Die aktuelle Erfahrung der Planung und Umsetzung Regionaler Programm in Griechenland: eine erste Darstellung und der Versuch einer Bewertung


Ιωάννης Ψυχάρης
Abstract

Die Regionalen Programme haben eine lange Wegstrecke im System der regionalen Programmierung in Griechenland hinter sich. Aus der Erfahrung ihrer Implementation lassen sich einige wichtige Schlussfolgerungen ziehen, die bei der Verbesserung der regionalen Planung in der Zukunft helfen können. Bevor wir allerdings zu dieser Bewertung kommen, muss eine Frage von strategischer Bedeutung geklärt werden.

Die Regionalen Operativen Programmebergen in sich eine inhärente Begrenzung, trotzdem sie auf die Entwicklung der Peripherien fokussiert sind. Obwohl sie direkt mit den Peripherien im Zusammenhang stehen, bleibt ihr Einfl uss auf deren Entwicklung begrenzt. Denn regionale Entwicklung ergibt sich zumeist als Ergebnis der komponierten gegenseitigen Beeinfl ussung der sektoralen und der regionalen Programme und oft haben die nicht territorial gebundenen Programme größere territoriale Auswirkungen als diejenigen, mit einer entsprechenden direkten Ausrichtung.

Demzufolge muss, ohne die Rolle dieser Programme für die regionale Entwicklung schmälern zu wollen, diese inhärente Begrenzung bei der Erfüllung ihrer Ziele benannt werden. Aus der vorangegangenen Beobachtung der Implementation der regionalen Programme, ergeben sich einige nützliche Schlussfolgerungen.

Erstens: bezüglich der Gesamtheit der Prioritäten der Struktur- und Kohäsionsfonds wird deutlich, dass die größte Bedeutung hierbei der grundlegenden Infrastruktur beigemessen wurde. Trotz der Versuche der Bereicherung dieser Prioritäten mit Aktivitäten, die das Produktionsumfeld und das Humankapital betrafen, bleibt die Infrastruktur die Hauptkonstante der Kohäsionspolitik in Griechenland.

Zweitens: der Anteil der Regionalen Programme an der Gesamtheit der Struktur- und Kohäsionsfonds verzeichnet deutliche Ausschläge, mit einer Tendenz der Stabilisierung in den letzten Jahren auf einem Niveau von unter 30 Prozent der verfügbaren Mittel. Auf Basis der Gewichtung ihrer Finanzierung und deren Verlauf muss gefolgert werden, dass keine Absicht für eine zunehmende Dezentralisierung bei der Verwaltung der Mittel zu erkennen ist. Drittens: Abseits der fi nanziellen Unterfütterung wurden diese Programme nicht in eine breitere regionale Planung zur Schaffung von Synergien einbezogen, um Kohärenz und Komplementarität sowohl mit den sektoralen Programmen, als auch mit Aktivitäten außerhalb der Struktur- und Kohäsionsfonds herzustellen und so ihren Beitrag zu einer ausgewogenen regionalen Entwicklung zu stärken.

Viertens: Diese Programme sind zumeist von Standardisierung geprägt, mit dem Ergebnis, dass sie nicht den Grad von Spezialisierung und Differenzierung erreichen können, der nötig ist, um den Anforderungen der Wirtschaft der jeweiligen Region gerecht zu werden. Schließlich: Trotz der wichtigen Fortschritte, die hier gemacht wurden, bleibt die administrative Kompetenz der Peripherien begrenzt und verteilt sich ungleich zwischen den unterschiedlichen Einheiten, mit dem Ergebnis, dass Verzögerungen im Mittelabruf und bei der Nutzung der Programme verzeichnet werden. Dennoch haben die Regionalen Programme einen Erfahrungsschatz für die regionale Planung geschaffen, der für die regionale Entwicklung genutzt werden kann. Die Vorschläge, die man für die Zukunft der regionalen Programme formulieren kann, lauten in der Übersicht, wie folgt:

Erstens: Die Stärkung ihrer Finanzierung, die sich bei unter 30 Prozent eingependelt zu haben scheint. Zweitens: Die Schaffung eines gesamtheitlichen Programms regionaler Entwicklung, innerhalb dessen die Aktivitäten der regionalen Programme sich spezifi sch entfalten können. Somit kann die größtmögliche Kohärenz und Komplementarität mit sektoralen und regionalen Programmen sowie anderen Förderungen außerhalb der Struktur- und Kohäsionsfonds gesichert werden.

