Εκπαιδευτικές πρακτικές και δυσκολίες κατανόησης χρονικών εννοιών στο πλαίσιο ανάπτυξης του τελετουργικού των ημερολογίων στο νηπιαγωγείο. Μια μελέτη περίπτωσης

PDF (ελληνικά)
Publiée : Apr 13, 2021
DOI : https://doi.org/10.12681/ppej.23097
Μαρία Μουμουλίδου
https://orcid.org/0000-0002-4271-7814
Résumé

Το άρθρο αυτό εστιάζει στις εκπαιδευτικές πρακτικές μιας νηπιαγωγού για τη διδασκαλία χρονικών εννοιών και στις δυσκολίες των νηπίων, όπως εκδηλώνονται στο πλαίσιο του τελετουργικού των ημερολογίων, με μια προσέγγιση που προτάσσει τόσο τη δράση τους όσο και το πλαίσιο της μαθησιακής κατάστασης. Πρόκειται για μελέτη περίπτωσης, που σκοπό έχει την κατανόηση και την εξήγηση των πρακτικών της νηπιαγωγού (λεκτικών και μη) στη πολυπλοκότητά τους, και των δυσκολιών των παιδιών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την ιδιαιτερότητα των διδασκομένων χρονικών εννοιών όσο και αυτήν του υλικού περιβάλλοντος, μέσα από μια κοινωνικο-οικοδομιστική λογική. Η ανάλυση των δεδομένων είναι ποιοτική, η συλλογή τους έγινε με παρατήρηση με χρήση κάμερας, σε μια αίθουσα νηπιαγωγείου με 22 παιδιά ηλικίας 4-6 ετών, και συμπληρώθηκε με συνεντεύξεις με τη νηπιαγωγό. Τα συμπεράσματα δείχνουν ότι οι εκπαιδευτικές πρακτικές δεν έλαβαν υπόψη τα γεγονότα ζωής των παιδιών που συνδέονται με τις έννοιες του χρόνου, ότι ήταν προσανατολισμένες στην αναγνώριση των λέξεων και των συμβόλων των χρονικών εννοιών και όχι στην κατανόησή τους. Κατά συνέπεια, οι δυσκολίες των παιδιών εντοπίζονται στο γνωστικό πεδίο της Γλώσσας και όχι της έννοιας του χρόνου, δυσκολία που ενέτεινε η συλλογική και τελετουργική διαδικασία των ημερολογίων.

Article Details
  • Rubrique
  • Άρθρα
Creative Commons License

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Téléchargements
Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.
Biographie de l'auteur
Μαρία Μουμουλίδου

Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Références
Aldridge, S., & White, Α. (2002). What’s the Time Ms White? Australian Primary Mathematics Classroom, Vol. 7, n°2, 7-12, DOI: http://search.informit.com.au/documentSummary;dn=405465808572721;res=IELHSS>ISSN:1326-0286.
Altet, M. (2002). Une démarche de recherche sur la pratique enseignante : l’analyse plurielle. Revue Française de Pédagogie, n°138, 85-93.
Altet, M. (2008). Enseignants (Pratiques professionnelles des). In A. van Zanten (dir.). Dictionnaire de l’éducation. Paris : Puf, 253-257.
Amigues, R., Félix, C., & Saujat, F. (2008). Les connaissances sur les situations d’enseignement-apprentissage à l’épreuve des prescriptions. Les Dossiers des Sciences de l’Education, n°19, 27-39.
Amigues, R. & Zerbato-Poudou, M-T. (2009). Comment l’enfant devient élève. Les apprentissages à l’école maternelle. Paris : Retz.
Astolfi, J-P. (2008). L’erreur, un outil pour enseigner. Paris : ESF.
Beillerot, J. (1999). Savoirs. In J. Houssaye (coord.). Questions pédagogiques. Paris : Hachette, 520-531.
Bonnot, Τ. (2014). L’Attachement aux choses. Paris: CNRS Editions.
Boulton-Lewis, G., Lynn Wilss, L., & Mutch, S. (1997). Analysis of Primary School Children's Abilities and Strategies for Reading and Recording Time from Analogue and Digital Clocks, Mathematics Education Research Journal, Vol. 9, No.2, 136-151.
Bourdieu, P. & Passeron, J-C. (2014). Η αναπαραγωγή. Στοιχεία για μια θεωρία του εκπαιδευτικού συστήματος. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Brousseau, G. (2004). Théorie des situations didactiques. Grenoble : La Pensée sauvage.
Bruner, J. (1996). L’éducation, entrée dans la culture. Les problèmes de l’école à la lumière de la psychologie culturelle. Paris : Retz.
Bruner, J. (1997). Πράξεις νοήματος. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Bruner, J. (1999). Pour une psychologie culturelle. Sciences Humaines, n° 99, 38-41.
Bruner, J. (2002). Le développement de l’enfant : savoir-faire, savoir-dire. Paris : Puf.
Bryman, A. (2017). Μέθοδοι Κοινωνικής Έρευνας. Αθήνα: Gutenberg.
Cèbe, S., & Paour, J-L. (1996). Apprendre à apprendre à l’école maternelle. In S. Rayna, F. Laevers & M. Deleau (dir.). L’éducation préscolaire. Quels objectifs ? Paris : Nathan, 103-122.
Cèbe, S., & Pelgrims, G. (2008). Différences individuelles. In A. van Zanten (dir.). Dictionnaire de l’éducation. Paris : Puf, 153-157.
Develay, M. (2015). D’un programme de connaissances à un curriculum de compétences. Bruxelles : de Boeck.
Delannoy, C. (1997). La motivation. Paris : CNDP/Hachette.
Delory-Momberger, C. (2005). Espaces et figures de la ritualisation scolaire. Hermès, 43, 79-85.
Elias, N. (2004). Περί χρόνου. Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.
Hatchuel, F. (2005). Rituels d’enseignement et d’apprentissage, Hermès, 43, 93-100.
Φαρδή, Κ. (2013). Ιστορία και προσχολική αγωγή: Από τα αναλυτικά προγράμματα στις εκπαιδευτικές εφαρμογές (Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή). ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη. DOI: http://ikee.lib.auth.gr/record/133433/files/GRI-2013-11486.pdf
Garcion-Vautor, L. (2003). L’entrée dans l’étude à l’école maternelle. Le rôle des rituels su matin. Ethnologie française, 1(33), 141-148.
Jamet, F. (2009). Environnement temporel, enseignement et apprentissage du temps à l’école maternelle en France. In Construction intra-intersubjective des connaissances et du sujet connaissant. Actes du troisième colloque « constructivisme et éducation » (Symposium : La construction du temps et du nombre chez l’enfant). In SRED Cahier 15, République et Canton de Genève/Service de la Recherche en Education, pp. 139-145. DOI: https://www.ge.ch/document/cahier-du-sred-no-15-actes-du-3e-colloque-constructivisme-education-construction-intra-intersubjective-connaissances-du-sujet-connaissant/telecharger
Καραμανώλη, Ε. (2019). Οιονεί χαρτογράφηση εννοιολογικής προσέγγισης της ιστορίας στο νηπιαγωγείο. Διάλογοι! Θεωρία και πράξη στις επιστήμες αγωγής και εκπαίδευσης, 5, 150-167. DOI: https://doi.org/10.12681/dial.20701
Kellery, Μ., & Psillos, D. (2004). Anthropomorphism and Animism in Early Years Science: Why Teachers Use Them, how They Conceptualise Them and What Are Their Views on Their Use. Research in Science Education, 34, 291–311.
Lahire, B. (2008). La forme scolaire dans tous ses états. Revue suisse des sciences de l’éducation, 30(2), 229-258.
Landes, D. (2017). L’heure qu’il est. Les horloges, la mesure du temps et la formation du monde moderne. Paris : Les belles Lettres.
Maingain, A. & Dufour, B. (2002). Approches didactiques de l’interdisciplinarité. Bruxelles : de Boeck.
Μακρυνιώτη, Δ. (1994). Η υπό διαπραγμάτευση (σχολική) τάξη. Στο Ι. Σολομών & Γ. Κουζέλης (επιμ.). Πειθαρχία και γνώση. Αθήνα: ΕΜΕΑ,145-168.
Mauss, M. (1934/2002). « Les techniques du corps », DOI : http://pages.infinit.net/sociojmt
Mendes de Carvalho Alt, A. & Tartas, V. (2015). Développent des systèmes sémiotiques pour dire et penser le temps chez l’enfant de 3 à 11 ans. Bulletin de Psychologie, 540, 68(6), 441-454.
Mollo-Bouvier, S. (1998). Les rites, les temps et la socialisation des enfants. Education et Sociétés, 2, 73-89.
