Πρακτικές και αντιλήψεις εκπαιδευτικών για την προώθηση του εγγραμματισμού σε πολύγλωσσα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα: Το παράδειγμα ενός νηπιαγωγείου

PDF
Δημοσιευμένα: May 17, 2016
DOI: https://doi.org/10.12681/ppej.192
Λέξεις-κλειδιά:
εγγραμματισμός αντιλήψεις εκπαιδευτικών πρακτικές εκπαιδευτικών προσχολική εκπαίδευση
Georgia-Vasiliki Serifi
Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Eleni Triantafyllopoulou
Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Maria Sfyroera
Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη
Στην παρούσα έρευνα επιδιώξαμε να διερευνήσουμε και να αναδείξουμε αντιλήψεις και πρακτικές των εκπαιδευτικών για την προώθηση του εγγραμματισμού των παιδιών σε ένα πολυπολιτισμικό-πολύγλωσσο περιβάλλον. Σκοπός της έρευνας ήταν να συγκριθούν οι δηλωθείσες πρακτικές των εκπαιδευτικών δύο τμημάτων νηπιαγωγείου του κέντρου της Αθήνας, με αυτές, που παρατηρήθηκαν να εφαρμόζονται στο σχολικό τους πλαίσιο, για να εντοπιστεί κατά πόσο οι αντιλήψεις, που ασπάζονται, ταυτίζονται ή όχι με τις μεθόδους που αξιοποιούν και το βαθμό που αυτές προσαρμόζονταν στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας, ακολουθεί τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις για την προσέγγιση του εγγραμματισμού. Τα ερευνητικά εργαλεία ήταν η παρατήρηση με στόχο την καταγραφή των πρακτικών των εκπαιδευτικών, οι σχάρες παρατήρησης, που συμπληρώθηκαν απ’ τις ίδιες, σχετικά με τον προφορικό και το γραπτό λόγο των παιδιών, ώστε να διερευνηθεί η γνώση των ιδιαιτεροτήτων του πλαισίου τους και ημιδομημένες συνεντεύξεις, ώστε να είναι εφικτή η σύγκριση μεταξύ των απόψεων και των πρακτικών τους. Από την έρευνα προέκυψε ότι και οι δύο εκπαιδευτικοί αξιοποίησαν στην πλειοψηφία των πρακτικών τους παραδοσιακές μεθόδους εγγραμματισμού, παρόλο που μέσα από τις συνεντεύξεις τους έδειξαν να ενστερνίζονται τουλάχιστον εν μέρει τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις. Από τις σχάρες παρατήρησης προέκυψε ότι οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν σαφή εικόνα για το πλαίσιό τους, κάτι που ενδεχομένως συμβάλλει στην απόσταση που εντοπίσαμε ανάμεσα στο λόγο και στην πράξη.
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Georgia-Vasiliki Serifi, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Εκπαιδευτικός Προσχολικής Αγωγής. Απόφοιτος του τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Ε.Κ.Π.Α.
Eleni Triantafyllopoulou, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Εκπαιδευτικός Προσχολικής Αγωγής. Απόφοιτος του τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Ε.Κ.Π.Α.
Maria Sfyroera, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Επίκουρη Καθηγήτρια του τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Ε.Κ.Π.Α.
Αναφορές
Αϊδίνης, Α. (2012). Γραμματισμός στην πρώτη σχολική ηλικία. Αθήνα: Gutenberg
Αλαχιώτης, Σ. (2003β). Για ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα: Η διαθεματικότητα και η ευέλικτη ζώνη αλλάζουν την παιδεία και αναβαθμίζουν την ποιότητα της εκπαίδευσης. Ανακτήθηκε Μάιος 2014, από http://www.pi-schools.gr/programs/depps/
Altrichter, H., Posch, P., & Somekh, B. (2001). Οι εκπαιδευτικοί ερευνούν το έργο τους. (Μτφρ. Μ. Δεληγιάννη). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Boardman, M. (2004). The link between different kindergarten attendance modes and the type of educational programs offered by teachers. Journal of Australian Research in Childhood Education, v. 11 (2). pp. 14-26.
Γιαννικοπούλου Α.. (2001). Η Γραπτή Γλώσσα Στο Νηπιαγωγείο. Αθήνα: Καστανιώτη.
Γιαννικοπούλου, Α. Α. (2009). Από την προανάγνωση στην ανάγνωση. Οδηγός για γονείς και εκπαιδευτικούς. Αθήνα: Καστανιώτη.
