Παράγοντες διαμόρφωσης των επιστημικών συναισθημάτων: Ο ρόλος των «σφαλμάτων υψηλής βεβαιότητας»
Δημοσιευμένα:
Δεκ 31, 2023
Λέξεις-κλειδιά:
έκπληξη ενδιαφέρον επιστημικά συναισθήματα ευρετικές λύσεις μεταγνωστικά αισθήματα περιέργεια σ΄ύγχυση
Περίληψη
Στην παρούσα έρευνα επιχειρείται ο έλεγχος της υπόθεσης ότι τα σφάλματα κατά τη γνωστική επεξεργασία τα οποία συνοδεύονται από ένα υψηλό αίσθημα βεβαιότητας για την ορθότητα της απάντησης θα διεγείρουν τα επιστημικά συναισθήματα που αναφέρουν τα άτομα. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 302 φοιτητές και φοιτήτριες Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας. Το κύριο έργο ήταν τέσσερα σενάρια λήψης απόφασης σε προβλήματα λογικής τα οποία αναμένονταν να ενεργοποιήσουν λανθασμένες ευρετικές λύσεις. Μετά την ενασχόληση με κάθε έργο τα άτομα ανέφεραν το αίσθημα δυσκολίας και το αίσθημα βεβαιότητας, στη συνέχεια ενημερώθηκαν για την ορθή απάντηση και ζητήθηκε να αναφέρουν τα επιστημικά συναισθήματα της έκπληξης, της σύγχυσης και της περιέργειας, καθώς και το ενδιαφέρον τους για το συγκεκριμένο έργο. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν την υπόθεση ότι τα «σφάλματα υψηλής βεβαιότητας» αποτελούν έναν σημαντικό παράγοντα ενεργοποίησης των βασικών επιστημικών συναισθημάτων, αποτυπώνοντας έτσι το ρόλο της απροσδόκητης επανατροφοδότησης ως παράγοντα διέγερσής τους. Επιπλέον, επιβεβαιώθηκε η συνεισφορά των γνωστικών, μεταγνωστικών και κινητήριων παραγόντων στη διαμόρφωσή τους. Συζητούνται οι θεωρητικές και οι πρακτικές προεκτάσεις των ευρημάτων.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Στεργιάδου Π., Νεραντζάκη Κ., & Μεταλλίδου Π. (2023). Παράγοντες διαμόρφωσης των επιστημικών συναισθημάτων: Ο ρόλος των «σφαλμάτων υψηλής βεβαιότητας». Ψυχολογία: το περιοδικό της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας, 28(2), 124–140. https://doi.org/10.12681/psy_hps.30131
- Ενότητα
- ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Το περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ έχει υιοθετήσει μία πολιτική Platinum open-access. Τα έξοδα υποβολής, επεξεργασίας ή δημοσίευσης των εργασιών καλύπτονται από την Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία. Τα πνευματικά δικαιώματα των δημοσιευμένων εργασιών προστατεύονται από την άδεια 'Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International'. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Η άδεια αυτή επιτρέπει σε τρίτους, να χρησιμοποιούν την εργασία σε οποιαδήποτε μορφή, με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση στο περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Επιπλέον, κάθε διανομή της εργασίας οφείλει να γίνεται με τους ίδιους όρους διανομής, δηλαδή με την ίδια άδεια Creative Commons.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Ainley, M. (2019). Curiosity and interest: Emergence and divergence. Educational Psychology Review, 31(4), 789-806. https://doi.org/10.1007/s10648-019-09495-z
Blumenthal-Barby, J. S., & Krieger, H. (2015). Cognitive biases and heuristics in medical decision making: a critical review using a systematic search strategy. Medical Decision Making, 35(4), 539-557. https://doi.org/10.1177/0272989X14547740
Bruckmaier, G., Krauss, S., Binder, K., Hilbert, S., & Brunner, M. (2021). Tversky and Kahneman’s Cognitive Illusions: Who Can Solve Them, and Why?. Frontiers in Psychology, 295. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.584689
Brun, G., & Kuenzle, D. (2008). A new role for emotions in epistemology? In G. Brun, U. Doguoglu, & D. Kuenzle (Eds.), Epistemology and Emotions (pp. 1–32). Ashgate.