Μπιρμπίλη, Μ. (2015). Προς μια παιδαγωγική του διαλόγου. Η σημασία και ο ρόλος των ερωτήσεων στην προσχολική εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Σοφία.
Panagiotakopoulos, C., & Ioannidis, G.S. (2002). Assessing children’s understanding of basic time concepts through multimedia software, Computers & Education, n°38, 331–349. DOI: https://www.journals.elsevier.com/computers-and-education
Pelgrims, G., & Cèbe, S. (2010). Aspects motivationnels et cognitifs des difficultés d’apprentissage : le rôle des pratiques d’enseignement. In M. Crahay & M. Dutrévis (dir.). Psychologie des apprentissages scolaires. Bruxelles : de Boeck (11-135).
Perraudeau, M. (1996). Piaget aujourd’hui. Réponses à une controverse. Paris : Armand Colin.
Πλακίτση, Κ. (2001). Οι αντιλήψεις των μαθητών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για την έννοια του χρόνου και οι επιπτώσεις τους στην κατανόηση εννοιών των Φυσικών Επιστημών. Μια πρόταση για διαθεματική διδακτική διαμεσολάβηση. DOI: https://www.researchgate.net/publication/262179330_
Portes, P., & Vadeboncoeur, J. (2009). La médiation dans la socialisation cognitive. L’influence du statut socioéconomique. In A. Kozulin, B. Gindis, V. Ageyev & S. Miller (dir.). Vygotski et l’éducation. Apprentissages, développement et contextes culturels. Paris : Retz, 37-159.
Poyet, J. (2009). Dimensions des représentations du concept de Temps dans treize classes du préscolaire et du premier cycle du primaire au Québec. Thèse, Université de Montréal – École des Hautes Études en Sciences Sociales.
Poyet, J. (2013). Définition du concept de temps dans la perspective de son enseignement au premier cycle du primaire au Québec. Le cartable de Clio, n° 13, 137-144.
Rogoff, B., Moore, L., Najafi, B., Dexter, A., Correa-Chávez et Solís, J. (2007). Développement des répertoires culturels et participation des enfants aux pratiques quotidiennes. In G. Brougère & M. Vandenbroeck (dir.). Repenser l’éducation des jeunes enfants. Bruxelles : Peter Lang,103-138.
Σαμαρτζή, Σ. (2003). Αντίληψη, κατανόηση και κατασκευή του χρόνου. Ψυχο-γνωσιακές προσεγγίσεις. Αθήνα: Καστανιώτης.
Samartzi, S. (2008). Etude développementale des notions de durée et d’âge : temps physique et temps biologique. Bulletin de Psychologie, tome 61(6), 498, 551-560. DOI: https://www.cairn.info/revue-bulletin-de-psychologie-2008-6-page-551.htm
Sensevy, G. (2001). Modèles de l’action du professeur : nécessité, difficultés. In A. Mercier, G. Lemoyne & A. Rouchier (dir.). Le génie didactique. Usage et mésusages des théories de l’enseignement. Bruxelles : De Boeck. (p. 209-233).
Sensevy, G. & Mercier, A. (2007). Agir ensemble : l’action didactique conjointe. In G. Sensevy & A. Mercier (dir.). Agir ensemble. L’action didactique conjointe du professeur et des élèves. Rennes : PUR, 187-211.
Siegler, R. (2002). Πως σκέφτονται τα παιδιά. Αθήνα: Gutenberg.
Tartas, V. (2001). The development of systems of conventional time: A study of the appropriation of temporal locations by four-to-ten-year old children. European Journal of Psychology of Education, Vol. XVI, n° 2, 197-208.
Tartas, V. (2020). La construction du temps social par l’enfant. Préfaces de J. Bruner & M. Brossard. Berne : Peter Lang.
Tartas, V., Coudron, C., Amblas, F., Boya, C., & Graincourt, C. (2020). La construction des repères temporels à l’école maternelle : quelques difficultés et enjeux. Στο Georgy, A. C. & Duval, S. (dir.). Les apprentissages fondateurs de la scolarité. Enjeux et pratiques à la maternelle. Lyon : Chronique Sociale.
Tillman, Κ., & Barner, D. (2015). Learning the language of time: Children’s acquisition of duration words, Cognitive Psychology, N°78, 57-77. DOI: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0010028515000304?via%3Dihub
Tillman, Κ.Α., Marghetis, Τ., Barner, D., & Srinivasan, M. (2017). Today is tomorrow’s yesterday: Children’s acquisition of deictic time words, Cognitive Psychology, n° 92, 87-100.
Varela, J. (2004). Χωροχρονικές κατηγορίες και σχολική κοινωνικοποίηση: από τον ατομισμό στον ναρκισσισμό. Στο Ι. Σολομών & Γ. Κουζέλης (επιμ.). Πειθαρχία και γνώση. Αθήνα: ΕΜΕΑ, 85-104.
Vosniadou, S., Ortony, A., Reynolds, R. E., & Wilson., P.T. (1984). Sources of Difficulty in the Young Child's Understanding of Metaphorical Language. Child Development, Vol. 55, N° 4, 1588-1606.
Vygotsky, L.S. (1988). Σκέψη και γλώσσα. Αθήνα: Γνώση.
Wagner, K., Tillman, K., & Barner, D. (2016). Inferring Number, Time, and Color Concepts from Core Knowledge and Linguistic Structure, in D. Barner & A. Scott Baron (eds.). Core Knowledge and Conceptual Change, New York: Oxford University Press. DOI: http://www.timewords.com/wp-content/uploads/2014/11/Chapter_7-1.pdf
Wulf, C. (2003). Le rituel : formation sociale de l’individu et de la communauté. Spirale, 31, 65-74.
Wulf, C. (2005). Rituels. Performativité et dynamique des pratiques sociales. Hermès, 43, 9-20.
Wulf, C. (2009). Anthropologie historique. Nouvelles perspectives sur les fondements et les conditions de l’éducation. L’orientation scolaire et professionnelle, 33(4), 1-15.
Ζακοπούλου, Α. (1995). Παιχνίδια με τον χρόνο για μικρά και μεγαλύτερα παιδιά. Η ψυχοπαιδαγωγική της έννοιας του χρόνου. Αθήνα: Εκκρεμές.
Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice