Intercultural education and vulnerable social groups: Ιnclusion policies and good practices


Published: Dec 20, 2024
Keywords:
intercultural education inclusion vulnerable social groups good practices
Fotini Kalogerogianni
https://orcid.org/0009-0007-4817-5618
Abstract

In the present article, the vulnerable social groups that constitute a reference point for intercultural education in terms of the design and development of programmes aimed at the inclusion of students in contemporary Greek schools are identified. In this context, these research-educational programmes are presented, which have been implemented over the last 25 years and concern either students with an immigrant background, students belonging to the Muslim minority of Thrace, or Roma students, with the ultimate aim of providing multi-level support for their schooling and addressing the educational and social exclusion they often experience. Special reference is made to the good practices implemented in the recent programme for the inclusion of Roma children in Central and Western Macedonia.

Article Details
  • Section
  • Scientific columns
Downloads
Download data is not yet available.
References
Andritsou, M., Chatzidimou, Κ. (2020). Family Language Policy and Childhood Bilingualism: A Multidimensional Theoretical Analysis. European Journal of Language and Literature, 6(3), 54-66.
Αμίτσης, Γ., Βουλγαράκη, Α. & Μαρίνη, Φ. (2005). Εγχειρίδιο ορισμού και πιστοποίησης των ομάδων στόχου του κοινωνικού αποκλεισμού. ΕΥΣΕΚΤ.
Απίστουλας Δ., & Νίκου Δ. (2021). Η έννοια της ευαλωτότητας και η τυποποίηση των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού στο ελληνικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας. Κοινωνική Πολιτική, 15, 68–91. https://doi.org/10.12681/sp.29092.
Bauman, Z. (2011). Παράπλευρες απώλειες. Κοινωνικές ανισότητες στην εποχή της παγκοσμιοποίησης (μτφρ. Ε. Παραδέλλη). Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.
Bernstein, B. (1966). Elaborated and restricted codes: An outline. Sociological Inquiry, 36(2), 254-261.
Bourdieu, P. (2018). The forms of capital. In The sociology of economic life (pp. 78-92). Routledge.
Coleman, J. S. (1966). Equality of educational opportunity. Integrated education, 6(5), 19-28.
Georgiadis, F. & Zisimos, A. (2012). Teacher training in Roma education in Greece: Intercultural and critical educational necessities. Special issue in intercultural and critical education. Issues in Educational Research, 22(1).
Goldberg, T. (1994). Multicultural Conditions. In: Multiculturalism: A Critical Reader. Blackwell.
Γρίβα, Ε. & Στάμου, Α. (2014). Ερευνώντας τη διγλωσσία στο σχολικό περιβάλλον. Οπτικές εκπαιδευτικών, μαθητών και μεταναστών γονέων. Κυριακίδη.
Δημητριάδου, Κ. (2008). Διδακτικές προσεγγίσεις σε μικτές τάξεις στο πλαίσιο φιλολογικών μαθημάτων στο Γυμνάσιο. Στο: Διδασκαλία και μάθηση στο πολυπολιτισμικό σχολείο: διδακτικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικό υλικό (επιστ. υπεύθυνη Ζ. Παπαναούμ) (σελ. 37-53). Πρακτικά Ημερίδας, Θεσσαλονίκη 10 & 11 Δεκεμβρίου 2007.
Γκόβαρης, Χ. (2011). Εισαγωγή στη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Διάδραση.
Γκόβαρης, Χ. (επιμ.) (2009). Κείμενα για τη διδασκαλία και τη μάθηση στο πολυπολιτισμικό σχολείο. Ατραπός.
Γκότοβος, Α. (2003). Εκπαίδευση και ετερότητα. Ζητήματα Διαπολιτισμικής Παιδαγωγικής. Μεταίχμιο.
Γκότοβος, Α. (2020). Κοινωνικά ευάλωτες ομάδες και διαπολιτισμική παιδαγωγική: ο σεβασμός του «διαφορετικού» δεν αρκεί. Στο Χρ. Παρθένης (Επιμ.), Πολιτική και πρακτική της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Η αναγκαιότητα νέων παιδαγωγικών και θεσμικών προσεγγίσεων στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες. (σελ. 132-142). Gutenberg.
