Οι ρόλοι, οι αρμοδιότητες και η επαγγελματική ταυτότητα του υποδιευθυντή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

PDF (ελληνικά)
Publiée : Μαΐ 26, 2023
DOI : https://doi.org/10.12681/ppej.29464
Αγγελική Λαζαρίδου
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
https://orcid.org/0000-0002-5857-474X
Αικατερίνη Γκορίλα
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Résumé

Στo άρθρο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα ποιοτικής έρευνας σχετικά με τη συμβολή του ρόλου του Υποδιευθυντή στη διοίκηση της σχολικής μονάδας στο σύγχρονο Ελληνικό Γυμνάσιο και Γενικό Λύκειο, υπό το πρίσμα  των αρμοδιοτήτων που του αποδίδονται από τον νόμο και των επιπλέον που τελικά αναλαμβάνει. Η έρευνα έδωσε τη δυνατότητα να ακουστεί η φωνή της υποδιεύθυνσης και να αποκαλυφτεί ο πλούτος των εμπειριών και των προκλήσεων των υποδιευθυντών. Τα πολλά  και σημαντικά  καθήκοντα και οι διευρυμένες αρμοδιότητες στα σχολικά δρώμενα, καθιστούν τον Υποδιευθυντή σημαντικό παράγοντα της αποτελεσματικής διοίκησης μιας σχολικής μονάδας. Ο ρόλος του δεν είναι απλά γραφειοκρατικός και διεκπεραιωτικός, αλλά ηγετικός, όταν με την ανάληψη πρωτοβουλιών, μπορεί να στηρίξει ουσιαστικά την ηγεσία ενός σχολείου. Μέσα από την έρευνα, σκιαγραφείται, επίσης, η επαγγελματική ταυτότητα του Υποδιευθυντή, χωρίς ανάλογο στην ελληνική βιβλιογραφία, αφενός μέσα από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του αλλά και του τρόπου µε τον οποίο οι υποδιευθυντές νοηματοδοτούν το ρόλο τους, και αφετέρου μέσα από τους παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την άσκηση του διοικητικού του έργου. Η έρευνα προχωράει σε ερμηνείες με όρους αυτοπροσδιορισμού σε σχέση με τα παραπάνω στοιχεία και αναδεικνύει τέσσερις όψεις της επαγγελματικής ταυτότητας του Υποδιευθυντή: α) το διοικητικό στέλεχος β) ο παιδαγωγός γ) ο ειδικός στις ανθρώπινες σχέσεις και δ) ο εκκολαπτόμενος ηγέτης. Κατανοώντας τους ιδιαίτερους όρους συγκρότησης της κάθε επαγγελματικής ταυτότητας, διαπιστώνουμε ότι ο Υποδιευθυντής είναι βασικό διοικητικό στέλεχος της εκπαίδευσης, με ιδιαίτερες δεξιότητες και επιτελικά χαρακτηριστικά κι επομένως η ανάδειξη της σπουδαιότητας του ρόλου του είναι επιβεβλημένη. 

Article Details
  • Rubrique
  • Άρθρα
Creative Commons License

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Téléchargements
Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.
Bibliographies de l'auteur
Αγγελική Λαζαρίδου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

Αικατερίνη Γκορίλα, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Υποδιευθύντρια Λυκείου

Références
Allen, J. G., & Weaver, R. L. (2014). Learning to lead: The professional development needs of assistant principals. Education Leadership Review, 15(2), 14–32.
Armstrong, D. E. (2004). Personal change and organizational passages: Transitions from teaching to the vice-principalship in a reform climate. (Doctoral dissertation). ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. NQ94525)
Armstrong, D.E. (2009). Administrative passages: Navigating the transition from teacher to assistant principal. Springer.
Aujata, C., Simatwa, E., & Yalo, A. (2014). Influence of conditions of Assistant Principals’ Leadership on job Satisfaction of secondary school deputy principals in Kenya: A case study of Hamisi Sub -County. Educational Research, 5(7), 207-224.
