλου, Κ. (2001). Η παιδαγωγική ποιότητα των υπαίθριων χώρων παιχνιδιού. Στο Σ. Αυγητίδου (Επιμ.), Το Παιχνίδι. Σύγχρονες Ερευνητικές και Διδακτικές Προσεγγίσεις. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Alsaker, F.D., & Gutzwiller-Helfenfinger, E. (2010). Social behavior and peer relationships of victims, bully-victims, and bullies in kindergarten. In S.R. Jimerson, S.M. Swearer, & D. L. Espelage (Eds.), The Handbook of School Bullying: An International Perspective (pp. 87-99). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Alsaker, F.D., & Nagele, C. (2008). Bullying in Kindergarten and prevention. In W. Craig, & D. Peppler (Eds.), An International Perspective on Understanding and Addressing Bullying, Volume I (pp. 175-195). PREVNET, Kingston, Canada.
Alsakser, F.D., & Valkanover, S. (2001). Early diagnosis and prevention of victimization in kindergarten. In J. Junoven, & S. Graham (Eds.), Peer Harassment in School: The Plight of the Vulnerable and Victimized. (pp. 175-195). New York: Guilford press.
Andreou, E., Didaskalou, E., & Vlachou, A. (2007). Evaluating the effectiveness of a curriculum-based anti-bullying intervention program in Greek primary schools. Educational Psychology, 27, 693 – 711.
Baird, J.A. & Moses, L.J. (2001). Do preschoolers appreciate that identical actions may be motivated by different intentions? Journal of Cognition and Development, 2, 413-448.
Belacchi, C. & Farina, E. (2012). Feeling and Thinking of Others: Affective and Cognitive Empathy and Emotion Comprehension in Prosocial/Hostile Preschoolers, Aggressive Behavior, 38, 150–165.
Belacchi, C., & Farina, E. (2010). Prosocial/Hostile Roles and Emotion Comprehension in Preschoolers. Aggressive Behavior, 36, 371-389.
Cairns, R.B., & Green, J.A. (1979). How to assess personality and social patterns: Ratings or observations? In R.B. Cairns (Ed.), The Analysis of Social Interactions. Methods, Issues, and Illustrations (pp. 209–226). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Cook, C.R., Williams, K.R., Guerra, N., & Kim, T.E. (2010). Variability in the prevalence of bullying and victimization: A cross-national and methodological analysis. In S.R. Jimerson, S.M. Swearer, & D.L. Espelage (Eds.), Handbook of Bullying in Schools: An International Perspective (pp. 347-362). Routledge.
Cornell, D.G. (2006). School Violence: Fears Versus Facts. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Craig, W.M., & Pepler, D.J. (1995). Peer processes in bullying and victimization: an observational study. Exceptionality Education Canada, 4, 81-95.
Craig, W.M., & Pepler, D.J. (1997). Naturalistic observations of bullying and victimization on the school yard. Canadian Journal of School Psychology, 2, 41-60.
Craig, W.M., Pepler, D., & Atlas, R. (2000). Observations of bullying in the playground and in the classroom. School Psychology International, 2, 22-36.
Crick, N.R., Ostrov, J.M., Burr, J.E., Cullerton-Sen, C., Jansen-Yeh, E., & Ralston, P. (2006). A longitudinal study of relational and physical aggression in preschool. Applied Developmental Psychology, 27, 254-268.
Crick, N.R., Ostrov, J.M., Jansen, E., Appleyard, K., & Casas, J.F. (2002). Gender, relational
aggression, and physical aggression in early childhood. Paper presented at a conference on Aggression, Antisocial Behavior, and Violence among Girls: A Developmental Perspective. Duke University.
Griffin, R.S., & Gross, A.M. (2004). Childhood bullying: Current empirical findings and future directions for research. Aggression and Violent Behavior, 9, 379-400.
Hanish, L.D., Martin, C.L., Fabes, R.A., Leonard, S., & Herzog, M. (2005). Exposure to externalizing peers in early childhood: Homophily and peer contagion processes. Journal of Abnormal Child Psychology, 33, 267–281.
Hawley, P. & Geldof, J., G. (2012). Preschoolers’ social dominance, moral cognition, and moral behavior: An evolutionary perspective. Journal of Experimental Child Psychology, 112, 18–35.
Joseph, R. M. (1998). Intention and knowledge in preschoolers’ conception of pretend. Child Development,69, 966–980.
Joseph, R. M., & Tager-Flusberg, H. (1999). Preschool children’s understanding of the desire and knowledge constraints on intended action. British Journal of Developmental Psychology, 17,221–243.