Δαμανάκης, Μ. (2018). Παιδαγωγικός λόγος και ετερότητα στις αρχές του 20ου αιώνα. Διαπολιτισμική Παιδαγωγική. Gutenberg.
Hurrelmann, K., & Quenzel, G. (2010). Bildungsverlierer: Neue Ungleichheiten. VS-Verl.
Καλογερογιάννη, Φ. (2020). Διερεύνηση των παραγόντων βελτίωσης των γλωσσικών ικανοτήτων σε Ρομά μαθητές Γυμνασίου. Διδακτορική διατριβή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Καλογερογιάννη, Φ. (2023). Η αξιοποίηση του ραδιοφωνικού θεάτρου στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε περιβάλλοντα πολιτισμικής και γλωσσικής ετερότητας. Στο Μ. Κλαδάκη & Κ. Μαστροθανάσης (Επιμ.), Αναδυόμενες τεχνολογίες στο εφαρμοσμένο θέατρο και το εκπαιδευτικό δράμα (σελ. 116-128). Gutenberg.
Καλογερογιάννη, Φ. (υπό έκδοση). Οι Ρομά ως κοινωνικά ευπαθής ομάδα στο πλαίσιο της ελληνικής εκπαίδευσης: Ανασκόπηση ερευνητικών προγραμμάτων. Στο: Κ. Χατζηδήμου, Ε. Καραγιαννίδου, Χ-Ό. Παπαδοπούλου & Α. Στάμου (Επιμ.), Μένουμε σχολείο! Υποστηρικτικές παρεμβάσεις σε κοινότητες Ρομά στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία. Αφοί Κυριακίδη ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε.
Κασιμάτη, Κ. (επιμ.) (2004). Κοινωνικός αποκλεισμός: η ελληνική εμπειρία. Gutenberg.
Κεσίδου, Α. (2008). Διδακτικές προσεγγίσεις στο πολυπολιτισμικό σχολείο: αρχές της Διαπολιτισμικής Διδακτικής. Στο: Διδασκαλία και μάθηση στο πολυπολιτισμικό σχολείο: διδακτικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικό υλικό (επιστ. υπεύθυνη Ζ. Παπαναούμ) (σελ. 11-27). Πρακτικά Ημερίδας, Θεσσαλονίκη 10 & 11 Δεκεμβρίου 2007.
Κεσίδου, Α. & Παπαδοπούλου, Β. (2008). Η διαπολιτισμική διάσταση στη βασική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών: Αναγκαιότητα και εφαρμογές. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 45, 37-55.
Κράββα, Β. (2021). Ευάλωτες ζωές, επισφαλείς υλικότητες: σώματα και σκουπίδια την εποχή της πανδημίας. Στο Μ. Σπυριδάκης & Β. Κράββα (Επιμ.), Τροχιές επισφάλειας. Εθνογραφικές προσεγγίσεις (σελ. 647-671). Gutenberg.
Μάγος, Κ. (2020). Το πέταγμα του Ερόλ. Κριτική διαπολιτισμική εκπαίδευση στην προσχολική και πρωτοσχολική ηλικία. Gutenberg.
Μάρκου, Γ. (2010). Εισαγωγή στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Μάρκου, Γ., Παρθένης, Χρ., Παπακωνσταντίνου, Γ. & Παυλή-Κορρέ, Μ. (2018). Η ένταξη των Ρομά στην ελληνική κοινωνία. Ετερότητα και Δομικός Αποκλεισμός. Γρηγόρη.
Μπάρος, Β., Στεργίου, Λ. & Χατζηδήμου, Κ. (επιμ.) (2014). Ζητήματα διαπολιτισμικής επικοινωνίας και εκπαίδευσης. Διάδραση.
Μυλωνάκου-Κεκέ, Η. (2021). Κοινωνική Παιδαγωγική. Θεωρία και Πράξη. Παπαζήσης.
Μυλωνάς, Θ. (1999). Η Αναπαραγωγή των Κοινωνικών Τάξεων μέσα από τους Σχολικούς Μηχανισμούς. Η Μέση Εκπαίδευση στο Χωριό και στην Πόλη. Gutenberg.