Γώτη, Ε. & Ντίνας, Κ. (2011). Αναλυτικά Προγράμματα Γλωσσικής Διδασκαλίας για την προσχολική εκπαίδευση: διαδρομή ενός αιώνα. Στο: Πρακτικά 6ου Συνεδρίου Ιστορίας της Εκπαίδευσης. Πάτρα 30/9 - 2/10/2011. Ανακτήθηκε τον Αύγουστο του 2015 από: http://www.nured.uowm.gr/dinas/Analytika_Programmata_Proscholikes.html
Δαφέρμου, Χ., Κουλούρη, Π. & Μπασαγιάννη, Ε. (2009). Οδηγός νηπιαγωγού: Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί. Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων.
Duffy, G., & Ball, D. (1986). Instructional decision making and reading teacher effectiveness. In J. Hoffman (Ed.), Effective teaching of reading: Research and practice (pp. 163-180). Newark, DE: International Reading Association.
Duffy, G. (1982). Fighting off the alligators: What research in real classrooms has to say about reading instruction. Journal of Reading Behavior, 14, 357- 373. Retrieved July 2014 from: http://jlr.sagepub.com/content/14/4/357.full.pdf
Goodman, Y.M. (1986). Children coming to know literacy. Στο W.H. Teale & E. Sulzby (Επιμ.) Emergent literacy: writing and reading. Norwood, NJ: Ablex.
Hoffman, J.V., & Kugle, C.L. (1982). A study of theoretical orientation to reading and its relationship to teacher verbal feedback during reading instruction. Journal of Classroom Interaction, 18, 2-7.
Ιωσηφίδης, Θ. (2003). Ανάλυση Ποιοτικών Δεδομένων στις Κοινωνικές Επιστήμες. Αθήνα: Κριτική-Επιστημονική Βιβλιοθήκη.
Johnson, K. E. (1992). The Relationship between Teachers' Beliefs and Practices during Literacy. Instruction for Non-Native Speakers of English. Journal of Literacy Research, 1, 83- 108. Retrieved July 2014 from: http://jlr.sagepub.com/content/24/1/83.refs
Κυριαζή, Ν. (2011). Η κοινωνιολογική έρευνα. Αθήνα: Πεδίο.
Lampert, M. (1985). How do teachers manage to teach? Perspectives on problems in practice. Harvard Educational Review, 55, 178- 194. Retrieved July 2014 from: http://www-personal.umich.edu/~mlampert/lampert%20pdfs/Lampert_1985.pdf
Ντολιοπούλου, Ε. (1999). Σύγχρονες τάσεις της προσχολικής αγωγής. Αθήνα: Τυπωθήτω- Γιώργος Δαρδανός.
Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών (Ο.ΕΠ.ΕΚ.) (2008). Διαχείριση της Πολυπολιτισμικότητας στο σχολείο. Αθήνα: Κέδρος. Ανακτήθηκε τον Ιούνιο του 2015 από: http://www.oepek.gr/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=118&Itemid=108
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) για το Νηπιαγωγείο, Ανακτήθηκε τον Ιανουάριο του 2014 από:
www.pi-schools.gr/content/index.php?lesson_id=300&ep=367.
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2011). ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) – Νέο πρόγραμμα σπουδών, στους Άξονες Προτεραιότητας 1, 2, 3 - Οριζόντια Πράξη, Ανακτήθηκε τον Ιανουάριο του 2014 από: http://ebooks.edu.gr/new/ps.php
Σφυρόερα, Μ. (2004). «Διαφοροποιημένη Παιδαγωγική» στο Μ. Σφυρόερα, Διδακτική Μεθοδολογία, Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων 2002 – 2004, ΥΠΕΠΘ, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, 2003, Επιστημονική Υπεύθυνη: Αλεξάνδρα Ανδρούσου, www.kleidiakaiantikleidia.net
Σφυρόερα, Μ. (2011). «Εκπαιδευτικό Υλικό για τα Νηπιαγωγεία ΖΕΠ», Αδημοσίευτο παραδοτέο
Τάφα, Ε. (2009). Ανάγνωση και Γραφή στην Προσχολική Εκπαίδευση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Vygotsky, L.S. (1997). Νους στην κοινωνία. (Επιμ.) Σ. Βοσνιάδου. Αθήνα: Gutenberg.
Χριστοδούλου – Γκλιάου Ν. (2005). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο. Παιδαγωγικά χαρακτηριστικά και εκπαιδευτική πράξη. Επιμόρφωση σχολικών συμβούλων και εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ. Επιμορφωτικό υλικό προσχολικής αγωγής, Αθήνα, ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Χρυσαφίδης Κ. (1994). Βιωματική-Επικοινωνιακή Διδασκαλία. Η εισαγωγή της μεθόδου project στο σχολείο. Αθήνα: Gutenberg.