Beijaard, D., Meijer, P. C., & Verloop, N. (2004). Reconsidering research on teachers’ professional identity. Teaching and Teacher Education, 20, 107-128.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3, 77-101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Δρόσος, Β. (2011). Η σχέση του υποδιευθντή σχολικής μονάδας δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με τον Διευθυντή ως παράγοντας αποτελεσματικής ηγεσίας και διαμόρφωσης σχολικής κουλτούρας. Περίπτωση Ν. Φθιώτιδας (Διπλωματική εργασία). Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος
Day, C. (2002). School reform and transitions in teacher professionalism and identity. International Journal of Educational Research, 37, 677-692.
Day, C. (2004). Change agendas: The roles of teacher educators. Teaching Education, 15(2), 145-158.
Day, C., & Kington, A. (2008). Identity, well-being and effectiveness: the emotional contexts of teaching. Pedagogy, Culture & Society, 16(1), 7-23
Ευαγγελίδης, Γ. (2019). Ο ρόλος του υποδιευθυντή σχολικής μονάδας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ενδοσχολική επιμόρφωση εκπαιδευτικών(Διπλωματική εργασία). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Zembylas, M. (2003). Emotions and teacher identity: A post-structural perspective. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 9(3), 213-238.
Garrard, J. C. (2013). Instructional leadership of high school assistant principals in Northern California. (Doctoral dissertation,). ProQuest Dissertations and Theses database. University of the Pacific (UMI No. 3599949)
Goldring, E., Rubin, M., & Herrmann, M. (2021). The role of Assistant Principals: Evidence and insights for advancing school leadership. The Wallace Foundation. https://www.wallacefoundation.org/knowledge-center/pages/the-role-of-assistant-principals-evidence-insights-for-advancing-school-leadership.aspx.
Goleman, D.(2011). Συναισθηματική νοημοσύνη: Γιατί το EQ είναι πιο σημαντικό από το IQ. Πεδίο
Goulais, L. (2008). Constructing self-efficacy: A case study of three secondary school vice-principals (No. MR38137) [Master’s thesis]. ProQuest Dissertations and Theses database.
Grodzki, J.S. (2011). Role identity: At the intersection of organizational socialization and individual sensemaking of new principals and vice-principals. Canadian Journal of Educational Administration and Policy, 127, 1-47.
Harvey, M.J. (1994). The deputy principalship: retrospect and prospect. International Journal of Educational Management, 8(3), 15 - 25.
Hausman, C., Nebeker, A., & McCreary, J. (2002). The work life of the assistant principal. Journal of Educational Administration, 40 (2), 136 - 57.
Hermans, H. J. M. (2001). The Dialogical Self: Toward a Theory of Personal and Cultural Positioning. Culture & Psychology, 7(3), 243–281. https://doi.org/10.1177/1354067X0173001
Θεοδωρίδης, Α. (2010). Παιδαγωγική ηγεσία και βελτίωση της διδασκαλίας και μάθησης στο σχολείο. Προγράμματα επιμόρφωσης νεοπροαχθέντων διευθυντών σχολείων δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. http://www.moec.gov.cy/dde/anaptyxi_veltiosi_scholeiou/tomeis_drasis/igesia_orama/parousiaseis/paidagogiki_igesia.pdf
Joseph, M.R. (2014). Assistant principals: Prescription for the principalship (UMI No. 3633311)
[Doctoral dissertation]. ProQuest Dissertations and Theses database. (
Καραγιάννη, Α. (2016). Ο ρόλος του υποδιευθυντή σε σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Συγκριτική μελέτη με τον ρόλο του υποδιευθυντή σε δημοτικά σχολεία της Γερμανίας. (Διπλωματική εργασία). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Katzenbach, J. & Smith, D. (2005). The Discipline of Teams. Harvard Βusiness Ρeview, 71, 111-20.
Kelchtermans, G. (1993). Getting the story, understanding the lives: From career stories to teachers’ professional development. Teaching and Teacher Education. 9(5/6), 449-450.
Κουνούκλα, Σ. (2011). Η σχέση του υποδιευθυντή σχολικής μονάδας πρωτοβουλίας εκπαίδευσης με το διευθυντή και ο ρόλος του ως παράγοντας αποτελεσματικής ηγεσίας και διαμόρφωσης σχολικής κουλτούρας. Η περίπτωση της Φθιώτιδας (Διπλωματική Εργασία). Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Kwan, P. (2008). The vice-principal experience as a preparation for the principalship. Journal of Educational Administration, 47(2), 191-205.
