«Αντιμετωπίζω τον Εκφοβισμό στο Σχολείο»: Ένα πρόγραμμα πρόληψης και υποστήριξης μαθητών/ριών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Δημοσιευμένα:
Ιουν 15, 2019
Λέξεις-κλειδιά:
σχολικός εκφοβισμός θυματοποίηση προγράμματα παρέμβασης
Περίληψη
Ο σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να παρουσιάσει τα αποτελέσματα από την εφαρμογή ενός παρεμβατικού προγράμματος για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού. Το Πρόγραμμα «Αντιμετωπίζω τον Εκφοβισμό στο Σχολείο» εστιάζεται στην εκμάθηση δεξιοτήτων αντιμετώπισης του εκφοβισμού από την πλευρά του θύματος με κεντρικό μήνυμα: «Μείνε ήρεμος/η/ Σκέψου καθαρά». Το υλικό της παρέμβασης, το οποίο σχεδιάστηκε στο Πανεπιστήμιο Flinders στην Αυστραλία περιλαμβάνει: α) ένα DVD με τέσσερις μικρές ταινίες στις θεματικές ενότητες: κοινωνικός αποκλεισμός καθώς και σωματικός, λεκτικός και ηλεκτρονικός εκφοβισμός, β) τετράδιο εργασίας (για κάθε μαθητή), γ) φύλλα εργασίας – μαθημάτων, και δ) φύλλα ανατροφοδότησης και οδηγίες για τους εκπαιδευτικούς. Για την ελληνική προσαρμογή του προγράμματος διεξήχθη αρχικά πιλοτική έρευνα με 185 μαθητές, ηλικίας 12-14 ετών. Στην τελική εφαρμογή και αξιολόγηση συμμετείχαν 932 μαθητές από 14 σχολεία της Θεσσαλίας (12 σχολεία στην ομάδα παρέμβασης και 2 στην ομάδα ελέγχου). Για την αξιολόγηση της παρέμβασης μελετήθηκαν: α) ο βαθμός θυματοποίησης των μαθητών/τριών, β) τα αντιλαμβανόμενα συναισθήματα ασφάλειας στο σχολείο, και γ) η εκτιμώμενη αυτό-αποτελεσματικότητα για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού. Μετά την εφαρμογή του προγράμματος, οι σοβαρά θυματοποιημένοι μαθητές (περίπου 10% των συμμετεχόντων) δήλωσαν μείωση της συχνότητας έκθεσής τους στον εκφοβισμό, ενώ ενισχύθηκαν τα συναισθήματα ασφάλειάς τους στο σχολείο. Τα συνολικά ευρήματα από την αξιολόγηση δείχνουν, ότι το είδος της παρέμβασης που εφαρμόστηκε, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην ενδυνάμωση των εφήβων για την υιοθέτηση πιο αποτελεσματικών στρατηγικών αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Ρούση - Βέργου Χ., Ανδρέου Ε., & Διδασκάλου Ε. (2019). «Αντιμετωπίζω τον Εκφοβισμό στο Σχολείο»: Ένα πρόγραμμα πρόληψης και υποστήριξης μαθητών/ριών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ψυχολογία: το περιοδικό της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας, 24(1), 73–92. https://doi.org/10.12681/psy_hps.22387
- Τεύχος
- Τόμ. 24 Αρ. 1 (2019)
- Ενότητα
- ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Το περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ έχει υιοθετήσει μία πολιτική Platinum open-access. Τα έξοδα υποβολής, επεξεργασίας ή δημοσίευσης των εργασιών καλύπτονται από την Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία. Τα πνευματικά δικαιώματα των δημοσιευμένων εργασιών προστατεύονται από την άδεια 'Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International'. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Η άδεια αυτή επιτρέπει σε τρίτους, να χρησιμοποιούν την εργασία σε οποιαδήποτε μορφή, με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση στο περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Επιπλέον, κάθε διανομή της εργασίας οφείλει να γίνεται με τους ίδιους όρους διανομής, δηλαδή με την ίδια άδεια Creative Commons.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Ανδρέου, Ε. (2011). Χορεύοντας με τους λύκους: διαδικασίες και μηχανισμοί θυματοποίησης εντός και εκτός του σχολείου. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
Andreou, E., &Metallidou, P. (2004). The relationship of academic and social cognition to behavior in bullying situations among Greek primary school children. Educational Psychology, 24(1), 27-41.
Andreou, E., Didaskalou, E., &Vlachou, A. (2007). Evaluating the effectiveness of a curriculum‐based anti‐bullying intervention program in Greek primary schools. Educational Psychology,27(5), 693-711.
Andreou, E., Roussi-Vergou, C., Zafiropoulou, M., Didaskalou, E., Skrzypiec, G., &Slee, P. (2012). Coping with Bullying: A pilot intervention study. Paper presented at the 13th Biennial Conference of the European Association for Research on Adolescence, Isle Spetses, Greece.
