Language and aspects of heterogeneity in Melpo Axioti’s prose


Published: Mar 18, 2021
Keywords:
otherness heterogeneity idiolectic deviation orality of narrative discourse dialogism polyphony heteroglossia «the other’s voice»
Νικολέττα Τσιτσανούδη - Μαλλίδη
Πανταζής Μάντζιος
Abstract

Researching object of the present paper is to highlight cases of heterogeneity in Melpo Axioti’s heretic narrative writing, either through its varying aberrations from formal norms, the rules of literary tradition which determine the stigma of its modernist, innovative writing, which is in general a declination from this tradition, either through manifestations of heterogeneity of the discourse and of the compositional structure of the narrative. Axioti’s prose constitutes an expedient field for the practice of the Bakhtin’s dialogist dimension of the language and its fundamental components: In particular, polyphony and the inextricably linked heteroglossia, aspects of which we are exploring in the entire Axioti’s narrative work, in addition to her first novel, Δύσκολες Νύχτες, where relevant studies have focused on. The inherently dialogic character of Axioti’s narrative, as inferred through examples, is built on its heterophonic constitution. The exposure of the stylistic distinctiveness as a pertinent characteristic of textual creative practice projects the heteroglossic inclination of the social environment ‒the source of its production‒ the cultural and social, in essence, heterogeneity. At the same time, with the author-narrator once to utter the «other’s» voice, self-exiled in Paris and a political refugee afterwards in the countries of former Eastern Europe, except in the case of external dialogism, we are considering internal, covered dialogism; invisible dialog with what Bakhtin calls the «other's voice», echoes of other’s voices into the narrative characters discourse. The language is finally emerged as the common denominator of the versions of otherness throughout Axioti’s narrative production, with the overriding demand for its preservation and her agony on its memory, the language-identity and the homeland that she was deprived of.