Nurse, L., & Melhuish, E. (2021). Comparative perspectives on educational inequalities in Europe: an overview of the old and emergent inequalities from a bottom-up perspective. Contemporary Social Science, 16(4), 417-431.
Pentini, A. (2005). Διαπολιτισμικό εργαστήριο. Υποδοχή, Επικοινωνία και Αλληλεπίδραση σε Πολυπολιτισμικό Εκπαιδευτικό Περιβάλλον. Ατραπός.
Pensiero, N., & Schoon, I. (2019). Social inequalities in educational attainment: The changing impact of parents’ social class, social status, education and family income, England 1986 and 2010. Longitudinal and Life Course Studies, 10(1), 87-108.
Παπακωνστανίνου, Α. Α. (2011). Απόψεις των μεταναστών γονέων για τη διδασκαλία της μητρικής και των ξενών γλωσσών στο ελληνικό δημοτικό σχολείο. Στο Π. Φωκιάλη, Ν. Ανδρεαδάκης & Γ. Ξανθάκου (Επιμ.). Διεργασίες σκέψης στο σχολείο και στην κοινωνία. Τόμος Α΄. Πεδίο.
Παπαχρήστος, Κ. & Παγώνη, Π. (επιμ.) (2020). Πρόσφυγες και μετανάστες μαθητές-μαθήτριες στο ελληνικό σχολείο. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Βιωματικές Δράσεις. Ταξιδευτής.
Παρθένης, Χρ. (2013). Θεωρία και πράξη: μακρό-και μικροπροσεγγίσεις της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης υπό το πρίσμα εφαρμοσμένων Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Παρθένης, Χρ., & Φραγκούλης, Γ. (2016) Η Διαπολιτισμική Εκπαίδευση απέναντι σε νέες προκλήσεις. Ρομά. Μια θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση. Μεταίχμιο.
Πασιάς, Γ.Κ. (2006). Ευρωπαϊκή Ένωση και Εκπαίδευση. Τόμος Β΄. Gutenberg.
Σοφός, Α. (2021). Πρακτικές διδασκαλίας για τη διαπολιτισμική αγωγή με τη χρήση νέων μέσων. Ίων.
Σπυριδάκης, Μ. (2018). Homo Precarius. Εμπειρίες ευαλωτότητας στην κρίση. Πεδίο.
Στεργίου, Λ. (2013). Η κινηματογραφική δημιουργία ως εργαλείο διαπολιτισμικής παιδαγωγικής. Στο Χ. Γκόβαρης (Επιμ.), Διδασκαλία και Μάθηση στο Διαπολιτισμικό Σχολείο (σελ. 223-244). Gutenberg.
Στεργίου, Λ., & Σιμόπουλος, Γ. (2019). Μετά το κοντέινερ. Διαπολιτισμική ματιά στην εκπαίδευση προσφύγων. Gutenberg.
Τρούκη, Π. (επιμ.) (2021). Οδηγός «Αρχές του ενταξιακού σχολείου για Ρομά». Έργο “Inclusive Schools for Roma”. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής
Tsiougkou, E., Tsioumis, K., & Kyridis, A. (2017). Greek Teachers’ Perceptions about Citizenship and Its Functionality as Educational Tool in the Classroom. Review of European Studies, 9(4) doi:10.5539/res.v9n4p147
Τσιώλης, Γ. (2023). Επισφαλείς βιογραφίες. Εργασιακές διαδρομές και ταυτότητες στον μετασχηματιζόμενο κόσμο της εργασίας. Gutenbeng.
Φραγκουδάκη, Ά. (1985). Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης: Θεωρίες για την κοινωνική ανισότητα στο σχολείο. Παπαζήση.
Χριστοδούλου, Μ. (2021). Η ευαλωτότητα ως φαινόμενο της διαδρομής του βίου: η διαλεκτική της αυτενέργειας και της χρονικότητας. Στο Μ. Σπυριδάκης & Β. Κράββα (Επιμ.), Τροχιές επισφάλειας. Εθνογραφικές προσεγγίσεις (σελ. 321-350). Gutenberg.