Αρτινοπούλου, Β., Μπαμπάλης, Θ., & Νικολόπουλος, Β. Ι. (2016). Πανελλήνια έρευνα για την Ενδοσχολική Βία και τον Εκφοβισμό στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Ανακτήθηκε από https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2016/08_03_16_ereyna_bulling.doc
Athanasiades, C., &Deliyanni‐Kouimtzis, V. (2010). The experience of bullying among secondary school students. Psychology in the Schools, 47(4), 328-341.
Bansel, P., Davies, B., Laws, C., & Linnell, S. (2009). Bullies, bullying and power in the contexts of schooling. British Journal of Sociology of Education, 30(1), 59-69.
Craig, W., Harel-Fisch, Y., Fogel-Grinvald, H., Dostaler, S., Hetland, J., Simons-Morton, B., …, & Pickett, W. (2009). A cross-national profile of bullying and victimization among adolescents in 40 countries. The HBSC Bullying Writing Group, Violence & Injuries Prevention. International Journal of Public Health, 54(2), 216-224.
Cross, D. S, & Barnes, A. (2014). One size doesn’t fit all: re-thinking implementation research for bullying prevention. In R. M. Schott, & D. M. Søndergaard (Eds), School bullying: new theories in context (pp. 405-439). Cambridge: Cambridge University Press.
Cross, D. S., Shaw, T. M., Epstein, M., Monks, H. E., Dooley, J. J., & Hearn, L. A. (2012). Cyberbullying in Australia: Is school context related to cyberbullying behaviour? In Qing Li, Donna Cross, Peter K. Smith (Eds.). Cyberbullying in the Global Playground: Research from International Perspectives (pp. 75-98). Wiley-Blackwell.
Farrington, D. P. (1993). Understanding and preventing bullying. Crime and Justice,17, 381-458.
Farrington, D. P., &Ttofi, M. M. (2009). School-based programs to reduce bullying and victimization. The Campbell Collaboration, 6, 1-149.
Frydenberg, E. (2004). Coping competencies: What to teach and when. Theory into Practice, 43(1), 14-22.
Frydenberg, E., Lewis, R., Bugalski, K., Cotta, A., McCarthy, C., Luscombe-Smith, N., & Poole, C. (2004). Prevention is better than cure: coping skills training for adolescents at school. Educational Psychology in Practice, 20(3), 117–134.
Giovazolias, T., Kourkoutas, E., Mitsopoulou, E., &Georgiadi, M. (2010). The relationship between perceived school climate and the prevalence of bullying behavior in Greek schools: Implications for preventive inclusive strategies. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 2208-2215.
Houndoumadi, A., &Pateraki, L. (2001). Bullying and bullies in Greek elementary schools: Pupils' attitudes and teachers'/parents' awareness. Educational Review, 53(1), 19-26.
Kalliotis, P. A. (2000). Bullying as a special case of aggression. Procedures for cross- cultural assessment. School Psychology International, 21(1), 47-64.
Kochenderfer, B. J., & Ladd, G. W. (1997). Victimized children’s responses to peers’ aggression: Behaviors associated with reduced versus continued victimization. Development and Psychopathology, 9, 59–73.
Kochenderfer-Ladd, B., & Skinner, K. (2002). Children’s coping strategies: Moderators of the effects of peer victimization? Developmental Psychology, 38, 267-278.
Κοκκέβη, Ά., Σταύρου, Μ., Καναβού, Ε., &Φωτίου, Α. (2015). Οι έφηβοι στο σχολικό περιβάλλον. Σειρά θεματικών τευχών: Έφηβοι, Συμπεριφορές & Υγεία. Αθήνα: Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής.
Κοκκέβη, Ά., Σταύρου, Μ., Φωτίου, Α., &Καναβού, Ε. (2011α). Έφηβοι και βία. Σειρά θεματικών τευχών: Έφηβοι, Συμπεριφορές και Υγεία. Αθήνα: Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής.
Κοκκέβη, Ά., Φωτίου, Α., Σταύρου, Μ., Καναβού, Ε. (2011β). Οι έφηβοι και το σχολείο. Σειρά θεματικών τευχών: Έφηβοι, Συμπεριφορές & Υγεία. Αθήνα: Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής.
Magklara, K., Skapinakis, P., Gkatsa, T., Bellos, S., Araya, R., Stylianidis, S., &Mavreas, V. (2012). Bullying behaviour in schools, socioeconomic position and psychiatric morbidity: a cross-sectional study in late adolescents in Greece. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 6(1), 8.
Merrell, K. W., Gueldner, B. A., Ross, S. W., &Isava, D. M. (2008). How effective are school bullying intervention programs? A meta-analysis of intervention research. School Psychology Quarterly, 23(1), 26-42.
Meyer, E. J. (2007). Bullying and Harassment in Secondary Schools: A Critical Feminist Analysis of the Gaps, Overlaps, and Implications from a Decade of Research. Online Submission. Retrieved from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED519662.pdf
Molcho, M., Craig, W., Due, P., Pickett, W., Harel-Fisch, Y., &Overpeck, M. (2009). Cross-national time trends in bullying behaviour 1994–2006: findings from Europe and North America. International Journal of Public Health, 54(2), 225-234.
Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Oxford: Blackwell Publishing.
Olweus, D. (2005). A useful evaluation design, and effects of the Olweus Bullying Prevention Program. Psychology, Crime & Law, 11(4), 389-402.
Pateraki, L., &Houndoumadi, A. (2001). Bullying among primary school children in Athens, Greece. Educational Psychology, 21(2), 167-175.
Rigby, K. (2002). New perspectives on bullying. London: Jessica Kingsley Publishers.
Rigby, K., &Slee, P. T. (1991). Bullying among Australian school children: reported behavior and attitudes toward victims. The Journal of Social Psychology, 131(5), 615-627.
Rigby, K., &Slee, P. T. (2014). Interventions to reduce bullying. In J. C. Srabstein& J. Merrick (Eds.), Bullying: a public health concern (pp.251-277). New York: Nova Publishers.
Roland, E. (1989). Bullying: The Scandinavian research tradition. In D. P. Tattum& D. A. Lane (Eds.), Bullying in schools (pp. 21-32). Stroke-on-Trent, UK: Trentham.
Σαλίχος, Π., &Αλεβίζος, Σ. (Επιμ.). (2015). Το Φαινόμενο του Εκφοβισμού στο Σχολικό και Διαδικτυακό περιβάλλον: Με το βλέμμα στη Ευρώπη (Πρακτικά 1ου Επιστημονικού Συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Σχολικού Εκφοβισμού), Αθήνα, 11-12 Ιουνίου 2014. Αθήνα: Το Χαμόγελο του Παιδιού. Ανακτήθηκε από www.hamogelo.gr/files/PDF/EAN/EAN_30_07_2015.pdf
Salmivalli, C. (1999). Participant role approach to school bullying: Implications for interventions. Journal of Αdolescence, 22(4), 453-459.
Salmivalli, C., Kärnä, A., &Poskiparta, E. (2011). Counteracting bullying in Finland: The KiVa program and its effects on different forms of being bullied. International Journal of Behavioral Development, 35(5), 405-411.
Sapouna, M. (2008). Bullying in Greek primary and secondary schools. School Psychology International,29, 199-213.
Skrzypiec, G., Roussi-Vergou, C., &Andreou, E. (2012). Common problems, common solutions? Applying a foreign ‘coping with bullying’ intervention in Greek schools. In R. Shute (Ed.), P. Slee& K. Dix (Assoc. Eds), International perspectives on mental health and wellbeing in education (pp.263-274). AU: Shannon Research Press
Skrzypiec, G., Slee, P., Murray-Harvey, R., & Pereira, B. (2011). School bullying by one or more ways: Does it matter and how do students cope?.School Psychology International, 32(3), 288-311.
Slee, P. T. (1996). The PEACE Pack: A programme for reducing bullying in our schools. Australian Journal of Guidance and Counselling, 6(S1), 63-70.
Slee, P. T. (2005). The PEACE Pack: Evaluation of a program for the successful reduction of school bullying. School bullying around the world. Tokyo: Minerva Shobo Publishers.
Slee, P. T., &Mohyla, J. (2007). The PEACE Pack: an evaluation of interventions to reduce bullying in four Australian primary schools. Educational Research, 49(2), 103-114.
Slee, P. T., Skrzypiec, G. K., & Murray-Harvey, R. (2009, July). The coping with bullying intervention. Paper presented at the ISSBD, Zambia.
Slee, P.T., & Murray-Harvey, R. (2006, July). Coping with School Bullying: A video documentation. Paper presented at the 19th Biennial Meeting of the International Society for the Study of Behavioural Development, July 2-6, Melbourne, Australia.
Slee, P.T., Lawson, M.J., Russell, A., Askell-Williams, Η., Dix, K. L., Skrzypiec, G., Owens, L., & Spears, B. A. (2009). Kids Matter Primary Evaluation Final Report. Adelaide, Australia: Kids Matter and the Centre for Analysis of Educational Futures.
Smith, P. A., & Birney, L. L. (2005). The organizational trust of elementary schools and dimensions of student bullying. International Journal of Educational Management, 19(6), 469-485.
Smith, P. K., Nika, V., &Papasideri, M. (2004). Bullying and violence in schools: An international perspective and findings in Greece. Ψυχολογία (Psychology), 11(2), 184-203.
Thompson, D., Arora, T., & Sharp, S. (2002). Bullying: Effective strategies for long-term improvement. London: Psychology Press.
Ttofi, M. M., & Farrington, D. P. (2011). Effectiveness of school-based programs to reduce bullying: A systematic and meta-analytic review. Journal of Experimental Criminology, 7(1), 27-56.
Van Deur, P. (2011). Seeking students‘ perspectives on their social and emotional wellbeing. In R. H. Shute, P.T. Slee, R. Murray - Harvey, & K.L. Dix (Eds.), Mental health and wellbeing: Educational perspectives (pp. 63-75). Adelaide: Shannon Research Press.
Vreeman, R. C., & Carroll, A. E. (2007). A systematic review of school-based interventions to prevent bullying. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 161(1), 78-88.