Kwan, P. (2009). Vice-principals’ dilemma: Career advancement or harmonious working relationship. International Journal of Educational Management, 23(3), 203 - 216.
Kwan, P. (2011). Examining the mediating effect of job satisfaction on the relation between responsibilities and career aspiration of vice-principals. International Journal of Educational Research, 50, 349-361.
Kwan, P., & Walker, A. (2010). Secondary school vice-principals: commitment, challenge, efficacy and synchrony. British Educational Research Journal, 36(4), 531-548.
Leaf, A., & Odhiambo G. (2017). The deputy principal instructional leadership role and professional learning: Perceptions of secondary principals, deputies and teachers. Journal of Educational Administration, 55 (1), pp. 33-48.
Lee, C. J., Kwan, P., & Walker, A. (2009). Vice-principals: Their responsibility, roles and career aspirations. International Journal of Leadership in Education, 12(2), 187-207.
Liang, J., & Augustine-Shaw, D. (2016). Mentoring and induction for new assistant principals: The Kansas Educational Leadership Institute. International Journal of Mentoring and Coaching in Education, 5(3), 221–238. https://doi.org/10.1108/IJMCE-05-2016-0044
Lim, L., & Pollock, K. (2019). Secondary principals’ perspectives on the impact of work intensification on the secondary vice-principal role. Leading & Managing, 25 (2), 80-98.
MacDonald, E.J. (2004). Job transitions from teaching to administration in secondary schools: An investigation of role assumption (No. NQ91652) [Doctoral dissertation]. ProQuest Dissertations and Theses database.
Μαρίνος, Ε., (2005). Τα μεσαία στελέχη (middle managers) στο σχολικό οργανισμό. Ο ξεχασμένος κρίκος της ιεραρχίας. Πρακτικά 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διοίκησης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Πατρών (τόμος IV). Πάτρα.
Marlow, S. E., Minehira, N. J., Pacific Region Educational Laboratory (Honolulu, Hawaii), & Hawaii School Leadership Academy. (1996). Principals as curriculum leaders: New perspectives for the 21st century. Hawaii School Leadership Academy.
Marshall, C. & Hooley, R.M. (2006). The Assistant Principal: Leadership Choices and Challenges, Corwin Press, Thousand Oaks, CA.
Marshall, C. (1990). A typology of the assistant principaiship: A model of orientation to the administrative career. (ERIC Document Reproduction SerassistantED326929). https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED326929.pdf
Μάστορα, Μ. (2017). Οι απόψεις των διευθυντών, των υποδιευθυντών και των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, του Νομού Ιωαννίνων, για το ρόλο του υποδιευθυντή και τη λειτουργία του στη σχολική μονάδα (Διπλωματική εργασία). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Matthews, L. J., & Crow, G. M. (2003). Being and becoming a principal: Role conceptions for contemporary principals and assistant principals. Allyn and Bacon.
Miller, T. & Miller, J. (2001). Educational Leadership in the New Millennium: A Vision for 2020. International Journal of Leadership in Education, 4 (2). DOI: 10.1080/13603120110034825.
Montanari, G. (2014). The Ontario leadership framework for Catholic principals and vice-principals:
Purpose versus practice (UMI No. 3687492) [Doctoral dissertation]. ProQuest Dissertations and Theses database.
Μπότσαρη, Λ. (2018). Η συμβολή του υποδιευθυντή στη λειτουργία της σχολικής μονάδας. Διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών, διευθυντών και υποδιευθυντών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα Ιωάννινα(Διπλωματική εργασία). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Μπουραντάς , (2005). Ηγεσία: Ο δρόμος της διαρκούς επιτυχίας. Κριτική.
Nanavati, M., & McCulloch, B. (2003). School culture and the changing role of the secondary vice-principal. Research report prepared for the Ontario Principals’ Council. https://www.principals.ca/documents/School_Culture_and_the_Changing__Role_of_the_Secondary_Vice_Principal.pdf
O’Connor, K. E. (2008). You choose to care: Teachers, emotions and professional identity. Teaching and Teacher Education, 24, 117-126. http://dx.doi.org/10.1016/j.tate.2006.11.008
Oleszewski, A., Shoho, A., & Barnett, B. (2011). The development of assistant principals: A literature review. Journal of Educational Administration, 50(3), 264-286.