Kochanska, G., Gross, J. N., Lin, M.-H., & Nichols, K. E. (2002). Guilt in young children: Development, determinants, and relations with a broader system of standards. Child Development, 73, 461–482.
Leff, S., Power, T., Costigan, T., & Manz, P. (2003). Assessing the climate of the playground and lunchroom: Implications for bullying prevention programming. School Psychology Review, 32, 418-430.
Kochenderfer-Ladd, B., & Wardrop, J. L. (2001). Loneliness and social satisfaction growth curves of children who are victimized by peers. Child Development, 72, 134-15.
Malti, T., Perren, S., & Buchmann, M. (2010). Children’s Peer Victimization, , and Emotional Symptoms. Child Psychiatry and Human Development, 41, 1, 98-113.
Monks, C., Ruiz, R., & Val, E. (2002). Unjustified aggression in preschool. Aggressive Behaviour, 2, 458–476.
Monks, C., Smith, P., Naylor, P., Barter, C., Ireland, J., & Coyne, I. (2009). Bullying in different contexts: Commonalities, differences and the role of theory. Aggression and Violent Behavior, 14, 146–156.
Monks, C.P., Smith, P.K., & Swettenham, J. (2003). Aggressors, Victims, and Defenders in Preschool: Peer, Self-, and Teacher Reports. Merrill-Palmer Quarterly, 49, 4, 453–469.
Monks, C.P., Smith, P.K., & Swettenham, J. (2005). Psychological Correlates of peer victimization in pre-school children: Social cognitive skills, executive functions and attachment profiles. Aggressive Behaviour, 31, 571-588.
O’Connell, P., Pepler, D., & Craig, W. (1999). Peer involvement in bullying: Insights and challenges for intervention. Journal of Adolescence, 22, 437–452.
Olweus, D. (1978). Aggression in the Schools. Bullies and Whipping Boys. Washington, DC7 Hemisphere Press.
Ostrov, J.M., Crick, N.R., & Stauffacher, K. (2006). Relational aggression in sibling and peer relationships during early childhood. Applied Developmental Psychology, 27, 241-253.
Pellegrini, A.D., Long, J.D., Solberg, D., Roseth, C., Dupuis, D., Bohn, C., & Hickey, M. (2010). Bullying and Social Status During School Transitions. In S.R. Jimerson, S.M. Swearer, & D.L. Espelage (Eds.), Handbook of Bullying in Schools: An International Perspective (pp. 199-210). Routledge.
Perren, S., & Alsaker, F.D. (2006). Social behavior and peer relationships of victims, bully-victims and bullies in kindergarten. The Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 47, 165-176.
Roseth, C.R., & Pellegrini, A.D. (2010). Methods for assessing involvement in bullying in preschool and middle school: Some empirical comparisons. In E. Vernberg, & B. Biggs (Eds.), Preventing and Treating Bullying and Victimization. New York: Oxford University Press.
Salmivalli, C., Lagerspetz, K., Björkqvist, K., Österman, K., & Kaukiainen, A. (1996). Bullying as a group process: Participant roles and their relations to social status within the group. Aggressive Behavior, 22, 1-15.
Smith, P.K., Cowie, H., Olaffson, R.H., & Liefooghe, A.P.D. (2002). Definitions of bullying: A comparison of terms used, and age and gender differences, in a fourteencountry international comparison. Child Development, 73, 1119–1133.
Solberg, M., & Olweus, D. (2003). Prevalence estimation of school bullying with the Olweus Bully/Victim Questionnaire. Aggressive Behavior, 29, 239–268.
Storey, K. & Slaby, R. (2013). Eyes on Bullying in Early Childhood. www.eyesonbullying.org
Sutton, J., Smith, P.K., & Swettenham, J. (1999a). Bullying as a group process: An adaptation of the participant role approach. Aggressive Behavior, 25, 97–111.
Twemlow, S., Fonagy, P., & Sacco, F. (2010). The etiological cast to the role of the bystander in the social architecture of bullying and violence in schools and communities. In S.R. Jimerson, S.M. Swearer, & D.L. Espelage (Eds.), Handbook of Bullying in Schools: An International Perspective (pp. 73-86). Routledge.
Vlachou, M., Botsoglou, K., Andreou, E. & Didaskalou E. (2011). Βully/victim problems among preschool children: a review of current research evidence". Educational Psychology Review. DOI 10.1007/s10648-011-9153-z.
Vlachou, M., Botsoglou, K., Andreou, E. (2013). Assessing Bully/Victim Problems in Preschool Children: A Multimethod Approach. Journal of Criminology. Volume 2013, Article ID 301658.