Ανιχνεύοντας το αξιακό υπόβαθρο της πολιτικής συμπεριφοράς

Περίληψη

Οι ατομικές διαφορές στην πολιτική σφαίρα μελετώνται συνήθως μέσα από το δίπολο «αριστερά/δεξιά» ή «προοδευτική/συντηρητική τοποθέτηση». Παραδοσιακά, η διακύμανση των πολιτικών προτιμήσεων εξετάζεται σε συνάρτηση με δημογραφικούς παράγοντες. Πιο πρόσφατα, έχει επισημανθεί η χρησιμότητα των προσωπικών αξιών ως οργανωτικού πλαισίου για την κατανόηση των πολιτικών στάσεων. Η παρούσα έρευνα επιχειρεί να μελετήσει συναισθηματικές, γνωστικές και συμπεριφορικές όψεις των ατομικών διαφορών όσον αφορά την πολιτική, σε συνάρτηση με το μοντέλο των προσωπικών αξιών κατά Schwartz. Το δείγμα συγκρότησαν 304 ενήλικες (51% άντρες), ηλικίας 21-65 ετών (Μ = 39,1) από διάφορες περιοχές της Ελλάδας (55% από τη μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας). Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο προσωπικών αξιών Portrait Values Questionnaire (Schwartz et al., 2001) και απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με τις πολιτικές αξίες (Schwartz et al., 2010), την πολιτική αυτοτοποθέτηση, την πολιτική συμμετοχή και το κοινωνικο-δημογραφικό τους προφίλ. Σε γενικές γραμμές, τα αποτελέσματα συνάδουν με τις ερευνητικές αναμονές. Οι προσωπικές αξίες αναδείχθηκαν σε σημαντικούς προβλεπτικούς δείκτες των πολιτικών αξιών και της πολιτικής αυτοτοποθέτησης. Ειδικότερα, η Παράδοση, η Ασφάλεια και τα Επιτεύγματα συνδέθηκαν με τον δεξιό προσανατολισμό, ενώ η Παγκοσμιότητα με τον αριστερό προσανατολισμό και την πολιτική συμμετοχή που αποσκοπεί σε διεκδίκηση ή διαμαρτυρία. Τα ευρήματα συζητούνται σε συνάρτηση με τα θεωρητικά μοντέλα για τις αξίες και την πολιτική συμπεριφορά, καθώς και υπό το πρίσμα της πολυσύνθετης κρίσης που διέρχεται η ελληνική κοινωνία.