Πασιαρδής, Π. (2004). Εκπαιδευτική Ηγεσία – Από την περίοδο της ευμενούς αδιαφορίας στην σύγχρονη εποχή. Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Ράπτης, Ν., & Βιτσιλάκη, Χ. (2007), Ηγεσία και διοίκηση εκπαιδευτικών μονάδων: Η ταυτότητα του διευθυντή της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη.
Read, S. P. (2012). Factors that influence the preparedness of teachers for the assistant principal role. In A. R. Shoho, B. G. Barnett & A. K. Tooms (Eds.), Examining the assistant principalship (pp. 11-34). Information Age Publishing, Inc.
Rex, L. A., & Nelson, M. (2004). How teachers’ professional identities position high stakes test preparation in their classrooms. Teachers College Record, 106(6), 1288–1331.
Rintoul, H. M., & Goulais, L. (2010). Assistant principalship and moral literacy: Developing a moral compass. Educational Management Administration and Leadership, 38(6), 745-757.
Rintoul, H. (2012). The new urgency of vice-principalship: Ethical decision making. In A. R. Shoho, B. G. Barnett & A. K. Tooms (Eds.), Examining the assistant principalship (pp. 111-124). Information Age Publishing, Inc.
Σαδραζάμη, Μ. Ν (2020). Ο ρόλος του υποδιευθυντή και η συμβολή του στην αποτελεσματικότητα της επίτευξης των στόχων μιας σχολικής μονάδας. Έρευνα σε Δημοτικά σχολεία (Διπλωματική εργασία). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Σαΐτης, Χ. (2002). Οργανωτικός σχεδιασμός του σχολικού μας συστήματος: Με πολλά ή λίγα επίπεδα διοίκησης. Σύγχρονη εκπαίδευση, προθήκη ΑΠΘ διαχείριση επιστημονικών εκδόσεων, 124, 62-71. https://ejournals.lib.auth.gr/index/index
Σαΐτης, Χ., (2005), Οργάνωση και ∆ιοίκηση της Εκπαίδευσης, αυτοέκδοση, Αθήνα.
Shoho, A.R., Barnett, B.G., & Tooms, A.K. (2012). Examining the assistant principalship: New puzzles and perennial challenges for the 21st century. Information Age Publishing, Inc.
Σκόδρα, Ε. (2010). Παράγοντες που διαμορφώνουν την επαγγελματική́ ταυτότητα των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: η επίδραση της εκπαιδευτικής πολιτικής (Διπλωματική εργασία). Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Skodra, E., Eliofotou-Menon, M., & Reppa, A.A. (2012). The role of educational policy in shaping the professional identity of secondary school teachers in Greece. The Cyprus Journal of Sciences, 10, 3-24.
Τζωρτζάκης, Κ., & Τζωρτζάκη, Α. (1999). Οργάνωση και διοίκηση. Rosili
ΦΕΚ 1340/2002 Καθορισμός Καθηκόντων - Αρμοδιοτήτων Προϊσταμένων Εκπαίδευσης,
Διευθυντών - Υποδιευθυντών, Συλλόγου Διδασκόντων.
Φρυδάκη, Ε. (2015). Η επαγγελματική ταυτότητα του εκπαιδευτικού και το μέλλον της Διδασκαλίας.
Κριτική.
Φωτοπούλου, Β. (2013). Επαγγελματισμός, επαγγελματική ανάπτυξη, επαγγελματική ταυτότητα και εκπαιδευτικός. Η περίπτωση των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Διδακτορική διατριβή). Πανεπιστήμιο Πατρών.
Williamson, R.J. (2011). Leadership supports for first-time vice-principals: Coaching as a form of professional learning (No. NR78055) [Doctoral dissertation]. ProQuest Dissertations and Theses database.
Woods, P., & Jeffrey, B. (2002). The reconstruction of primary teachers' identities. British Journal of Sociology of Education, 23(1), 89-106.