Οι επιδράσεις του οικογενειακού περιβάλλοντος, της γειτονιάς, των παιδικών σταθμών και νηπιαγωγείων στη σχολική ετοιμότητα των παιδιών

PDF
Δημοσιευμένα: Jan 22, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/icw.22186
Λέξεις-κλειδιά:
Σχολική ετοιμότητα Οικογενειακό περιβάλλον Γειτονιά Παιδικοί σταθμοί Νηπιαγωγεία
Κατερίνα Κώτη (Koti Katerina)
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Ευθυμία Γουργιώτου (Gouriotou Efthimia)
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Περίληψη
Ενώ το ζήτημα της σχολικής ετοιμότητας κερδίζει έδαφος σε όλο τον κόσμο, εξακολουθούν να αιωρούνται πολλά ζητήματα που συνδέονται με μια συνεκτική αντίληψη της έννοιας και των εφαρμογών της στην βελτίωση της μάθησης και ανάπτυξης όλων των παιδιών, στην ποιότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, και τη συμμετοχή των οικογενειών και των κοινοτήτων στην εκπαίδευση των παιδιών τους. Η παρούσα μελέτη επιχειρεί έναν ευρύτερο θεωρητικό επαναπροσδιορισμό της έννοιας της σχολικής ετοιμότητας στηριζόμενο στο οικοσυστημικό μοντέλο για τη μετάβαση του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο. Η μελέτη των σχετικών ερευνών αναδεικνύει τη σημαντικότητα της επίδρασης των χαρακτηριστικών της οικογένειας, της γειτονιάς και της ποιότητας της παρεχόμενης φροντίδας και ανάπτυξης στον παιδικό σταθμό και το νηπιαγωγείο στη σχολική ετοιμότητα του παιδιού και ιδιαίτερα στις γνωστικές δεξιότητες και την κοινωνικο-συναισθηματική επάρκεια αυτού.
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Επιστημονική αρθρογραφία & εκπαιδευτικές δράσεις
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Κατερίνα Κώτη (Koti Katerina), Πανεπιστήμιο Κρήτης
Υποψ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης

 


Ευθυμία Γουργιώτου (Gouriotou Efthimia), Πανεπιστήμιο Κρήτης
Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κρήτης
Αναφορές
Alexander, K.L., Entwisle, D.R., & Bedinger, S.D. (1994). When expectations work: Race and socioeconomic differences in school performance. Social Psychology Quarterly, 57(4), 283-299.
Sheridan, S.M., Knoche, L.L., Edwards, C.P., Bovaird, J.A., & Kupzyk, K.A. (2010). Parent engagement and school readiness: Effects of the Getting Ready Intervention on preschool children’s socialemotional competencies. Early Education and Development, 21(1), 125-156. Shields
Azzi-Lessing, L. (2009). Quality support infrastructure in early childhood: Still (mostly) missing. Early Childhood Research and Practice, 11 (1). Διαθέσιμο στο http://ecrp.uiuc.edu/v11n1/azzi.html [πρόσβαση στις 10/12/2011.]
Badura, A. (1973). Aggression: A social learning analysis, New York: Holt.
Biederman, J., Milberger, S., Faraone, S. V., Kiely, K., Guite, J., Mick, E., &Reed, E. (1995). Familyenvironment risk factors for attention-deficit hyperactivity disorder. A test of Rutter's indicators of adversity. Archives of general psychiatry, 52(6), 464-470. doi: 10.1001/archpsyc.1995.03950180050007. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού / Τεύχος 15 / 2016 31
Bradley, R.H. & Corwyn R.F.(2005). Caring for children around the world: A view from home. International Journal of Behavioral Development, 29(6), 468-478.
Britto, P.R., Fuligni, A.S., & Brooks-Gunn, J. (2002). Reading, rhymes, and routines: American parents and their young children. In N. Halfon, K. Taaffe McLearn and M.A. Schuster (Eds.), Child rearing in America. Challenges facing parents with young children. (pp. 117–145). Cambridge:
Cambridge University Press.
Brooks-Gunn, J. & Duncan, G. J. (1997). The effects of poverty on children. The Future of Children, 7 (2), 55-71.
Bronfenbrenner, U. & Morris, P. A. (1998). The ecology of developmental processes. In R. M. Lerner (Ed.), Theoretical models of human development (5th ed., pp. 993-1028). New York, NY: Wiley.
Bronfenbrenner, U. (1976). The experimental ecology of education. Educational Researcher, 5(9), 5-15.
Bronfenbrenner, U. (1977). Toward and experimental ecology of human development. American Psychologist, 32(7), 513-531.
Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Bronfenbrenner, U. (1986). Ecology of the family as a context for human development: research perspectives. Developmental Psychology, 22(6), 723-742. doi: 10.1037/0012-1649.22.6.723.