Article Details
  • Section
  • Articles
Downloads
Download data is not yet available.
References
Βιβλιογραφία
Α. Πηγές
Αξιώτη, Μέλπω (1981), Δύσκολες νύχτες, Άπαντα, τόμ. Α΄, φιλολ. επιμ. Μάρω Δούκα-Βασ. Λαμπρόπουλος, Αθήνα: Κέδρος.
______ (1982), Θέλετε να χορέψομε Μαρία;, Άπαντα, τόμ. Α΄, φιλολ. επιμ. Μάρω Δούκα-Βασ. Λαμπρόπουλος, Αθήνα: Κέδρος.
______ (1982), Εικοστός αιώνας Άπαντα, τόμ. Δ΄, φιλολ. επιμ. Μάρω Δούκα-Βασ. Λαμπρόπουλος, Αθήνα: Κέδρος.
______ (1986), Το σπίτι μου, Άπαντα, τόμ. Η΄, φιλολ. επιμ. Μάρω Δούκα-Βασ. Λαμπρόπουλος, Αθήνα: Κέδρος.
______ (2015), Η Κάδμω, έκδοση στον τόμο Μέλπω Αξιώτη: H Kάδμω, Φιλολογική επιμέλεια ‒ Επίμετρο ‒ Σχόλια Μ. Κακαβούλια, Αθήνα: Κέδρος, 9-91.
______ (2001), Ποιήματα, φιλολ. επιμ. Μ. Μικέ, Αθήνα: Κέδρος.
______ (2014), Ρεπυμπλίκ-Βαστίλλη [République-Bastille], Εισαγωγή-επιμ. Μ. Μικέ, μετάφραση-επίμετρο Τ. Δημητρούλια, Αθήνα: Άγρα.
Κουσαθανάς, Π. (2015), «Γλωσσάρι», στο Μέλπω Αξιώτη: H Kάδμω, 2015, 239-243.
Μικέ, Μ. (2001), «Επίμετρο 1: Aνέκδοτη αλληλογραφία της Μέλπως Αξιώτη με τον Γιάννη Ρίτσο», στον τόμο Μέλπω Αξιώτη, Ποιήματα. 2001, 133-165.
Β. Μελέτες και άρθρα
Αγγελάτος, Δημ. (2014), Όψεις και εφαρμογές της διαλογικότητας. Από τον Κ.Γ. Καρυωτάκη στο νεοελληνικό μυθιστόρημα, Αθήνα: Gutenberg.
Αναγνωστοπούλου, Δ. (1992), «Η επώδυνη διαδικασία της επιστροφής στην “Κάδμω” της Μέλπως Αξιώτη», Σύγχρονη Εκπαίδευση, τχ. 64 (Μάρτ.-Απρ. 1992), 61-65.
______ (1993), «Οι ωδίνες της γραφής στην Κάδμω της Μέλπως Αξιώτη», περ. Δίνη, τχ. 6 (1993), 291-295.
Αρσενίου, Ε. (2016), «Η αειφόρος γραφή: Μέλπω Αξιώτη, Η Κάδμω», (βιβλιοκρισία), εφ. Η Αυγή (21 Φεβρ. 2016), http://avgi-anagnoseis.blogspot.gr/2016/02/blog-post_38.html.
Δημητρούλια, Τ. (2014), «Επιλεγόμενα: Για το République-Bastille» και τη μετάφρασή του. Η γλώσσα ως τόπος εξορίας σε ένα “κρυφό” κείμενο, στο Μ. Αξιώτη, Ρεπυμπλίκ-Βαστίλλη [République-Bastille], 2014, 201-223.
Ηolquist, M. (2014), Ο Μπαχτίν και ο κόσμος του, μτφρ. Ιω. Σταματάκη, Αθήνα: Gutenberg.
Μπαχτίν, Μ. (1980), Προβλήματα λογοτεχνίας και αισθητικής, μτφρ. Γ. Σπανός, επιμ. Αλ. Ζήρας, Αθήνα: Πλέθρον.
______ (2000), Ζητήματα της Ποιητικής του Ντοστογιέφσκι, μτφρ. Αλ. Ιωαννίδου, επιμ. Βαγγ. Χατζηβασιλείου, επίμετρο Δημ. Τζιόβας, Αθήνα: Πόλις.
______ (2014), Δοκίμια ποιητικής, μτφρ. Γ. Πινακούλας, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Κακαβούλια, Μ. (1993), «Μέλπω Αξιώτη: υποθέσεις και προϋποθέσεις του έργου της», περ. Διαβάζω, τχ. 311: Αφιέρωμα στη Μέλπω Αξιώτη (2 Μαΐου ’93), 47-52.
______ (2008), «Σχόλια για τη διπλή ρήξη της Μέλπως Αξιώτη», περ. Κ, τχ. 16: Αφιέρωμα στη Μέλπω Αξιώτη (Iούνιος 2008), 57-66.
______ (2015), «Επίμετρο», στον τόμο Μέλπω Αξιώτη: H Kάδμω, 2015, 92-194.
Καρβέλης, Τ. (1992), «Μέλπω Αξιώτη: Παρουσίαση-Ανθολόγηση», στη σειρά Η μεσοπολεμική πεζογραφία. Από τον πρώτο ώς τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939), τόμ. Β΄, Αθήνα: Σοκόλης, 262-301.
Καψωμένος, Ε.Γ. (2003), «Ο διαλογικός προσανατολισμός της αφηγηματικής γραφής στον Κωνσταντίνο Χατζόπουλο. Μία κατά Bakhtine ανάλυση», Αφηγηματολογία. Θεωρία και μέθοδοι της αφηγηματικής πεζογραφίας, Αθήνα: Πατάκης, 319-336.
Μελισσαράτου, Γερ. (1993), «Παράθυρα με ή δίχως πλαίσιο: Η κατασκευή της αφήγησης και Το σπίτι μου», περ. Διαβάζω, τχ. 311 (2 Μαΐου ’93), 59-64.
Μικέ, Μ. (1996), Μέλπω Αξιώτη. Κριτικές περιπλανήσεις, Αθήνα: Kέδρος.
______ (2014), «Εισαγωγή: Ρεπυμπλίκ-Βαστίλλη. Παρουσίαση ενός ανέκδοτου μυθιστορήματος», στο Μ. Αξιώτη, 2014, 9-37.
Πουρκός, Μ.Α (2008), «Μιχαήλ Μπαχτίν και Διαλογικότητα: Μια εισαγωγή», Προοπτικές και Όρια της Διαλογικότητας στον Μιχαήλ Μπαχτίν: Eφαρμογές στην Ψυχολογία, την Εκπαίδευση, την Τέχνη και τον Πολιτισμό, τόμ. 1, Εισαγ. -Επιμ. Μ.Α. Πουρκός, Ρέθυμνο, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 57-104.
Said, E.W. (1997). Διανοούμενοι και Εξουσία, μτφρ. Γ. Παπαδημητρίου. Αθήνα: Scripta.
Saunier, G.(M.) (2005), Oι μεταμορφώσεις της Κάδμως. Έρευνα στο έργο της Μέλπως Αξιώτη, Αθήνα: Κέδρος.
Σωνιέ, Γκ. (1993), «Οι Δύσκολες νύχτες της Μέλπως Αξιώτη: μυθιστόρημα αγωγής και Ανθρώπινη Κωμωδία», περ. Διαβάζω, τχ. 311 (2 Μαΐου ’93), 53-58.
Τζιόβας, Δημ. (2000), «Η αισθητική της άλλης φωνής και η άρνηση της τελεολογίας», Επίμετρο στον τόμο Μ. Μπαχτίν, 2000, 465-499.
______ (22002), Το παλίμψηστο της Ελληνικής Αφήγησης. Από την αφηγηματολογία στη διαλογικότητα, Αθήνα: Οδυσσέας (α΄ έκδ. 1993).
______ (2014), Κουλτούρα και λογοτεχνία. Πολιτισμικές διαθλάσεις και χρονότοποι ιδεών, Αθήνα: Πόλις.
Τσιτσανούδη-Μαλλίδη, Νικ. (2013α), «Σύγχρονες γλωσσικές χρήσεις του αναφορικού επιρρήματος όπου από ενήλικες και νήπια: Tα “λάθη” του σήμερα “κανόνας” του αύριο;», Επιστημονική Επετηρίδα. Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, τόμ. 6, 4-29.
______ (2013β), «Γλωσσικές αναπαραστάσεις της αμφισβήτησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο σύγχρονο νηπιαγωγείο και αξιοποίησή τους για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας», στον τόμο Γλώσσα και Σύγχρονη (Πρωτο)σχολική Εκπαίδευση, επιμ. Ν. Τσιτσανούδη-Μαλλίδη, Αθήνα: Gutenberg, 119-172.
Most read articles by the same author(s)