Cheng, P. W., & Holyoak, K. J. (1985). Pragmatic reasoning schemas. Cognitive Psychology, 17(4), 391-416. https://doi.org/10.1016/0010-0285(85)90014-3
Dale, S. (2015). Heuristics and biases: The science of decision-making. Business Information Review, 32(2), 93-99. https://doi.org/10.1177/0266382115592536
D’Mello, S., & Graesser, A. (2012). Dynamics of affective states during complex learning. Learning and Instruction, 22(2), 145-157. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2011.10.001
D'Mello, S., & Graesser, A. (2014). Confusion and its dynamics during device comprehension with breakdown scenarios. Acta Psychologica, 151, 106-116. https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2014.06.005
D’Mello, S., Lehman, B., Pekrun, R., & Graesser, A. (2014). Confusion can be beneficial for learning. Learning and Instruction, 29, 153-170. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2012.05.003
Efklides, A., (2009). The role of metacognitive experiences in the learning process. Psicothema, 21(1), 76-82.
Efklides, A. (2017). Affect, epistemic emotions, metacognition, and self-regulated learning. Teachers College Record, 119(13), 1-22.
Efklides, A., Schwartz, B. L., & Brown, V. (2017). Motivation and affect in self-regulated learning: does metacognition play a role?. In Handbook of Self-Regulation of Learning and Performance (pp. 64-82). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315697048-5
Engard, N. C. (2009). LimeSurvey. Public Services Quarterly, 5(4), 272-273. https://doi.org/10.1080/15228950903288728
Evans, J. S. B. (2003). In two minds: dual-process accounts of reasoning. Trends in Cognitive Sciences, 7(10), 454-459. https://doi.org/10.1016/j.tics.2003.08.012
Evans J. S. B. (2008). Dual-processing accounts of reasoning, judgment, and social cognition. Annual Review of Psychology, 59, 255–278. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.59.103006.093629
Evans, J. S. B. (2010). Intuition and reasoning: A dual-process perspective. Psychological Inquiry, 21(4), 313-326. https://doi.org/10.1080/1047840X.2010.521057
Evans, J. S. B., & Over, D. E. (1996). Rationality in the selection task: Epistemic utility versus uncertainty reduction. Psychological Review, 103(2), 356–363. https://doi.org/10.1037/0033-295X.103.2.356
Gigerenzer, G., & Gaissmaier, W. (2011). Heuristic decision making. Annual Review of Psychology, 62, 451-482. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-120709-145346
Gilovich, T., Griffin, D., & Kahneman, D. (Eds.). (2002). Heuristics and biases: The psychology of Intuitive Judgment. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511808098
Goldstein, D. G., & Gigerenzer, G. (2002). Models of ecological rationality: the recognition heuristic. Psychological Review, 109(1), 75. https://doi.org/10.1037/0033-295X.109.1.75
Graesser, A. C., Lu, S., Olde, B. A., Cooper-Pye, E., & Whitten, S. (2005). Question asking and eye tracking during cognitive disequilibrium: Comprehending illustrated texts on devices when the devices break down. Memory & Cognition, 33(7), 1235-1247. https://doi.org/10.3758/BF03193225
Grossnickle, E. M. (2016). Disentangling curiosity: Dimensionality, definitions, and distinctions from interest in educational contexts. Educational Psychology Review, 28(1), 23– 60. https://doi.org/10.1007/s10648-014-9294-y
Hidi, S., & Renninger, K. A. (2006). The Four-Phase Model of Interest Development. Educational Psychologist, 41(2), 111–127. https://doi.org/10.1207/s15326985ep4102_4
Izard, C. E. (1971). The Face of Emotion. Appleton-Century Crofts.
Kahneman, D., & Frederick, S. (2005). A Model of Heuristic Judgment. In K. J. Holyoak& R. G. Morrison (Eds.), The Cambridge handbook of thinking and reasoning (pp. 267–293). Cambridge University Press.
