Κατανοώντας τη δημιουργική έκφραση των παιδιών στο ελεύθερο μουσικό τους παιχνίδι

PDF (ελληνικά)
Publiée : Dec 22, 2024
DOI : https://doi.org/10.12681/icw.35456
Κωνσταντίνα Δογάνη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τ.Ε.Π.Α.Ε.
https://orcid.org/0000-0001-7688-8403
Résumé

Οι αυθόρμητες μουσικές συμπεριφορές των παιδιών που αναπτύσσονται στο ελεύθερο παιχνίδι τους, φανερώνουν την πηγαία ικανότητά τους να δημιουργούν ελεύθερα τη δική τους μουσική με δικούς τους όρους και τρόπους. Οι πολύτιμες αυτές μορφές μουσικής έκφρασης περνούν συχνά απαρατήρητες και παραμένουν αναξιοποίητες. Στόχος της παρούσας έρευνας είναι η κατανόηση και ανάδειξη των σημαντικών στιγμών μουσικής έκφρασης των παιδιών κατά τη διάρκεια του ελεύθερου μουσικού τους παιχνιδιού στο νηπιαγωγείο. Η προσέγγιση βασίζεται σε παιδοκεντρικές θεωρήσεις που αναγνωρίζουν την ικανότητα των παιδιών να διαμορφώνουν και να νοηματοδοτούν τις καθημερινές τους εμπειρίες. Τα δεδομένα βασίστηκαν σε παρατήρηση παιδιών από παιδαγωγούς δύο τάξεων δημόσιων νηπιαγωγείων και ενισχύθηκαν με σημειώσεις πεδίου και αναστοχαστικά τους σχόλια. Παιδιά που έπαιζαν μόνα τους ή σε ζεύγη, θεωρήθηκαν ξεχωριστές μελέτες περίπτωσης σε όλη την ερευνητική διαδικασία. Από τη θεματική ανάλυση αναδείχθηκαν στιγμιότυπα και μουσικά τεχνουργήματα που προσδίδουν αξία στην ανεξάρτητη μουσική σκέψη των παιδιών καθώς αυτά ορίζουν και πλαισιώνουν ηχητικά το μουσικό τους παιχνίδι σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά τους. Ξεκινώντας από εξερεύνηση διαφορετικών τρόπων παιξίματος, στη συνέχεια προχώρησαν σε μίμηση ή ταίριασμα στο παίξιμο ενός συμπαίκτη. Η δημιουργικότητα κορυφωνόταν με εμπλουτισμό και εναλλαγές ιδεών κατά το μουσικό αυτοσχεδιασμό με το συμπαίκτη. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν την ενεργή συμμετοχή των παιδιών στην οικοδόμηση νοήματος μέσω μουσικών συσχετίσεων με ηχητικές πηγές, συνομήλικους ή τη νηπιαγωγό. Οι παιδαγωγικές και ερευνητικές ενέργειες «παρατηρώ-κατανοώ-αλληλεπιδρώ» φαίνεται ότι ενθαρρύνουν την αλληλεπίδραση στο ελεύθερο μουσικό παιχνίδι των παιδιών. Με την προσεκτική ακρόαση και διακριτική υποστήριξη των παιδιών επιτρέπεται στο αυθόρμητο μουσικό παιχνίδι τους να ξεδιπλωθεί.

Article Details
  • Rubrique
  • Επιστημονική αρθρογραφία & εκπαιδευτικές δράσεις
Creative Commons License

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale 4.0 International.

Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).