Drittens: Die Stärkung der administrativen Struktur der Peripherien und der Transfer von Zuständigkeiten und Mitteln, so dass die Peripherien zum zentralen Ansatzpunkt für regionale Entwicklung werden.

Schlussendlich: Die Planung muss die Standardisierung vermeiden und muss einerseits weitsichtiger und andererseits spezifi scher auf die jeweiligen Bedürfnisse der einzelnen Peripherie angelegt werden

Article Details
  • Section
  • Research Articles
Downloads
Download data is not yet available.
References
Barca F., McCann Ph. and Rodriquez-Pose A. (2012), ‘The case for regional development intervention: place-based versus place-neutral approaches’, Journal of Regional Science, Vol. 52, No. 1, 2012, pp. 134–152
Barca, F. (2009), ‘An Agenda for a Reformed Cohesion Policy: A Place-Based Approach to Meeting European Union Challenges and Expectations’, Independent Report, Prepared at the Request of the European, Commissioner for Regional Policy, European Commission, Brussels.
Concept? Vol. 38.9, pp. 991-999, December 2(K)4
Daffl on B. (2003) (ed.) Local Public Finance in Europe, Massachusetts: Edward Elgar
Economou D. (1997), ‘The impact of the First Community Support Framework for Greece: The anatomy of failure’, European Urban and Regional Studies, Vol. 4, No. 1, pp. 71-84.
European Commission (1997), The Impact of Structural Policies on Economic and Social Cohesion in the Union 1989-99, Luxembourg: Offi ce for Offi cial Publications of the European Communities
European Commission (2002), The Economic Impact of Objective 1 Interventions for the period 2000-2006, Luxembourg: Offi ce for Offi cial Publications of the European Communities
Georgiou G. - Psycharis I. (2004), ‘The new enlargement of the European Union: the fi nancial framework and the new challenges ahead’’, European Planning Studies, June
Georgiou G. (1994), ‘The implementation of EC Regional Programs in Greece: A critical review’, European Planning Studies, Vol. 2, No. 3, pp. 321-336.
Getimis P. (2003), ‘Improving European Union regional policy by learning from the past in view of enlargement’, European Planning Studies, Vol. 11, No. 1
Keating M. (1998), The New Regionalism in Western Europe: Territorial Restructuring and Political Change, Massachusetts: Edward Elgar
Konsolas N., Papadaskalopoulos A. and Plaskovitis I. (2002), Regional Development in Greece, Springer
Musgrave R. (1959), The Theory of Public Finance, New York: McGraw Hill
Oates W. (1972), Fiscal Federalism, New York: McGraw Hill
OECD (2010), Regional Development Policies in OECD Countries, Paris perifereia t.4.indd 226 11/5/2015 3:25:56 μμ REGION & PERIPHERY [227]
Plaskovitis I. (2008), Change in regional policy priorities, objectives and instruments in Greece: a comparative analysis of regional programmes, in Coccossis and Psycharis (eds) Regional Analysis and Policy: The Greek experience, Springer
Regional Studies (2004), Regional Competitiveness: An Elusive yet Key Rodden J., Eskeland G. and Litvack J. (eds) (2003), Fiscal Decentralization and the Challenge of Hard Budget Constraints, London: Cambridge, Massachusetts: the MIT Press
Sapir A., Aghion P., Bertola G.. Hellwig M., Pisani-Ferry J., Rosati D., Vinals
J., Wam-Ace H. with Buti M., Nava M. and Smith P. M. (2004), An Agenda for a Growing Europe. Sapir Report. Oxford: Oxford University Press.
Sapir et al (2004), An Agenda for a Growing Europe: the Sapir report, Oxford
Tiebout C. (1956), ‘A pure theory of local government expenditures’, Journal of Political Economy, 64, 416-424
Tondl G. (2001), Convergence after Divergence? Regional Growth in Europe, Wien-New York: Springer
Γεωργακόπουλος Θ. (1997), Εισαγωγή στη Δημόσια Οικονομική, Αθήνα: Εκδόσεις Μπένου
Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (2003), Δεύτερη Έκθεση Προόδου Σχετικά με την Οικονομική και Κοινωνική Συνοχή, Βρυξέλλες: (COM2003) 34
Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (2005), “Νέα εταιρική σχέση για τη συνοχή σύγκλιση ανταγωνιστικότητα συνεργασία”, Τρίτη έκθεση για την οικονομική και κοινωνική συνοχή, Luxemburg.
Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (2007), Τέταρτη Έκθεση Προόδου Σχετικά με την Οικονομική και Κοινωνική Συνοχή, Βρυξέλλες: COM(2007) 273
Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (2010), Πέμπτη Έκθεση Προόδου Σχετικά με την Οικονομική, Κοινωνική και Εδαφική Συνοχή, Βρυξέλλες:
COM(2010) 642. Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (2012), Έκτη Έκθεση Προόδου Σχετικά με την Οικονομική και Κοινωνική Συνοχή, Βρυξέλλες: COM(2010) 642 COM(2009) 295 τελικό
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (1990), Ελλάδα: Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 1989-1993, Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (1994), Ελλάδα: Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 1994-1999, Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2001), Ελλάδα: Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2000-2006, Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2002), Πρώτη έκθεση προόδου για τη συνοχή (Ιανουάριος 2002), Ενότητα της Ευρώπης, αλληλεγγύη των λαών, πολυμορφία των περιοχών, Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2003), Δεύτερη έκθεση προόδου σχετικά με την οικονομική και κοινωνική συνοχή (Ιανουάριος 2003), Ενότητα της Ευρώπης, αλληλεγγύη των λαών, πολυμορφία των περιοχών, Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2007), Αναπτυσσόμενες περιφέρειες, αναπτυσσόμενη Ευρώπη, Τέταρτη έκθεση για την οικονομική και κοινωνική συνοχή, Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2010), ΕΥΡΩΠΗ 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ΚΕΠΕ (1997), Μελέτη Αξιολόγησης των ΠΕΠ του ΚΠΣ 1994-1999, Εκθέσεις 28, Αθήνα
ΚΕΠΕ-REMACO (1998), Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης για την Ελλάδα 1994-1999: Έκθεση Αξιολόγησης, Αθήνα
Κόνσολας Ν. (2000), ‘Ελλάδα 2000-2006: Το Σχέδιο Ανάπτυξης για την προσαρμογή στην Ο.Ν.Ε.’, ΤΑΣΕΙΣ - Ετήσια Οικονομική Επισκόπηση, σελ. 106-120
Κουκολιάς Κ. (2011), ‘Μαθήματα από την εμπειρία των ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ: η περίπτωση της Ελλάδος’, στο Προδρομίδης Πρ. ‘Η περιφερειακή ανάπτυξη στην Ελλάδα και το ΕΣΠΑ’, Πρακτικά Εισηγήσεων, Ίδρυμα Ωνάση
Μαραβέγιας Ν. (2014) (επιμέλεια), Βιώσιμα μοντέλα ολοκληρωμένης ανάπτυξης ορεινών περιοχών, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα
Μιχαηλίδης Γ. (2014). ‘Από τη διάχυση της ανάπτυξης στη χωρική ανάπτυξη’, Κείμενο εργασίας (αδημοσίευτο)
Παπαδασκαλόπουλος Α. και Χριστοφάκης Μ. (2002). Περιφερειακός Προγραμματισμός, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα
Πετράκος Γ. και Ψυχάρης Γ. (2004), Περιφερειακή Ανάπτυξη στην Ελλάδα, Εκδόσεις Κριτική
Προδρομίδης Π., Θ. Τσέκερης, Λ. Αθανασίου, Ζ. Αναστασάκου, Κ. Βογιατζόγλου, Ν. Κανελλόπουλος, Ρ. Καραγιάννη, Σ. Σπαθή, Α. Πετραλιάς, Ι. Ψυχάρης, Θ.
Τερροβίτης (2010), H Περιφερειακή Διάσταση του ΕΣΠΑ. Δύο τόμοι. Αθήνα: ΚΕΠΕ
Σύνταγμα της Ελλάδος (2008), Όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 27ης Μαΐου 2008 της Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων, Βουλή των Ελλήνων
Τάτσος Ν. (1999), Δημοσιονομική Αποκέντρωση, Αθήνα: Τυπωθήτω
Τράπεζα της Ελλάδος / ΕΛΙΑΜΕΠ (2011), ‘Επιδράσεις που έχουν ασκήσει ή θα ασκήσουν στην ελληνική οικονομία η Πολιτική της Οικονομικής Κοινωνικής Συνοχής, η οποία συγχρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ Οι πολιτικές που χρηματοδοτούνται από τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό και η Ελληνική Οικονομία’, Αθήνα
Τσούκαλης Λ. (1997), Η Νέα Ευρωπαϊκή Οικονομία, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας (1999), Σχέδιο Ανάπτυξης 2000-2006, Αθήνα
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας (2003), Η Χάρτα της Σύγκλισης, Ελλάδα 2004-2008: Πλαίσιο διαλόγου, Αθήνα
Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (2014), Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης 2014-2020, Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ 2014-2020, Αθήνα
Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών (2007), Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013, Αθήνα