Bronfenbrenner, U. (1992). Ecological systems theory. In R. Vasta (Ed.). Six theories of child development: Revised formulation and current issues (pp. 187-248). Philadelphia: Jessika Kingsley.
Bronfenbrenner, U. (1994). Ecological models of human development. In M. Gauvain & M. Cole (Eds.), Readings on the development of children (2nd ed., pp. 37-43). NY: Freeman.
Bronfenbrenner, U. (2005). Interacting systems in human development: Research paradigms present and future in Bronfenbrenner, U. (Ed.), Making human beings human: Bioecological perspectives on human development (pp. 67-93). Thousand Oaks, CA: Sage.
Bracken, S. S. & Fischel, J. E. (2008). Family reading behavior and early literacy skills in preschool children from low-Income backgrounds. Early Education & Development, 19(1), 45-67. doi: 10.1080/10409280701838835.
Bornstein, R.F., Languirand, M.A., Geiselman, K.J., Creighton, J.A., West, M.A., Gallagher, H.A., & Eisenhart, E.A. (2003). Construct validity of the relationship profi le test: A self-report measure of dependency-detachment. Journal of Personality Assessment, 80(1), 64-74. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού / Τεύχος 15 / 2016 32
Burchinal, M. R., Campbell, F. A., Bryant, D. M., Wasik, B. H. & Ramey, C. T. (1997). Early intervention and mediating processes in cognitive performance of children of low-income. Child Development, 68(5), 935. doi: 10.1111/1467-8624.ep9711052087.
Callender, K. A., Olson, S. L., Choe, D. E. & Sameroff, A. J. (2011). The effects of parental depressive symptoms, appraisals, and physical punishment on later child externalizing behavior. Journal of Abnormal Child Psychology, 1-13. doi: 10.1007/s10802-011-9572-9.
Chase-Lansdale, P. L., Gordon, R. A., Brooks-Gunn, J. & Klebanov, P. K. (1997). Neighborhood and family influences on the intellectual and behavioral competence of preschool and early school-age children. In J. Brooks-Gunn, G. J. Duncan & J. L. Aber (Eds.), Neighborhood poverty:
Context and consequences for children (Vol. 1, pp. 79-118). New York, NY: Russell Sage Foundation.
Cummings, E. M. & Davies, P. T. (1994). Maternal depression and child development. Journal of Child Psychology & Psychiatry & Allied Disciplines, 35(1), 73-112. doi: 10.1111/1469-7610.ep1182673.
Dockett, S., & Perry, B. (2014). Research to policy: Transition to school position statement. In B. Perry, S. Dockett, & A. Petriwskyj (Eds.), Transitions to school - International research, policy and practice (pp. 277-294). Dordrecht, The Netherlands: Springer.
Duncan, G. J. & Brooks-Gunn, J. (2000). Family poverty, welfare reform, and child development. Child Development, 71(1), 188-196. doi: 10.1111/1467-8624.00133.
Dupere, V., Leventhal, T., Crosnoe, R. & Dion, E. (2010). Understanding the positive role of neighborhood socioeconomic advantage in achievement: The contribution of the home, child care, and school environments. Developmental Psychology, 46(5), 1227-1244.
Eamon, M. K. (2001). The effects of poverty on children's socioemotional development: an ecological systems analysis. Social Work, 46(3), 256-266. doi: 10.1093/sw/46.3.256.
Edwards, B. (2005). Does it take a village? An investigation of neighbourhood effects on Australian children's development. Family Matters, 72, 36-43.
Edwards, B., & Bromfield, L. M. (2009). Neighbourhood influences on young children's conduct problems and prosocial behaviour: Evidence from an Australian national sample. Children and Youth Services Review, 31, 317-324.
Egeland, B., Kalkoske, M., Gottesman, N. & Erickson, M. F. (1990). Preschool behavior problems: Stability and factors accounting for change. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 31(6), 891-909. doi: 10.1111/j.1469-7610. 1990. tb00832.x 88.
Fergusson, D. M., Horwood, L. J., Gretton, M. E. & Shannon, F. T. (1985). Family life events, maternal depression, and maternal and teacher descriptions of child behavior. Pediatrics, 75(1), 30-35. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού / Τεύχος 15 / 2016 33
Fulcher, J. & Scott, J. (2007). Sociology. Oxford: University Press.
Heaviside, S., & Farris, E. (1993). Public school kindergarten teachers’ views on children’s readiness for school (NCES No. 93–410). Washington, DC: U.S. Department of Education.
Heymann, J. (2006). Forgotten families: Ending the growing crisis confronting children and working parents in the global economy. New York: Oxford University Press.