Téléchargements
Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.
Références
Acker, A. (2020). “Can we have more hand-drums?” Preschool children’s musical play in a program exploring diverse languages. Beijing International Review of Education, 2(2), 258-275.
Barrett, M. S. (2016). Attending to “culture in the small”: A narrative analysis of the role of play, thought and music in young children’s world-making. Research Studies in Music Education, 38(1), 41-54.
Barrett, M. S. (2006). Inventing songs, inventing worlds: The “genesis” of creative thought and activity in young children’s lives. International Journal of Early Years Education, 14(3), 201-22.
Bell, J., & Waters, S. (2018). Doing your research project: Α guide for first-time researchers. New York: McGraw-Hill.
Birbili, M. (2019). Children’s interests in the early years classroom: Views, practices and challenges. Learning, Culture and Social Interaction, 23, 1-13.
Bond, V. L. (2013). Follow and facilitate: What music educators can learn from the Reggio Emilia approach. General Music Today, 27(1), 24-28.
Braun, V., & Clarke, A. (2021). Thematic analysis: A practical guide. London: SAGE.
Campbell, P. S. (2010). Songs in their heads: Music and its meaning in children’s lives. New York: Oxford University Press.
Christensen, P., & James, A. (2020). Έρευνα με παιδιά. Αθήνα: Πεδίο.
Clark, A., & Moss, P. (2011). Listening to young children: The mosaic approach. London: National Children’s Bureau.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2018). Research methods in education. London: Routledge.
Countryman, J., Gabriel, M., & Thompson, K. (2016). Children’s spontaneous vocalisations during play: aesthetic dimensions. Music Education Research, 18(1), 1-19.
Cuskelly, M. (2005). Ethical inclusion of children with disabilities in research. In: A. Farrell (Ed.) Ethical Research with Children. Maidenhead: Open University Press, 97-111.
Davies, C. (1992). Listen to my song: a study of songs invented by children aged 5 to 7 years. British Journal of Music Education, 9(1), 19-48.
Delalande, F. (2017). The ontogenesis of musical conducts and its pedagogical implications. In: Multi-authored e-volume, Early Childhood Music Education in the Mediterranean: Raising children’s musicality, evaluating music learning and improving teachers’ preparation, Nicosia: Cyprus Centre for the Research and Study of Music, 77-90.
Δογάνη, Κ. (2019). Μουσική δημιουργία παιδιών. Στο: Λ. Στάμου (Επιμ.) Διαλεκτική και πρωτοπορία στη μουσική παιδαγωγική. Θεσσαλονίκη: ΕΕΜΕ, 161-182.
Δογάνη, Κ. (2012). Μουσική στην προσχολική αγωγή: Aλληλεπίδραση παιδιού - παιδαγωγού. Αθήνα: Gutenberg.
Dogani, K. (2016). Discovering young children’s free musical play. In: R. Wright, B.A. Younker & C. Beynon (Eds.) 21st century music education: Informal learning and non-formal teaching. Waterloo, ON: Canadian Music Educators’ Association, 433-450.
Dogani, K., & Papadopoulou, E. (2022). Preschool children’s understanding of the musical concept of tempo by engaging in strategies from mathematical generalisation. Early Years, 1-18.
Flewitt, R. (2005). Conducting research with young children: Some ethical considerations. Early Child Development and Care, 175(6), 553-565.
Flewitt, R. (2006). Using video to investigate preschool classroom interaction: Education research assumptions and methodological practices. Visual communication, 5(1), 25-50.
Gudmundsdottir, H. R. (1999). Discrimination of simultaneous melodies. Journal of Research in Music Education, 47(2), 101-110.
Hedges, H., & Cooper, M. (2016). Inquiring minds: Theorizing children’s interests. Journal of Curriculum Studies, 48(3), 303-322.
Hedge, H., & Cullen, J. (2012). Participatory learning theories: A framework for early childhood pedagogy. Early Child Development and Care, 182(7), 921-940.
James, A., & Prout, A. (2015). Constructing and reconstructing childhood: Contemporary issues in the sociological study of childhood. London: Routledge.
Lagerlöf, P. (2015). Musical make-believe playing: Three preschoolers collaboratively initiating play ‘in-between’. Early Years, 35(3), 303-316.
Littleton, D. (1998). Music learning and child’s play. General Music Today, 12(1), 8-15.
Μπακιρτζής, Κ. Ν. (2006). Επικοινωνία και αγωγή. Αθήνα: Gutenberg.
Marsh, K. (2008). The musical playground: Global tradition and change in children’s songs and games. New York: Oxford University Press.
Marsh, K., & Young, S. (2016). Musical play. In: G. E. McPherson (Ed.) The child as musician: A handbook of musical development. Oxford: Oxford University Press, 462-484.
Moorhead, G. E., & Pond, D. (1941). Music of young children. Santa Barbara, CA: Pillsbury Foundation for Advancement of Music Education.
Nilsson, M., Ferholt, B., & Lecusay, R. (2018). “The playing-exploring child”: Reconceptualizing the relationship between play and learning in Early Childhood Education. Contemporary Issues in Early Childhood, 19(3), 231-245.
OECD (2019). Recognition of non-formal and informal learning. Ανακτήθηκε 21/9/2023 από: http://www.oecd.org/education/skills-beyond-school/recognitionofnon-formalandinformallearning-home.htm
Παπανδρέου, Μ. (2020). Συμμετοχική μάθηση στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: Κατανοώντας τις γλώσσες των παιδιών και ενισχύοντας τη συμμετοχή τους σε διαδικασίες μάθησης και έρευνας. Θεσσαλονίκη: Σοφία.
Ramón, L. N., & Chacón-López, H. (2021). The impact of musical improvisation on children’s creative thinking. Thinking Skills and Creativity, 40, 1–15. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2021.100839
Saltari, R., & Welch, G. (2023). Exploring the culture of Greek children’s musical games in the school playground: An ethnographic study. Research Studies in Music Education, 45(1), 174-188.
Sawyer, K. (2007). Improvisation and teaching. Critical Studies in Improvisation, 3(2), 1-4.
Schön, D. A., (1983). The reflective practitioner: How professionals think in action. London: Temple Smith.
Stetsenko, A., & Ho, P. C. G. (2015). The serious joy and the joyful work of play: Children becoming agentive actors in co-authoring themselves and their world through play. International Journal of Early Childhood, 47, 221-234.
Sutton-Smith, B. (2009). The ambiguity of play. London: Harvard University Press.
Τόπη, Γ., & Παπανδρέου, Μ. (2021). Το ελεύθερο παιχνίδι στην τάξη του νηπιαγωγείου μέσα από τις φωτογραφίες και τα σχέδια των παιδιών. Ερευνώντας τον κόσμο του Παιδιού, 18, 83–101.
Yoon, H. S., & Templeton, T. N. (2019). The practice of listening to children: The challenges of hearing children out in an adult-regulated world. Harvard Educational Review, 89(1), 55-84.
Young, S. (2009). Music 3-5. London: Routledge.
Young, S. (2008). Collaboration between 3-and 4-year-olds in self-initiated play on instruments. International Journal of Educational Research, 47(1), 3-10.
Young, S. (2002). Young children’s spontaneous vocalisations in free play: Observations of two-to-three-year-olds in a day-care setting. Bulletin of the Council for Research in Music Education, 43-53.
Vygotsky, L.S. (1967). Play and its role in the mental development of the child. Soviet psychology, 5(3), 6-18.
Wafa, M. U., Purwani, N., & Malik, A. (2020). Characteristics of Titounis Children Songs: A study of songs, music instruments and onomatopoeia. Harmonia: Journal of Arts Research And Education, 20(2), 161-166.
Wiggins, J. (2015). Teaching for musical understanding. Oxford: Oxford University Press.