Kahneman, D., & Tversky, A. (1973). On the psychology of prediction. Psychological Review, 80(4), 237. https://doi.org/10.1037/h0034747
Kahneman, D., & Tversky, A. (2013). Prospect theory: An analysis of decision under risk. In Handbook of the Fundamentals of Financial Decision Making: Part I (pp. 99-127). https://doi.org/10.1142/9789814417358_0006
Kashdan, T. B., Gallagher, M. W., Silvia, P. J., Winterstein, B. P., Breen, W. E., Terhar, D., & Steger, M. F. (2009). The curiosity and exploration inventory-II: Development, factor structure, and psychometrics. Journal of Research in Personality, 43(6), 987-998. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2009.04.011
Kashdan, T. B., & Silvia, P. J. (2009). Curiosity and interest: The benefits of thriving on novelty and challenge. Oxford Handbook of Positive Psychology, 2, 367- 374. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780195187243.013.0034
Kline, R. B. (2011). Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling. Handbook of Innovation in Social Research Methods, 562-589. https://doi.org/10.4135/9781446268261.n31
Litman, J. (2005). Curiosity and the pleasures of learning: Wanting and liking new information. Cognition & Emotion, 19(6), 793-814. https://doi.org/10.1080/02699930541000101
Litman, J. A. (2008). Interest and deprivation factors of epistemic curiosity. Personality and Individual Differences, 44(7), 1585–595. https://doi.org/10.1016/j.paid.2008.01.014
Litman, J. A., & Jimerson, T. L. (2004). The measurement of curiosity as a feeling of deprivation. Journal of personality assessment, 82(2), 147-157. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa8202_3
Morton, A. (2010). Epistemic emotions. In P. Goldie (Ed.), The Oxford Handbook of Philosophy of Emotion (pp. 385-399). Oxford, Oxford University Press.
Muis, K. R., Pekrun, R., Sinatra, G. M., Azevedo, R., Trevors, G., Meier, E., & Heddy, B. C. (2015). The curious case of climate change: Testing a theoretical model of epistemic beliefs, epistemic emotions, and complex learning. Learning and Instruction, 39, 168-183. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2015.06.003
Muis, K. R., Sinatra, G. M., Pekrun, R., Winne, P. H., Trevors, G., Losenno, K. M., & Munzar, B. (2018). Main and moderator effects of refutation on task value, epistemic emotions, and learning strategies during conceptual change. Contemporary Educational Psychology, 55, 155-165. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2018.10.001
Murayama, K., Fitz Gibbon, L., & Sakaki, M. (2019). Process account of curiosity and interest: A reward learning perspective. Educational Psychology Review, 31(4), 875- 895. https://doi.org/10.1007/s10648-019-09499-9
Muthén, B. O., Muthén, L. K., & Asparouhov, T. (2017). Regression and mediation analysis using Mplus. Muthén & Muthén.
Nerantzaki, K., & Efklides, A. (2019). Epistemic emotions: Interrelationships and changes during task processing. Hellenic Journal of Psychology, 16(2), 177-199.
Nerantzaki, K., Efklides, A., & Metallidou, P. (2021). Epistemic emotions: Cognitive underpinnings and relations with metacognitive feelings. New Ideas in Psychology, 63, 100904. https://doi.org/10.1016/j.newideapsych.2021.100904
Pekrun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review, 18(4), 315-341. https://doi.org/10.1007/s10648-006-9029-9
Pekrun, R. (2016). Academic emotions. Handbook of motivation at school. Routledge.
Pekrun, R., & Linnenbrink-Garcia, L. (2012). Academic emotions and student engagement. In Handbook of Research on Student Engagement (pp. 259-282). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4614-2018-7_12
Pekrun, R., & Stephens, E. J. (2012). Academic emotions. In APA educational psychology handbook, Vol 2: Individual differences and cultural and contextual factors. (pp. 3-31). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/13274-001
Pekrun, R., Vogl, E., Muis, K. R., & Sinatra, G. M. (2017). Measuring emotions during epistemic activities: the Epistemically-Related Emotion Scales. Cognition & Emotion, 31(6), 1268–1276. https://doi.org/10.1080/02699931.2016.1204989
Ragni, M., Kola, I., & Johnson-Laird, P. (2017). The Wason Selection task: A Meta-Analysis. Cognitive Science Society.
Reisenzein, R., Horstmann, G., & Schützwohl, A. (2019). The cognitive‐evolutionary model of surprise: A review of the evidence. Topics in Cognitive Science, 11(1), 50-74. https://doi.org/10.1111/tops.12292
Reisenzein, R., Meyer, W. U., & Niepel, M. (2012). Encyclopedia of Human Behavior.
Elsevier/Academic Press.