Griffin, E. A. & Morrison, F. J. (1997). The unique contribution of home literacy environment to differences in early literacy skills. Early Child Development and Care, 127-128, 233-243. doi: 10.1080/0300443971270119.
Klebanov, P. K., Brooks-Gunn, J., Chase-Lansdale, P. L. & Gordon, R. A. (1997). Are neighborhood effects on young children mediated by features of the home environment? In J. Brooks-Gunn, G. J. Duncan & J. L. Aber (Eds.), Neighborhood poverty: Context and consequences for children (Vol. 1, pp. 119-145). New York, NY: Russell Sage Foundation.
Kohen, D. E., Leventhal, T., Dahinten, V. S. & McIntosh, C. N. (2008). Neighborhood disadvantage: Pathways of effects for young children. Child Development, 79(1), 156-169. doi: 10.1111/j.1467-8624.2007.01117.x.
Lambert, D.M., Ritchie, P.A., Millar, C.D., Holland, B., Drummond, A.J., & Baroni C. Science. (2002). Rates of evolution in ancient DNA from Adélie penguins. Mar 22;295(5563):2270-3.
La Paro, K.M. Pianta, R.C. & Stuhlman, M. (2004). The Classroom Assessment Scoring System: Findings from the Prekindergarten Year. The Elementary School Journal, 104(5), 409-426. Stable URL: http://links.jstor.org/sici?sici=0013-5984%28200405%29104%.
Leventhal, T. & Brooks-Gunn, J. (2000). The neighborhoods they live in: The effects of neighborhood residence on child and adolescent. Psychological Bulletin, 126(2), 309. doi: 10.1037//0033-2909.126.2.309.
Leventhal, T. & Brooks-Gunn, J. (2003). Children and youth in neighborhood contexts. Current directions in psychological science, 12(1), 27-31. doi: 10.1111/1467-8721.01216.
Lloyd, J. E. V. & Hertzman, C. (2010). How neighborhoods matter for rural and urban children's language and cognitive development at kindergarten and grade 4. Journal of Community Psychology, 38(3), 293-313. doi: 10.1002/jcop.20365.
Lloyd, J. E. V., Li, L. & Hertzman, C. (2010). Early experiences matter: Lasting effect of concentrated disadvantage on children's language and cognitive outcomes. Health & Place, 16(2), 371-380. doi: 10.1016/j.healthplace.2009.11.009
McArthur, J. (2014). Seven million lives saved: Under 5 mortality since the launch of the Millenium Development Goals. Global working paper 72. http://www.brookings.edu/ research/papers/2014/09/under-fi ve-child-mortalitymcarthur. Accessed 9 Oct.2014. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού / Τεύχος 15 / 2016 34
Mistry, R. S., Benner, A. D., Biesanz, J. C., Clark, S. L. & Howes, C. (2010). Family and social risk, and parental investments during the early childhood years as predictors of low-income children's school readiness outcomes. Early Childhood Research Quarterly, 25(4), 432-449. doi: 10.1016/j.ecresq.2010.01.002
Morrison, F.J., & Cooney, R.R. (2002). Parenting and academic achievement: Multiple pathways to early literacy. In J. Borkowski, S. Ramey, & M. Bristol-Power (Eds.), Parenting and the chi/d’s world: Infl uences on academic, intellectual, and social-emotional development (pp. 141-160). Mahwah, NJ: Erlbaum.
Peisner-Feinberg, E. S., Burchinal, M. R., Clifford, R. M., Culkin, M. L., Howes, C., Kagan, S. L. & Yazejian, N. (2001). The relation of preschool child-care quality to children's cognitive and social developmental trajectories through second grade. Child Development, 72(5), 1534-1553. doi: 10.1111/1467-8624.00364.
Pachter, L. M., Auinger, P., Palmer, R. & Weitzman, M. (2006). Do parenting and the home environment, maternal depression, neighborhood, and chronic poverty affect child behavioral problems differently in different racial-ethnic groups? Pediatrics, 117(4), 1329-1338. doi: 10.1542/peds.2005-1784.
Paquette, D. & Ryan, J. (2001). Bronfenbrenner’s ecological systems theory. http://pt3.nl.edu/paquetteryanwebquest.pdf. (9.9.2007.)
Piaget, J. (1983). Piaget’s theory. In P. Mussen (Ed.), Handbook of child psychology (Vol. 1). New York: Wiley.
Rimm-Kaufmann, S.E., & Pianta C. R. (2000). An ecological perspective and the transition to kindergarten: A theoretical framework to guide empirical research. Journal of Applied Developmental Psychology. 21(5), 491-511.
Quinn, M., & Hennessy, E. (2010). Peer relationship across the preschool to school transition. Early Education Development, 21, 825-842.
Reynolds, A. J., Temple, J. A., White, B. A. B., Ou, S. & Robertson, D. L. (2011). Age 26 cost-benefit analysis of the child-parent center early education program. Child Development, 82(1), 379-404. doi: 10.1111/j.1467-8624.2010.01563.x.
Rimm-Kaufman, S. E., Curby, T. W., Grimm, K. J., Brock, L. L. & Nathanson, L. (2009). The contribution of children's self-regulation and classroom quality to children's adaptive behaviors in the kindergarten classroom. Developmental Psychology, 45(4), 958-972. doi: 10.1037/a0015861.
Richter, L. (2004). The importance of caregiver-child interactions for the survival and healthy development of young children: A review. Geneva, Switzerland: World Health Organization.
Rogoff, B. (2003). The cultural nature of human development. New York: Oxford University Press.Schweinhart, L. J. & Weikart, D. P. (1981). Effects of the Perry Preschool Program on youths through age 15. Journal of Early Intervention, 4(1), 29-39. doi: 10.1177/105381518100400105.
Shonkoff, J. P., & Phillips, D. A. (eds.) (2000). From neurons to neighborhoods: The science of early child development. Washington, D.C: National Academy Press.
Werner, E.E., & Smith, R.S. (2001). Journeys from childhood to midlife: Risk, resilience and recovery. Ithaca, NY: Cornell University Press.
Whittaker, J. E. V., Harden, B. J., See, H. M., Meisch, A. D. & Westbrook, T. P. R. (2011). Family risks and protective factors: Pathways to Early Head Start toddlers’ social–emotional functioning. Early Childhood Research Quarterly, 26(1), 74-86. doi: 10.1016/j.ecresq.2010.04.007.
Xue, Y., Leventhal, T., Brooks-Gunn, J. & Earls, F. J. (2005). Neighborhood residence and mental health problems of 5- to 11-year-olds. Arch Gen Psychiatry, 62(5), 554-563. doi: 10.1001/archpsyc.62.5.554.
Vaden-Kiernan. M., O’Brien, R., Tarullo, L., Zill, N., Hubbel-McKey, R. & D’Elio, M. (2010). Neighborhoods as a developmental context: A multilevel analysis of neighborhood effects on Head Start families and children. American Journal of Community Psychology, 4591, 45-49.
Γουργιώτου, Ε. & Γκλιάου-Χριστοδούλου, Ν. (2016). Η σχολική μετάβαση στο σταυροδρόμι των κοινωνικών αναπαραστάσεων εκπαιδευτικών και γονέων. Αποτελέσματα από μια εθνική έρευνα. Θεσσαλονίκη: Δίσιγμα.
Γουργιώτου, Ε. (2008). Αποτελεσματικές δραστηριότητες για τη μετάβαση των νηπίων στο δημοτικό σχολείο. Στο Πρακτικά Εισηγήσεων στο Κεντρικό Επιμορφωτικό Σεμινάριο Στελεχών της Εκπαίδευσης, που πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα, Θεσσαλονίκη και Αθήνα στις 14, 21 και 24 Ιανουαρίου. Αθήνα: Υ.Π.Ε.Π.Θ.
Γουργιώτου, Ε. (2014). Μετάβαση και συνέχεια στην εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Δίσιγμα.
Γουργιώτου, Ε. (2010). Αποτελεσματικές πρακτικές μετάβασης των νηπίων από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο. Αναρτήθηκε στις 12/2/2010 από τον δικτυακό τόπο: http:www.nipohlero.gr//frontoffice/_viewResource.asp?rid=125&cuser=&url=%Fappdata%Fdocuments%Fpraktikes+metabasis%5FEFI+GOURGIOTOU%2Edoc
Καίσαρη B. (2005). Το παιδί και το παιχνίδι στον αστικό χώρο, αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή. Αθήνα: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Ντολιοπούλου, Ε. & Γουργιώτου, Ε. (2008). Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση. Με έμφαση στην προσχολική. Αθήνα: Gutenberg.
Πετρογιάννης, Κ. (2001α). Επιδράσεις της προσχολικής φροντίδας και αγωγής στην ψυχολογική ανάπτυξη των παιδιών: ερωτηματικά, προβληματισμοί, ευρήματα της διεθνούς έρευνας. Στο Κ. Πετρογιάννης & E. C. Melhuish (επιμ.), Προσχολική ηλικία: φροντίδα-αγωγή-ανάπτυξη ευρήματα από τη διεθνή έρευνα (σ.σ. 35-116). Αθήνα: Καστανιώτης.
Πετρογιάννης, Κ. (2003). Η μελέτη της ανθρώπινης ανάπτυξης. Αθήνα: Καστανιώτη.
Τζάνη, Μ. (1988). Το ιδεολογικό μήνυμα του Ελληνισμού στην αγωγή του ανθρώπου. Αθήνα: Γρηγόρης.