Renninger, K. A., & Hidi, S. E. (2016). The power of interest for motivation and engagement. Taylor & Francis Group. https://doi.org/10.4324/9781315771045
Schmidt, H. G., & Rotgans, J. I. (2021). Epistemic Curiosity and Situational Interest: Distant Cousins or Identical Twins? Educational Psychology Review, 33(1), 325-352. https://doi.org/10.1007/s10648-020-09539-9
Shah, A. K., & Oppenheimer, D. M. (2008). Heuristics made easy: an effort-reduction framework. Psychological Bulletin, 134(2), 207. https://doi.org/10.1037/0033-2909.134.2.207
Silvia, P. J. (2009). Looking past pleasure: anger, confusion, disgust, pride, surprise, and other unusual aesthetic emotions. Psychology of Aesthetics, Creativity and the Arts, 3(1), 48. https://doi.org/10.1037/a0014632
Silvia, P. J. (2010). Confusion and interest: The role of knowledge emotions in aesthetic experience. Psychology of Aesthetics, Creativity and the Arts, 4(2), 75. https://doi.org/10.1037/a0017081
Silvia, P. J. (2013). Interested experts, confused novices: Art expertise and the knowledge emotions. Empirical Studies of the Arts, 31(1), 107-115. https://doi.org/10.2190/EM.31.1.f
Simon, H. A. (1955). A behavioral model of rational choice. The quarterly journal of economics, 69(1), 99-118. https://doi.org/10.2307/1884852
Stanovich, K. E., & West, R. F. (1998). Individual differences in rational thought. Journal of Experimental Psychology: General, 127(2), 161. https://doi.org/10.1037/0096-3445.127.2.161
Stanovich, K. E., & West, R. F. (2000). Individual differences in reasoning: Implications for the rationality debate?. Behavioral and Brain Sciences, 23(5), 645-665. https://doi.org/10.1017/S0140525X00003435
Stanovich, K. E., West, R. F., & Toplak, M. E. (2016). The rationality quotient: Toward a test of rational thinking.The American Journal of Psychology, 131(2), 237-240. https://doi.org/10.7551/mitpress/9780262034845.001.0001
Toplak, M. E., West, R. F., & Stanovich, K. E. (2011). The Cognitive Reflection Test as a predictor of performance on heuristics-and-biases tasks. Memory & Cognition, 39(7), 1275- 1289. https://doi.org/10.3758/s13421-011-0104-1
Topolinski, S., & Strack, F. (2015). Corrugator activity confirms immediate negative affect in surprise. Frontiers in Psychology, 6, 134. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00134
Touroutoglou, A., & Efklides, A. (2010). Cognitive interruption as an object of metacognitive monitoring: Feeling of difficulty and surprise. In Efklides, & P. Misailidi, (Eds.), Trends and Prospects in Metacognition Research (pp. 171-208). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-6546-2_9
Tσιγγίλης, Ν. (2010). Βασικές έννοιες και εφαρμογή της μοντελοποίησης δομικών εξισώσεων στις κοινωνικές επιστήμες. Στο Π. Μεταλλίδου, Π. Ρούσση, Α. Μπρούζος, & Α. Ευκλείδη (Επιμ. Έκδ.), Επιστημονική Επετηρίδα της Ψυχολογικής Εταιρίας Βορείου Ελλάδος (Τόμος 8, σ. 1-36). Πεδίο.
Tversky, A., & Kahneman, D. (1974). Judgment under uncertainty: Heuristics and biases. Science, 185(4157), 1124-1131. https://doi.org/10.1126/science.185.4157.1124
Vogl, E., Pekrun, R., & Loderer, K. (2021). Epistemic Emotions and Metacognitive Feelings. In D. Moraitou & P. Metallidou (Eds.), Trends and Prospects in Metacognition Research across the Life Span: A Tribute to Anastasia Efklides (pp. 41-58). Springer Nature. https://doi.org/10.1007/978-3-030-51673-4
Vogl, E., Pekrun, R., Murayama, K., & Loderer, K. (2020). Surprised–curious–confused: Epistemic emotions and knowledge exploration. Emotion, 20(4), 625. https://doi.org/10.1037/emo0000578
Vogl, E., Pekrun, R., Murayama, K., Loderer, K., & Schubert, S. (2019). Surprise, curiosity, and confusion promote knowledge exploration: evidence for robust effects of epistemic emotions. Frontiers in Psychology, 10, 2474. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.02474
West, R. F., Toplak, M. E., & Stanovich, K. E. (2008). Heuristics and biases as measures of critical thinking: Associations with cognitive ability and thinking dispositions. Journal of Educational Psychology, 100(4), 930. https://doi.org/10.1037/a0012842
